KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HoÊdor, Texel, Wioringen on Anno PauÊown®
No. 4366
Woensdag 36 November 1913.
41ite Jaargang.
't Vliegend Blaadje p.8 m. 50 ct., fr.Jp.,poit75 ct., buitenland (1.25
l're-Zondagsblad 37} 45 10.75
miënj Modeblad t s 65 t t 75 i fl.—
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentién van t tot 5 regel» (bjj vooruitbetaling) 30 cent
Elke regol meer6
Be wijs-exemplaar2}
Vignetten en groote lettert worden naar plaatiruimte berekend
ViHPsehsjH* Dinsritag-
Ultg«v»ri O. BE «OER Jp.v HaWtP.
Bwmni KsNincatraal 80. interc. Teler. 60.
Door de stijgende oplaag
van ons blad zijn wij ge
noodzaakt vroeger* af
te drukken. Wij kunnen
daarom niet instaan voor
de plaatsing van adver-
tentiën, die na 9 uus" des
morgens op den dag der
uitgifte worden bezorgd.
Agenda.
Bioscoop-Voorstellingen. Kaa.alwtg i!2.
Dagelijks 7 uur. Zondags uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgracht 18.
Dagelqlu 7 uur. Zondag* 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
2330 Nov. Gattentoonstelling in Casino.
sino. 8 t
Not. Bt
lurgerkring „Harmonie'1. Volksvoorstelling
27 Nov. Alg. Bond van Onderofficieren der Kon.
Marine. Lezing door den WelEd. Gestr.
Heer Boldingh Half acht.
28 Nov. Alg. Ned. Typ. Bond, afd. Helder. Open
bare vergadering. T i v o 1 i, 8 uur.
I Dec. „ïïelder's Mannenkoor". Concert in
Casino, 8 uur.
UIT HET BUITENLAND.
Korten tjjd geleden bolecdigdeeen (Dnitech)
luiïonant te Zalom ia don Elzas de ElzasBers
in he' algemeen en lokte daardoor een
oproortje uit.
Hij is nu door don bevel voerenden generaal
tot kazerne-arrest veroordeeld en van de 5e
naar de 4e compagnie overgeplaatst. De on
derofficier die zich mede schuldig maakte
aan de beleedigiug is tot 5 dagen arrest ver-
oordoeld. Hot blad ide Elsasser" beweert dat
de luitenant ook de Fransche vlag beleedigd
beeft en dat bot onderzoek daarnaar door de
autoriteiten niet ernstig genoeg geweest is.
Het blad doet een beroep op den keizer
om zich nauwkeurig op de hoogte te stellen
van de stemming onder het volk. De keizer
■taat boven de partijen en vau bom mag
men vol vertrouwen verwachten, dat hy on
partijdig bet welzijn zal nastreven, ook dat
van Elzasaers en de Lotharingers.
De buitengewone rijksbegrooting voor 1914
sluit in ontvangsten en uitgaven met de som
van 3.403.011.671 mark, wat eene vermeer
dering van 174.887.044 mBrk is op die van
't vorige jaar. De legeruitgaven, voortsprui
tend uit de in 1918 aangenomen wetteD, be
dragen 152.782.119 mark voor de bestendige
en 260.820.871 mark voor de niet hernieuw
bare buitengewone uitgavente zamen
421.602.990 mark.
Met 110 tegen 50 stemmen heeft de nieuwe
koning van Beieren de verbooging sijaer
civiele lijst van de kamer gokregen. Prins
Leopold, de broeder des konings is zeer ont
stemd over het niet toekennen aan hem van
een uitkeering uit een koninklijk fonds. By
de kroningsfeesten was prins Leopold «op
reis". Hij heeft bet voornomen to kennen
gegeven zijn bezittingen in Beieren te ver-
koopen en zich in Weenen te gaan vestigen.
Volgens de Engelsche bladen verloopt de
staking in Dublin al eonigszins. In do haven
werken een 700-tal van buiten aangevoerde
werklieden.
James Larkin, de leider der staking, die
zeer ontstemd is over bet feit dat de Britsche
vakvereenigingaleiders eerst tegen 9 Decem
ber een buitengewoon congres bebbsn saam
geroepen ter bespreking van den toestand,
heeft een manifest nitgovaardigd tot de Brit-
Bche arbeiders, waarin h(J dezen opwekt de
in strQd zy'ude arbeiders te steunen en het
den leiders duidelijk te maken dat zy in dezen
het conflict moeten helpen beëindigen.
Suffragettes hebben Zondagnacht bet ge
meentelijk bootbuis te Bristol ia brand ge
stoken de sobade bedraagt 3000 pond sterling.
Omtrent de staking in Noord-Frankrijk
seinde Beuter Zaterdag dat zjj voortduurt ia
het bekken vaa Pas de Calais in Donrgas,
Conrrieres, Austricourt, Carvin, Meurcbin.
In de mijnen van Bruay ia de arbeid normaal.
