KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wlerlngen en Anne Peulownem
Ho. 4243
Zaterdag 11 Ootober 1918.
4l«te Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m, 50 ct., fr.|p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad i 37} 45 fO.75
miënj Modeblad 65 75 11.—
(Voor het buitenland bjj vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels (bg vooruitbetaling) 30 cent.
Elke regel meer6
Bewijs-exemplaar 2}
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend,
Varaohijnt Dinsdag- sa Vrijdagmiddag.
Uitgsvsr O, DE BOER Jr., Hsidsp.
Bwrssa s Koaiagstraat SS. Intvc. Titaf. <0.
Tweede Blad.
Agsnda.
Bioscoop-Voorstellingen. Kanaalwsg 112.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Spoorgracht
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat
Dagelijks 7 nur. Zondags 2 uur.
10 Oct Ned. vereen, tot afschaffing van Alcoh.
Dranken. Openbare verg. Spr. F. Moll.
Tivoli, 8 uur.
11 Oct. Zang- en Recit-vereen. „Harmonie". Opv.
van „Qoudsprookjes Tooverlied". Casino,
8 uur.
12 Oct. Openbare Vergadering der Luth. Jongel.-
Vereeniging ,.Een is Uw Meester", des
Opgavt van de albler gevestigde en
vertrokken personen.
Gevestigd.
Naam: Beroep: Woonplaats: Van: Gel.
C. Flens, letter*., Bootsmansstraat, Gouda. N.H.
J.O.H. W.Asbeek Brosse,kp.-bott.,Palmstr.9,A'dam
Wed. P. Gomes, zonder. Hoogstraat 17, RC.
R.v.Bekkum,slager,Koegras,Wgkbg Duurstede. N.H,
A. Snip, Basstraat 21, Amsterdam.
G. Poppen, Spoorgracht 20, Alkmaar. R O.
F.Vermeer,marinier,2eRoïendw.str.l2,Utrecht. N.H.
N. Prins, bakker, Oranjestraat 38, Amsterdam. R.C.
J.M.Klamer,serg -maj Inf.,v.Hogendorpstr 14,Ede.
G.Schuitemaker, v. Galenstr. 51, Hoorn. N.H.
0. Bremer, werkman, Kuiperstraat 24, Duisburg.
Vertrokken.
Naam: Beroep: Van: Naar: Gel.
P.D.Beveriluis,sg.-schrgv.,Wilh.str 82,Leiden. Geen.
C. Tjittes, boekhouder, Vgfsprong, Amsterdam. N.H.
Wed. 1. Oepts, zonder, Keizerstr. 21, A'dam.
Wed. W. Faber, zonder, Bronwerstr. 31, ft'dam.
A Jonkers,kp.-macb,dr ,D»aconiestr.24 RozendaaL
L.v Driel, serg.-seiner, Parallelwegö, Colijnsplaat.
1. Wal, werkman, Koegras 7, Schagen.
A. C. M. Steg nis, verpL, Ziekenhuis, Gietsendam.
G. Butter, 2e stuurman, Hoofdgracht 63a, A'dam.
F. AJ.de Klerk, 2eluit Int., Langesir. 24, Haarlem, s
J.R J.deRaadt,offic.v.adm.,Hoofdgr.61,Batavia. Geen.
W.A.P.F.L.Blaeser,opz ianzen»tr.68,Schagen. N.H.
C. de Groot, gepd., Loodsgracht 53, 'aHage. O.R.
G. Vrgdag, draaier, Koningsir. 4, Vlissingen. N.H.
M. Sint, schipper K.MNieuwstraat50, A'dam.
S. Petersen, gepd, Molenstraat, Nieuw-Helvoet.
P. Veldt, matroos, PietHeinstr. 61, Amsterdam, i
N. Ever hardus, kommies a/b. Zeemeeuw,
Standdaarbuiten.
UIT HET BUITEDLABD.
Te Dundee heeft minister Churchill een
rede gehouden, waarin hjj scherp afkeurde
dat de oppositie de bewoners van Ulster
ophitst tot een burgeroorlog en het voorstel
hoeft gedaan om het territoriale leger te
boycotten. Het Home Rule-ontwerp, *00 ver
klaarde hjj, sou beslist wet worden. Het sou
er immers al heel vreemd uitzien, als de
regeering aich zwak genoeg betoonde om te
bukken voor de bedreigingen van een deel
der gemeenschap om tot geweld over te gaan.
Indien echter de bewoners van Ulster eenige
poging tot toenadering willen doen, dan zullen
hun Iersohe landgenooten aich gaarne daarbij
aansluiten en het Home Rule-ontwerp der
liberalen is geenszins onvatbaar voor wijzi
ging- Men ziet ook, de weg is gewezen voor
een oplossing.
De reis van president Pomcaré in Spanje
verloopt geheel volgens program. Aan het
groote diner te Madrid dankte koning AUonso
voor de ontvangst in Frankrijk en verzocht
Schetsen uit de rechtzaal.
Bekenteniv.
Van 'n boef.
