Bovendien slagen eerstbedoelde en dalon de
laatstbedoelde.
Do afschaffing der prophylactische middelen
had slechts weinig invloed, omdat die midde
len toch weinig werden gebrnikt.
Voortaan sollen allen, die sich aan veneri
sche infectie hebben blootgesteld, dadeljkbj
terugkomst van passagieren worden gedesin
fecteerd.
Bj de bestaande schepen kan geen betere
badgelegenheid worden gegeven, wèl bij de
nieow te bouwen schopen.
Het meer gebruik maken van inlandsch
personeel op de schepen in Ned.-Indië is niet
bedoeld als tijdelijke maatregel, doch een ge
volg van het streven om de Indische bevolking
meer aan de verdediging van Ooat-Indië te
doen deelnemen.
Een scheiding tusschen inlandsch en Euro-
peesch personeel is, meent de Minister, noch
doenljk, noch wenBcbeljk.
De voeding is b j besluit van den Gouverneur-
Generaal van 80 Juli 1913inlndië verbeterden
meer in overeenstemming gebracht met de
wenschen der schepelingen.
Ook bij de voeding aan boord van de schepen
in Nederland wordt zooveel mogelijk rekening
gehouden met de wenschen van de schepe
lingen, evenwel: hun smaken versohillen.
Over het Argentyuseh vlerach werd ook
zeer verschillend geoordeeld.
De bevorderingsksosen voor korporaals zjn
tjdel jk wat slecht doordat het onderofficiers-
kader juist zeer jong is. Waarschijnlijk ver
betert dat.
De leeftijdsgrens voor de voordracht tot
sergeant, al. van 86 jaar, kan niet vervullen.
Er is een tekort aan torpedomakers wegens
de groote vermeerdering van behoefte. De
salarieering is zeef voldoende.
Als over voldoend aantal machinedrjjvers
kan worden beschikt, zal het corps mariniers
worden ingekrompen.
De verzoeken van het hosfdbestuur van den
bond van actief dienende onderofficier- en
korporaalstokers waren niet voor inwilliging
vatbaar.
Ook de Minister is van oordeel, dat men
schepelingen niet telkens kan extra-beloocen
voor werkzaamheden die vallen in het kader
van hun dienst, zoodra die wat zwaarder zyn
dan gewoonlyk.
Getracht wordt verbetering te brengen in de
bevorderingskansen van korporaal siekenver-
pleger.
De positie der militaire apothekers en assis
tenten zal verbeterd worden naar bljk van
een nota van wjjzigingen aan de begrooting
toegevoegd. Bakker en kok zal voortaan één
zjn. Er wordt aan boord hygiënisch geschoren.
Ter voldoening aan desbetreffende verzoe
ken in het voorloopig verslag geeft de memorie
een uitvoerigen staat van het verloop bjj de
zeemacht, waarbij de minister op grond van
de cijfers opmerkt, dat de resultaten van de
aanneming in de laatste twee jaren ongunstig,
in het laatste jaar zeer ongunstig zjn geweest,
hetgeen h j toeschrijft aan meer behoefte aan
arbeidskrachten in de burgermaatschappij en
aan geringen lust tot dienstneming-
Daartegenover staat een groot verloop,
vooral ook ten gevolge van het ontslag.
De sterkte is thans gedaald onder de be
hoefte. Daarom zal meer publiciteit worden
gegeven aan de voorwaarden voor dienstne
ming en de voornitzichten ook in do kleine
gemeenten. Voorts wordt goede invloed ver
wacht van de voorgenomen reorganisatie. Aan
het a.s. kader wordt beter vooruitzicht ge
opend, terwjl zj, die in de burgermaatschappij
terugkceren dit op jeugdiger leeftjd doen en
in zekere richting zullen zjn bekwaamd.
Het gevraagde relaas omtrent het logeeren
van verpleegsters in den ziekenboeg van „De
Gelderland" is ter griffie gedeponeerd.
Door den Minister van Landbouw enz. is
naar aanleiding van een verzoek om loons-
verhooging van den Alg. Ned. Rjkswerk-
liedenbond een onderzoek gelast naar de
loonen en verdere arbeidsvoorwaarden der
Rijkswerklieden, vergeleken met die van
andere werklieden, die te zelfder plaatse
overeenkomatigen arbeid verrichten.
Ten aanzien van verschillende punten, de
belangen dier werklieden rakonde, wenscht
de Minister het rapport der Staatscommissie
af te wachten. Aan te dringen op het uit
brengen van dat rapport ligt niet op
Ministers weg.