Er ontbraken slechts eenige arbeiders. De
trein, waarmee de arbeiders worden aange
bracht, werd met stoenen gebombardeerd. Van
morgen nam bet aantal stakers in Bcthunen
toe; bier werken nog 1100 man. Te Lens is
de staking vrijwel algemeen, zoo ook te
Lievin, Dranconrt, Noeux, Periay, Parles.
Nader lezen we dat een deel der mijn
werkers het besluit namen het wjrk te her
vatten, doch in geen geval langer dan 8 nor
te werken.
Koning Alfons van Spacj9 is op reis. Hij
bracht Keizer Frans Jozef een bezoek op
SchonbrUnn, dat een half uur duurde.
In Marokko is 't weer niet rustig. Uit
Larosj wordt gemeld, dat een Spaansohe
colonne de heuvels bezette by Sidi-Omar en
daarbij heftigen tegenstand ondervond. Na
een hevig gevecht werd de vijand met grooto
verliezen teruggedreven. Aan Spaanacho zy de
werden 6 man gedood en 26 gewond.
Tusschen de Hollanders in Zuid-Afrika,
de helden uit den Boeren-oorlog, neemt
oneenigbeid een scherper karakter aan. Jam
mer genoeg. De kans op een uit den weg
ruiming van bet geschil tusschen Botba en
Hertzog schijnt nu voor goed verkeken. Na
een langdurige discussie over verschillende
punten nam het congres Zaterdag met 131
tegen 90 stemmen een motie a
door een aanhanger van Botha, om het ge
schil tusschen Botha en Hertzog verder te
laten rusten.
Nadat de uitslag der stemming was mede
gedeeld verlieten Hertzog, De Wet en hunne
aanhangers do zaal. Zy zullen, wordt nader
bericht, in Janaari te Bloemfontein eene con
ferentie honden ovsr de vorming van een
nationale partij en zich dus afzebeidon van
Botha en dions politieke vrienden. Ze zyn op
dit oogenblik 90 man sterk, 50 atgevaardigdsn
nit do Oranje-Kolonie en 40 uit de Kaap,
Natal en Transvaal.
De geruchten omtrent het aftreden van
Koning Ferdinand van Bulgarije worden door
bet Bulgaarsche gezantschap te Parijs beslist
tegengesproken. Er heescht, zoo wordt ver
zekerd, orde in hot land en ook vertrouwen
in don persoon on in de politiek van koning
Fordinand. Gedeeltelijk in strijd biermede
zijn telegrammen, te Weenen ontvangen uit
Sofia, waarin naar Aanleiding van het vertrek
van kroonprins Boris uit de hoofdstad, ge
waagd wordt van groote opwinding in Bul
garije. Men zegt, dat o'ok by, evenals zyn
vader, bet land verlaten heeft, na ontvangst
van dreigbrieven.
Volgons een bericht uit Londen hebben
thans alle mogendheden bet voorstel van En
geland goedgekeurd, strekkende om by afba
kening der grens van Zuid-Albanië een andere
maafstaf te nemen, dan die der taal, door de
bevolking in verschillende streken gesproken.
Amerika schijnt de luit om in Mexico tus-
scbonbeide te treden verloren te hebben door
het wreede optreden der opstandelingen.
De gezanten van Dnitschland, Engeland,
Japan en België hadden een onderhoud met
den Minister van Buitenlandsche Zaken; van
het resultaat is echter nog niets bekend.
RIEUWSBERICHTER»
HKLBER, 25 November.
De Gaitentoonflteliing.
In ons vorig nummer konden wij nog met
in kort woord de aandacht vestigen op de
in do kleine zaal van „Casino" georgani
seerde tentoonstelling op het gebied der
gastecbniek. Wij hebben thans de gelegen
heid een meer uitvoerige bespreking aan de
tentoonstelling te wijden.
Zaterdagavond is zij, onder groote
stelliniï van genoodigden, geopend,
waren verschillende leden van den naad, ae
wotboaders, den gemeente-secretarie, den
voorzitter der Held. Winkeliers-Vereenigiog,
den voorzitter van de Kamer van Koophandel,
den gemeente-bouwmeester en verschillende
autoriteiten van land- en zeemacht met hunne
dames, alsook de heeren exposanten.
Te 8 uur nam de secretaris van de Com-
issie voor de gasfabriek en waterleiding, de
ier Dr. J. C. v. d. Berg, het woord en
hretto de aanwezigen hartelijk welkom. In
de eerste plaats gold deze begrooting voor
den heer van Neck, wethouder dezer ge-
moente, onder wiens bestuur de gasfabriek
in gemeentelijke exploitatie is genomen. Het
viel spr. op, dat zooveel leden van den Raad
met dames aanwezig waren, toch is dit geen
wonder, waar het bier een tak van bedrijf
geldt die zooveel oplevert voor de gemeente.
Het doel dezer tentoonstelling is tweeledig
in do eerste plaats om er een voordeeltje
uittehalen, maar in de tweede en voornaamste
plaats moet zij ten voordeele strekken van
het publiek, dat zoodoende wat kennis opdoet
omtront deze materie. We hopen, zei spr.,
dat velen er gebruik van zullen maken. Zij
zullen zien hoe men goed en goedkoop eten
klaar kan maken, men zal een heel diner
bereiden, vooral Woensdag is in dit opzicht
eeD leerrijke dag.