,Maar welke reden, welke aanleiding",
zei de rechter-commissaris tot den verdachte,
die vóór hem gebracht was en die zjjn blik
voortdurend met een zonderlinge schuwheid
ontweekwelke reden kan die Jonker toch
hebben om zoo stijf en strak vol te houden
dat gij dien nacht in de herberg van baas
Volkers geweest zjjt?"
De man, die over den rechter zat, haalde
de schouders op. Maakte instinctmatige kauw
beweging van aan pruimen gewenden straat
boef, wreef zich met de grove vingers, over
de stoppelige ongeschoren wangen.
»Weet ik 't!" zei hjj.
De rechter tikte met een punt van zijn
lorgnet op de voor hem liggende papieren.
Er was iets in do zaak, dat hem duister bleef.
Gerrit van Yalen was een oude bekende van
de justitie. Atro carbone notatus", zei de
grjjze president van de rechtbank, toen bjj
hoorde dat Gerritje weêr geknipt was. En
de heeren glimlachten als ie weêr voorkwam.
rAtro carbone".. Daar was tóch geen redden
aan. De president, gemoedelijk, zachtaardig
man, had Gerritje eens, in de gevangenis,
opgezocht, met hem in de kamer van den
directeur wel een half uur zitten praten.
Want Z.E.A. hield vol, dat or toch nog iets
goeds in dien man stak". De heeren hadden
over dat woord golachen.
«Een onverbeterlijke idealist toch, die pre
sident!" riep de jongste rochter uit, toen ze,
in raadkamer, nadat de oude-heer vertrokken
was, sigaartje zaten te rooken en babbelden
over 't een en ander.
■Hoe lang heeft die Van Valen nu al ge
zeten.'s kg ken.Heb je 't daar, Uiterwgk?"
De griffier was aan 't optellen, met glim
lachje om de lippen; toen, guitig spottend
opkijkend
•Nou.Wacht 's even.nog zes maandj
En drie dagen.Dat's vjjfDat's zes Ja,
zeven jaar, drie maanden, acht dagon, op den
kop af!.. In acht porties!.."
Behalve wat niemand weet!" mompelde
de oudere edelachtbare, lichtelijk geeuwend
en op zgn horloge kijkend Hij hield er van
om, als de zaken waren afgedaan, zoo ganw
mogelijk naar zijn whist-club te trekken.
•Ja," zei de jongste, eer onze president
toegeeft, dat er met zoo'n individu niks meer
te beginnen valt.
Maar de whist-lievpnde collega keek, zoo
de hartelijke manifestaties van thans te be
schouwen als bew|js van oprechte sympathie
van het Spaansche volk voor Frankrijk.
Toen „gezamenlijke belangen in Marokko".
De president dankte op zeer hoffelijke wijze:
diep getroffen, erkentelijk, groote bewondering
voor het dappere Spaansche volk, solidariteit
in Afrikaansche ondernemingen, enz., enz.
't Groote woord: samen optrekken, is echter
nog niet gesproken.
In China schijnt het ergste voorbij. Er zal
nu eon t(jd van rust kunnen aanbreken,
dien het land wel noodig heeft. Joean-tsji-
Kai is defioitirf tot president der republiek
gekozen met rnim 500 stemmen, tegen 179
op zijn mededinger Li-Hoean-Jeng, die later
tot vice-president werd gekozen.
De nederlaag der Zuidelijken in den
burgeroorlog moet wel grooten indruk hebben
dat Joean zoo'n groote meerderheid
kreeg in een Kamer, die in 't begin van haar
zittijd nog voor de meerderheid uit zijn tegen-
van de „Daily Tele-
mee, dat de verkiezing van
De
graph"
dezen presidentveel geld heeft gekost.
Naar welk Europeesch voorbeeld hier ge
handeld is, wordt niet vermeld.
De erkenning der republiek is nu slechts
nog 't werk van enkele dagen. Sommige
mogendheden hebben hst reeds officieel ge-
de overige volgen binnen zeer korten
tijd.
De „Köln. Volksz." deelt mee, dat er nu
wel een president maar nog geen grondwet
is. Een beetje Chineesch blijft het daar dus
toch nog altijd.
Rusland proefmobiliseert in het Syr Darja
gebied, 't Heeft wellicht zijn lost tot annexatie
van Mongolië nog niet verloren.
In de Hongaarsche Kamer is het ook weer
is. Graaf Andrassy verklaarde dat de op
positie niet aan de beraadslagingen zou
kunnen deelnemen. Hg verliet daarop met
zgn aanhangers de zaal.
Hst plan van keizer Wilhelm om tgdens
zgn verblijf op het jachtslot van aartshertog
Franz Ferdinand in Bohemen, een autotochtje
Praag te doen, teneinde daar incognito
de historische gedenkteekenen te bezichtigen,
gaat niet door.
In verband met de wrijving tusschen Duit-
schers en Tsjechen te Praag achtte men een
verwelkoming, die wellicht het karakter eener
betoogiog zon krijgen, niet wenschelgk en
daarom sullen de Praagscho Dnilschers den
keizer nu in het geheel niet zien. Ook het
bezoek van den keizer aan Schönbrunn is
afgezegd. De Weensche bladen der oppositie
brengen dit in verband met de ontstemming,
die er bjj de Duitsehe regeering heerscht
over de onstandvastige en wankelende politiek
van Oostenrijk Hongarije op de Balkan.
