KLEINE COURANT
'i Vliegend Blaadje
voor HeltlerTexel, Wieringen en Anna Poulownom
ITo. 4173
Woensdag 6 Februari 1918
4lite Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 cl., (r. p. poft 75 ct-, bnitenlaed 1.25
Pre- Zondagsblad» 37* 45 '0.75
miënj Modeblad 65 75 (0.90
(Voor bel buitenland bij rooruitbetahng.)
Advertenties van 1 tol 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 cent,
Elke regel meer6
Bewija-cxemplaar24
Vignetten en groote letter» worden aaar plaatsruimte berekend.
Intsro—
Telefoon 50.
Vereohijnt Oinodag- on Vrijdagmiddag.
Uitgever C. OE BOER Jr., Halder.
Bureau Koningstraat 29. inttrc. Telsf. 60,
Tweede Blad.
Aganda.
Ongelijks Bioscoop-Voorstellingen,
Kanaalweg.
4 Febr. Llefdadigb,-Voorstolling door T.AV.E.
Opvoering van „Het Erfdeel". Casino,
8 uur.
4 Febr. Concert van het Stafmuziekcorps der Kon.
Marine. Tivoli, 8 uur.
9 Febr. Ver. „De Dageraad". Openb. verg. Spr,
H. Schutjes. Casino, 's mor. 10 uur.
UIT HET BUITEN LARD.
De Dnitsehe Rijkskanselier heeft in den
Rijksdag een motie van wantrouwen in zyo
beleid, opgeloopen. Duitschland of beter ge
zegd Pruisen is nog altijd bezig om op
eigenaardige wijze het destijds veroverde
Polen te „germanisecren". 't Heeft al wat
moeite geko6t. Maar de Polen zijn taai, Een
Pool mag in Polen b.v. geen land koopen
eon Pruis wel. De regeering werkt het aan-
koopen van Poolsch land in 't groot door
DuitscherB in de hand en verdrijft aldus de
Polen van erf en haard. In het Pruisische
Huis van Afgevaardigden hebben de Polen
al zoo dikwijls togen deze onrechtvaardigheid
geprotostoord. 't Heeft nooit geholpen. Duitsch
land gaat door. De Polen trachtten nu eens
een uitspraak van den Rijksdag te kragen.
De Rijkskanselier liet boodschappen dat de
Rijksdag hier niets mee te maken had. ,,'tWas
een zuiver-Pruisische aangelegenheid". De
motie van afkeuring in het beleid in deze
zaak werd aangenomen met 213 tegen 97 en
43 blanco. Centrum, Polen en socialisten
gingen samen. De Rjjkskaneelier echter, die
opzettelijk niet in de vergadering van den
Rijksdag was, Zal de motie kalm naast zich
neerleggen en nietB veranderen.
Manr prettig zijn zulke" kaakslagen toch
niet.
Het Eugelsche Hoogerhuis heeft de Home-
Rule-wet voor Ierland mot overgroote meer
derheid verworpen, zooali te wachten was.
Beteckenis heeft dit echter niet. Regeering
en Lagerhuis kunnen later toch hun zin door
drijven.
De Unionisten van UlBter, die zich zoo fel
tegen de wet gekant hebben en spektakel
hebben belocfd hebben ondanks alle krachten
die zij inspanden bij een tusschentijdache
verkiezing te Londenderry een zetel verloren.
De Nationalistische voorstander der Home-
Rule zegevierde met 2699 stemmen tegen
2642 op den Unionist. Deze verkiesing heeft
onder de tegenwoordige omstandigheden wel
eenige beteekenis. Dat de fel-bestrijdende
partij oen zetel verliest in dagen van
strijd is teekenend. Er komt nog bij dat de
meerderheid van de vertegenwoordiging van
Ulster nu nationalistisch geworden is17
tegen 16. Br is by de verkiezing natnnrlyk
hier en daar wat geschermutseld gebotBt
en gechargeerd.
Turkije wordt wat Tripolis betreft door
Italië heel solide behandeld. Maar omge
keerd nu ja.
De Italiaansche gezant te Konstantinopel
deed by de Porte opnieuw krachtige stappen
voor het terugroepen der Turksche troepen
die nog in Cyrenalka zyn op dat de eilanden,
die door Italië bezet zyn, kunnen worden
ternggegeven.
Tusschen Duitschland en Engeland is in
do laatste tijden de verhouding wel verbeterd.
Zoo wees, op het verjaarfeest van den
Dnitschen Keizer in Londen gevierd, de
ambassadeur Lichnouosky op het streven van
don Duitschen Keizer om de vriendschappe
lijke betrekkingen met het machtige, ver
wante volk vad Engeland te bevorderen.
Vooral in de laatste maanden, zoo zeide
hy, had de Keizer het als zyn plicht be-
sohonwd, in overeenstemming met de met
Doitschland verbonden en bevriende Brit-
scbe regeering te arbeiden tot behoud van
den vrede in Europa.