Een woord van dank bracht spr. aa
exposanten voor do inrichting dezer
stelling. Z{j hebben moeite noch kos
spaard om een aantrekkelijk geheel te
ook en vooral dient hier de directeur
der gasfabriek genoemd. Het geldt hier een
bedrijf, dat in booge mate winstgevend is
voor de gemoente. Toen in 1902 de gemeente
de exploitatie der gasfabriek overnam, be
droeg de omzet ongeveer een half millioen;
thans is die tot bijna 8l/s millioen gestegen.
Aardig is het om te zien op de tentoonstel
ling i» eon grafische voorstelling geëxposeerd—
hoe het gasverlies, tengevolge van onjuiste
aanwijzing, en by herstellingen etc., dat van
1902 nog schommelde tusschen 10.4
on 12.7 °/0, trots den stijgenden omzet, in
1912 gedaald is tot slechts 1.40 on in
1909 zelfs bedroeg 0.72 °/0. Ook do gasleve-
rantie aan marinegebouwen is toegenomen,
trots de eleotriache installaties. Het meest is
echter het muntgasverbruik toegenomenvan
1905 af het jaar van invoer van de munt
gasmeters, toen het 57679 bedroeg, tot 1912
Is de toename 1072371, terwijl het gewone
lichtgas toenam met 846001 Meter").
Vergeleken by tien jaar terug, is de winst
zevenmaal zoo groot geworden, on in tien
jaar tyds heeft de gasfabriek tusschen 7 en
8 ton winst gemaakt, zoo ging Dr. v. d. Berg
Het is een melkkoetje voor de ge-
geweest en we zullen goed doen.het
beestje te blijven opkweeken door goed v
en warmen stal. Maar laten we er niet de
kip met de goudon eieren van maken.
Dat het bedrijf zoo enorm ie vooruitge
gaan, hebben we to danken aan onzen
directeur. Daarom past hier een woord van
dank voor al de moeite die by zich ge
troost heoft.
Daarna verklaarde spreker de tentoon
stelling voor goopend.
We zeiden don vorigon keer reeds, dat
•Casino's" koffiekamer onherkenbaar
geworden. Inderdaad, men kent haar
niet terug. In het midden en langs de kanten
zyn lange ryen tafels, waarop zeer vele
nuttige en fraaie dingen op het gebied van
gas tentoongesteld zjjn. Hier vindt men b.v.
een uiterst praktisch strijkijzer met twee
bouten, dat in een uur aan warmte slechts
8/i0 cent verbruikt, ginds staat een keurige
haard, waaraan het heerlijk moet zijn te
zitten met een boek of... een lief meisje.
Verdor, in den hoek, vindt gij een geiser,
Belangstellenden vinden in het Verslag
der Gasfabriek hierover nadere gegevens.
niet maar zoo'n gewone huis-, tuin- of
keukengeiser, neen, noen, een complete in
stallatie een prachtige marmeren badkuip
met een Godesia-geisor, die zoo is gecon
strueerd, dat hy geen cntploffiogsgevaar op
levert by het ontsteken, die mot ëëa hand
omdraai een douche geeft, een badkuip, die
maakt dat msn wenscht vuil te zijn en
alleen, teneinde er zich in wellust in rond
te draaien. Ginds, zoowaar, wuiven ritsolend
palmen, als waart gy in Arcadië of in
den Hof van Eden stil, klinkt daar niet
hemelsche muziek?... Ja, in dien
hoek is de Casino-vleugel en d<
Polak zyn het, die de illusie vol-
het heerlykBte zitje is toch maar
in 't hoekje van den haard. Geen gewone
haard, o neen, oon gashaard. Geen gewone
gashaard, o noen, ik zei u reeds dat men
zich do voeten heerlijk kan warmuD, dat
alle warmte eerst naar den vloer geleid
wordt, en dus eerst uw eigen dierbare onder
danen voorziet alvorens omhoog te stygen.
Ea dan de heerlijkheid, hot gezellige aspect
van dien fraaien, koperen haard Daar,
in dat knusse hoekje, vindt gij een tafeltje
en stoelon waarop te zitten een genot is in
onzen veelbewogen tijd. Daar kunt gy, zit
tend en uw voeten warmend, een grocje
bestellen met een schijf, dat de heeren Polak
gaarne zullen willen eervoeren, daar kunt
g(j, sybaritisch, u nestelen en de wonder
mooie kroonluchters bekijken, die de zol
dering van Casino's koffiekamer maken tot
afspiegeling van den hemel.
[aar stil, laat ons geleidelijk en cate
gorisch te werk gaan; drink uw grocje leeg
uw voeten zullen nu toch wel warm
zijn? en volg me.
