KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HoltÉorToxot, Wloringon on Anno Peulowno.
re
Ho 4268
Zaterdag 20 Deoember 1818
iiite Jaargang.
't Vliegend Blaadje p, lm, 50 ctfr.'p. poit 75 ct,, boitealand 11.25
Pre- Zondagsblad i 37| 45 j fO.75
oiiêaj Modeblad 65 75 11
(Voor bel buitenland bi} vooruitbetaling.)
Advertentie» *ai 1 tot 5 regelt (bij Toornitbetaliaf) 30 eeat.
Elke regel meer. 6 i
8owy»-eïeiaplaar
Vignetten en groote lettert «orden naar plattiroimte berekead
UitgawarO, OE BOER Jr., Haidar.
Buraaas Koningstraat 29. Inttre. Talaf. (0.
Tweede Bied.
Door de stijgende oplaag-
van ons blad zijn wij ge
noodzaakt vroeger af
te drukken. Wij kunnen
daarom niet instaan voor
de plaatsing van adver-
tentiën, die nè 9 uur des
morgens op den dag der
uitgifte worden bezorgd.
SIIIEUWIiERICHTEHa
HELDER, 19 December.
Het Gemeentebestuur.
Burgemeester en Wethouders van Helder,
brengen ter algemsene kennis, dat met ingang
van 1 Januari 1914 de leden van het College
zich hebben belast met de takken van dienst
hieronder aangegeven
De Burgmeester
Financiën, Onderwas, Politie, Brandweren,
Jaarmarkt en alle cakeD, welke niet uitdruk
kelijk aan een der Wethouders zijn opgedragen.
De Wethouder Van Neck
Pensioenen, Sociale aangelegenheden,
Rechtspositie Ambtenaren en Werklieden,
Burgerlijke Stand, Militieiaken.
De Wethouder De Ven
Gemeentebedrijven (Gasfabriek en Water
leiding), Ziekenhuis, Keuringsdienst.
Do Wethouder De Gons:
Openbare werken (gebouwen, bruggen, ens.)
Belastingen, Armwezen, Vischafslag, Reinigings
dienst.
Z(j, die de Heercn Wethouders over aan
gelegenheden tot die takken van dienst be-
hoorenae, wenschen te spreken, worden daar
voor ten Raadhuize in de gelegenheid gesteld
op de volgende uren
De heer Van Neck des Vrijdags 's namid
dags van VI, tot 21/» u.
De heer De Ven deB Vrijdags 's namiddags
van 8 tot 4 u.
De heer De Geus des Vrijdags 's namiddags
van 12 tot 1
De Burgemeester is ten Baadhuise te spreken
alle werkdagen van 11 tot 8 uur.
Adhaeilebetulglng.
Naar we vernemen heeft de kerkeraad
der Nederl. Herv. Gem. op voorstel van het
kerkeraadslid Jb. Harjer, tevens raadslid
alhier, besloten, adhaesie te betuigen met
het adres van den Bond v. Staatepensionnaeripg
aan Minister Treub over 't uitsluiten der
bedeelden en den te hoogen leeftijd.
,Pro P«trla".
la ons verslag over de fesstvergadering
van „Pro Patria" sijn de volgende regels
weggevallen
„Voorzitter bracht een woord van dank
aan eon der ijverigste loden der dames-
hfdeoling, mej. C. do Geus, die de afd.gaat
verlaten om zich te Rotterdam te vestigen.
HiJ bood haar als blijk van waardeeriog
voor 't vele dat «ij voor P. P. deed een
bloemenhulde aan."
Mr. Denijs, advocaat te Alkmaar, heeft
gepleit in de zaak A. M. alhier, door den
kantonrechter alhier en de rechtbank te
Alkmaar veroordeeld tot f 100 boete of 20
dagen "hechtenis, omdat hij, zonder te zijn
apotheker of geneeskundige, bevoegd tot het
afleveren van geneesmjddelee, had verkocht
en afgeleverd pasta lasal, zijnde een mengsel
van geneesmiddelen (vaseline en zipkoxyde),
bestemd om te worden aangewend ter voor
koming van huiduitslag.