De nieuwe Amerikaansche tariefwot heeft
de ongerustheid van verschillende Eoropee-
sche staten gaande gemaakt. De Staatssecre
taris te Washington verzocht als gevolg van
tal van protesten en aanvragen van boven
genoemde om eenofficieele uitlegging van het
artikel der Tariefwet waarbij 5 procent
reductie wordt toegestaan van het invoer
recht op goederen, door Amerikaansche
schepen aangebracht. Senator Underwood
verklaarde dat door dezen maatregel de han-
delsmarine van Amerika, die op het oogen-
blik niet veel te beteekenen heeft, wellicht
tot bloei zal worden gebracht. Underwood
herinnerde er aan, dat in den tjjd van presi
dent Washington de koopvaardij sloot tot bloei
kwam, doordat een redactie van vijf procent
op de rechten werd toegestaan op goederen
die aan boord van Amerikaansche schepen
werden aangebracht.
Deze troost is wat al te schraal. Van
dringend op z'n horloge, en de griffier sloot
met zóóveel gedruisch zgn portefeuille, dat
hg de bespiegeling maar niet voortzette.
De oude president was Van Valen gaan
opzoeken in het Huis van Bewaring.
Had vaderlijk, gemoedelijk, zacht met hem
gesproken.
«Kijk me nou 's aan, Van Valen" had hg
gezegd, toen de schichtige onrustige oogen
al maar de zjjne schuwden, Juist zóó.Ge
loof-je nu niet man, dat ik 't goed, oprecht
met je meen, of denk je bggeval, dat ik hier
kom, enkel en alleen om er je te laten in
vliegen Om je zwaarder straf te
geven?.. Dan vergis je je toch!"
Toen had de straatboef het hoofd
en de president had gezien, dat de neusvleu
gels van den kerel trilden en dat ie zgn lippen
stjjver opeen klemdeAls om zich met
groot, hevig geweld te bebeerschen.
De president had, in zijn leven heel wat
spel van boevenhuichelarjj gezien. Hg had er
bij zich gehad, die jammerden, gilden, wee
klaagden als kinderen, die bang zgn voor
slaag. Anderen, die zich ala berouwvol; door
schaamte over zich zelf overstelpt, wilden
voordoen.Die handen voor de oogen sloegen
en zich aan de haren rukten Die vóór hem
op de knieën vielen en de armen om zgn
beenen poogden te slaan, in groote vernede
ring van ootmoed.Die hem aankeken met
gróóte oogen, waarin ze valschen schijn van
eerljjke oprechtheid wilden leggen. Anderen
die hem poogden te verteederen door, in diepe
verslagenheid naar ,het einde", naar den dood
te 8 machtenzeggend, dat de wereld slechts
winnen kon door het weggaan van zulk een
schavuit, nielswaardigen hondsvot.Anderen,
die waanziiigrgnsije trokken en zich simpele
onDOOzelbeid trachtten eigen te maken, maar
toch telkens sluwige oogjes richtten naar
meneer.. Wat die er wel van vond.. Ande
ren, meerderen nog, die duizend diverse kunst
jes van fopperij, van bedrog, van simulatie
hadden uitgedacht. De onde president bad
hen gaandeweg allen leeren doorgronden.
En voor hen, die hem beter, intiemer kenden;
die hg in z'n vertrouwen nam, was het
•idealisme" van den man, die nu al over de
veertig jaren in de rechters-carrière zich bo
woog, zoo vreemd niet. Wanneer hg vertelde
van de enkele gevallen o, 't waren er
niet meer dan vier of vjjf in al dien tjjd
■waarin hjj gevoeld had, met de sprieten
van zuivere, mooie-ziele-reinheiddal
menschen, die hjj moest veroordeelen krach
tens de lettor der wet, toch ia zedeljjken zin
Iniet schuldig waren slachtoffers van om
standigheden, die zjj niet konden behecrschen
verschilende zjj den wordt geschreven dat
Amerika die bepaling onmogeljjk kanbljjven
handhaven.
Het protest van Japan tegen de Califor-
nische wet, die niet toelaat dat gele immi
granten zonder genaturaliseerd te sjjn grond
bezit krjjgen is nu in anderen vorm ingediend,
wjjl het eerste protest niet hielp. Japan
wenscht een nienw verdrag te sluiten met
de Ver. Staten waarin staat dat de Japan-
sche onderdanen in Amerika sullen behan
deld worden op geljjke voet als de Europe
anen. Wordt dat aangenomen dan moet de
Californische wet ingetrokken of de Europe
anen insgeljjks van grondbesit in C.liforoië
uitgesloten worden. En dan komen er nog
wel meer protesten.
De eeuwige Balkan. Twee goede berichten
le. Uit KonstantinopelEen irade tot demo
bilisatie is afgekondigd.
2e. Uit BelgradoHet verbod tot uitvoer
van granen is ingetrokken.
