Tweede Blad.
Agenda.
Dagelijks Bioscoop-Voorstellingen.
Kanaalweg.
1 Fobr. Soiri® te geven door de duuolnb „T.
O. O.", Tivoli, 8 uur.
1 Febr. „Pro Patri»", feestelijke verg. Casino,
8 uur.
4 Febr. Liefdadigh.-Voorstelling door T.A.V.E.N.U.
Opvoering vau „Het Erfdeel". Casino,
8 uur.
4 Febr. Concert van'het Stafmuiiekeorps der Kon.
Marino. Tivoli, 8 uur.
UIT HET BUITENLAND.
De Engelsehe regeering heeft het wets
ontwerp betreffende hot kiesrecht ingetrokken,
't Ging niet wel hud, het vrouwenkiesrecht
bij amendement in de wet te brengen door
de intrekking van dit ODtwerp hoeft de
regeering. de voorstandere van vrouwenkies
recht gelegenheid gegeven hun voorstellen
nit te vrerkeu. Do kiesrechtvrouwen zijn
evenwel door do houding der regeer:-g. hevig
gebelgd met de gevolgen van dieu 1
Frankrijk heeft in Zuid-Marokko grootere
moeilijkheden, dan het wellicht verwacht had.
We hebben in deze rubriek meermalen ge
wezen op de waarschijnlijkheid dat ze komen
zouden rh den offlcieelen vrede. De Marok
kanen der binnenlanden zjjn onafhankelijk
genoeg om zich door Diemand do wet te
laten voorschreven. Ea waar hun eigen ras-
en stsmgenooten hen niet geheel onder 't
juk kunnen krijgen, «al dit zeker een vreemde
nog minder lukken. De oproerigheid van
kleine stammen, van een of andere bende
zai nog wel meerdere malen voorkomen voor
het Frausclie gezag er voor goed gevestigd is.
De operaties der Franschec korden op
meerdere punten niot worden voortgezet voor
er vei sterking gekomen was.
Generaal Brulard is er dezer dagen in ge
slaagd, Da oen bloedig gevecht, waarin aan
Fransche zijde een majoor on twoo soldaten
gedood en vijftien man gekwetst werden, zich
meester te maken van de kasbah van den
oproerigen kaïd AdUoub, doch hjj kon niet
beletten, dat deze zelf met zyn gevolg ont
kwam.
Iotueschea geeft het gebeurde in het
Magadorjche te denken. Allereerst b^oft de
poging om dan pretendent te laten bestrijden
door "Marokkaansche troepen onder eigen
kalds, fiasco gemaakt; de inlandsche troepen
hebben eenvoudig gemeene «aak gemaakt
roet den vjjand.
In Romeinsehe diplomatieke kringen heeft
A* komst aan het bewind van Enverbey en
*yn partijgenooten in Turkije, een pynlyken
indruk gemaakt. Men vraagt zich af, op
welk standpunt zjj zich zullen stellon ten
opzichte van de bepalingen vpn het verdrag
van Ouchy. Over het algemooa beschouwt
men de gebeurtenissen te Konstantinopel
als de beste rechtvaardiging vsn de groote
voorzichtigheid, welko do regeering ten toon
spreidde in de questie der als waarborg be-
t gehouden eiiacd?n.
.De pers zou het betreuren, als de inter
ventie der mogendheden belet zou worden
door een hervatting der vijandelijkheden.
De bladen meenen, dat men een regeering,
die zich, zooals do „Vita" zegt, met behulp
yan dolk eu revolver op het kussen heeft
gebracht, niet behoeft te ontzien.
Geheel daarmee in strjjd is het bericht'als
zou Italië aangeboden hebben deovernomings-
som voor Tripolis geheel of gedeeltelijk af
te betalen. Dan zou Turkjje geld hebben
engeld heeft zeer veal invloed op den
Oorlog.
De vredesonderhandelingen zyn afgebroken.
De Bulgaarsche regeering heeft het hoofd
kwartier opgedragen Donderdag den wapen
stilstand op te zeggen. Maandagavond zal
dus de stryd worden hervat. Tenzij
Er kan nog heel wat gebeuren.
Vooreerst zijn de Turken het onderling
taiet eons.
Het leger is in twee kampen verdeeld
een voor en een tegen hot comitd. Botsingen
zyn voorgekomen aan de Tsaltaldja-linie, in
de vestingen der Dardanellen, te Hademkny
enz. In de laatstgenoemde plaats zyn gevechten
geleverd door de Turken onderling. Dinsdag
werden van daar 72 gewonden aangebracht
to* Konstantinopel van wie 32 officieren.
Woensdag 123 gewonden van wie 21 officieren.
Het aantal dooden wordt niet opgegeven.
De Pcrte vergadert, overlegt, denkt na
't gaat daar altijd langzaam. Het antwoord
van de Forte is volgens sommige berichten
aan de gezanten overhandigd, volgens andere
goschiedt het heden of morgen. Omtrent den
inhoud is officieel niets bekend.
Maar '6 verluidt dut Turkjje bakzeil haalt.
Adrianopel zal afgestaan worden als de
sonvereiniteit van Turkije slechts gehand
haafd blijft op de heilige graven van den
■nltan. Dat zon een step in de goede richting
zijn. Reuter seint dat heden het antwoord
toch overhandigd werd. De toon ervan is
gematigd.
Het wenscht het behond van de gedeelten
van Adrianopel, waarin de heilige plaatsen
gelegen zyn en geeft de mogendheden de
beschikking over den rechteroever van de
M&ritza. Het wenscht, met betrekking tot
de eilanden in de Egtïsche Zee behoud dor
Turksche souvereiniteit wegens dcrzelver
strategisch belang, door de ligging bij de
Aziatische knst, met dit voorbehoud dat het
aan de mogendheden de beschikking laat
over de regeling van do regeering op de
eilanden.