Het tweede gedeelte van het rapport der
commissie inzake opheffing van 's Rijks werf
van aanbouw en herstelling te Amsterdam
sal aan de beide Kamers worden overgelegd.
Zonder dat tot een afzonderijken marine-
vliegdienst wordt overgegaan, zal voor het
verkennen van vjandeljke strjdkrachten te
water marinepersoneel voor dien verkennings-
dienst worden gebruikt on opgeleid, waar
voor partj sal worden getrokken van de
hulpmiddelen, waarover het Departement van
Oorlog reeds beschikt. De eerste opleiding
zal in het vliegkamp te Soesterberg geschieden.
De marinevliegdienst zal zich bj voorkeur
van watervliegtuigen bedienen, vooral ook
met het oog op de rol, die de luchtvaart bj
den verkenaingsdienst voor de vloot in Indië
hoogstwaarschjnljk zal hebben te vervullen.
Daar het ook naar 'sMin. meening niet
noodig is, als directeur van de werf te Wil
lemsoord eon vlagofficier aan te stellen, is in
verband daarmede de desbetreffende post met
f450 verminderd.
Het hospitaalgebouw te Willemsoord sal
zeer zeker aan billjke eischen voldoen. Een
afsonderljk staand gebonw voor badhuis sal
nist worden opgericht, de badlokalen sullen
binnendoor zja te boreiken.
Voor aandooningen, in en door den dienst
verkregen, zullen de mindere geëmployoerden
en werklieden van 's Rjks werven in de
maritieme hospitalen worden opgenomen.
De MinÏBter verstrekt een Ijst van de
godsdienstoefeningen, welke voor het marine
personeel worden gehouden.
De geldeljko Bteun aan de Christen Offi
cieren- vereeni ging voor de bezoldiging van
den predikant te Den Helder, wordt telkens
verminderd en sal voor 1914 slechts i 1500
bedragen.
Het subsidie voor het militaire tehuis te
Den Helder is voor eonige jaren op f 3000
bepaald met het oog op nieuwen aanbouw.
Hot moet blykon, of bet reeds te verminde
ren is.
Het aantal bezoekers van de verschillende
militaire tehuizen is zoer wisselend naar de
omstandighedon. Het drukst werd het Tehuis
te Den Helder van don Ned. Militairen Bond
bezocht, het minst dat van den Ned. R.-K.
Volksbond.
Het aantal bezoekers van het Heldersche
Marinegebonw wordt niet van overheidswege
gecontroleerd.
Overbrenging van de af deeling Loodswezen
naar een ander Departement, acht de Minister
ongewenscht.
Uit eene bj het antwoord behoorende Nota
van Wjzigingen bljkt o.a., dat het bureau
van den inspecteur van marine-stoomvaart
dienst, die sedert 1904 te Willemsoord stand
plaats had, naar 's-Gravenhago zal worden
overgebracht, f18.000 wordt gevraagd voor
een gebouw voor den vasten kr jgsraad voor
de zeemacht te Willemsoord, f 3650 voor
aankoop van huizen ten dienste der verificatie
van zee-instrumenten te Leiden, f25.000 tot
uitbreiding en vervanging van werktuigen in
het torpedo atelier te Willemsoord.
Art. 41 thans groot fll8.928.58i wordt
gebracht op f 120.628.58J, ten einde voor de
bezoldiging der militaire apothekerB bj de
Konickljke Marine een regeling te treffen
geljk aan die voor hunne ranggenooten bj
de landmacht. Aan commandanten van oor
logsschepen met buitenlandsche bestemming
c q. wordt de bevoegdheid gegeven de be
manningen in staat te stellen onder leiding
van officieren in de aan te doene havens en
ometreken ter verruiming hunner kennis en
ontwikkeling bezienswaardigheden in oogen-
schouw te nemen, welke een natuur-historische
of historische beteekenis hebben of in eenig
ander opzicht merkwaardig zjn.
Ook worden eenige posten gewjzigd in
verband met positie-verbetering van enkele
categorieën bj het loodswezen.
Uit den Omtrek.
Lezing van den beer P. Tjebbes,
Directeur der Zeevaartschool te Texel,
gehouden 13 December.
De opkomst was zoo groot, dat de groote
zaal van Hó Col „Texel" weldra geheel gevuld
was en velen zich met een staanplaats moesten
vergenoegen, terwjl anderen ongetroost konden
huiswaarts gaan.
De heer Tjebbes deelde mede, dat h j geene
schitterende stede zou houden, doch slechts
eon praatjo over stuurmansopleiding. Hy wilde
dit geven als afscheid, nu hj binnenkort
naar Amsterdam zou vertrekken.