Allereerst dan vragen uw aandacht de
beide gswmeteri, op de lezing voor de Winkt-
liers-vereeniging gedemonstreerd, waarvan
de eene een ouderwetsche natte metor on
de andere de gewone droge meter is, waar
omheen, in plaats van ijzer, een glazen om
hulsel zit teneinde de werking goed te kun
nen gadeslaan. Interessant is het de werking
van zoo'n meter te zien. Door personeel
van de gasfabriek, dat ter toonstelling aan-
».»e wordt op verzoek de werking
gaarne gedemonstreerd. Onmiddellijk daar-
naast is een apparaat, dat de heer Rijke*
eveneens op zijne lezing demonstreerde cn
dat dient om brandgevaar uit to sluiten in
dien met het ornument in de kamer een
ongeluk gebeurt. Bijvoorbeeld, by het plot
seling afvallen van den wand is de cons-
tie in de huishouding natuurlek groot,
weet zich geen raad, want alles schynt
natuurlijk voorbestemd in vlammen op te
gaan. Maar met hot kleine automaatje dat
hier vertoond wordt, loopt men geen gevaar:
door vernuftige inrichting sluit zich onmid
dellijk de gastoevoer en het is onmogelijk
gas te krijgen zoolang men niet alle lekken
gevonden en hersteld heeft.
De lNederlandacbe Gasgloeilicht-maat-
schappij" voorheen I. Sclten te Rotterdam
heeft een keur van hashaarden, gasorna-
monton, gas tafels, strijkijzers voor gasver-
warming, lampen, kroonluchters, fornuizen,
ja wat niet al, geëxposeerd. Vooral vallen
hierbij op een gasfornuis van bijzondere
constructie. De ovenbrander zit namelijk
de plaat, hetgeen dit voordeel heeft,
dat men, terwijl de huisvrouw onder braadt,
kookt of stooft, de gerechten, die gereed
zyo, boven op warm kan bonden. De pan-
op de plaat blijven absoluut op kook-
temperatuur. Winters wordt, door het
plaatsen van een reflector, hetzelfde fornuis
verwarming gebruikt. Boven op hot
fornuis bevinden zich twee Windemuller-
komforen met gepatenteerde branders, een
ervan met z.g. »klsinsteller". Het gasver-
brnik van eiken brander bedraagt per uur
825 L., dat is voor circa 2 cent. Ook de
zelfde Windemuller-komforen zijn los ten
toongesteld.
Het is dezelfde firma, die tevens voor de
verlichting van de zaal en voorgevel van
Casino" gezorgd heeft. In de zaal branden
2 lampen, elk van 1000 kaarsen lichtsterkte,
le voorgevel verlicht wordt mot 8
van 8500 kaarsen capaciteit samon
oals de zetter oas den vorigen koor
liet zeggen, 35000 kaarsen).
Oader de kronen, die de firma Selten ex-
iseert, moeten in 't bizonder genoemd wor
den twee fraaie kronen van Oud-Hollandsch
alsook twee kristallen kronen, die de
aandaoht bizonder vragoa. Onder vele soorten
gashaarden moeten voorts genoemd worden
de Honben-gashaarden, die bizonder prak
tisch zyn.
Doorloopende komen we aan de sfdeclicg
badinrichtingen en geisers. Ook deze instal
latie is van dezelfde Rotterdamscho firma.
Behalve gewone modellen geisers n
Godcsia-geiser bezichtigd worden, die het
nuttige met het aangenume versenigt. Die
geiser is zóó geconstrueerd, dat men eerst dan
gastoevoer krijgt, wanneer de waterkraan
opengezet wordt, zoodat by het aansteken
allsea de d.gvlam brandt en) gevaar voor
ontploffing, wat anders nog wel eens voor
komt, ten eenen male is buitengesloten. Bo
vendien kan men door een handel om te
draaien een douche krijgen.
Aan de andere zyde is het de firma Bouvy
di Philippens, Keizersgracht 133, Amsterdam,
die voor veel moois de aandacht] vraagt.
Allereerst de gasfornuizen systesm Jonker
óc Ruh, die deze firma in den handel brengt,
en die een groote gasbesparing geven. Eon
bijzondere wjjze van aansteken maakt dit
fabrikaat zeer praktizch, terwyl bovendien de
firma een apparaatje er bij cadeau geeft, dat
los op den brander gezet kan worden en het
strijkijzer verwarmt. Ook deze fltma heeft tal
van gascomforen, fornuizen en kronen geëx
poseerd, de eene al fraaier en doelmatiger
dan de andere. Op een gashaard vestigden wij
reeds de aandacht. De dames zyn hier alle
zonder uitzondering verliefd op, ze kijken er
naar on se kunnen er niet voorbij komen.
Niet natuurlijk om dat warme plekje, dat er
door ontstaat, waot zoo kouwelijk zijn do
niet, ook niet natuurlijk vanwege dat
je hoekje, dat wij boven reeds noemden,
enkel en alleen omdat de brandende
haard aóó gezellig is, en xóó sierlijk en
smaakvol afgewerkt, dat het zonde en jammer
zou z(jn er niet wat langer te blijven stilstaan.