Pleiter ontwikkelde drie cassatiemiddelen,
In de eerste plaats betoogde hö, dat de
minister, bevoegd verklaard te verbieden den
verkoop van geneesmiddelen, niet het recht
bad te verbieden den verkoop van mengsels, die
als zoodanig niet op de betrekkelijke lijst
(lijst C.) voorkomen en ten deze zijne be
voegdheid is te buiten gegaan. In verband
hiermede had geen veroordeeling mogen vol
gen. Voor het geval dit middel niet mocht
worden gegrond bevonden, stelde pl. nog een
tweede midde1 .-erende dat er dan een
verkeerde ten lastelegging was; ten slotte
Werd oen vormmiddel aangevoerd, klagende
over onvoldoende motiveering.
Conclusie O. M. 29 dezer.
De vergiftiging op den Koninginneweg
te Amsterdam.
Over deie vergiftigingszaak wordt nader
aan het Hdbl. bericht:
In het oogenschgnliJk onoplosbaar raadsel
-der geheimzinnige vergiftiging te Amsterdam,
schijnt thans eenig licht te dringen. De
inspecteur van politie, dt heer Harrsbomée
uit Amsterdam is te Weenen aangekomen
teneinde een nader ondersoek in te stellen.
De Amaterdamsche Justitie heeft zich de
vraag gesteld, wie bij den eventuoelen dood
der in Amsterdam woonachtige familie Wijn
oogst het meeste t elang kon hebben. Bij de
beantwoording dezer vraag viel de aandacht
op den buiten de ouderltjko woning levenden
zoon Herman Christiaan Jacob, die in be
hoeftige omstandigheden verkeerend, door
het overlijden van sQn naaste familieleden
in het bezit van een vrij aanzienlijke erfenis
zou komen.
Deze Jacob Wijnoogst was tot 81 October
werkzaam alB leider van een f der cacao-
en ehoooladefabriek H. de te Tribue-
winkel, een klein gehucht bij het op een
kwartier afstand van Weenen liggende bad
plaatsje Baden. Deze betrekking had hij den
llen Oetobgr verloren en sedert dfen dag
woonde bjj te Weenen in de Spitalgasse.
Hjj bemoeide zioh met niemand, zoodat men
van zijn persoon niets afwist.
Ingevolge het vage vermoeder, dat wel
licht de zoon in deze afschuwelijke misdaad
de hand zou gehad kunnen hebben, verzocht
op 20 November de Amsterdamsc'ue politie
de Weensche haar inlichtingen te willen
verschaffen over het doen en laten van Jacob
Wijnoogst in den tjjd verloopen tusschen
en 14 November (de poging tot vergiftiging
heeft, sooals men weet, den lOen dier maand
plaats gehad). Al spoedig bleek, dat de 28
jarige Wijnoogst in het tijdsverloop van
914 November niet in Weenen had ver
toefd, maar op reis was geweest. Als motief
voor deze afwezigheid had hjj de hospita
opgegeven voor zaken naar Leipxig te moeten
gaan, waar hjj met een koopman in onder
handeling stond over de verwezenlijking van
een goed handelsdenkbeeld (de plaatsing van
bonbon-automaten in kinematograaf-theaters).
Do politie zette haar speurtochten voort en
kwam daarbij tot eon hoogst belangrijke
ontdekking. Toen Wijnoogst nog in Tribus-
winkel woonde, had hij bjj den districts
commandant van Baden een verlof aange
vraagd voor het koopsn van cyankali, en
deze vergunning ook den 2Sen October ver
kregen. Hg beweerde dit vergif voor photo-
graphiacho doeleinden te benutten. Op den
80en October, ëëa dag voor zjjn vertrek
naar Weenen dos, heeft W. op dit verlof
biljet van een drogist in Baden een hoeveel
heid van 100 gram cyankali be'.rokken.
Dit moest vordenkiog wekken.
B(j het verhoor, werd hem de vraag voor
gelegd, waarvoor het groots quantum vergif
gediend had. Steekhoudende gronden koe hij
hiervoor niet aanvoeren, terwijl hjj, naar
men reeds weet, moest toegeven in de laatste
jaren zich nimmer meer met photographeeren
te hebben beziggehoudenja selfs bekende
geen toestel te bezitten.
Het staat, volgens de verklaringen van de
jeugdige werkster, die eerst verdaoht werd,
vast, dat do oudste zoon ia het laatst van
October in de woning ia geweest. Het ver-
giftigingsgeval had echter half November
plaats. Iotusschen wsrkto het meisje drie
keer in de week op den Koninginneweg.