De Montenegrjjoen krjjgen ook al last van
Albaneesen. Een bende Albaneesen drong
door tot de omstreken van Diakova maar
werd teruggeworpen door de Montenegrjjnen,
die twee dooden en ses gekwetsten kregen.
■IEUWSBERICHTER.
HELDER, 10 October.
Het grootste scblp van de
Amsterdamiche haven.
Een correspondent van de (Telegraaf" uit
Glasgow schrjjft aan zjjn blad.
Een gansche school Amsterdammers is
eenige dagen in het North British Station-
Hotel te Glasgow neergestreken.
En mèt deze verzameling landgenooten uit
acheepvaartkringen een journalistendrom uit
België, Duitschland en ons eigen land, die
dra zaJ worden aangevuld met dienaren der
pers nit Groot-Britannië en Ierland, 't Is
niet om de fraaiheid van de stad, haar aanleg,
haar vermakelijkheden, dat deze Schotsche
zeehaven thans zoovelen herbergt, die onder
andere hemelstreken hun tehuis hebben.
Immers om deze weinig fraaie, bjjna voort
durend in mist, rook en nevel gehulde city,
sou het gezelschap de reis niet hebben
gemaakt.
't Geldt het feit, voor de Nederlandsebe
scheepvaart iu 't algemeen, voor deAmster-
damscho in het bjjsonder van zoo groote
beteekenis, dat de Koninkljjke Hollandiohe
Lloyd, de vroegere Zuid-Amerikaljjn, van
scheepsbouwers aan de Clyde do Gelria" in
ontvangst zal nemen, een schip van niet
minder dan 14 300 ton bruto-inhoud, het
grootste voor Amsterdamsche rekening ge
bouwd en dat van uit Amsterdam in geregelde
vaart op Zuid-Amerika de vaderlandsche
driekleur sul vertoonen.
De directie van de Koninkljjke Hollandsche
Llcyd vond die gebeurtenis terecht zóó be-
langrjjk, dat zjj de journalisten van een aantal
groote bladen uit verschillende landen heeft
uitgenoodigd bjj de proefvaart, de overneming
en de eerste reis van de «Gelria" naar
Amsterdam tegenwoordig te sjjn.
Na de ljjdenshistorie met de Zuid-Amerika
ljjn werd in 1908 da Kon. Holl. Lloyd opge
richt. 'n Aantal vooraanstaande mannen in
Amsterdamsche handels- en soheepvaartkrin-
gen wilden voorkomen dat de Zuid-Amerika-
ljjn, een door verval van krachten sieltogende
onderneming, in Duitsehe handen overging.
De Zuid-Amerikaljjn had de Amstelland",
de «Zaanland" en de «Rjjoland" als vracht
booten, die ook, doch in vrjj geringe mate,
passagiers naar Zuid-Amerika vervoerden.
Na de omzetting dezer maatschappij in de
Kon. Holl. Llcyd, wat in 1908 geschiedde,
kwamen in April 1909 de •Hollandia" en
de «Frisia", in Juli van 't zelfde jaar de
«Zeelandia" in de vaart. Dat wareo schepen
van circa 8000 ton bruto-inhoud. Daarvan
is alleen de >Frisia" op de Schelde te Vlis
singen gebouwd, de overige booten sjjn door
de firma Alex Stephen Sons te Linthonse
bjj Glasgow afgeleverd, waarvan de oorzaak
is dat de Hollandsohe werven het te druk
hadden om de schepen op tjjd te leveren.
En bjj de op de spits gedreven concurrentie
tusschen de stoomvaartlijnen op Zuid-Amerika
speelt het spoedig in de vaart brengen een
belangrjjke rol.
De 1 ioD. Holl. Lloyd wist die concurentie
het hoofd te bieden.
Een reisiger naar Zuid-Amerika is ook
een mensch, een wezen, aldus prjjsslellende
op goede verpleging. De liefde bjj den soldaat
de keukenprinses wordt aangewakkerd
de lekkere beetjes. Zou dan bjj de
den naar Zuid Amerika of welk ander
werelddeel ook, een uitstekende keuken aan
boord haar uitwerking missen?
De Kon. Holl. Lloyd-directie heeft in en-
ile jaren ondervonden, dat de goede ver-
pl.gi.g der passagiers het beste middel was
om de reisigera te brengen over hare ljja.
De toeneming van 't passagiersvervoer was
sóó groot, dat in 191U reod» de bouw der
twee groote booten moest worden uitbesteed,
waarvan morgen, Woensdag, de «Gelria"
haar proefvaart zal ondernemen.
De «Tubantia", het zusterschip, staat nog
bjj Alex Stephen Sons op stapel en zal be
gin November te water worden gelaten.
Ook thans was de Lloyd genoodzaakt dese
schepen in het buitenland te doen bouwen,
wjjl de Nederlandache werven met werk wa
ren overladen. De Gelria" zal dus weldra
de Amsterdamsche handelsvloot versterken.
Het schip heeft een lengte van 187 M., is
22 M. breed en van den bodem tot het shel-
terdek 13 M. hoog.