Het antwoord neemt kennis van de beloften
der mogendheden betreffende den toege-
zegden steun voor do ontwikkeling van het
laDd.
Breedvoerig worden de godsdienstige en
geschiedkundige redenen uiteengezet, die
Turkye noodzaken in elk geval dat deel
van Adrianopel te behouden, waurin de
Bultansgraven gelegen z\}d. Het stemt echter
toe in de ontmantoliDg der versterkingen.
De tekst der nota vau de Balkunstaten
luidtAan H. Exc. heeren afgevaardigden,
gevolmachtigden der Verheven Porte ter
vredesconferentie.
Aangezien de gevolmachtigden der Balkan-
■tuten sedert de schorsing der handelingen
van de vredesconferentie tevergeefs drie
weken hebben gewacht op een antwoord der
Ottomansche gevolmachtigden op hnnl&atsten
eiscb, en het hun voorkomt, dat de onver
wachte gebeurtenissen te Konstantinopel de
hoop, om tot hel sluiten van vrede to komen,
hebben verijdeld, sien zjj zich tot hun groot
leed weien genoodzaakt te verklaren, dat de
onderhandelingen begonnen op 16 December
to LondeD, zyn afgebroken.
Het document is geteekend door alle afge
vaardigde» der Balkanstaton, het eerst door
Panefl.
Do afgevaardigden der Balkaustaten hebben
Grey por brief verwittigd van het afbrekon
der onderhandelingen. Zjj verzoeken hem don
Koning van Engeland hun hoogachting en
dankbaarheid te betuigen, en brengen Grey
en de Engelsehe regoerieg daok voor de
hartelijke gastvrijheid, hun betoond.
De nota der Forto is gisterenmiddag aan
den OostenTijkflchen gezant overhandigd.
Een officieel bericht uit Konstantinopel
meldt, dat de geallieerden gisterenavond deD
wapenstilstand hebbon opgezegd en dat de
vijandelijkheden Maandagavond te 7 nnr
zullen worden hervat.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 31 Januari.
Literaire lezing van mevrouw Boldingh.
„De verzen van Jacques 1'eik
zyn teederlijk en haast onna
speurlijk fiju doorwerkt in alle
dealen, an toch tegelijkertijd breed-
krachtig gedragen van innerljjken
gang, van stil-trotschen zwier
Willem Kloos.
I.
Wien de goden liefhebben, nemen zjj jong
tot zich. En wèl hadden de goden hem lief,
den blonden jongeling, „ce beau seigneur,
1'aimable prince I" zooals zyn hospita uit
Spa van hem getuigde. Zóo lief hadden zy
hem, dat zy hem op tweeëntwintigjarigen
leeftijd tot zich riepen in hun Walhalla om
hem den krans der onsterfeljjkheid op de
blonde haren te drukken.
Met piëteit hebbon wy zijn dichterlijke
nalatenschap aanvaard zyn Muthilde-cyclns,
waarin hjj de Mathilde van vlecsch en bloed,
die hem inspireerde cn bekoorde, langzaam,
evenals Daute zijn Beatrice, terzjjdeschuift,
om in haar een hemelacho Mathilde te be
groeten
„Gjj hebt my tot u opgeheven,
En 't arme hart werd duizend levens rijlt:
Want waar ik leven zag, schonk ik rnyn leven
En voor uw blik nam engte en tijd de wijk".
In Jacqus Perk begroeten wy den voor
ganger eener nieuwe kunstrichting. Het klas
sieke Italiaansche sonnet, door de dichters
der vorige generatie verwaarloosd on miskend,
waarvan een Ten Kate, die in zyn tijd toch
voor oen beteekenisvol dichter gold, getuigde
„Geverfde pop, met rinkelen omhangen,
Gebulte jonkvrouw in uw staal' korset,
Lamzaligste aller vormen, atijf sonnet 1
Wat rjjraziek mispunt deed u 't licht
[erlangen?"
da', sonnet, dat voornamelijk door het
„rjjmziek mÏBpunt" Ten Kate vond het
vormoedclyk zeer geestig gezegd Petrarca
was in de wereld gebracht, zou Jacques Perk
in ouzo literatuur weder invooren. Hy ging
danrbjj uit van de gedachte, „dat in den
stjjl der sonnetten elk woord, dat stoppen
moet, overtollig is, en dat dergoljjke gedichten
meor moeten Bpreken door wat zy Diet zegger,
dan door wat zy in woorden mededeelden,
met andero woorden, dat er veel aan den
lezer wordt overgelaten om tusschen de regels
te lezen", (Brief aan mr. Vosm&er).
M«n voelt, ware Jacques een „rymziek
mispunt" geweest, zcoals. iemand anders,
dan ware er slechts weinig aan den lezer
overgelaten om tusschen de regels te lezen.
Wat men cr nu tusschen leest, ia eene
pbilosofUobe on artistieke levenbeschouwing
cn Perk's levensbeschrijvers, Vosmaer en
KIjos en anderen, zy hebben ors die levens
beschouwing doen kennen.
Reeds op zeer jeugdigen loeftjjd wy
moeten bjj Perk zuinig zyn op jaren
durfde hjj aan prof. Albordingk Tbjjra to
schrjjven: „LaDgs don weg, dien ikmjjkoos
ter bewandeling, meen ik alleen te kunnen
geraken tot de objectiviteit in KucBt cn
Godsdienst, die de waarheid is, de waarheid
djsr intuïtie en een deel van bet drieëenig
ideaal, waartoe schoonheid en deugd in de
eerste plaats benooren".
Ia den Mathilde-cycius belichaamde bij
dóze hoofdgedachte (brief aan mr, Vosmaer
d.d. 28 Dec. 1879):
„Iemand zwerft in een schoone streek en
wordt door de schoonheid eener vronw ge
troffen. Hjj aanbidt haar, doch rukt zioh
van haar Iob, omdat hjj gevoelt, dat zjj hem
tot dweeper maakt. Zjj echter leeft in zjjn
boezem en uit de hoogte, waarop zjj hem
bracht, ziet hjj wereld en menschheid aan.