Een andere bijzonderheid is, dat eind
October ook de huissleutel der woning is
verdwenen, welke sindsdien niet meer terug
gevonden is. Hot plotseling verdwijnen van
den sleutel kan voor het onderzoek in deze
zaak van belang zijn.
Omtrent de vermoedelijke tosdracht der
zaak, zooals de justitie zich. die voorstelt,
kan het Hdbl. uit goede bron het volgende
mededeelen
Maandagavond 10 Novembei te half acht
verlieten mevrouw Wijnoogst, haar zoon Dirk
en haar dochter de woning op den KoniDgicne
weg na thee te hebben gedronken. Daarvoor
werd melk gebruikt uit eeu kannetje, waarin
na het vertrek der familie nog eece kleine
hoeveelheid ovorblejf. Te half elf kwamen
moeder en dochter thuiszij gaven do po?s
te drinken uit het melkkannetje. Het dier
werd dadelijk ziek. Men dacht niet dadelijk
aan vergiftiging en wierp den volgenden
morgen de melk, waarop een rosé laagje
zichtbaar was, weg.
Eea uur ongeveer na moeder en dochter
kwam de zoon Dirk thuis. Hij dronk uit een
onaangebroken fleech melk en vertoonde
dadelijk eveneens ziekteverschijnselen.
Do justitie neemt aan, dat de melk tusBchon
half acht en halfelf, toen niemand thuis wae,
vergiftigd io. De vermoedelijke dader moet
daarvoor uit Weenen zijn overgekomen cn
de straatdeur hebben geopend met een sleutel,
die omstreeks den tijd van zjjn laatste bezoek
aan de familie (eind October) verdween.
(Mevrouw Wjjnoogst meent, dat zjj den
sleutel destijds in de deur heeft laten steken).
Vermoedelijk is de dader zoo spoedig
mogeljjk naar Leipzig vertrokken en heeft
van daar uit Diosdag 11 November een
telegram naar zjjn familie gezonden, om zich
aldus een alibi te scheppen. Niet onmogelijk
ie het natuurlijk ook, dat een ander dat
telegram voor hem gezonden heeft en dat
hjj. in Ams'srdam is gebleven.
Hoe dit z(j, in elk geval moet hf Woensdag
12 November in de woning zjjn teruggekeerd,
wederom toen or niemand thuis was, om hrt
water in de karaf te vergiftigen, dat den
volgenden morgen door de dochter gebruikt
werd.
De staking der Trawler-vlitchert.
De stoomtrawler „Hercules" is gisteren
met volle bemanning naar zee vertrokken.
De nieuwe sluis, waar het schip door ge
schut werd, was door politie afgezet.
De trawler „Greuvers" is weer uit zee
teruggekeerd en opgelegd. Bjj don machinist
van dezen trawlei werden gisternacht de
ruiten ingeworpen.
Stuurlladen-examin.
'z-Gravenhage, 17 Dec. Geslaagd groote
stoomvaart eerste stuurman D. Kruipers on
A. J. Meyer, tweede stuurman O. de Ronde
en G. Schenkel, derde stuurman K. M- Bok
en J. de Leeuw.
Schadevergoeding.
De twee eigenaressen van de theetent in
Kew Gardens hebben de twee kiesrecht
vrouwen die de tent in brand hebben ge
stoken in rechten om schadevergoeding aan
gesproken. Een van de twee brandstichtsters
heeft reeds gevangenisstraf ondergaan, maar
is na wegens ziekte, ten gevolge van haar
hongerknur, weer op vrjje voeten. De andere
is nog altijd voortvluchtig. Het proces begon
gisteren, maar liep spoedig af, aangezien de
de advokaat van eischeressen den rechter
meedeelde, dat partjjon het over de schade
vergoeding eens waren geworden.
Een protest.
Te Oldham bjj Manchestor heeft de be
volking grprotestoerd tegen de terechtstelling
van een twintigjarig jongmensch, Ernst Kelly,
die met een 18-'arigen kameraad in Jnli ecu
bejaarde boekb >udor heeft doodgeslagen en
hem daarna beroofd.
Een afvaardiging nit de burgerij had zioh
dezer dagen naar Londen begeven om wijzi
ging der doodstraf in levenslange gevaoge
nisstraf te vragen, doch minister Mo. K*-ma
heeft ze niet willen ontvangen en doo. >ijn
secretaris laten zeggen dat hjj het verzoek
moest weigeren, gezien do buitengewone
wreedheid waarmede do moord is geploegd.