Het is een dubbele schroefstoomer met twee
compoundmachines van gesamenljjk 11.500
Indicatuur-paardenkrachtener sjjn vjjf vol
slagen dekken, de netto-inhood bedraagt
10.500 ton, het laadvermogen circa 9000 ton.
De (Qelria" en later ook de tTnbastia"
zal bjj den aanvang van iedere reis naar
Zuid-Amerika 5000 ton kolen innemen, zjjnde
bjjna voldoende voor de heen- en terugreis.
De oudste commaodant vandeMaatscbappjj,
de vroegere kapitein van de iZeelandia",de
heer H. D. Doeksen, sal de gezagvoerder
van de (Gelria" sjjn. De snelheid van het
schip moet, sjjn we goed ingelicht, bedragen
16% Eag. mjjl op de gemeten mjjl (1852 M.).
is nu het na de ramp van de «Titanic"
igrjjke vraagstuk der reddingmidde
len aan boord betrekkelijk dit schip be
schouwen.
Er sjjn op de «Gelria" veertig reddingboo-
ten en soo gerangschikt, dat ze gemakkelijk
te water kunnep worden gelaten en die elk
plaats bieden voor ongeveer 45 personen, 100-
dat de geheele scheepsbe volhing: passagiers
en équipage, in tjjd van nood kan worden
geborgen.
In de le klasse kunnen worden gehuisvest
275 passagiers, in de 2e 220, in de middel
klasse B 135, in de derde klasse ruim 800
passagiers. De bemanning bestaat uit 340
koppen, dat is een sterkte als op de pantser-
schepen type «Evertsen" wordt aangetroffen
en die eenig denkbeeld geeft van de grootte
deser nieuwe boot, die ook de grootste is,
ooit op de werf van Alex Stephen «k Sons
gebouwd. De scheepsbouwers zjjn dan eok
1 trotsch op hnn werk als deLlcyd-directie
op de nieuwe belangrjjke uitbreiding van
lar vloot.
Door gansch Engeland hebben de Stephens
ljjdend van vljjmend, verscheurend wee onder
wat ze misdreven hadden Als de oude
president d&èrvan vertelde, dan kwam er
glans van vreugde op zjjn goedig gelaat, waar
de bittere ervaring lijnen van weemoed op
had geteekend.
En wanneer de collega's lachten over Ger
ritje van Valen, zoodra diens naam, in ver
band met ceoig delict, genoemd werd, dan
was de oude president ernstig.
„Atro carbone" zei hjj, maar er was leed
wezen in de manier, waarop hjj 't uitsprak.
En eindelgk dan was hjj den reci
divist gaan opzoeken
„Kun-je dan niet de kracht vinden om een
ander beter leven te beginnen zei hij, toen
da boef 't hoofd zoo diep liet zinken.
't Was stil in de kamer van den directeur.
Aan een der wanden hing een klokje te
tikken. En een vogeltje sprong aanhoudend
van stokje op stokje in z'n kooimet iets
ongedurigs, geagiteerds, dat indruk gaf of 't
diertje óók smachtte naar vrjjheid Uit de
verte van verwjjderde gangen kwamen vage
klanken van voetstappen op steenen vloer,
van knarsende sleutels, van gerinkel
't Waren harde, strenge geluiden. Dan werd
't weêr heel stil
En de oude boef ademde zwaar, als zwcegde
hjj terug, iets, dat hem telkens naar de
lippen drong...
De president observeerde dien kop van
zware, grove ljjnen, waar brute passie in
gegroefd had... De rimpels om oogen en mond...
Zag ook dat er zachter expressie moest ge
weest zjjn... En toen Van Valen hem had
aangezien, had de president gelezen in
grjjs van die oogen. Een waas van on
schilligheid lag erover... En daaronder iets,
wat hij maar zeer zelden had waargenomen
in de oogen van verdachten, van boeven...
Slechts in de enkele gevallen waarvan hjj
zoo graag vertelde uit sjjn ervaring spre
kend met z'n vrienden uit klein iutiemen
kring...
„Stort je hart eens nit. Van Valen!" had
de president eensklaps gezegd, en er was
zoo'n hartelijkheid in zjjn toon, dat de boef
zich op de lippen moest bjjten om niet uit te
schreien... Dat zag de ander, de
„Van Valen," hernam hjj toen. „Je bent
zoo slecht niet. Dat heb ik dikwjjls volge
houden tegenover derden. Als ze zeiemdie
man is onverbeterlijk... Dan was ik di w
die beweerde: Gjj beoordeelt hem verkeerd...
Hjj is beter dan hjj ljjkt... Ondanks alles!
Van Valen, 't zou mjj zoo'n leed doen indien
ik moest erkennen gedwaald te
Wil-je mjj vertrouwen?"
uitnoodigingen verzonden om van haar triomf,
waarvan zjj zeker sjjn, morgen getuigen te
.8».