Gedreven door machtige aandrift wil hjj haar
echter, na oenige lange omzwervingen, weder
zien, en ziet, wat hjj altijd zag. Hjj aan
bidt niet meer. Zjj is (in ïjjn ziel) geljjk de
zee verzonken. Zjj heeft hem kunste
naar gemaakt".
Jacques Pork was jong, toen hjj op tweeën-
iwintigjarigon leeftjjd stierf, maar hy was
man. Hjj was gaaf en volmaakt als dichter
en de goden waren genadig, die hem ten
Walhalla riepen.
Den Bierljjken jonkman met de vorsteljjke
Hunnengostalte, den blonden, GermaaDSchon
kop, het fraai-besneden, ernstig profiel,
den eenzame, die in het literaire Holland
dior dagen alleen stond als een profeet, als
de brengor van een nieuwe, ongekende kans',
die voelde, dat hjj bestemd was om te breken
met de onde conventioneel® vormen, die het
Holland der vóor-tachtiger jaren beheerschten,
hem, den statigen, forechen jongen met
de volwassen mannenziel en de oerkracht
van het onsterfeljjk genie, den groote,
den enthousiaste, den fijn-besnaarde, aan don
ingang staande van een heorljjk, vol kunsto-
naarsleven, gedoemd tot Ijjden, ljjdende reeds
on tot loutering gekomen, hem eischton
ze op, zooals ze, vóór hom, anderen haddon
opgeëisoht, die zjj, omhaDgen met het purperen
kleed van hoogheerljjko genialiteit, voor deze
dorro en slechte wereld hadden te goed
bevonden. Maar eerst zou zjjn geest zich
vermeien in de phiiosofie van het Schoone,
eerst zou hjj genieten het allerhoogste, dat
een sterveling te genieten heeftin den
spiegel der ziel zou by de peilloozè diepton
aanschouwoD, waar achter het blinkend licht
Bcbjjnt van het Eeuwige, de blauwe hemelen
van het gelnk, die hjj de gebentdjjde!
met handnitsteken bereiken kon.
En hjj gaf zich toen hem de goden eisohten.
Aanvankeljjk aarzelend („men zegt, dat mjjn
leeftjjd Diet die is, waarop mon vaak sterft.
Ik gevoel me ook nog zoo jong, en zoo kort
aan de kinderschoenen ontgroeid", schrjjft hjj
aan AlberdÏDgk Thjjm, nadat hjj in Februari
1878, door oene bloedspuwing was over
vallen), etond hij, toen sterven zekerheid was
geworden, willig en moedig zjjn jong leven
af. Zondag 30 October 1881 zei bij togen
zjjn vader; „Ik geef het op! Ik ga met volle
bewustzjjn de eeuwigheid in. Morgen zijn
hare mysteriën, waarvoor u nog staat, my
onthuld".
Morgen werd overmorgen. 1 November
stierf hjj. Als een man bad bjj geleefd en
gedacht, als een man was bjj gestorven. Op
hem was hot woord van Hamlet toepassoljjk
„He was a man, tnke him for all in all,
We shall not look upon his like again".
Het is hier de plaats niet verder op doze
zaak integaan. Wat Perk ods nagelaten
heeft, zjjn Mathilde-cyclus,"die zjjn wjjs-
georige wereldbeschouwing vertolkt, en zjjn
„Iris", het is alles af en absoluut gaaf,
en wie weet wat het leven vad hem, den
sterke, trots zjjn innorljjke kracht en gede
genheid, gemaakt had, ware bjj in leven ge
bleven. Want, men moge sterk zjjn, het
leven ïb vaak sterker, men moge in zich
hebben de oerkracht van het genieer is
een conventie, een stille, sterke kracht, die
neerhaalt wat omhoog is gericht, en omhoog
heft wat liggen moet, en Perk, die den strjjd
met Mathilde volBtreden had, zou voor vrjj
wat heviger strjjd gekomen zjjn.
En dAarom zeggen wjj met weemoed
voor zoo jong een verscheiden, zooals altjjd
de dood weemoedig maakt do goden waren
wjjs, die ten Walhalla hem riepen, want zjjn
sterk werk staat als een machtig standbeeld
van onbesmet marmer in het paleis der
Nedorlandsche letteren.
n.
De bekende coDférencière, mevrouw Bol-
dingh-Goemans, en wjj komen hiermede
tot ocs eigenljjk onderwerp heeft ocs
dien jongen doode nog eens weer in nieuw
licht doen zien. De derde harer literaire
loziDgen was, behalve aan het lezen van
gedichten bjj wjjze van inleiding, voor
oen groot deel aan Perk en zijn „Mathilde"-
cyclus gewjjd.
Mevrouw Boldingh zou zoo gaarne de kunst
van lezen, van verzen lezen vooral, willen
popularizeeron. Er gaat zoo'n "opvoedendo
waerdo van uit, zegt zjj, het gedicht behoorde
gemeen goed te zjjn van af onze kindsheid.
Zelfs n& de relevatie der dichtkunst, na 1880,
hebben wo nog niet geleerd te lezen. Er
wordt te weinig gedaan om liefde voor de
literatuur te kweeken, het ondorwjjs is te
rationalistisch, te stelselmatig in dogma's
geleid.
Het is eon klacht, recda meer gehoord.