De medeplichtigo van Kelly is alleen de
doodstraf ontgaan wegens »fln jeugdigen
leeftijd.
Na dit onbevredigende antwoord heeft de
afvaardiging een beroep gedaan op Asquith,
doch eveneens zonder succes.
In optocht is na eergiiternacht een groot
deel der bRrgerjj van Oldham naar do ge
vangenis te Manchester getrokken en heeft
daar tot den morgen betoogd. Er was een
sterke politiemacht van 600 man aanwezig,
die enkele malen met itfenen is bestookt en
do bïtoogers uiteen moest jagen. Twee
agenten zjjn licht gekwetst.
De terechtstel!iog werd 's ochtends vroeg
voltrokken.
Dierenb eacherming.
Hebt ge deze al gehoord van de vriende
lijke dame, die, zich ergerond aan oen jongen,
dio een jongen vogel trachtte te bemachtigen,
hem op strengen toon verbood, en zijn dieren
mishandeling vorwoet. „Wat z»l de moeder
van het vogeltje er wel van zeggon, wanneer
ze haar jong niet terng ziet komen
Do jongen antwoordde: „Do moeder van
dit vogeltje is dood, jufïronT'
„Hoe weet je dat?"
„Ik zie 't beestje op awé's hoed zitte,
jaflrou' zei de jongen.
SPORT.
Noerd-Hollandsche Voetbalbond.
Uitslag der wedstrjjden
te Zaandam: Z.V.V. II—H FC. I 1—8
te Alkmaar: Holland IIHolland-«II 07
te Koog a/d Zaan K.F.C. I-Z F.C. III 0-0
te Hoorn: HollandiaIII— H.F.C.II 0-2
Verder speelde:
te Schagen: Sparta—H.F.C. III 8—2
alhier: H.F.C.IV—K.M.D. 2—0
Stand der le klasse.
O.
k -.*
1
U)
e
O
1
H
-al
1
Helder 10
7 2
l
82
18
16
1.60
Hollandia 9
6 2
1
29
9
14
1.55
W.F.C. 6
3 2
1
16
18
8
1.83
Z.F.C. 8
8 0
5
18
22
6
0.75
Z.V.V. 10
2 1
7
18
28
5
0 50
Holland 9
1 1
7
9
87
8
0.88
Stand der 2e klasse
W.F.C. 7
K F.C. 7
Helder 8
Hollandiaö
Z.F.C. 7
Parmerst.8
29 5 14
15 18 8
18 18 9
7
21 12 5
5 25 2
2
1.14
1.12
0.80
0.61
0.25
Na den veldtocht.
Eindelijk is dan de laatste slag gestreden
en hebben de elf dapperen hnu doortastend
en onvermoeid werken met een overwinning
van 31 bekroond mogen zien. Trouwens
bet zon langzamerhand wat al te gek worder,
als een elftal met zooveel „krijgskundigen",
den aftocht bad moeten blazen. Over het
afgeloopen seizoen zullen we later nog wel
een resumee geven, nu wenschen we echter
eenige beschouwingen te honden over bet
jongste gevecht. Alleerst nemen we de voor
hoede, die onder aanvoering van „generaal
Grootte" wonderen verrichtte.'Dit zonderlinge
Juutje achtte voor dezen koer een zekere
mate van luiheid onvereenigbaar met zijn
waardigheid en bjj toonde weer eens wat hij
wel kon. Prachtige voorzetten kwamen van
zijn „soldatenkissies", kanjers, waarvan hij
alleen het geheim zou bezitten, als ar nog
eon andere bekende collega van hem in Dod
Helder rondliep. Dit voorbeeld scheen allen
to icspireeren en men betwistte elkaar den
voorrang, om 't meest uit te blinken. We
kannen dan ook moeilijk zeggen, wio de
favoriet wsb in dit qaintet. Blaar daar zouden
we haast onzen nieuweling vergeten, 't Is
ook een Jantje, maar een heel andere. Over
zjjn prestaties kunnen wo tevreden zjjr, hjj
verdeelde het spel goed en zal zich wel
spoedig „inwerken". Ook de middenlinie kon
haar oog naar links wenden, waar Dubbel
dam debuteerde on lang niet zonder succes.