Ook in de toekomst zullen de groote mo
gendheden trachten eventueele quuoBties tot
een gurstiga oplossing te brengen. Er be
staat dus gegronde hoop, dat de ambassa-
deursconferentie zich ook verdor voor zijn
taak berekend zal betoonen en dat zij zal
leiden tot het gewenschte doel, nl. het be
houd van den vrede in Europa.
Men tracht de betrokken staten tot ge
matigdheid over te halen, ten einde verder
bloedvergieten te vermijden.
Dit laatste trekt nu de aandaoht, waar een
dag later Reuter uit Parys meldt, dat de
vertegenwoordigers der groote mogendheden
een laatsten belangrijken stap deden by alle
regeoringen, by het Balkanconflict betrokken,
ook by Roemenië, om hun aan te raden het
hervatten der vijandelijkheden te vermijden.
Zy wezen er op, dat de Tarksohe nota kan
diesen als grondslag voor het hervatten der
onderhandelingen.
Alle hoop is nog niet gevlogenmen
meent, dat de vijandelijkheden nog zullsn
voorkomen worden," dat waren de tijdingen
Zondag en Maandag. Op 't oogenblik, dat
wy dit schrijven (Maandagavond), kan de
stryd al hervat z}jn wellicht dat we in
de Ochtendbladen nog iets kunnen mede-
decleD. Natuurlijk is men van alle partyen
„bereid ten oorlog", dat hoort er zoo bij. Uit
Turkye leien we een berieht ongeveer in
dezen geest„De vijandelijkheden zullen
horvat worden wellicht, maar slechts voor
don vorm. De nieuwe Turksche regeering
kan zmaar niet alles toegeven, dan zou 't
land geen goeden indruk geven. Maar 't zal
gauw gedaan zijn, want de Turken kunnen
niet anders doen dan op alle punten toe
geven." Een vleugje hoop schittert misschien
nog voor de Turken. Er wordt weer eens
bericht, dat xy van een Duitsche Bank een
voorschot van zooveel duizend ponden kreeg.
Maar geld daarmee is de Porto al zoo
dikwijls bl|j gemaakt zonder dat ay het
kreeg.
Keizer Frans Jozef zond eon koerier met
een eigonhandig geschreven brief naar St.
Petorsburg; Wat die wel bevat Wellicht
staat hij in verband met den huldigen ge
spannen toestand en wordt er ontspanning
deer teweoggebrasht.
Van het oorlogsterrein.
Men schrijft aan de „N. Rott. Ct." uit
Tajorloo, d.d. 20 Januari
Hot niouwo jaar hier 14 Januari by
ons heeft nog geen vrede gebracht. In
tegendeel, er zijn de laatste dagen steeds
meer troepen gekomen. Volgens geruchten
zyn zy voor Adrianopel bestomd, en sou
hier slechtB het oogenblik worden afgewacht,
dat de onderhandelingen worden afgebroken.
Ook eenigo hospitalen kregen reeds bericht,
zich voor vertrek gereed te houden.
Er zyn nu 12,000 man 3 regimenten
in on om Tejorloe genesteld, on alles wat
huis is, of daarop ljjkt, is in beslag genomen.
Ik heb reeds eerder opgemerkt, verwond is
do Bulgaarscho soldaat allerminst: hy heeft
al zoo dikwijls onder den blooten hemel
moeten slapen, by vindt het best mannetje
aan mannetje op den harden vloer te liggeD.
Overdag is hy ook weinig thuis, doch zwerft
langs de modderige straten, om hier of daar
wat snoopgoed, of oen stuk Banica te koopen,
een mengsel van vleeach met doeg, dat steods
warm wordt verkocht.
Het middagmaal de soep die in pannen
voor 10 personen wordt rondgedeeld, eet hy
ergens op een stoep gehurkt op straat op.
Een aardig gezicht is het, de soldaten
's avonds om 8 uur in de straten te zien
verzamelen. Zij staan dan allen in 't gelid,
de taptoe wordt geblazen, daarna wordt er
door de ouderofficieren geboden, het hoofd
ontbloot, ieder maakt oen kruis on de muziok
speelt eon koraal. Na het gebod wordt de
Maritza gespeeld, een driewerf hoera-geroep,
en men gaat uit elkaar. Eu de stemming
blijft goed, ofschoon het karige soldij 1
franc por maand nog steeds Diet is uit
betaald.
't Sohynt, dat de wapenstilstand goed heeft
gedaan, want de soldaten zien er beter uit,
dan toen wy hier kwamen. Zoo zag ik het
11e regiment, na een marsoh van 32 kilo
meter, hier aankomon, en kranig stapten zy
op huune sandalen door de stad.
Dit regiment, dat ongeveer 4000 man sterk
was, heeft org van de cholera geleden," 600
zijn er by Tsjataldzja daaraan gestorven,
terwyl de Turksche kogols hen een 400 man
hadden gekoBt.
En vraagt men nu, of er wat tegen hunne
ziekte gedaan is, dan is 't antwoord ontwijkend.