De haard is geheel van koper en volgens
een der aanwezige dames •snoezig". Wanneer
de dames hem snoezig vinden, dan doen w;
het best er verder over te zwijgen de
haard zal »iju weg wel in een of ander
hnis vinden.
De derde exposant is de Sanogres Maat
schappij te Ny mogen. O ver dat apparaat spre
kend moeten wy een nieuwe alinea beginnen.
De grooto zaal van •Casino" liep Maandag
middag vol. Eerst druppelsgewijze, later in
stralen, nog later in stroomen van tien, twaalf
tegelijk op elke 25 dames was eon halve
heor duurde het Eiet lang of er moesten
stoelen en tafels bijgebracht worden. Er
waren jonge dames en bedaagde, zelfs het
opkomend geslacht wes vertegenwoordigd en
schreeuwende babies manifesteerden luid. Het
was zou er óón lezer zijn, die er aan
twijfelt eon Babylonische spraakverwarring.
Hier zat een troepje gezellig aan een tafeltje
op het allerbeste plekje, dat zich aanbood,
daar stonden meisjes te gichelen en zioh uit
te rekken op de teenen, elders waren er do
meer phlegmatieke, die naar boven klommen,
maar lator, toen het zoo lekker begon to
ruiken, dat zelfs een aanwezige hond onrustig
werd, weer haastig afdaalden om ook iets te
krygen van de roastbeef en het malsche
kippetje.
Totdat plotseling een meneer met een sten
torstem zo allemaal overschreeuwde. «Dames
en heeren", zoo begon hy, >ik zal bet maar
van mevrouw Godcfroy-Becker overnemen,
want er zijn zooveel belas gstellenden, dat
geen overschreeuwen aan is". Toen
swegen ze allemaal als moffen. Die meneer
was de heer D. G. de Haan, vertegenwoor
diger der maatschappij, die hoewel onvoor
bereid, toch meer verstand van koken bleek
te hebben dan menige huizvrouw. Hij begon
tenminste met te vertellen, dat de gewone
huisvrouw voor ryst 8 kopjes water op 1
kopje ryst noodig had en dat hij op z(jn
SanogrsB-apparaat slechts 2 kopjes water
gebruikte. Dat elke goede huisvrouw om
vleesch te braden water noodig heeft, maar
dat hy absoluut zonder water zou braden,
een kippetje zou ronddienen en appelmoes
zonder toevoeging van water of suiker sou
klaarmaken.
Toen deden mevrouw Godefroy en de heer
De Haan allerlei geheimzinnige manipulaties.
Ze namen grooto papieren zakken waar ze
alles instoptenachtereenvolgens een heerlijk
stuk vleescb, een maloch, vet kippetje, eon
paar blozende tomaten, een appel, en da
beroemde twee kopjes water en 66a kopje
r{jst. Dat alles werd in zakken in de ovens
gozot, vleesch en alles wat veel warmte
noodig had onderin, de rest middenin en
bovenin al naar gelang het noodig was, de
oven werd gesloten, aangestoken, en toen
niets. Toen keek mevrouw Godefroy op d'r
horloge omdat er precies voorgeschreven is
zoo en zoo lang moet het er in, en de heer
De Haan begon zyn demonstratie.
Hjj besprak allereerst het koken van soep.
Men doel een groote massa water bij het
vleesch op de gewone manier en op het
fornnis gaat veel van de kracht en den geur
verloren. Niet aldus op het Sanogrea-appa-
raat. Men zet het vleesch met de benoodigde
hoeveelheid water voor drie borden soep
drie borden water en een bord voor het in
koken, voegt er wat zout enz. by, ea klaar
soep, d. w. z. ze moet zoolang in het
apparaat staan als voorgeschreven is. E'.ens-
lucht, vooral by erwtensoep zoo onaangenaam,
heeft men'absoluut niet, terwijl alle kracht
uit het vleesch behouden bljjfc, doordat niets
ontsnappen kan. Fan visch gaan de krachtige
bestanddoelen eveneens grootendeels verloren
door dampen die zich in de keuken op
inren en vensters zetten,en jnist in die
dampen, die blaasjos b.v. op het afgekookte
water, bevindt zich het eiwit, dat de visch
in zoo rijke mate bezit.
Vleesch wordt wij zagen hot gewoon
den zak gestopt enkele jonge meisjes
giohelden b(j hot idee dat je zoo'n lap vleesoh
in den zak stopt ea er behoeft niet weer
naar omgekeken te worden. Anders gaat
op 21/j pond vleesch wel vier ons ver
loren, zooveel braadt er in. Hier geen sprake
van. Ook krijgt men voldoende jus, die dan
verder op do gewone manier bereid kan
worden. In dit verband besprak do spreker
inier van jni-bereiding, die wel navol
ging verdient. Op het Sanogres apparaat
laat men gewoon een partij beenderen
koe-, varkens- en schspenbeenden in de pa
pieren zak koken in 't geheel acht uur. Dat
behoeft niet achter elkander, men kan dat
doen als by gelegenheid het tontel toch
brandt, als ze maar in 't -geheel 8 uur
koken. Dan worden ze door een neteldoeksoh
doekje gefiltreerd en kan men het verkregen
vet vermengen met gewone jus uit het vleesch
gekookt.