Hjj streefde Bak naar de kroon; deze scheen
dit slecht te kannen verdragen en werkte,
zooals een Bak dat doen kan; 't was dan
ook een reuze bak, Rejjnders, door zulke
Bakken geflankeerd, liet do boel ook niet
bakken on vertoonde zich weer in ouden
vorm. We naderen nn de verdediging. We
mogen eerst wel eens inspectie houden, öf
we wel woorden gonoeg hebben om dat
stelletje te „verslaan". Daar gaat-ie danl
Moree was goed, (zou hjj nog geen rondje
geven); neen hjj was beter, hjj was beBt
zelfs. Hejjting. Ja, hoe was die nou Opper
best, uitmuntend, sohitterend, zoek maar uit,
wat je hebben wil. Nu zitten we in ons
maag mot den keeper, hjj is wel klein, maar
op zoo'n plaats toch minder gewenscht. We
zullen het eens probeeren met rijmelarijen,
dat zit toch zoo in de lueht. \1 is ons
keepertje nog zoo klein,Ja, maar wat na?
Daar moet een ieder zjjn rijmkunst maar
eens op beproeven, dan zullen er wel aardige
combinaties ontstaan.
Parbleu, Dorljjn IE, daar heb ik enzen
Kees heelemaal vereeten. Eoflo, hjj zal 't voor
dezen keer zjjn naamgenoot niet ten kwade
duiden. Kus.
Kijkjes uit mijn venster.
Stemmen om hulp.
«Meneer de kappitein.
Verleden jaar wae u zoo vriendelijk om
ook ons met een kerstman d te ver rasse.
Mag ik dit jaar asjeblief weer in aanmerking
komme Me man heit in de laatste drie
maande geen kopere cent tuis gobracht want
er wort'niks verdient en me ousto jonge
loopt ook al een heele tijd langs de kand
zondert Me dochter heb non 'n diensie voor
halltfe dage voor drie kwartjes en geen kost.
Enne me anderen vjjf kinders gaan nog op
groote school en die luste wat en koste wat
an kleere en schoene. We zitte iedere dag
met aoht monde r x taf:), maar u begrjjpd
der komt niet veel in. Ik ben al naar de
Komodand geweest om E'e van het Skip te
krjjge, mare er is geen kans op. Van de
Dokter mag ik feittelik niks doen omdat ik
eeu slechte Borst heb en zwakke Longe en
pjjn in me Rug. Maar ik gaan tog noch een
dag nit werrekke bjj heele goeie menso die
wei eens een lessie of ouwbakke brood
meegeefe. Maar u begr{fpd dat is voor zon
hniszouwe niks waard. Voor Zondags koop
ik wel eens een stuiver snert van 'n buur
jonge die het van de marine haald en in de
week stopt den vrouw van me broer wel
«ris wat toe. Non weet u het kappitein en
as ik niet te veel van uw verg dan hoop ik
dat u me niet zal vergeto."
Dezer dagen kwamen dergeljjke briefjes
weer in de bus van 't Lsger des Heits-
gebouw aan de Spoorgracht. Vele beklagens-
waardige allerarmeto burgers onzer gemeente
vragen en smeekeo en geven een beurtzang
vol ellende. Eon groot aantal medomeoschon,
dio in dozen tijd van 't jaar mot de nood
zakelijke beboetten doa levens worstelen,
stoken op dio manier de hand nit om de
volgende week, tjjdens het Kerstfeest, wat
geholpen te worden. Moeten al die stokjes
papier vol van zonderlinge krabbels gewoon
weg voor «kennisgeving" wordon aange
nomen, zonder meor Do ijverige mannen
van 't Loger des Heils hebben naar aan
leiding ervan hier en daar reeds een per
soonlijk onderzoek ingesteld on hierbij
kwamen verscheidene droeve staaltjes aan 't
licht. In onze buurten der armoede, in nauwe
achterstraatjes en pikdonkere steegjes, waar
armialige krotten hcelo gezinnen borgon, wonen
hulpbehoevende weduwen, zieke en zwakke
moeders, vaders en zonen die niet kunnen
steunen omdat er weinig of niets valt te ver
dienen. Overal hoor je een treffend relaas,
een breedvoerig verhaal van martelen, van
ploeteren, van tegenspoed, van werkloosheid,
van kommer en gebrek eerlijk en oprecht.