Er waren zoowat geen medicamenten, er
was geon verpleging, de meesten der cholera-
lijdera by Tsjataldzja men spreekt van
10.000 zyn dan ook in 't veld gestorvcD.
en daardoor is de epidemie beperkt gebleven.
Gisteren was 't de heilige Jordaansdag.
In grooten getale stonden de troepen om een
fonteintje om 't marktplein opgesteld voor
aan het 24o regiment, mot doorschoten vaandel.
Dit is hot regiment, dat zich in den slag by
Bunar Hissar zoo bijzonder heeft ondorschei-
deD. Tegen 10 uur, na afloop van de mis,
kwamen generaal Sarajof en eenigo stafoffi
cieren, gevolgd door een twootal priesters in
misgewaden, met groote schalen gewijd water,
en werden naar alle zjjdea de troepen ge
zegend. Het water in de fontein werd daarna
gewijd en met een défilé der troepen en
muziek en zang van eenige soldalen, was de
plechtigheid ten einde. Oad en jong verdroog
zich daarna om deze fontein, ten einde hoofd
en aangezicht met dit water te bevochtigen.
Tot laat in den avond klonk het eentonige
geluid van de gayda (een soort doedelzak)
waarop op straat of in de hnizeD, door de
soldaten werd gedanst
De vijandelijkheden hervat!
Konstantinopel, 3 Febr. Do vijandelijkheden
'zyn hodeDHvoDd klokke zeven uur horvat,
zoowel by Tsjataldja als Adrianopel.
By Tsjataldja vond eon schermutseling
plaats.
Adrianopel wordt weer gebombardeerd.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, i Februari.
Loop der bevolking 1912.
In het overzichtstaatje in het eerste blad
staat als aantal vertrokken personen 3073
m. 1267 v. totaal 3340dit moet zyn 4840.
- Hr. Ms. „Heemakerck" is Zaterdag
(niet gisteren zooals ia het Eerste blad staat
vermeld) te Napels aangekomen.
Blijkens een bij het departement van
marine ontvangen bericht is Hr. Ms. pantser-
dekschip „Zeeland" onder bovel van den
kapitein ter zee W. Houwing 1 dezer te
Guatemala aangekomen.
- De heer C. Giltj es, van hier, heeft te
Delft met gunstig gevolg examen afgelegd
als civiel-ingenieur.
In de gisterenavond gehouden leden
vergadering van de R.-K. Kiesvereeniging
Eendracht", is in verband met de a.e.
periodieke aftreding van leden voor den ge
meenteraad met meerderheid van stemmen
candidaat gesteld de heer W. C. van Breda,
aftr. lid.
Multatuli-avond.
De afdeeling Helder van de Vereeniging
„De Dageraad" zal Vrjjdag 28 Februari a.s.
een Maltatuli-avond houden met mej. Jo vu
den Bergh, van den Haag, als spreekster.
Symphonie concert.
Naar wjj vernemen waoty het muziek-
minnende publiek den 21sten dezer maand
een prachtigen avond. Op aanvrage van den
Heer Dr. Groenendijk verklaarde het gehoele
Stafmusiekkorps, onder directie van den Heer
A. L. Hazobroek, zich bereid een symphonie-
concert te geven, terwyl bovendien nog de
vereerende on geheel belanglooze medewerking
is toegezegd van Mevrouw Heeris von Saher,
uit Businm, (zang) en Mej. R. Ko?k, uit den
Helder (piano), welke het eerste klavier-concert
van Beethoven cal speleD, begeleid door het
geheele stafmuziekkorps.
Vermelden wjj nog ten slotte, dat de
heelo opbrengst zal strekken ten bate van
Oen gehuwden tuberculoselijder in deze ge
meente, wulke dringend moot opgenomon
worden in een sanatorium, dan zal zeker dit
eeneert deer velen bezoekt worden.
Toonkunst.
Het vierdo concert in dit seizoen, door de
TooDkunst-afdeeling alhier, zal gegeven woi
den op Donderdag 20 Februari a.s. in „Casino'
Het programma vermeldt als hoofdnummer
„Jubel Cantate" van Weber, voor soli, ge
mengd koor en groot orkest, alsmede een
Ouverture van Mozart en de „Afscheids-
Symphonie'' van Haydn, ten slotte eon
sopraan-solo met orkost-begeleiding. Voor
dit concert zal de orkest-afdeeling belangrijk
versterkt worden door H.H. musici der Kon.
Marine-Kapok
Door de leden der afdeeling alhier zal het
wel op prijs gestold worden dat hun bestuur
zooveel on zulke belangrijke concerten dit
jaar organiseert.
„Pro Patria".
Deze Gymnastiek- en Exercitievereeniging
gaf Zaterdag eene feestelijke vergadering in
„Casino" met medewerking van de adspiraDten-
klassen A, B en C, de meisjes- en dames-
afdeeling en de heeren-afdeoling A on B.
Het was dus een programma, aan afwisseling
rijk, wat ons word aangeboden en er was
behoeven wy dit nog te zoggen? veel
belangstelling.