Van de lezing het volgende korte verslag:
Onbekend maakt onbemind! Er is een tjd
geweest, dat Texel een groot contingent voor
de koopvaardj leverde; thans is het geen
zeevaarteiland meer. Er zjn er, die dit niet
jammer noemen, omdat er voor de eilandera
wel brood te vinden is, maar ik vind het
jammer, dat dit eiland niet meewerkt aan de
nationale zeevaart. Nu was er eerder geen
zeevaartschool, thans weer wel, en velen op
het eiland zullen geschikt zjn voor zeeman,
daar de eilandbewoners over het algemeen
flinke lui zjn, menschen met energie. Nu de
school er eenmaal is, hoop ik, dat sj niet
alleen door leerlingen van elders bevolkt sal
bijven.
Er zjn verschillende wegen om stuurman
ter koopvaardj-te worden.
Ie. Van de gewone school af naar zee gaan,
later studeeren. Na eenigen tjd behaalt men
den 3en rang. Spottenderwjs spreekt men dan
wel van stuurlui van den kouden grond. Want
waar is het, dat men dan moeite sal hebben,
om 2en en le stuurman te worden en niet
zoo spoedig krjgt men plaats bj de beste
maatschappjen.
2e. Van de gewone school af eerst een
tweejarigen cursus volgen, dan varen als
stuurmansleerling. Matroos zjn mocht vroeger
een vak wezen, tegenwoordig is het dat niet
meer; het heeft niets meer met het stuur
mansvak te maken. Een stuurmansleerling
leert reeds veel productieve zaken, die een
matroos niet leert; vooral bj het laden en
lossen der schepen doen de leerlingen veel
meer kennis op dan de matrozen. Heeft zoo'n
leerling eenmaal 2e en 8e n rang, dan is hj
gewoonl jk veel spoediger klaar voor 2en en
len rang, dan wie eerst voor matroos gevaren
heeft; hj wordt op de beste ljnen gezocht
en is dus veel beter af.
8e. Leerlingen met einddiploma H.B.S.
kunnen voor rekening van verschillende
maatschappjen gratis studeeren en worden
alleszins voortgeholpen. Ook anderen kannen
dat, doch natuurljk onder verbintenis. Hier
uit spreekt het groote tekort aan stuorlhi,
ontstaan door de sterke uitbreiding van onze
vloot.
In do rj der natiën zjn we op zeevaart-
gebied No. 8 en geen enkele vloot breidt
zich thans zoo snel uit, als de onze; daarom
nemen de maatschappjen de rekening van
stadie voor zich. Zegt het voort! want het
iB een van de redenen, waarom ik deze
losing houd. Evenwel, er moet nog wjzi-
ging aangebracht worden voor de kleine
plaatsen. De groote steden hebben veel voor,
daar ze de leerlingen gemakkelyker op de
schepen kunnen krjgen, dan b.v. de eilan
den dit kannen. Men doet moeite een school-
scbip in de vaart te krjgen wat zeer be-
lsngrjk zou zjn.
Tot zoover over de opleiding; nu over de
positie.
Een gezagvoerder op een mailschip ver
dient wel f 12000 per jaar (oen ministers
traktement dus), op de beste vrachtschepen
ongeveer f 8000, op kleinere toch altjd nog
wol f 40Ó0. Alzoo is er een dikke boterham
mee te winnen. En het maatschappeljk
milieu? Zoo'n gezagvoerder komt in aan
raking mot de hoogst-geplaatste personen;
connecties worden aangeknoopt en aange
houden, die men aan den wal nooit ver
kregen zou hebben.
Een stuurman heeft het niet zoo goed,
maar toch kan hj zich op 18-jarigen leeftjd
soms al bedruipen. Wie kan zulks aan den
wal? Woldra hooft hj toch al een inkomen
van f 2500. En waarin bestaat de aard der
werkiaamheid In het veilig over zee brengen
van schip en lading. Goed laden, zóó, dat
men op de verschillende aanlegplaatsen de
uit te lossen goederen bj de hand heeft, is
een kunst, die niet ieder dadeljk verstaat.
Men heeft daarbj ook rekening te houden
met de stabiliteit, geen lood boven en veeren
onder in het schip. Het laden van goederen
op de reede, zooals dat op vele plaatsen in
Indië moet geschieden, eïscht vooral veel
zorg.
Verder bestaan de arbeid en hot toezicht
van gezagvoerder en stuurman in veel. Men
moet steeds kunnen berekenen, waar men is.
H j de kust weet men dat aan vuurtorens en
kapen, in volle zee aan de sterren. Dat alles
leert men op de zeevaartschool on bj het
varen. Verder heeft men den tjdmeter bj
te houden, die mag nooit stilstaan.