Kunnen wjj vrede hebben met hun treurige
omstandigheden? Nee. Voor hen kan, moet
wat gedaan worden. Om ons heen wordt zoo
veel in stilte geleden, dat het den vrienden
der armen wel niet zoo zwaar zal vallen om
eens diep in den zak te tasten, 't Lager des
Heils heeft zich voor de goede zaak geBpannen
om zooveel mogeljjk voor allen op de Kerst
dagen een lichtstraal te brengen in bot lang
niet rooskleurige leven dezer mindeelden. 't
Leger des Heils wil dat de meeaten op den
komenden Donderdag en Vrjjdag tenminste
geen armoe behoeven te ljjden. 't Leger de»
Heils hoopt allen te kannen trakteeren met
een kerstmand, die aardappelen, bro >d, spek,
koffie, boonen, rijst en sniker bevat. Naluarljjk
kunnen de mannen van de Spoorgraeht dit
niet schenken zonder welwillende medewer
king van het Heldersche pnbliek, dat alleen
door gaven en giften helpt om het mooie doel
te doen slagon. Er is geld noodig om het
jaarljjksche plan ten uitvoer te brengen en
men denkt dit door een wel is waar oud, doch
ook beproefd middel bjjeen te krijgen: den
ijzeren pot met driepoot en vlaggetjes, die
op verschillende punten langs den weg zal
staan. Hoewel het nieuwtje van deze wjjse
van strsr.tcollccteeren er af is, verwacht men
toch da' er niet minder om gegeven zal worden.
Aan u das, die wat voelen voor 't lot van
burgors in nood, om zo niet achteloos voorbjj
te stappen. Laten we bedenken dat een ernstig,
een aanbevelenswaardig voornemen op bet
spel staat, dat de zuivere opbrengst alléén is
voor hen die hier ter stede om wat hnlp
vragen, die wezenlijk recht hebben ondersteund
te worden.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Maandag 15 December.
Na eene regelin» van werkzaamheden
wordt des middags, als de vergadering ge
opend wordt, voortgegaan met de artikels-
gew|jze behandeling dor begrootirg. Hoofd
stukkon I (Huis der Koningin) en II (Hnoge
Colleges van Staat) worden behandeld (Hfd. I
was den vorigeo dag nog afgehandeld) cn
vastgesteld. De heer Kleerekoper (t.tLs.p.)
houdt eene philippica tegen den lintjesstroom,
die elk jaar terugkeert. Het aantal decoratiëa
neemt zoo toe, zegt spr, dat men zich gaat
schamen als men met een maagdelijk knoops
gat rondloopt.
Over Hoofdstuk IV (Jasticïe) worden alge
meens beschouwingen gehouden. De heer
Mendeli (s.d.a.p.) opent de rjj. Deze spr.
vestigt er de aandacht op, dat o.s. het vonsis
van echtscheiding bij kwaadwillige verlating
moet worden ingeschreven in de registers van
den burgerlijken stand van de laatsto ge
meenschappelijke woonplaats. Spr. wilde door
middel van een klein noodwetje hierin voor
zien en e'n centraal register vau insohrjjving
van echtscheidingen invoeren. Verder mosten
eenige bepalingen van het arbeidscontract
worden herzien, o.a. de bepaling, dat er geen
hooger beroep is van de beslissing van den
kantonrechter, waarbij oen request om eene
vordering krachtens arbeidscontract in te
stellen wordt afgewezen. Hg bespreekt nog
eene den bekenden notaris Van Daleum te
Hulst (Z.) toegezonden berisping, en heeft het
vervolgens over de schending van het brief
geheim aan boord van oorlogsschepen door
den commandant. Op juridische gronden zet
spr. uiteen, dat hier eeG onwettige daad
wordt gepleegd-
De heer Van Hamel (u.1.) behandelt de
preventieve hechtenis, de toepassing der
kinderwetten, de lijkverbranding en het alge
meen legislatief beleid van den minister.
1. Spr. zon wenschen, dat eens de proef
genomen werd met een minder vrijgevige
toepassing van des-n maatregel en dat bQ
twjjfel de betrokkenen op vrjje voeten bleven.
Hjj wjjst op de groote schade door een hotel
houder geleden, die op grend van geweld
dadige aanranding der eerbaarheid in preven
tieve heohtenis werd gesteld, en toen ten
slotte is vrijgesproken. De man is thans
kelner en heeft oen request tot schadeloos
stelling verzonden, hetwelk spr. in 's ministers
aar-ducht aanbeveelt.