Do adspiranten-afdeeiiogen werkten aan het
rek, de barren, en gaven vrije- en staaf-
oefeningen, de meisjes-afdeeling kwam met
een nummer stok-oefeningen uit. De damos
zwaaiden de knotsen op een zoer gracieus©
on rhythmische manier, terwyl de heeren
interessante nummers gaven aan do ringen
i de tremplin-barren.
Een voordracht vóór de pauze„The four
bobbios", bleek door twee jonge dames te
worden uitgevoerd het werd niet opgehelderd
of men elke jonge dame dubbel telde dan
wel of hier eeno vergissing bestond in de
telling; hoe het zy, de twee voordraagsters
waren elk voor zich aantrekkelijker dan 4
bobbies tezameD, on in zoover was het een
goede ruil.
Er' was nog wat officieelerigs voorafgegaan,
hetgeen wy, volledigheidshalve, moeten
vermelden.
Da Voorzitter, do heer J. Dry ver Jr., hield
n korte toespraak en verheugde zich in de
groote belangstelling, doch drong tevens aan
op het steunen dar vereeniging, hotzjj als lid
of als donateur.
Verder sprak hij nog eenige woorden over
het verband tusschen onderwijs ea lichaams
oefening,
Wandeling in den Helder
In hot Bouwkundig Weekblad van 1 Febr.
1.1. treffen wy ondor boveostaanden titel een
opstel aan van de hand -van onton plaats
genoot don heer A. J. Salm, bouwkundige.
Het artikel, dat door een aantal zeer goed
geslaagde plaatjes was geïllustreerd, gevon
wy hieronder oon plaats.
Wie naar den Helder komt, kan, als hij
zich haast, nog wat schilderachtige oude
huisjes zienzy liggen echter niet zoo voor
de hand, hy moot zo zoeken en daarbij een
goed opmerker zyn, ik zon zeggen hy moet
van Architectuur en Schilderkunst boide
eenigormato kennis hebben.
Sic transit gloria mundis] de vermaarde
stad Helder, naar buiten zoo bekend, is in
zyoe eigen wallen nu slechts oen buurtje.
De geheele wyk draagt sporen van syne
oudheid; nochtans is het nn byr.a geheel
ernieuwd, het ie alsof in het nieuwe aan-
zion het oude aan alle kanten omgewerkt se.
Aan dezen spaarzamen goest van omwerken
heeft ons geslacht niet algeheele schuld, de
oudjes hebben 100 jaar geleden het slechte
voorbeeld roods gegeven; maar het zij ge
zegd, wy zyn dezo periode gelukkig voorbij
en met den tyd is ook dat kwaad vordwenen.
In de laatste 40 jaar is het oude gaandeweg
vernieuwd. Niomand wijst do loeken op al
het schoone, dat wy architecten en schilders
or in zien, wat bepaald onze fout is; anders
zouden deze menschen het oude sparen.
Sprak dit maar wat meer sooals de oud
heden in Hoorn doen, U weet dat daar zulk
vernielen niet gebenrt, wat my een bewijs
is dat do kunstzin onder de menschen niet
te loor is geraakt.
Voor de arohoologen is dat dus een be
treurenswaardig verlies, m. i. ware het nog
beter de geheele wyk te slechten dan dit
langzame proces, waar het aanzion van oud
en nieuw tegen elkander vloekt. Maar we
zyn in hst Nieuwodiep, waar niet voel om
gaat, al telt het zielental toch over de 27000.
Eenige ran dezulke, die ouder de ge
bouwtjes of liever onder de bouwfragmenten
to groepseren waren, heb ik het genoegen
nit myn schetsboek aan U voor te leggen;
op het stratenplan zyn ze her- on derwaarts
verspreid, waardoor er van eene geregelde
wandeling door de „Altstadt" geen sprake
kan zyn. Vooreerst oen specimon van eene
onvervalschte woniog by de Hoersteeg No. 60.
Hot is een visBoherwoning, ruim in do bijplaat
sen, bckrompon in de eigenlyko woonruim
ten de gevol drukt juist uit wat men er
achter zoekt, de gedrukte kozijnen geven
eene uiting van do benauwde kamor-keuken,
en het topgeveltje doet hetzelfde met een
daarachter liggende vliering, waar 's mans
droogzolder i*. In atyl en ornamentiek is
het een welgeslaagd front, ook in zyne pro
fileering on kleur. Een tweede en laatst
exemplaar is er in de oude Korkatraat No. 7
nog te vinden; de gedachte is hetzelfde, de
profileering is fijner, zooals men het niet
beter wensoht; de geledingen van het lijst
werk en verdere uitsteeksel zyn hier bekeken
op hoogte van hot oog van een voorbij
ganger op middonstraats. Algemeen is het
stroven naar eon koepelvormigen kamer-
bouw op de hoeken der strateD, ook wel
midden in do straat. Deze vorm was in
1640 mogelijk, omdat de kleine steentjes
wel tot den openbaron straatweg behoorden,
maar daarop allerlei uitbouwen en houten
stoepen van de huizen toegelaten waren.