Maar o, onze dorre, koude, materialistische
eeuw, onzo eeuw vau het kapitalisme, van
geld verdionen, van alles in geld omzetten
geld is kennis, geld Jb macht, geld is talent,
geld is geluk, o, onze droge, prozaïsche
onze gedegenoreorde, decadenlo eeuw
hoe wilt u dat men zich voor diohtkunst
gaat interessooren En o, ons kleine, klein-
kleine landje, met zjjn innorljjke verdeeldheid
op godsdienstig, politiek en ander gebied,
wear, ter verkrjjgiog van het minste of ge
ringste lapwetje voor sociale toestanden de
ésno kolom vóór, de andore na der „Hacde-
lingou" wordt volgepraathoe wilt u voor
het allerhoogste, alleredelste, allerverhevenste
belangstelling inboezomen De schoone knn-
sten zjjn individueel, waar zjj algemeen
moesten zjjn den uitverkoren enkelling, wien
de sociale toestanden veroorlooven er zich
n»ce optchoudon, is het vergund zo te be-
i, waar zjj gemeengoed der natie moes
ten zjjn.
Wjj zeiden, dat mevrouw Boldingh het
grootste deel harer lezing voor Perk be
stemde zjj gaf oene korte, kernachtige karak
teristiek van den philosofischen gedachten-
gang der „Mathilde" en illustreerde die met
een tiental sonnetten. Daardoor kreeg het
dichtwerk, waarbjj, volgers Perk'a eigen
woorden, „veel tusschen do regels door moet
worden gelezen", reiier, en, door de wijie
waaróp het geschiedde, hoogere wjjdicg.
Wjj moetoD, om de plaatsruimte, vorder
kort zjjnmevrouw Boldingh droeg nog andero
verzen voor en een prozastukje„Imporia"
van Couperus. Couperus was hierin do novel
list van den lateren tijd, en tegeljjkertjjd do
stylist van „MajeBteit" en „Wereldvrede".
Ons persoonljjk bekoort deze Couperus
aor d«a de vroegere. Hjj is geestig en fijn,
aristocratisch en voornaam cn onderhoudend.
Hot was een genot dit juweeltje zoo te hooren
voordragen.
In de overige gedichten leek mevrouw
Boldingh ons het krachtigst in de didactiek
van Helone Swarth i,Een lied van de Zee)
en in de forscbe lyriek van Adama van
Scbeltema (Hot Geluk).
Een aandachtig luisterend gezelschap
woonde deze leaiog bjj,
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.
Ook de dames beginnen haar kiesrecht-
campagne te openen. De afdeeling Helder
der Vero3niging voor Vrouwenkiesrecht
had Dinsdagavond esn vergadering belegd,
waar mejuffrouw Groot uit Rotterdam een
rede kwam houden. Er wareu vrjj voel dames
en ook oenige heeren aanwezig.
Do spr. zeide, dat het haar mooiljjk zou
vallen iets workeljjks nieuws te berde te
brongen het onderwerp vrouwenkiesrecht is
*1 zoo van alle kanten bekeken. Toch is, in
het vooruitzicht van de komende verkiezingen,
het bolanrjjk te weten wat voor vrouwen
kiesrecht is gedaan.
Vooral, nu eon grondwetsherziening voor
de deur staat, want als het beginsel vau
vrouwenkierecht niet in de grondwet wordt
vastgelegd, is invoering onmogeljjk. Het doet
spr. leed, dat niet meer mannen aanwezig
zjjn, want net zoo goed al3 de vrouwen heb
ben zjj zich vau het onderwerp op de hoogtt
to stollen, zjj weten er niets van en maken
er zich in don regel met een Jantje van
Leiden af. Met ernst de raak betrachten en voor
ocs werken, dat gebeurt maar zelden. Wjj
Hollanders zjjn een langzaam ras en kjjkon
eerst de kat eons uit den boom.
De spr. gaat nu na wat in andero landen
al zoo voor vrouwenkiesrecht gedaan is:
Australië had het al ia 1867. De resultaten
zjjn, dat thans de senaat aan het moederland
telegrafisch oen motie hoeft ingediond om in
de richting van vrouwenkiesrecht to sluren,
omdat men in Australië de zegenrjjke gevol
gen er van heeft ondervonden. In Amerika
zjjn vier Btater, die sinds 1867 kiesrecht der
vrouw hebben. Thans zjjn or 10, sedert de
laatste presidentsverkiezing. Engeland is het
land dor uilspattingen op dat gebied. In ver
band hiermedo bespreekt spr. de houding der
perB, die niet mceworktmet de grootste
j moeite krijgt men berichtjes geplaatst en
maar al te gaarne worden de minder gunstige
opgenomen. Een redacteur van de „N. Rott.
j Ct." heeft zelf aan spr. verklaard, dat de
j monschen die zoo gaarne lazen 1 Ia China
I ia men ons thans al vooruit. Na de revolutie
kwamen de vrouwen meer op don voorgrond,
zjj hebben thans alleen gomeontokiesrecht
in Canton, hoewel men haar het kiesrecht
I beloofd had, maar is hot niet beschamend,
dat men ons in China voor is Wjj worden
i vaak genoemd do Chinoosen van Europa,
maar voor de vrouwen geldt dat niet meer
zjj zjjn de Hottentolten van Europa Ook in
Zoii-Afrika maakt het vrouwenkiesrecht
i groote vorderingen. Het feit, dat de vrouwen
over de geheolo wereld solidair zjjn, bewjjst,
dat er een ernstigo kern in is en dat tegeljjker-
tijd overal een drang naar gelijkstelling is
ontstaan. Noorwegen, Finland, zjj hebben
ook reed3 vrouwenkiesrecht. In Engeland
heeft men aodort enkele jaren kiosrecht voor
I gemeenteraad on Staten, maar in het Parle
i ment mogen zo niot komen. Thans, nu de
kans zoo goed was om het te krjjgen, neemt
de Regeering onverwachts het ontwerp terug,
omdat invooring to ingrjjpende veranderingen
zou met zich brengen. Portugal heeft sinds
hot vorig jaar vrouwenkiesrecht. Spr. ver
telt het geval van Dr. Jacobs, die indertjjd
zich als kiezer aangaf omdat er gewoon
stond in de wet „allo Nederlanders". Sedert
is, zoo men weet, hel woordje „manneljjk"
er bjj gevoegd. Welnu, in Portugal is tbans
iets dergeljjks gebeurd, maar omdat, nu we
eer dertig jaar verder zjjn, de geest veranderd
is, bleef daar de vrouweljjke kiezer gehand
haafd.