Verwacht worden de burgemeester van
Glasgow, de consuls der verschillende landen,
de directies van verschillende andere scheeps-
bonwwerven, die van eenige groote stoom
vaartmaatschsppjjen, waaronder die der Cu-
nardlinedoor tal van commissarissen van de
Kon. Holl. Lloyd en door eon escadron op
oorlogssterkte van het internationale corps
der ridders van de pen. Dat wordt een wapen
schouw. Maar van vreedzamon aard.
In tegenwoordigheid van directeuren en
commissarissen van de Koninkljjke Holland
sche Lloyd, ea talrijke genoodigden, onder
wie directeuren van groote stoom vaart] jjnen,
scheepsbouwmeesters, consuls on soheepvaart-
autoriteiten, werd gisteren roet bet nieuwe
stoomschip (Gelria" op de Clyde geproef-
stoomd. De afgemeten mjjl werd zes maal
gevaren met een gemiddelde snelheid van
17 Eogelache mjjlen, dat is een halve mjjl
meer dan gecontracteerd was.
Zóó goed had het schip voldaan, dat be
sloten werd geen 24-nnrs proefvaart af te
wachten voor de officieele overdracht. De
tevredenheid gold aiet alleen de capaciteit
van de machines, maar ook de geheele in
richting van het schip, waarover slechts ééa
roep werd gehoord, ééa uiting van bewon
dering over wat werd gewrocht. Het is alles
even splendid.
Uit Ned.-lndlë.
Vjjf Duitsehe matrozen van het s.s. Sydney,
zetten in kampong Kodja den boel op stelten.
Ze sloegen een hanglamp stuk en vernielden
oen bamboewand. Toen ze eenige inlanders
wilden mishandelen, werd luidde om bulp
geroepen. Andere inlanders snelden toe, waarna
de lastposten de vlucht namen. Ze werden
■nel achtervolgd. Bjj de Nieuwe Haven
wisten er vier in een prauw te ontsnappen,
de vjjfde vervolgde zjjn weg langs de haven.
Later werd het ljjk van dezen laatste, bedekt
met tal van wonden uit de haven opgehaald.
Hjj heeft zjjn onbehoorljjk optreden dus met
den dood moeten bekoopen. Voorwaar een
zware straf.
Het ljjk is ter schouwing naar de Stovia
overgebracht. (Bat. Nbl
Hat ritueale moord proces In Rusland.
Kief, 8 October. Voor het hof van ge
zworenen is vandaag het opzienbarende proces
tegen den jood M«ndel Beilis, beklaagd van
ritneelen moord, begonnen. Tal van journa
listen uit binnen- en buitenland, afgevaar
digden van de Synode en de ministers van
justitie en binnenlaudscbe zaken zjjn hier
aangekomen.
Ouder de getuigen h charge is de katholieke
geesteljjke Prawaiiis (die bet bestaan van
rilueelen moord bjj joden staande houdt).
De eenige als getuige opgeroepen orthodoxe
geesteljjke gelooft niet aan hst bestaan van
ritneelen moord.
Een broeder van den Russischen minister
van binnenlandsche zaken, een der nitnemend-
ste juristen in Rusland, leider der Jong-
Rassische part jj, heeft de verdediging van den
beklaagde op sich genomen.
Aanvaring.
Bjj een oefening in de Noordzee zjjn Maan
dagmiddag twee Duitsehe torpedojagers,
de »Attack" en de (Hydra", met elkaar i n
aanvaring geweest. Ze stoomden boord
aan boord, een linieschip voer hen voor den
boeg lams en om te vcrmjjden, dat zjj dat
in de zjj ramden, voeren zjj op elkaar in. De
averjj w»s vrjj groot, maar de waterdichte
schotten hielden ze boven water en Dinsdag
ochtend werden se veilig Qaeentfeny binnen
gesleept.
Toen was 't den boef te kras geworden.
Hjj had eerst z'n vuisten gebald, met z'n
groote gevangenis schoenen getrapt op den
vloer... Zjjn lippen beofden, sidderden... En
toen waren dikke tranen gaan rollen over
zjjn vuile, gore, ongeschoren wangen. Met
z'n knuisten had hij gewreven over z'n ge
zicht- En uit z'n keel hadden zich gewrongen
schorre, heeBche geluiden van smart, die zich
tracht te verkroppen; van feilen, woesten
strjjd, die in het gemoed van den recidivist
kookte, ziedde...
Toen had de president nog iets gezegd.
Zacht, vriendeljjk, aanmoedigend... Maar de
1 had, in smeekend gabaar, de armen naar
hem uitgestrekt en hem aangezien met een
blik, waarin zèè'n doodsangst leefde... Angst,
dat het zwjjgen hem te zwaar zou kunnen
worden, voelde de rechterdat hjj wegging...
„Ik heb 't u wel gezegd", fluisterde de
directeur, den voorzitter der Rechtbank nit
end, bemerkend het sombere, ontstemde
op het gelaat van president, „ik zei 't u toch
wel, meneer... Die kerel is..."
Maar bg zweeg. Want de ander scheen
knorrig te worden... Antwoordde niet... Tikto
toen directeur zjjn diep deferente afscheids
buiging maakte, de deur wijd openhoudend
voor Z.E.A. slechte heel eventjes aan de
rand van zjjn hoed...