De koepelvorm in zyn gevel uiting gevend,
doet denken aan de strakke lynen in de
villa-architectuur van den jare 1900 tot heden.
Zulke geveltjes kenmerken zich voor lage
begane grondverdiopingen en houten top
gevels.
Deze burgerwoninkjes waren ook wel pak-
sohuron; een bepaald winkel-karakter is
nergeDS 4e bespeuren, hoawol in verschei
dene huisjes, tot die groop bohoorende, win
keliers wocen. Boter zyn deze bouwers ge
slaagd met hanno dakvormen, allereerst in
de verhoudingen, dan met de topgevels.
By samengestelde dakvormen zyn meer
malen de schildmuron tusschen zadeldakon
van ongelijke hoogten, van windveeren voor
zien en van wol gekozen uitsteeksels, welkor
teekening zeer goed voldoet. Het komt ook
wel voor, dat een aaneengesloten rij gelyk-
hoogo houten topgevels aangetroffen wordt;
by geen dezer wateren de zakgoten naar de
straat af, die goten geven al hun wator op
lagere dakgedeelten, achter de huisjes, zoo
ais in de Smidstraat een voorbeeld te vin
den is.
Zy dateeren allen tusschen do jaren 1612
en 1760. Van de meeste beziensw&ardigen
moot gezegd worden, dat zy in vervallen
staat zyndie echter op de Breostraat No. 14
en eon huis op den Hoogen Dyk by hot
Stadhuis zyn in den besten staat.
Er zijn ook topgevels van circa 25 jaar
geloden; blijkbaar door den vorm aangetrok
ken hebbou eenige bouwers die antieke top
gevels willen copieeron o.a. in dc Pijlsteeg
No. 4. Zy zyn echter niet geslaagd, omdat
er to veol constructieve fouten begaan zyn.
Tot de groep steenen gevels behooronnog
zeer vele, ongeveer van denzelfden tyd van
slichting, minder goed bewaard en verminkt.
Sommige pryken met jaartallen als 1647,
1660 o. a.zy zyn meestal in Friesche steen
opgetrokken. Vrijwel allemaal voorover hol
lend, maken zy daardoor een minder goeden
indruk dan huu houten broeders.
Of se or goed hebben uitgezien in hun
ugd ja zoer zeker; onderaan sober van
conceptie, boven in den top met uitkragende
bandeD, voorsprongen op contóles en een
sloitmotief van een gedrukte boog of dok-
lijst in gehouwen steen. De afwezigheid van
trapgoveltjeB viel my op en gaf mij een ;be-
wys, dat onze vaderlaadache bouwkunst
zonder dat bekende motief ook heel best tot
uiting kan komen. De bardgrauwe topgevels
voldoen boter tegen de dreigende, altoos hier
heerschende luchten, dan die welko in gele
steen zyn.
Een ongoschonden exemplaar, is jammer
genoeg hier niot te vinden het kan ook
wel niet anders, het metselwerk is to licht,
0,18 M. dikverder doet de tand des tyds
het overige. De geest van herbouw bestond
ook niot, zooals wjj dat verstaan bij oude
monumenten, en het verval greep nog sneller
om zich heen door het onoordeelknndig uit
breiden van die gebouwtjes.
Hot behoort niet tot myn verslag te be
schrijven, hoe die verbouwingen er uitzien
het is niet te gelooven als ik U sou vertel
len, hoe hier de Vandalen aan het werk zyn
geweest. Hot lijkt wel of niet de ambachts
lieden, maar de eigenaars zelf opgetreden zyn
als uitvoerders.
Een paar voorbeelden hoe steenen gevols
uitzagen, laat ik hier volgen uit de Bree-
straat No. 86 en 40 en de Langestraat No.
in 40. Ook nog een gevel buiten verband
der beschrovenon uit de Middenstraat No. 80
met Baroc motieven.
Niet allen de silhouetten doen zich voor
het oog aangenaam voor, doch ook de straat
breedte in verhouding tot die gevels, en het
geheel wordt verhoogd door het schilder
achtige cachet dat deze eenvoudige gebouwen
hebben.
Alles heeft hiertoe mee gewerkt; het ge
boomte hier en daar is forsch, terwyl de
huizen laag zyn, de perspectieven zyn gun
stig omdat er zooveel erven zyn en de slop
pen msken dat er veel menscheogroepen zyn
met of zonder bezigheid, terwyl de kleur
schilderachtig is als men naar de bochten
der straten en stegen het oog wendt en de
zon even aohtor een wolk te voorschijn komt.
Wanneer men nu weer terug is in Nieu-
wediep, dan is het uit met al die bekoring.