Spr. bespreekt thacs hat werken der Ver
eeniging, die opgericht is naar aanleiding
van hot gebeurde mot dr. Jacobs. Vier jaar
geleden bedroeg het aantal afdeelingen 18
met oDgoveer 2100 ledon, thans is dat
109 roet bijna 15000 leden. Hieronder zjjn
ook eeo groot aantal mannen, maar het be
wjjst dat de idee met reuzenschreden voor
uitgaat. Het vrouwenkiesrecht is thans ge
komen in het stadium der praotische politiek,
alle linksche partjjen hebben het op het
program gezet. Van rechts alleen do aller
jongste partij, d0 christen-socialisten. En zelfs
van rechts heeft men het princiep aanvaard,
want het gezinshoofdenkiesrecht sluit de
vrouw als hoofd Tan een gezin niet uit. Ea
van katholieke zjjdca ook ïb gezegdhot
vrouwenkiesrecht moét komen.
Op eene vergadering te Rotterdam is aan
mannen van verschillende richtingen gevraagd
hoe denkt gjj over het vrouwenkiesrecht
De unie-liberaal verklaarde dat het op zjjn
program is gebracht na heel veel discussie,
gowrjjf en gestrjjd omtrent de vraag hoever
men zou gaan, de sociaaldemocraat zeide,
dat de vrouwen hot best deden maar lid van
do g.d.u.p. te worden daar die algemeen kies
recht voor mannen en vrouwen op hun pro
gram hadden, de s.d.p.er vertelde ongeveer
hetzelfde in iets bezadigder vorm, de vrij
zinnig-democraat zeide, dat hun de eor toe
komt het vrouwenkiesrecht in de wereld te
hebben gebracht. De vrjjz.-dem. partij W0S
jè partij voor vronwenkiosrecht, en zo werkten
er ook zoo kolossaal voor. Wjj vrouwen
zaten te watertanden, we wisten niet, dat de
mannen zoo hard voor ons werkten. We
hebbon echter deze woorden opgeBchreveD,
voor 't geval ze 'teens mochten vergeten,
't werken n.1. Tenslotte do katholiek. Hjj was
de eenige, die niet kon zeggenmijn parijj
heeft hot niet op haar program. Maar
kon ors gerust stellen ze voelden individueel
heel veel voor vrouwenkiesrecht en bjj somde
alterlei argumenten op, die voor vrouwen
kiesrecht pleitten.
Nog andere voorbeelden voerde de spr.
aan om te betoogen, dat heden ten dage
geer. man zich meer tegen vrouwenkiesrecht
durft te verklaren. Eenige tegenstanders:
mr. Arnold Levy en mr. Verkouteren hebben
er te Rotterdam eons tegen gesproken, maar
de laatsto kwam van zoo'n koude kermis
thuis, dat hjj zich er voor de tweede maal
niet meor aan zal wagen. Toen men nu
later weer eens een vergadering wilde ba-
loggen, kon men in drie weken niemand
vinden, die bereid was er tegen te spreken.
Pleit dat niet voor het goed recht Tien
jaar geleden wss er niet ëón te vipden, die
er voor was.
Spr. baalt allerlei argumenten aan ten
betooge van het goed recht van vrouwen
kiesrecht, die bekend zjjn en wjj niet zullen
vermeldon. Betreffende de nieuwe auteurs
wet. merkte zjj .op, dat, toen moest worden
uitgemaakt of de vrouw zelf mocht beschik
ken over wat zjj gemaakt had, men meende
daardoor in conflict te zullen komen met do
rochton van den man en mot de huweljjtce-
wet. Wel verre van die huweljjkswet te
veranderen, zooals wjj „onlogische" vrouwen
zouden hebben gedaaD, werd op de vermolm
de fundamenten van de huweljjkswet deze
nieuwe wet opgebouwd.
Zjj besprak nog het arbeidscontract, en
de tariefwet en wekte de vrouwen op zich
meer op de hoogte te stellen van de politiek,
meer kamer- en raadsverslagen te lezen.
Na de pauze droeg dezelfde dame het
geestige stukje „Wat Marjjke ervan docht"
in Noordhollandsch dialect en met de Noord-
hollandsche kap op, voor. Dit aardige stukje,
eigenljjk een tweede pleidooi voor vrouwen
kiesrecht, door de spr. op onnavolgbaar-
geestige wjjze voorgedragen, schonk den
aaowezigon menig vrooljjk oogeoblik, en als
propagandastuk je is deze voordracht zeer
zeker bjj uitstek goschikt.
Bij ontstentenis van de presidente, mevr.
Boldingh Goemans, leidde raej. Grunwald
de vergadering.
Een zolfde lezing heeft mejuffrouw Qroot
voor de afdeeling Texel gehouden.
„Winnubit".
Wjj hadden gistereD, Donderdagavond, het
Ïsnoegen 't groot feestconcort te beluisteren,
at deze muziekvereonigiDg onder directie
van den heer Jb. tor Hall, gaf in het gebouw
van den R.K. Volksbond aan de Molengracht,
tor viering van haar l^/g-jarig bestaan.
De heer L. v. d. Kraan, voorzitter dezer
Ónderafdoeling, heette alle donateurs en go
noodigden eerst met eon enkel woord welkom.
Spr. meende geen uitgebreide geschiedenis
hier te moeten geven van „Wicnubst" sedert de
oprichting, daar men de vereeniging in eigen
kring en ook daar buiten genoegzaam kende.