Zoo ging de spreker geruimen tjjd door,
besprak nog het braden van een kip, het
koken van groente, die afgewasscheo en in
xak gestopt wordt, het bereiden van
appelmoes, van tomaten, van gedroogde
vruchten, van rijst, van havermout, die zoo
zoet wordt dat zy zonder suiker kan worden
gegeten, van aardappelen, van taart of cake,
enxoovoort, terwijl ook in gewone glazen
fiesschën gesteriliseerd kan worden en men
geen apparaten noodig heeft, alleen met het
papier dat voor de zakken gebruikt wordt
flesch hermetisch sluit.
Wat die zakken betreft, die bevatten hot
geheim van den bakker. Ze zyn gemaakt
van eon soort vetvry perkament-papier, dat
bizonder geprepareerd is. Wy konden zien,
hoe het langdarig verblijf in den oven het
papier niet aantastte, het hoogstens wat
brnin maakte.
Inmiddels waren de tomaten goed
werden rondgediend. De vruchten zagon
juist uit als versche. Langzamerhand kwao
de andere heerlijkheden voor den dag: een
heefltjk malsoh biefstukje, dat in een maximum
van tijd op was, een verrukkelijk blank
kippetje, dat een godenmaal bleek te ajjn,
overheerlijke appelmoes, rijst en wat er nog
meer waz. De dames warenialle verrukt,
zo begrepen niet hoe 't mogelijk was. „Casino"
zwom in hemelsche geuren van gebraden
vleesch en kippetje. Ook bleek, boewei niet
het micste water was toegevoegd, het vleesch
een tamelijke hoeveelheid jus te hebben
opgeleverd.
Toen het op was, was het gedaan. De
heer De Haan was uitgepraat, deelde nog
mede, dat zjjn apparaat, zooals het daar
stond, f 70.- kostte, een vrij hooge prijs,
die echter niet opweegt tegen de voordeelen,
en die, volgens sjjne meening, in twee jnar
tijds gemakkelijk inverdiend was. Vertegen
woordiger der firma is de heer Fey.
Dinsdagavond en Woensdagmiddag worden
andere kookproeven gegeven. Qing de boven
staande uit van de exposeerende maatschappij,
Dinsdagavond is door den Directeur der
Gasfabriek een kookproef georganiseerd,
waarbij op verschillende apparaten zal worden
gekookt en waarby mevrouw Korfi-Klaaseen
de proeven zal toelichten. De lezing van
Dinsdagavond is voor muntgasverbruikers,
terwyl 's Woensdags de proeven herhaald
zullen worden voor gewone gasverbruikers.
Do hiervoor gebruikte toeitellen zijn eigen
dom van de Vereeniging van Gasfabrikanten.
Wy raden onze lezeressen zeer aan ook dezo
lezingon bytewonen.
Tenslotte moeten wij er nog de aandacht
op vestigen, dat de Gasfabriek, zooals ten
onrechte nog gemeend wordt, niet leveran
cier is der geëxposeerde artikelen, doch dat
de leverantie biervan geheel berust bij de
particulier* fitters. De gasfabriek is uitter-
aard alleen producente van gas en levert
toestellen.
Prov. Staten van Noord-Holland.
Openbare leeszaal en boekerij te Alkmaar.
Ged. Staten atsllen voor aan de Vereeni
ging tot oprichting en instandhouding van
•en opeabare leeszaal en boekerij te Alkmaar
over 1914 een bijdrage van ten hoogste f SCO
te verleenen.
In hun toelichting sohriJven de Ged. Staten
Hoewel het ons voorkomt, dat tegen in
williging van dit verzoek, het eerste van dien
dat tot u werd gericht werd, geenerlei
raar bestaat, achten w(j het niet van
belang ontbloot deze voordracht eenigssias
eeder dan gewoonlijk te motiveeren.
Het voor en tegen in deze beweegt zioh
in hoofdzaak om de volgende vragen.
Allereerst heeft de overheid zioh, in het
algemeen, de zaak der openbare leeszalen
aan te trekken De beantwoording in boves-
iden zin wordt gebaseerd op de overwe
ging, dat het hier een volksbelang geldt, by
welks behartiging het particulier initiatief
verdient te worden gesteund. Dat dit laatste
door overheidssteun zou verslappen, behoeft
niet te worden gevreesd. In de praotijk ge
schiedt eer het tegendeel. De zekerheid ge
subsidieerd te zullen worden deed juist velen
de hand aan den ploeg slaaD. In do kamer
debatten is herhaald opgemerkt dat het steunen
van de openbare leeszaal aan de gemeente
it overgelaten worden, als zjjndo een
si belang. Het behoeft geen betoog, dat
dezo tak van overheidszorg geen bijzonder
locaal ksuakter draagt, al zullen aanvankelijk
slechts weinige gemeenten van het subsidie
proflteeren. Ten overvloede zjj hier geme
moreerd dat Ryk en gemeente in het algemeen,
en ook in dit bijzonder geval, reeds met
hannen steun voorgingen.