Als men daar verbetering in wil breDgen dan
t ieder architect wel hoe in het algemeen
stadsschoon bevorderd kan worden her
haling is dus overbodig. Op sommige bruggen
in de nieuwe stad is het vergezicht byeondor
aantrekkelijk, in het nieuwste gedeelte is
over het algemeen genomen alles lecljjk te
noemen. O eer de architektunr van die gevels
moot ik opmerken, dat die my niet bevallen
door hun gomis aan karakter, en om daarin
verbetering to brengen zou ik de heeren
timmerlieden willen voorslaan een wandeling
te maken in de oude buurten.
De huisjes daar hobbon niet meer gekost
n die, welke by dozynen naast elkaar in
de lange straten van het nieuwere gedeelte
in een korten tyd verryzeD, en wier schoon-
heidswaarde zooveel minder is dan die der
oude woningen. Zyn de bouwers van de con
sequenties der oude eenvoudige samenstel
lingen good doordrongen, dan kannen ze
probeeren wat er van de huisjes met mastiek-
daken en de pautcrigo aanbouwtjes aan die
perceeltjes te componeoren valt, om een
huisjd te bouweD, dat buiten de goede biu-
nenverdeeling ook uitwendig aan het oog
voldoet, want bouwen is niet samenflansen
van houten kozijnen met baksteen, maar hot
is een der zeven schoone kunsten, en de be
oefenaren hebben een opleiding van jaren
loodig om deze muze naar bohooren te dienen-.
weder wilden aannemen, te groot werd ge
acht in verhouding tot de vermindering
werk, welke als gevolg van den strijd in
eersten tyd to wachten staat.
Er werd besloteD, dat de besturen en het
stakingscomité zonden trachten, nogmaals in
overleg te (reden met hei bestuur vau de
Amsterdamsche Drukkers vereeniging.
Er zulleu thans voorloopig slechts 58 werk
lieden niet aan den arbeid kunnen gaan, van
welke er nog 10 na verloop van een week
werk zullen vinden. Voor do overblijvende
43 zullen de patroons hun best doen, dat zij
hier of elders zoo spoedig mogelijk geplaatst
worden. Om dit te bevorderen zal overwerk
achterwege blijven en zal geen Amsterdamsch
werk in do provincie worden gemaakt. Den
werklieden werden vier vrye dagen por jaar
toegezegd.
Voor werk op Zon- en feestdagen zal 125
procent extra worden betaald.
Deze voorloopige overeenkomst geldt tot
1 Februari 1914.
IJmuiden, 8 Februari.
Afscheid. Door de gemeente-autoriteiten
en de schoolcommissie werd deze week af
scheid genomen van den heer J. v. d. Hoeve,
die ongeveer 40 jaren hoofd der school was
en nu met pensioen ging. Verschillende
souvenirs werden den scheidenden hoofd
onderwijzer aangeboden door het personeel,
de leerlingen en bekenden.
Binnengesleept. De stoomtrawler
„Peter D." word met gebroken roer hier
binnengesleept.
Vischopbrengst. De vischomzet in
Januari heeft f 78.467 meer opgebracht dan
in dezelfde maand van het vorig jaar.
f671.448 in 1912 tegen f744.916 in dit jaar.
De stranding te Scheveningen.
Duizenden porsonon zyn Zondag naar
Schoveniogon getrokken om naar den daar
gostranden schoener te gaan kijken. Do
staatsspoorstoomtram alleen vervoorde 10,000
personen naar Scheveningen.
Ongeveer 4 uur gingen drie mannen van
de bemanning hand aan hand door de see
naar het schip; zjj bleven geruimen tijd aan
boord.
Over het afbrengen van het schip door
de Berging-Maatschappij wordt onderhandeld.
Gouden jubileum.
In den Hoorn op Texel heeft de heer
Jacob Duinker eergisteren zyn gouden jubi
leum gevierd als diaken by de gemeente van
Doopsgozinden. Eenige predikanten, die
vroeger in den Hoorn hebben gestaan en
den heer Duinker in zyn ijver hebben go-
kend, waren voor het feest overgekomen.
Den jubilaris, die thans aan doofheid lijdt,
word eon kerktelefoon geschonken.
De typografenstaklng te Amsterdam
geëindigd
De typografenstaking, die ruim 700 man
omvatte, is gisterenavond beëindigd, doordat
de werklieden, de voorstellen aangenomen
hebben welko de patroons hun hadden go-
daan op 31 Januari j.1. en waarbij 4/i0 van
do zetters een uurloon van 26 cents, den
drukkers van 27 cents en den machine-
zetters van 30 cents wordt toegezegd.
Do werklieden namen deze voorstellen aan
met 890 stemmen voor, 131 tegen en 8 in
blanco.
(De arbeiders beneden 18 jaar stemden
niet mee.)
Het voorstel van de patroons, d.d. gisteren
was te voren verworpen, omdat bet aantnl
stakers, dat de patroons nist onmiddellijk
Iets nieuws.
In het Weekblad van den Nederl. Bond
van Gemeente-ambtenaren komt een adver
tentie voor, waarin een secretarisbetrekking
te koop wordt gevraagd.
Een nieuw automatisch geweer.