Men moet kennen kompas, sextant enz. en
men heeft bj te houden het journaal.
De meeste stuurlui hebben aan boord meer
te schrjven dan klerken aan don wal.
Een gezagvoerder moet dikwjls fungeeren
als kantonrechter, officier van Justitie (dooh
last van advocaten heeft hj nimmer), ambte
naar van den Bargerl. Stand, notaris, predi
kant en soms ook voor baker en dokter.
Voor het behandelen der patiënten heeft hj
dan dikwjls zjn eigen stelsel, dat heet „God
zegent de greep". Doch die greep wordt niet
altjd gezegend. Hj raadpleegt gewoonljk
zjn „papieren dokter", waaruit hj langs den
weg {der determinatie komt tot de ziekte.
Men kan op die wjze zelfs komen tot dit
rosultaat„de nieren ontbreken I" Met groen
poeier en cascara weet hj alles te genezen,
behalve kiespjn, die niet tot de maag- en
nierkwalen gerekend kan worden. Daarvoor
gebruikt men dan geweldiger middelen, ten
slotte den een of anderen tang, waarmee
men wel kan breken, doch niet kan trekken.
Geneesheeren aan den wal hebben dan ook
meermalen geconstateerd, dat er wel degeljk
aan zulke kiezen gewerkt was.
Ja, het artsen-monopolie mocht zich ook
wel eens uitstrekken tot op de schepen. Ge
lukkig is'het evenwel, dat er op de zeevaart
scholen en ook op de Texelsche les in ver-
bandleér gegeven wordt.
De moraliteit der zoelui is gewoonljk goed.
Wel heerscht de meening, dat de zeelui moreel
lager staau dan de menschen aan den wal,
dech ik moet die bestrjden. Zeker is het,
dat de zeelui meer durven, maar waar is het
ook, dat velen geheel-onthouders sjn.
De groote bloei onzer scheepvaart waar
borgt thans vooral een toekomst zonder
zorgen en er zjn vele maatschappjen met
uitstekend ingerichte schepen. Van die allo
staat de Maatschappj tNederland" boven
nan; doch tal van ljnen betalen best en
geven uitstekende promotie, terwjl pensioen
en verlof er best geregeld sjn. Op de 427
groote Nederlandsche stoomschepen is plaats
voor vele jongelieden. Stuur ze daarom
naar «ee, vraag er plaats voor op de zee
vaartschool, en hun toekomst zal verzekerd
zjn. En of nu de zeevaartschool te Texel
een goedo toekomst heeft? Stellig! Texel
bindt veel voordooien. Velen hebben hun
jongens liever op een eiland, dan in de stad,
Rotterdam of Amsterdam b.v. En geen ander
eiland ligt zoo goed. De verbinding met den
vaston wal is er best, er heerscht welvaart
en er woont een goede bevolking. Doch
zoo'n school moet wortel hebben in het
eiland zelf. Meerdere Texelsche jongens
moeten meedoen, en ze zullen meedoon. De
neiging komt wel. Wie zich financieel niet
redden kan, wende sich tot een der stoom-
bootmaatschappjen. 't Was mj goed eenigen
tjd op Texel te zjn, en reeds was ik gehecht
aan de zeevaartschool. Dat ik nu bj mjn
heengaan vervangen sal worden door oen
anderen Directeur, dien ik als een der beste
krachten uit het land ken, maakt mj het
scheiden minder moeieljk. Moge de Texelsche
zeevaartschool een der beste scholen uit het
land worden! Ze kan worden een groot
belang voor het eiland!"
Een zeer luid applaus volgde op deze
populaire en gemakkeljk voorgedragen
causerie.
Hierna werden vertoond talrjke licht
beelden van schepen, scheepsdeelen, havent,
vaarwaters enz. die zeer goed tot hun recht
kwamen en waarbj de heer Tjebbes korte
gezegden en toespraken hield.
Bj afwisseling werd eerder en later
piano-, viool- en fiuitmuiiek gegeven door
een gezelschap dames en hceren onder leiding
van den heer H. Groenewold.
De 45 zeevaarders zongen het refrein van
een lied, dat gezongen werd door Mevrouw
Smit't was een afscheidslied aan den
scheidenden Birecteur
Ik hoorde zoo juist uw afscheidsrede,
Directeur, 't zj mj vergund,
Dat ik hier voor 't voetlicht trede;
't Is op uw persoon gemunt.
Dat gj heengaat, doet ons allen
Hier op Texel seker leed,
Maar wj hopen te mogen zeggen
„Dat gj 't Burgje niet vergeet!"