Hjj riohtte zich speciaal tot den direeteur,
den heer Jb. ter Hall, om hem eon woord
van lof te brengen voor zjjn jjver on toe-
wjjdÏDg jegens de leden. Het deed spr. ge
noegen te kunnen medodoelen, dat bjj ge-
legenhoid van dit jubileum oen bljjvende
herincering zou wordon uitgereikt aau hen,
dio tien jaar als lid in de vereeniging waren
workzaam geweest. Doza leden, de heoron
H. Schilder, G. Schilder. J. Wildenberg,
A. Wildonberg, Tb. Minneboo en d6 directeur,
de heer Jb. ter Hall, traden naar voren en
ontvingen uit handen van den voorzitter een
keurig bewerkte medaille. Daar de laatste
zelf zoo bescheiden was geweest zich niet
te noemen als zjjnde ook een dergeljjk tjjd-
perk aan de vereeniging verbonden, werd de
heer L. v. d. Kraan door een der leden toe
gesproken en hem eveneens oen medaille over
handigd. Natuurljjk ging het een ea ander
niot onopgemerkt voorbjj en werd deze e n-
voudigo plechtigheid door do toeschouwers
geestdriftig goedgekeurd. Waarop de alge-
merne bjj val ten top steeg toen een eehoone
lauwerkrans werd aangedragen als geschenk
van den heer A. L. Hazebroek, directeur
van het Stafmuziekkorps K. M.
Na nog een passend woord, naar aan
leiding van deze hulde door den voorzitter
uitgesproken, werd overgegaan tot de uit
voering van het programma, waaruit direct
bleek een streven om eens wat anders te
geven dan het gewone. Na, voor teleurstel
ling govrjjwaard was men zeker, gezier. de
welwillondo medewerking van puike instru
mentale en vocale krachten, dio de aandacht
trokken on ruimschoots beschikken over
artistieke eigenschappen om zich door oen
ontwikkold publiek te doen waardeeron,
namoljjk het geheele strjjkorkest van bet
•tafmuziekkerps K.M. en heeren zanger*
van de koren der boide Katholieke kerken,
onder leiding des heoron A. J. Loewens.
Een tikje fan den dirigont en Alex Lui-
gini vond goede vertolkers in zjjn „Grand
Marsch Solenelle", voor zoo'n avond een
echte inleiding, waarvan do stroom van
klankeD, op enkele uitzonderingen na, o.a.
de sopraan-saxophone had leeljjke oogen-
blikkee, correct uitgebeeld tot ons kwamen.
Vervolgens boeide het prima strjjkorkest met
een drietal werkjes, „Serenata", van Braga,
„Sarabande", van Handel en Schumann's
„Traumerei", welk waardevol samenspel tot
in de puntjes welverzorgd, aller achting ver
diende. Toen bracht het mannenkoor ten
gehoore een vierstemmig nummer vau Heinze,
„Omhoog", dat, in machtige en fijne nuances
zuiver voorgedragen, oen sympathieken in
druk maakte. Eu hierna speelde de heer J.
van Vessem, solo-cellist, met goed boheersch-
to weergavo een eubliem-droomend „Lar
ghetto" en een hartstochteljjk-vurige „Zi
geuner-Dans". Jammer dat de piano van
zoo sleehto kwaliteit was: voor deu beer
Leewens oen ondankbare taak.
In de pauze werd on* een foto getoond,
vervaardigd door den heer Boelsums, Koning
straat, de goed gealaagd8 beeltenis van den
heer Jb. ter Hall vertoonend, waarvan aan
a'le leden esn afdruk cadeau werd gedaan.
Even daarna kwam de voorzitter van de
afd. Holder var» den Ned. R.-K. Volksbond, de
hoer Van der Bilt, op hot tooneel om het
volgende te zoggen
(Dames en heeroD, als voorzitter der afd.
is my hedenavond een taak opgelegd waarvan
ik mjj gaarne kwjjt. Dw korps viert haar
12Vq Ja"S bestaan. Het is het aH.-beatuur
coa aangecame plicht namen* don bond dezo
afdeeling met dat jabileum geluk te mogen
nschen. We hebben al dien tjjd lief en leed
gedeeld. Ook in liefde maar ook in leed hebbon
we uw korps lief gekregen. Ook hebt ge ons,
leden, zoo dikwjjla iu de gelegenheid gesteld
van de aangename gaven te genietep. Her
haalde malen zjjc ge opgerospan goworden
onze vergaderingen op te luisteren ea steeds
zjjt ge daartoe bereid geweest, dat is zeer
zekor van tjjd tot tjjd noodig, de ledon moeten
ook eens eon opwekking in musikalen vorm
bjjgen. Waar ge naar buiten sjjt opgetreden
ir- het uw afd. meermalen gelukt oen eerebljjk
te mogen behaleD, De kast met medailles
spreekt daarvan schillerend. Vergun mij naast
dezen een andero te mogen voegen, dio spreakt
van vriendeljjke gevoelens van onze afd. voor
de oador-afd. Ik wonsch u hedenavond aan
te bieden een heriDneringsmedaille. Aan de
eene zijdo staat: uit dankbare herinnering
van het 121/ï jarig bestaan; aangeboden door
do afd. Holder van don R.-K. Volksbond. Aan
den anderen kant staan do datums van op
richting en van heden. Deze medaille is pen
bowjjs van sympathie. We hopen dat go dit
op prjjs zult stellen en dat zjj eon plaats naast
do andere in hot kastje zalkrjjgou. Ik hoop,
dat we thans uw jubilémarsch mogen hooren."