De tweede vraag is, of het veelzijdige
karakter der leeszalen instemming verdient,
al dan niet. Velen achten het, van uit volks-
paedagogiich standpunt bezien, verkeerd, het
groote pnbliek, dat deze instellingen bezoekt,
rijp en groen zonder eenige leiding voor te
zetten. Hot kwade lokt moor dan het goede.
De overheid mag dit door subsidiën niet
aanmoedigen. Lijnrecht hiertegenover staat
neening van andsren, dat het publiek',self
zijne keuze zal hebben te doen in hetgeen
hem wordt voorgelegd. Het is met volle
ertuiging, dat wij ons aan do tydo dezer
laatsten scharen. De wering van de unaniem
als verkeerd erkende lectuur vindt ongo-
twijfeld voldoende waarborgen in het inzicht
der besturen en hun wensch om een-degeljjk
pnbliek te trekken.
Ten slotte de financieele quaeste. Vooreerst
is opgemerkt, dat het aanbeveling verdient,
bij het bepalen van het bedrag van hef
subsidie als maatstaf te nemen d* kracht van
het particnlier initiatief, daar het subsidaire
karakter dezer overheidszorg niet uit hot oog
verloren mag worden. Bestaat er voorts ge
gronde vrees dat, na dezen eerates stap, er
een te groote toevloed van verzoeken zal
inkomen en zoodoende het provinoiale budget
te zwaar zal worden belast Wij gelooven
het niet, vooral als men, vasthoudende aan
het criterium door de Regeering gesteld b(j
do begrooting voor 1911, niet de volks
bibliotheken, doch uitsluitend de leeszalen
subsidieert.
Waar het onderzoek der stokken ons overi
gens geen aanleiding geeft tot opmerkingen,
stellen wij u voor, de gevraagde bijdrage
aanvankelijk voor ëón jaar toe te staan,
wanneer althans Rijk en gemeente hunne
bijdragen verhoogen tot de voor 1914 ge
raamde bedragen.
Een ontwerp.-besluitgaat .hierbij,
0e Ktzernebranden te Edo.
Zondagavond is wederom een begin van
brand uitgebroken in het kazernrment voor
de infanterie to Ede (dat is in ëëa ja«r tijd
voor de vijfde maal).
Den eersten keer, ongeveer een jaar geledeo,
is een kast op een rustkamer uitgebrand
de tweede maal was 12 September, toen
brand ontstond in eenige stroozakken op een
bovenportaal geborgenveertien dagen later
in een mand met vuurmakers in den kelder
der onderoffleierskeuken; drie weken daarna
(vierde maal) in een paar kisten op een
bovenportaal, waarbij resten van papier,
kaarsvst en. plankjes van sigarenkistjes wer
den gevonden.
Thans voor de vijfde maal in de wapen
kamer. De schildwacht, die om 10 uur 's avonds
wordt verplaats van het voorhek naar achter
de kazerne, bemerkte bij sijn op post komen
vuur rn rook in het gebouw, waarschuwde
don wachtcommandant en met een slang op
de waterleiding was men spoedig den brand
de dader te zyn van den moord op het
jongetje De Klerk, al zyn daaromtrent af
gelegde bekentenissen heeft teruzgonomen.
Hy zegt nu, alles maar te hebben verteld
om in de gevangenis te komen.
Eerstdaags zal waarschijnlijk een beschik
king van de rechtbank worden uitgelokt om
een onderzoek naar z(Jn geestvermogens te
doen instellen en hem daarvoor in een ob
servatie-inrichting te plaatseD.
D. is sedert 15 October opgesloten in het
huis van bawaring.
De Koningin van Italië danst da tango.
Do Koning en de Koningin hadden zooveel
van de bestrijding cn do vordediging van do
tango gehoord, dat zy zich uit eigen aan
schouwing op do hoogte wildon atollen. ZQ
ontboden twee officieren uit de aristocratie,
die als goede tango-dansers bekend
aan het hof. De tango vond in hun
genade en de Koningin liet zich de veelge
smade dans leeren, die de Dnitsche Keizer
niet wenscht, dat z(jn offleioron in nniform
dansen. Zoo is de dochter van den Koning
der Zwarte Bergen do eerste Europeesche
koningin, die de tango danst, zegt de Neue
Gesellschaftliche Correspondenz, waaraan we
dit berioht ontleenen.
Hoe de brandstichter want men ver
moedt misdaad te wetk is gegaan, is een
raadselde buitendeur was gesloten niemand
is op de wapenkamer geweest na Zaterdag
middag vior uur en de brand moet onsUan
t jjn aan den binnenkant van een binnendtur.
Een ingesteld onderzoek heeft, weder geen
resultaat opgeleverd.
Da moord aan de overzijde van bet II.
Het »N. v. d. D." verneemt, dat Djjkmaz
de man die indertijd zichzelf beschuldigd
TWEEDE KAMER.
(Vervolg van 't Tweede Blad.)
Zitting van Maacdaj.