„Hjj heelt de bokkepruik op!" zei direc
teur, in do huiskamer bjj z'n vrouw terug
komend, „wil ik je 's wat zeggen, Jaan Die
president wordt knapjes ond. Ze hebben
geljjk... Op zekeren leeftijd moesten dio
menschen ontslag nemen... Op 't laatst
krijg-je nog kindsche rechters!"
„Och mcnBch", zei directeurs-vrouw, klaar
blijkelijk het gebruikelijke middagkarafje
klaarzettend voor manlief, die, door 's presi
denten stugheid uit z'n nopjes was geraakt,
„och mensoh, trek-er je toch niks van an
Je weet toch, die oude meneer Van Dijk
wordt algemeen 'n kwast gevondenAan
één woord van jou hechten ze meer waarde
as aan al die praatjes van dien president!
Dat wéét je toch!"
„Zeker!" zei directeur, wiens gelaat
opklaarde, en terwijl-ie z'n eerste borrel
tje van dien middag omwipte, glinsterde
in zjjn oogen ijdelheids-bevrediging, die
verjoeg de spjjtigheid van daar-straks
En de onde president was nog even het
Paleis binnengewipt om den rechtercommis
saris te spreken over Van Valen.
Voordat de instructie werd voortgezet,
moest de politie toch nog eens nagaan
Want de angst, de wanhoop in de grjjze
oogen van den boef, toen hjj smeekend de
armen naar hem had uitgestrekt, zag hjj zóó
scherp vóèr zich, dat de president zich niet
onttrekken kon aan het voortpiekeron over
dat geval
Zoodat rechter-commissaris, toen hjj meer dan
een half uur over de zaak met president gecon
fereerd had, tegen griffier Uitorwijk mompelde,
eon knorrig-bedenkclijk gezicht trekkend:
«Hjj wordt heusch oudl"
En zoo'n uitlating was iets zoer-bjjzonders
bjj de rechter-commissaris, want dio behoorde
tot de zeer omzichtige, behoedzame mensehen.
Maar wie naging dat z'n vrouw hem, 's mor
gens vriendeljjk dringend verzocht had om
asjeblieft niet laat thnis te komen" en
dut wel met 't oog op een schotel, die door
vertraging z'n delicatesse verloor Wie dit
wist en ook dat 't reeds een half nur, ruim,
later dan gewoonljjk was geworden Hij
zal begrijpen, waardoor 't kwam datrech
commissaris behoefte had zich te ontzoezemen.
Maar dien ochtend toen de verdachte
tegenover hem zat kwam toch, voor 't
eerst, in hem op dè gedachte: «President
zou geljjk kannen hebben
Het rapport van de politie lag vóór 1
En dat vreemde, schuwe kijken van den
verdachte op zjjn vraag Hoe die Jonker
er dan toch toe kon gekomen zjjn om vol
te houden, dat hij, dien nacht van de inbraak,
elders geweest was
Ik heb 't gedaan!" bromde de-boef.
Maar" hervatte de rechter, na even zjjn
nolitie, te hebben geraadpleegd, en in pein
zing naar den boef getuurd te hebben, die
zich angstig, onrustig op zjjn stoel
heen en weer bewoog: ook al eens gespuwd
had op den grond Daarna verschrikt op-
kjjkend Wetend, dat hg zoo niet mocht
doen in tegenwoordigheid van Edelachtbare
Maar" hervatte de rechter commissaris,
„jjj hebt toch niet door die kleine, nauwe
ruimte van het raam kunnen klimmen Jjj
niet, en Rooie Sander evenmin. Hoe vorklaar
je dat, Van Valen?"
Het bloed steeg den boef naar de wangen.
De blauwe ader-knorden op z'n handen, op
z'n hoofd, zwollen. Vuur van woede brandde
in het donkergrjjs van z'n oogen
Verdomd, as ik dan toch beken!..
As ik
En hjj wou opstaan
Hjj balde de vuistenStond als een
vjjand, - als een dreigende, gevaarlyke
roover tegenover den rechter commissaris.
Verdomd..."
Maar de vuist van den wachthebbenden
veldwachter schroefde, klemde, als jjzer
1 om een van z'n schouders.
Een nilttentchap van 400.000 mk. voor
lager en vloot.
Een landheer Hermann Knor, die in Juli
te Kausohwitz is overleden, heeft de helft
van zjjn vermogen van 800.000 mk. (de andere
helft is voor zjjn vrouwj aan den Keiser
vermaakt, om het geld ten bate van
leger en vloot te gebruiken. Aldns zal
geschieden.
Het sparen door vrouwen In België.
Men scbrjjft aan de „N. Rott. Ct."
Io België is op 10 Februari 1910 een wet
in werking getreden, waarbjj aan gehuwde
vrouwen toegelaten is zonder toestemming
van den man geld op de spaarbank te brengen
en er dit weer af te halen. Het bedrag, dat
afgehaald wordt, mag eohter niet meer dan
fr. 100 per maand bedragen. Voor grootere
bedragen is de toestemming van den echt
genoot noodig die ten teeken van toestemming
de kwitantie mede moet onderteekenen. Door
acbnldeiachers van den man kan het
spaargeld van de vrouw aiet worden aan
geslagen, tenzjj voor een bedrag, dat de
f 1000 overtreft. Kannen de schnldeischers
bewjjzen, dat de man de schulden
t heeft om in het onderhond van sjjn
te voorsien, dan mag ook voor een
minder bedrag worden aangeslagen.