't Is nu juist een jaar geleden,
Dat hier de zeevaart kwam tot stand,
En wit bracht ze niet een leven
En jong volk van 't vaste land.
Onder Uw geëerde leiding
Kwam de school goed tot haar recht.
Daarom: waar gj aan het hoofd staat,
Gaan de zaken heusoh niet slecht.
Deze druk bezochte lezing
Tot het nut der stuurmanskunst,
Moge hj tot leering wezen,
Vallen in een ieders gunst
Vergeten wj deez' avond nimmer,
Denken wj er vaak nog aan!
Onze wensch is„dat 't U immer
In de hoofdstad goed mag gaan!"
Nadat de heer Tjebbes dank had gebracht
voor dezen wensch, werden door Movrouw
Smit en door verschillende zeevaarders bj-
dragen gegeven, waarvan „In Godsnaam!",
door Mevrouw Smit, wel de pakkendste was.
Aan het. slot bracht de Heer Burgemeester
dank voor het nuttige en aangename van
den avond, waarin Z.Ed. Achtb. zag een
goede strooming tnsschen de Texelaars en
de zeevaarders. „Moge men ook op Texel
volgen de OHde traditie, die steeds groot en
krachtig maakte, en die steeds met succes
op de zee zjn toekomBt zocht. We zullen
zeker niet vergeten de woorden door die
kerelB, die mannen U, Directeur toegezongen.
Gj moet ze diep gevoeld hebben die
kameraadschappeljke uitingen en ik wil het
U ook wel zeggen, dat we U met weemoed
zien heengaan. Gaarne zou ik zien, dat ge
het gesprokene nog eens op andere deelen
van het eiland «oudt willen herhalen.
Het moge U en de Uwen steeds goed gaan
Men bleef hierna nog geruimen tjd bjeen
voor een gezellig bal.
Anna Paulowna.
Donderdagavond 11 December vergaderde
,,'t Nat" in Veerburg. Na opening der b jeen
komst door den voorzitter, den heer J.
Blaauboer, lezing en goedkeuring der notulen,
werd tot bestuurslid gekozen de heer D.
Stammes, die deze benoeming aannam. Hierna
traden op de heer en mevr. Bigot uit Am
sterdam, met een rjk programma. Ernst en
luim wisselden elkander af. De talrjke aan
wezigen hebben een zeer genotvollen avond
doorgebracht, want wat spreker en spreekster
te hooren en te zien gaven, getuigde van
ware kunst. Op elke voordracht volgde een
luid applaus en meer dan eens moest gehaald
worden. Mej. A. Stammes zong op verdiensce-
ljke wjze een tweetal solo's. De voorzitter
verwierf aller instemming, toen hj bj
't sluiten der vergadering de heer en mevr.
Bigot en mej. A. Stammes harteljke woorden
van dank toesprak.
Vrjdagavond 12 Dec. vergaderde de ver-
eeniging van oud-leerlingen van den tuin-
bonwenrsus in het lokaal van den heer G.
Borst te Breezand. Na opening der vergade
ring door den voorzitter, den heer S. Spigt,
lezing en goedkeuring der notulen volgt enue
bespreking over de lengte van de buis der
sproeimachine.
Besloten wordt, hiermede het volgend voor
jaar eene proef te nemen. Van de meeste
der aangelegde proefveldjes kan nog geen
verslag worden uitgebracht.
De hoer W. Komen brengt verslag uit
van de commissie, die zou onderzoeken welke
vruchtboomen hier het voordeeligst zyn.
De aanbevelingswaardige appelen en peren
worden genoemd, benevens de soorten, die
hier niet op hunne plaats zyn. Besloten
wordt, f 5 te storten in hot waarborgfonds
voor de Schager tentoonstelling in 1914.
Bj de rondvraag verzoekt de heer Corne-
lissen, de volgende vergadering vroeg te
houden met het oog op 't bestellen der
vruchtboomen. De heer Van Genderen stelt
stelt voor de leerlingen van deu tuinboawcursus
te verzoeken als adspirant-leden toe te treden.
Goedgevonden. Hierna sluiting.
Door stemgerechtigden der Ned. Herv.
Kerk is in de vergadering van 14 Dec. tot
notabelen herkozen de heer H. Bakker en
gekozen de heer A. Langereis, in de plaats
van den heer H. Rezelman, die vertrokken is.
Door kerkvoogden en notabelen der Ned.
Herv. Kerk is in de vergadering van Zondag
14 Des. tot kerkvoogd herkozen de heer C.
Wjdenes Spaans.