In het Amerikaansche leger worden thans
proeven genomen met een nieuw automatisch
goweor, waarmeo 652 schoten per minuut
zouden kunnen worden afgevuurd.
Een aanslag?
New-York, 8 Febr. De sigarenkoopman
Bernardo Herrodo vond gisteravond een
pakje in do vestibule van zijn woning en
gaf het aan zyn vrouw; toen deze het be
gon open te maken had een ontploffing plaats.
Mevrouw Herrodo werd gedood, haar man
en joflrouw Fughmann die by Herrodo
in huis woonde werden ernstig gekwetst.
Daar mejuflrouw Fughmann werkzaam is
in een dameskleermakery, waarvan de werk
sters stakeD, on zy weigerde zich bij de
staaketers aan te sluiten, gelooft de politie,
dat de bom door de staaketers gezonden is.
De Fransche jury.
Wy deelen hior meermalen vonnissen mede,
waaruit bleek op welk een eigenaardig stand
punt de Fransche jury staat tegenover
de z.g. crime passionnel. Een vrouw sohiet
haar ontrouwen echtgenoot dood: wordt vrij
gesproken. Een arbeider mishandelt uit
jaloezie zyn vrouw: wordt vrijgesproken.
Als tegenhanger daarvan verdient thans
vermelding het vonnis gewezen door het
assissenhof te Versailles in de moordzaak-
Clerc. Eenige maanden geleden kwam bet
echtpaar Clero 's avonds uit Parys te Sèvres
thuis. Ia don tuin word mijnheer vermoord
door tweo lieden op aansporen van mevrouw.
Do beide handlangers syn veroordeeld tot
tien en twaalf jaar dwangarbeid. Mevrouw
Clerc tot tien jaar tuchthuisstraf.
Soms veroordeelt dus do jary ook in snlke
gevallen, merkt de „Figaro" scherp op. Het
is goed, dat het publiek dit weet, en dat de
eehtgencoten zich rekenschap ervan geven.
Er is hier echter een verschil. Mevrouw
Clerc heeft de daad niet zelf verricht, zy
heeft huurlingen in dienst genomeD. Om niet
veroordeeld to worden, moet men de moeite
imen, het "zaakje zelf op te knappen.
Niettegenstaande de roerende pleidooien
heeft do jury zich niet laten vermurwenzy
veroordeelde, hoewol een dergelijke misdaad
gewoonlijk den vrijgesproken beschuldigde
een zekere huldiging verzekert.
Geheimzinnig.
Vrijdagmiddag te ongeveer vier uur hoorde
de conciërge van een woning in do rue
Danphine te Parys, plotseling een rauwe gil.
Hy snelde zyn loge uit en de trap op en
vond daar een man, die het gelaat bedekt
hield met zyn handen en voortdurend riep:
„Help my, help, ik ben blind".
Een vrouw, die een verdieping hooger
woonde, kwam oveneens naar beneden geBncld
en herkende den man als een looper van 't
„Crédit lyonnais", die een oogenblik te voren
bij haar was geweest om een informatie.
Op de trede, waar de man zat, lag peper,
vermeDgd met enkele naalden en eenige treden
lager een geopend zakmes.
De kantoorlooper werd door de inmiddels
toegeschoten buren naar eon nabijgelegen
apotheek gebraoht, waar hem de oogen werden
uitgewasschen. De politie, dio onmiddellijk
met het gebeurde in kennis was gesteld, Dam
den man mede naar het burean van politic,
waar by onmiddellijk in verhoor werd ge
nomen. Hij vertelde toen, dat bij voor do
bank, by welke by in dienst was, dien middag
ODgeveer 40,000 fres. geind had. Hy wilde
zich daarop naar de bank terugbegeven, maar
kreeg toen plotseling den inval om by een
bewoonstor van de rue Dauphino een inliohting
te gaan inwinnen. In Augustus j.1. was hy
d.1. b|j do afrekening op hot kantoor 1000
fres. to kort gekomen. Hy veronderstelde,
dat do kassier van eon der kantoren, waar
hy geld had goind, zich vergist had, maar
kon dat niot bewijzen.
Nu had by op 15 Deo. een briefje ontvan-
Smd, onderteekend „Mme Doudiès", rue
auphino 40", waarin hem word medogedoeld,
dat hy aau het opgegeven adres inlichtingen
kon bekomen omtrent de 1000 fres., dio hy
indertijd had vermist. Hij had destijds van
den brief geen notitie genomen, maar nu hy
Donderdag j.1. een zelfde schryven had ODt-
vangen, besloot hy sich eens by Mme
Doudiès te vervoegen. Deze verklaarde echter
van de briefjes niets to weten.
Eenigszins onthutst was hy toon weder
naar beneden gegaan. Aan de tweede trap
echter kreeg hy plotseling een duw in don'
rug en voelde hy eon stekende pyn in de
oogen. Men had hom nl. een handvol popor
in het gezicht geworpen.