Na de wet van 1910 is bet sparen door
vrouwen seer toegenomen. In 1910 waren er
al 22.149 gehuwde vrouwen in België, die
een spaarbankboekje op haar naam hadden.
In 1911 klom het tot 24.008 en in 1912 tot
1.457 en het aantal neemt nog wekeljjks toe.
Rekent men de ongehuwde vrouwen,
weduwen, meerderjarige en minderjarige
meisjes mede, dan bedraagt het *antal spaar
boekjes van vrouwen ongeveer 800000.
5696 vrouwen hebben in België gebruik ge
maakt van bet recht om haar spaargeld op
een renteboekje te laten inschrijven. In 1912
hadden sich 289.781 personen aangesloten
de Ljjfrentekas om op eigen hand eon
pensioen aan te leggen. Daarvan waren slechts
"1.465 vrouwen.
De Belgische staat heeft ook een ver
zekeringskas ingericht bjj welke men eene
verzekering op het leven of eene gemengde
verzekering kan sluiten. Slechts 452 vrouwen
hebben daarvan gebruik gemaakt.
Haar werkatar goed bedacht.
Een oude dame, die kortgeleden te Wies-
baden gestorven is, beeft haar vermogen van
anderhalf millioen mk. aan de vrouw van
den sohrjjnwcrkersgezel Gibner vermaakt,
welke vrouw jaren lang werkster bjj haar
geweest was. Het testament is volgens de
rechtsgeleerden die het onderzocht hebben
onbetwistbaar. De broeder van de erflaatster
heeft dan ook genoegen genomen met een hem
vrjjwillig aangeboden som van 800,000 mk.
Hongerdood.
In de gevangenis te Bedfort is een zekere
Davis den hongerdood gestorven. Bjj was
tot 15 maanden dwangarbeid veroordeeld en
had gehorpt, evenals de suffragettes, het
voorrécht te genieten tjjdejjjk in vrjjheid te
worden gesteld, wanneer bjj door hongeren
zjjn lichaam voldoende verzwakt had. Hjj
weigerde dus alle voedsel, van vrjjlating wss
echter geen sprake eu het treurig einde was,
dat hjj aan uitputting overleed.
Uit een bericht:
,.X werd toen hjj sich op de straat begaf
door het rapaljo bjjna geluncht."
Nog geen lunohrooms genoeg?
(Hbld.)
De rechter hield sich bedaard, doch was
tikje-bleek geworden Jeugdig griffiertje
keek, met angstoogjes, naar 't schellekoord
Veldwachter keek vragend Maar Z.
E. A. wenkte van «nog niet noodig
Wacht nog even
't Schuim vlokte den boef op do lippen.
Z'n oogen waren bloedbeloopen
Rechter bleef jjzig bedaard. Maskeerde dat
z'n hart onstuimig hamerde, onderwijl hjj zei:
,Er rust verdenking op zekere vrouw.
Vrouw Maria Louwens Met wien jjj al
sinds jaren
Dat lieg jel" schreeuwde de boef. «Dat
zei je me Dat 's leugenDat zul-je
De stoel, waar de boef op gezeten had,
stortte krakend op den vloer. Jong-griffiertjo
diensde, wit als 'n doek terug
De veldwachter had boef bjj z'n strot
beide mannen worstelden. Een mouw
van veldwachters uniform scheurde aan
flarden
.Schurk!" brulde de beambte, en z'n vin
gers knepen den boef in de keel dat het
ruwe gezicht van Van Valen blauwig werd
De electrische schel bibberde signaal door
het Reohtsgebonw
Agenten, veldwachters, kwamen toeschieten.
Boef werd overweldigd.
Weggesleept; naar z'n cel terug... En
in de gang hoorde men hem krjjschen.
„Hjj liegt 'tl Hjj liegt 't!... Maria is
onschuldig IIk heb 't gedaanIk I
Niemand anders 1Ik 1
Griffiertje dronk, met trillende handen,
slokjes koud water.
«Wèt 'n bandiet 1" zei hij tegen meneer
den rechter commissaris. Maar deze pakte
zwjjgend z'n stukken bjjeen. Antwoordde
niet
In hem werd groeter, vaster het besef,
dat grjjze president toch niet zoo verkeerd
had gezien Groeide de overtuiging op,
dat boef van daareven zich offerde
Onschuldig was Valsche bekentenis had
gedaan Inbreekster wilde redden
En toen dien middag, in de whistclub
weer geschertst werd over het «idealisme"
van ouden president, toen bleef rechter
commissaris heel ernstig... Was het gevoel,
waarmee hjj aan recalcitrant-gevaarljjken boef
terugdacht, heel anders dan de heeren
collega's vermoedden
MaItbe Corbeao.