De heer So haper (s,d.a.p.) voortgaande,
bespreekt de koelie-ordonnantie, die een soort
van slavernQ is door hare poenale sanctie.
(Bedreiging met straf bjj overtreding). H|j
herinnert aan de door Mr. Van Blommeiteia
in 1910 ontworpen wijziging, waarbij die
sanctie wordt afgeschaft, vraagt naar de rap
porten en zou het betreuren, als de planters
met het optreden van Mr. Pleyto het pleit
gewonnen zcuden hebben. Laat de Mimiater
niet met een breed gebaar het werk van Mr.
Blommestein ongedaan maken. Volgens d^
arbeidsinspectie sjjn de Engelsche koelie
contracten beter dan de Hollandsche.
Tegen het gevaar van ëón arbeidsregeling
tor den geheelen archipel moet gewaar
schuwd worden, terwijl men de koelie-ordon
nantie zelfs op Java toepasselijk verklaard
wil sien.
Spr. wenscht een wet op den vrouwen-en
kinderarbeid voor Indië en vraagt eon com
missie van onderzoek daarvoor. Er moet z. i.
echter allereerst voor uitbreiding van do
arbeidsinspectie gezorgd worden.
De beer VanVollenhoven (v.1.) betoogt,
dat de heer Schaper te veel heeft gegene
raliseerd ten nadeele van de plantere in Deli.
Hy verlangt een departement voor de arbeids
inspectie, waarbij gevoegd het toezicht op de
De beer De Savornin Lobman (c.b.)
keurt de motiveering van het arrest van het
Hoog Militair Gerechtshof inzake Deysonroth
en Iding af.
De minister van koloniën ver
klaart nog geen positieve toezegging te knnnen
i inzake de Indische strafwetgeving, en
art 75 van het Regeerings Reglement nog
'et in studie te hebben genomen.
Inzake de koelie-ordonnatie zal de minister
sposd maken met de voorbereiding van een
wijziging.
De Minister komt thans tot do zaak
Deissnroth Iding. Dat do Minister zoo kort
is geweest komt omdat de minister meende
dat de Kamer alleen een categorisch ant
woord verlangde en niet 's Ministers oordeel.
De nitspraak van den rechter hebben wy te
eerbiedigen en allsen de strafrechter kan
vervallenverklaring c. q. degradatie toepassen.
Alleen in gevallen van langdurige gevan
genisstraf kan voorgedragen werden tot ont
slag, maar hier waren slechts geldboeten op
gelegd. Kapitein Van Krieken kan niet door
het Hoog Militair Gerechtshof vervolgd wor
den omdat in eerste instantie daar slechts
officieren boven den rang van rasjoor kHnnen
terechtstaan.
Kapitein van Krieken kan dus niet zoo
maar vervolgd worden, dan zou de corps
commandant eerst een krijgsraad moeten bij
eenroepen. Aan het eorate gedeelte van do
motie Mendels is wel uitvoering te gevon,
maar de Minister vraagt of het noodig is
De G.-G. heeft reeds een aanschrijving uit
gevaardigd toen do gruwelen bekend worden
en de legercommandant zond een circnUire
n alle s ewestelQke commandanten. En wat
het tweede gedeelte betreft, van regeeriDgs-
vrogo kan geen «nkelen maatregel worden
genomen, noch tegen de beide onderofficieren
noch tegen kapitein van Krieken. De Minister
b.g.üP"> dat de heer Mondeis tegen onrecht
wil opkomen, maar wat kan de regeering
doei
Do heer Schaper (s.d.a.p.) zal bij afwezig
heid van den heer Mendels het tweede deel
doen ver«allen en brengt in den aanvang
een kleine wijziging aan. Hij wil echter de
woorden •betreurt dat de beide genoemde
veroordeelden nog in hun rang deel van het
Indische leger nitmaken" behouden en hand
haaft vervolgens sijn betoog-inztle koelie
ordonnantie. Op verzoek van den heer van
Hamel (u.I.) wordt alsnog de bedoelde clau
sule omtrent het «betreuren" uit do motie
gelicht en tenslotte word', onder gelaoh der
vergadering, de heele motie ingetrokken.
Hiermee zyn do algemeene beraadslagingen
afgelocpen.
Do heer Sannes (s.d.a p.) spreekt bjj de
artikelsgewijs behandeling over de koelie
werving op Java en constateert, dat de
wervers zich allon min of meer aan mislei
ding of bedrog schuldig maken. In den
breede weidt spr. hierover nit en betoogt
hoe de werving hot pecolg is van het feit,
dat de vraag naar arb-idskracht het aanbod
overtreft. De heer Ssnces bepleit de op
richting van oen drpartemont voor sooiale
aangelegenheden. De minister beantwoordt
den hoer Sannes nog in 't kort en daarna
wordt de zitting tot hedenmorgen 11 uur
verdaagd.
Correspondanti*.
Wegens plaatsgebrek kunnen wij het
feuilleton en een ingezonden stuk niet
opnemen, terwijl een aantal advertentiön,
die te laat z(jn ontvangen, eveneens
zyn blyven liggen.