Na weer oenige woorden van dank door
den heer L. v. d. Kraan, kregen we inder
daad de .Jubilë marsch" van Jb. ter Hall,
waarin gloed, kleur en bezieling zat. Eïn
bijzonderen invloed hadden de heorljjk-reine,
harmonieuze nummers voor strjjkorkost. Op
talentvolle wjjze zoog het mannenkoor met
z'n besohaafde praebt-stemmen twee liederen,
,Harmonie" en „Hollands Glorie", het laatste
met koper begeleid. En tot slot wo moeten
helaas kort zjjn werd uitgevoerd tGrando
Fantasio Faust", de beduidende en rjjke en
schoone compositie van Gounod, waarmee
WinnubBt" eon welverdiend succes behaalde.
Ziekenfonds „St. Luduïna".
Dinsdagavond vergaderde in het Bondsge-
bouw het ziekenfonds „St. Luduïna" van den
Ned. R. K. Volksbond. De voorzitter, de heer
Wols kon met genoegen constateeren dat het
afgeloopen jaar voor het fonds gunstig mag
genoemd worden. Namens een commissie van
verifieurs die belast io geweest mot het nazien
der boeken en de verantwoording, bracht de
heer J. de Does verslag uit. Alles is in orde
bevondenden penningmeester wordt dank
gebracht voor zjjn accuraat beheor.
Uit het verslag van den penningmeester
den heer Van Os bleek dat op I Januari
1913 op de Spaarbank was belegd f 1220.
Het laatsto halfjaar bracht eon batig saldo
van f 100, Tot verifieurs werden benoemd
de heeren D. Klaassen en J. de Roos. Na
het behandelon van ceeige huishoudeljjke
zaken bracht de voorzitter nog een woord
van dank aan de donateurs voor hun finan-
cieelen steun on sloot daarna de vorgadering.
Liefdadighaldsvoorstelling „T.a.v.e.n.u."
Wjj vestigen nogmaals de aandacht op de
a.e. Dinsdag 4 Februari te geven voorstelling
door het gezolschap „T.a.v.e.n.u." waarvan
do baten geheel ten gunste zullen komen
van het genootschap „Liefdadigheid naar
Vermogen".
Do vereeniging „Tavenu" is bjj onze plaats-
gonooten gunstig bekend, en het degeljjke
tooneolstuk, dat zjj voor deze gelegenheid
zal opvoeren, waarborgt, tezamen met het
uitstekende spel, do fraaie grimoering en
costumes, esn avond vol kunstgenot.
Bovendien heeft men, door hot bjj wonen
van de voorstelling, een steentje bjjgedragen
tot leniging van den nood van tal van arme
gezinnen hier ter plaatse.
Moge dan „Casino" een uitverkochte zaal
hebben: én T.a.v.e.n.u. èn „L. n. V." ver-
dionen het!
Ontslac) uit den zeedienst.
Naar van hier aan „Het Volk" wordt
gemeld, zjjn do matrozen Wielengw, voorzitter
van da afdeeling Hollevoetsluis van den Bond
van Marinepersoneel, en Plsa, correspondent
van den Bond te Helder, voorgedragen voor
or.tslag, beiden op grond dat zjj anti-militair
zouden zjjn. Aan den matroos Plas is het'
certificaat van goed gedrag ontnomen.
Generaal Oen Beer Poortugael f.
Gistermiddag is, bijna 81 jaar oud, over
leden staatsraad generaal Don Beer Poortu
gael, oud-Minister van Oorlog, beroemd
schrjjver over volken-, oorloge- en zeerecht,
gedelegeerde ter vredeaconferentiën 1899 en
1907 en lid van voorname buitenlandache
instituten.
Dieven en diefjesmaat.
Een bewoner van de Nieuwehaven, te
Rotterdam, zag, naar de „N. R. Ct." meldt.
Dinsdag, dat een sleepersknecht en een bom
vergezellende wagenknecht van een partij
van 14 balen suiker, die zjj per sleeperswagen
vervoerden, een aantal balen opensneden,
daaruit een partjj suiker aftapten in een zak
en dezo ter hand stelden aan een vrouw, die
klaarbljjkeljjk reeds van te voren op de
Nieuwehaven met een handwagen stond te
wachten.
Hy waarschuwde do politie, deze arre
steerde den sleeperaknecbt en den wagen
knecht. Zjj moesten de suiker van de Boompjes
naar de fabriek van do firma Lemm Co.,
in de Willemsfraat, brengen. Haar onderzoek
voortzettende, legde do politie vervolgens bjj
een suikerbakker beslag op den zak mot
gestolen suiker, die daar door de vrouw was
gebracht en. dio 44 kilogram bleek te be
vatten. Bjj donzolfden suikerbakker werden
ook drie. kistjes met suikerwerk gevonden,
die uit de fabriek van do firma Lomm <fc Co.
afkomstig bloken te zjjn. Terwjjl de politie in
den winkel van den suikerbakker eon onder
zoek instelde, kwam daar ook nog een
anderen Bleeper binnen, die een kis'jo met
suikerwerk, gemerkt C. Jamin, te koop aan
bood. De herkomst daarvan was hem, naar
hjj zeide, onbekend.
Een Duitsche viermaster gezonken.
Havre, 28 Januari. De Duitsche viermaeter
„Pangani", op wrg van Hamburg naar Vnl-
paraiso, is in don afgeloopen nacht op do
hoogte van kaap La Hoguo in aanvaring
gekomen met het stoomschip „Phryne". Do
„Pangani" zonk zeer snel. Slechts 4 man
konden gered worden. Het overige gedeelte
der bemanning, een dertig koppen, is ver
dronken
Bedorven vleesch.
jj een inspectie van wege de politie zjjn
een inlegger jj te Dussoldorp 1000 pond
geheel bedorven baring in beBlag genomen,
dio tot rolmops verwerkt moesten wordon.
Verder werden nog 20 raten bedorven rol
mops, die voor verzending gereed stonden,
ontdekt.
De koopman zal wegens overtreding van
de wet op de levonsmiddelen vervolgd worden.