Toen hoorde hy aan zyn oor fluisteren:
„Geen woord of ik gebruik het mes".
Hy voelde dat zyn portefeuille doorzocht
werd en hoorde toen zich verwijderende
schreden. Of hy door één persoon of door
meer was aangevallen, had hy niet kunnen
"en.
Mme Doudiès, die intusschen ook op het
commissariaat was ontboden, legdo verkla
ringen af, die totaal afweken van die van
den kantoorlooper en daar deze bovendien
telkens met zichzelf in tegenspraak kwam,
begon men aan do waarheid van zyn verhaal
te twijfelen en besloot men hem voorloopig
maar aan te houden, tot eeu verdor onder
zoek meer licht in de zaak zal hebben ge
bracht.
Laatst* berichten.
De Oorlog.
De oorrespondont van het (Nieuws van
den Dag" seint aan zijn blad, dat Skoetari
door de Montenogrijnen ingenomen is.
Uit dan Omtrek. - 0
Texel, 3 Februari.
Da laatste bijeenkomst in dit seizoen van
it dorpsnut „Neptunus" had Zaterdag plaats
en was druk bezooht. Op keurige wyze ver
tolkte de heer J. do Jongh, Cremers novelle
De Reohte Jozef" en deed daarna de aan
wezigen schaterlachen om de dolle kluoht
„Eon fietstocht van bootsman Arie". De go-
vierde spreker had een ongekend succes.
Daarna voerden 5 heoren 't blijspel „Een
sollicitant-roorzangor" op. Dit stukje word
zeer verdienstelijk gespeeld. Groot succes
verwierven ook elf jonge dames met 't singen
,,'t Is Neerland dat ons toebehoort".
De groep aan 't slot, belicht door magnesium
licht, was zeer mooi. Tot slot werd vertoond
n wedatryd in 't reciteeren", een klucht
die een hartelijk gelach verwierf en ook
luid werd toegejuicht. Als gewoonlijk besloot
een bal 't laa'ste Nut
In de verloopen week vingen de garnalen-
visschers van 200 tot 400 K.G. garnalen
per schuit. De prys was 15 k 20 ets. per K.G.
Slechts 1 baal wulken werd or aange
bracht, die f 7.gold.
Even als wel elders in sommige kerken
wordt aangetroffen, is hier in de Doopsgez.
kerk te den Hoorn ook eene telefonische
installatie aangebracht, om hard-hoorenden
in de gelegenheid te stollen op hun gewone
sitplaats de preek te kunnen verstaan.
De match gisteren tusschen de militaire
voetbalclub van Helder en Texel I op 't
sportterrein naby den Burg gespeeld, had
tot uitslag dat de militaire club overwon
met 9—2.
Evenwel knnnen beide clubs 'n zeer mooie
overwinning boekeD, omdat 25 ets. ontréa
werd geheven ten bate van een zoor loffelijk
liefdadig doel. Eere aan allen, die zoo 't
nuttige aan 't aangename weten te pareu I
Wieringen.
Zaterdag en Zondag gaf „Harmonievoor
volle zalen haar uitvoeringen voor kunst
lievende leden. De muzieknummers zoomede
het tooneelspel „Dertig jaren of hot leven
van een dobbelaar", worden uitgevoerd zoo
als we dat van „Harmonie" gewoon zyn. Het
waren weor recht genoeglijke avondeD, dio
door een prettig bal werden besloten.
Voor de lichting 1914 der Militie zyn
alhier 21 jongelingon ingeschreven.
Maandag beeft de wijkverpleegster van
het „Witte Kruis", zuster Grüske, haar taak
alhier aanvaard.
Wy vertrouwen dat de nattige arbeid van
de wijkverpleegster ook ia onze gemeente
zal worden gewaardeerd en dat binnenkort
zal blyken dat het „Witte Krnis" hierdoor
ineen werkelijke behoefte zal hebben voorzien.
Anna Paulowna, 3 Februari.
Op de eerste eierenveiling der V.P.N. te
Anna Paulowna werden aangevoerd 1276
eieren. Hoogste prys f 5 40, laagste prys
f 4.65.
Voor de vacante botrekking van ondor-
wyzeros aan school 1 hebben zich 17 sollici
tanten aangemeld.
Met ingang van 28 Februari a.s. is de
heer Jb. Stammes, alhier, benoemd tot dijk
graaf van don Anna Paulowna-polder en op
den denzelfden datum is hem eervol ontslag
verleend als heemraad van dienselfden poldor.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer M.
Deneys, is aangesteld als arbeider-wissel-
wachler te Purmerend.
Donderdag, 30 Januari, werd In Veerburg,
vanwege 't Dep. van 't Nut, eene vergadering,
met dames gehouden. Ondanks het ongunstige
weder was de opkomst zeer goed. By de
opening der vergadering heette de voorsittor,
de hoer J. Blaauboer, do aanwezigen harte
lijk welkom, waarna de notulen werden ge
lezen en goedgekeurd. De heer K. L. van
Gerkem had voer zyne lezing gekozen