Blindgegooid.
Te Hamburg hoeft een 45 jarige vronw
haar 24-jarigen minnaar blindgegooid met
zwavelzuur. Na haar daad heeft zjj zichzelf
vergiftigd.
De Parlj8Che apachen
hebben Maandag weer eem een heel brutaal
stukje uitgehaald. Maandagmiddag tegen vjjf
uur, toen het dus nog licht was, hebben zes
bandieten te Noisy-le-Ssc, vlak bjj Parjja,
een wagen van de electrische- tram aange
houden. Zjj dwongen den verschrikten con
ducteur, wien zjj een revolver onder den
neus hielden, het geld, dat hjj dien dag op
gehaald had, ongeveer 50 frank, af te geven
en de boeven gingen vervolgens over tot
uitplunderen van de menschen, die in de
tram zaten. Maar oenige politie-agenten, dio
in de nabjjheid op straat stonden, bemerkten
wat er gebeurde; zjj schoten toe en toen
ODtstond er een levendig reTolver gevecbt
tusschen hen en de bandieten. Het gelukte
de politie drie bandieten buiten gevecht te
stellen de andere drie ontkwamen. Toen de
tramwagen weer van Noisy-lo-Sec naar Parjjs
terug zou gaan oordeelde de politie het
veiliger, dat hjj door agenten in burgerkleeding
begeleid zou worden. En hoe noodig dit was
bleek alras. Want na een poosje rjjdens
sprongen de drie gevluohte boeven op den
wagen en wilden opnieuw beginnen do passa
giers hun geld af te nomen. Onmiddeljjk maakte
nu do politie-agenten van hun revolvers ge
bruik en eerst na een vrjj langdurig vuur
gelukte het hun zich vau de drie roovers
meester te makeu. De zes apachen zjjn jongens
van 18 tot 20 jaar, die bljjkbaar door het
lezen van prikkel-lectuur h la Nick Carter
tot hun rooversbedijjf zjjn gekomen.
Een mooi aanbod.
Charlss E. Finlay, een bankdirecteur to
New York, heeft aan den bekenden tering-
spccialiteit dr. Friedmann een honorarium
van 2£ millioen gulden toegezegd, indien het
hem gelukt met een door hem bereid serum
Finlay's schoonzoon, die teringljjder ie, te
genezen, en Dog enkele andero met name
genoemde lijders aan tuberculose.
„Vrouwenkieerecht" te Texel.
Woensdagavond hield mejufl. Groot, van
Rotterdam, op uitnoodiging van de afdeeling
Texel der „Vereeniging voor Vrouwenkies
recht" eene propagauda-lezing to Oosterend.
Er was niet voel publiek.
Voor bizondorheden verwijzen wjj naar bot
verslag der zelfde lezing, te Helder gehouden,
voorkomend in dit nummer.
Staking Typografen.
Naar bet „Handelsblad" verneemt, is, dank
zjj de bemiddeling van een patroon, opnieuw
contact gekomon tusEchcn het bestuur van
de Amsterdamsche Drukkorsvereeniging en
het Btakicgscomiló. Aan beide zjjd*n moeten
roods velen voor het bemiddelingsvoorstel
zjjn gewonnen. Dit voorstel zal dan in de
heden to houden vergadering van de A.D.V.
een punt van beraadslaging uitmaken. Ter
zelfder tjjd wordt een vergadering gehouden
van alle stakorsook de posten worden ge
durende den duur van de vergadering inge
trokken.
TWEEDE KAMER.
Vervolg uan 't Eerste Blad.)
Uit de verdere replieken over de legere
onderwijsdebatten Tcrmelden wy nog, dat
twee rechtache leden, de heeren Van der
Molen (a.-r.) en Van Wijnbergen (r.k.)
over het m.u.I.o.wetje hot wooiA voeren.
Laatstgenoemde heer deelt vervolgens mede,
dat, juist iu streken, waar de voorstanders
vau bizonder onderwijs wonen, in het Zuiden
en op de Veluwe, de openbare school niot
is geworden oen propagauda-inslituut voor
antigodsdienstige, antinationale denkbeelden.
Maar overigens wordt zjj het wel.
Vorder nog do heer Blnm (a,-r.),die sjjoe
denkbeelden wat Dader toelicht, terwjjl dn
vrjjsinnige heer Bos natnurljjk in tegen-
overgeatelden zin spreekt. Wjj kannen al deze
betoogen gevoeglijk overslaan, daar er geen
nieuws meer in vermeld wordt. Evenzoo
's Ministers antwoord. Over het bidden gaf
Zjjne Excellentie als zjjne moeniog te kenneo,
dat het beter ware geweest als men over
deze zaak niet hadde geschreven. Maar om
deze dingen kan men het subsidie niet wei
geren. Men moet zorgen, zei de Min. verder,
dat de openbare school wordt gehandhaafd
op een wjjze, die moor bevrediging schenkt
dan thans, en de MioiBter gelooft, dat de
weg, dien de vrijzinnigen inslaan, verkeerd
is, en dat de rechterzjjde oen veel beteren
weg kan aanwjjzen.
Aan hit einde van het algemeen debat
een persoonljjk feit, of liever twee persoon
lijke feiten. De Minister heeft gezegd, dat
hjj niet over bidden kon spreken, zonder d»t
een lid van de linkerzjjde hierbij lacht. Dit
trekt de heer Marchant (v.d.) zich aan
en vraagt den Voorzitter den Minister ter
verantwoording te roepen. Dank u wel, zegt
deze, daar houd ik me buiten. Ja maar, be
toogt do heer M., anders wordt straks dit
geval bjj de verkiezingen gecolporteerd en
wordt er gezegddat een lid der linkerzjjdo
ironisoh lacht als de Minister- vau bidden
spreekt.
Nk vraagt de Uiaiater het weord voor