2. Het ia noodig kraohtig optetreden
tegen wanbetaling van de nitkeeringon, ver
schuldigd door ontzette ouders. VeelvoogdjJ-
raden doen hun uitersts bost die oudeis tot
betaling te noodzaken. Maar in het Burg. Vet-
boek is deie zaak onvoldoende geregeld.
8. Ia tegenstelling met deu minister meent
spr., dat de lijkverbranding hier wel geoor
loofd is. De begrafeniswot verbiedt haar
z. i. niet. Laat de minister in elk geval ook
deze materie spoedig regeleD.
4. Spr. juicht bet in den Minister toe,
dat deze zjjn Departement niet wenscht be
schouwd te zien als een zaak, waar uitslui
tend op bestelling wordt gewerkr, maar als
een voorraadmagazjjn.
De beer Schim van dor Loeff (u.1.)
bespreekt oneerljjke concurrentie en bepleit
o.a. de invoering van een handelsregister.
Avondvergadering.
Behandeld worden verschillende spoorweg-
toestanden, alle van plaatselijken aard. De
heer Van Vliet (a.r.) bepleit lotsverbete
ring van het personeel, waar zich de heer
Schaper (s.d.a.p.) bjj aansluit.
Minister Lely zegt, dat de taak des
Ministors moet zijn aan de ontevredenheid
een einde to maken. Schoone, maar moeteljjke
taak, vindt Z.E,
Nog eenige korte replieken worden ge-
honden, waarna de verschillende hoofdstukken
worden aangenomen.
BÜ do afdeeling Posterijen worden even
eens eenige korte algemeene beschouwingen
gehouden, waarbij de heer Helsdingen
(s.d.a p.) lotsverbetering van het personeel
bepleit en de heer Bogaar dt (r.k.) een
viertal punten bespreekt, t. w. invoering vsn
verlaagd briefport voor de koloniën, radio-
telegraffiche verbinding tusschen Nederland
en Iodië, het intrekken van de circulaire
betreffende het letten op de kerkelijke ge
zindte van sollicitanten, alsmede het door de
Regeering doen opmaken van statistieken in
overwegend christelijke streken, ingedeeld
naar de godsdienstige gezindte.
Zitting van 16 December.
Voortgegaan wordt met hoofdstuk IV
(Jastitie) der staatsbegrooling 1914. De alge
meene beschouwingen worden voortgezet.
De heer Van Raalte (u.1.) vindt dat dit
Kabinet een beperkte taak heeft en dat de
omstandigheden niet gunstig zjjn voor her
vormingen op justitieel gebied. Er is evolutie
op dit gebied en het zal voor den wetgever
niterst mooieljjk zjjn daar steeds rekening
mee te honden. Onze wetboeken, het eene
meer, het andere minder, verkeeren alle in
toestand van veroudering en het is noodig
er verandering in to brengen. Echter, waar
moet men mee beginnen, vraagt spr. Men
doet wel als men iederen minister ajjn eiv.on
werkplan laat volgen. Spr. doet vervolgens
beroap op den minister om herziening
van het wetboek van koophandel.
Ook da heer Rink (u.1.) begeeft zich io
juridische beschouwingen en hoopt dat de
minister eene strafbepaling opneemt tegen
oneerljjke concurrentie.
De heer Van Bylandt (c.h.) bespreekt
de woonwagens, die in vele streken ten
platten L 1: een waro plaag ijjo, terwjjl
verschillende andere hoeren verschillende
acdere veranderingen, verbeteringen of aan-
vnllingea van wetboeken bepleiten, die wjj
niet alle vermelden zullen.
De Minister van Justitie, de
heer O r t, deelt in zjjn antwoord eenige
nadere grondslagen voor zjjn werkplan mede.
Na eerst een alg'meeo overzicht te hebben
gegeven, komt hjj tot de bjjxondere ter sprake
gebrachte ponten. Hiervan zullen wjj ver
molden
Regeling van echtscheiding, sooals de heer
Mondeis bepleitte. Hieromtrent is reeds 6en
voor-ontwerp door den minister opgemaakt.
Afhalen van brieven voor een oorlogsschip
door een facteur, die so den commandant
mededeelt. Die facteur is representant van
het schip, dit laatste als een drjjvend huis
honden bsschouwd.
De beer Schaper (s.d.a.p.): Een mooi
huishouden 1
De Mnister: En de commandant ia als
de huisvader te besohouwen.
De heer Schaper: Als stiefvader.
Do M i n i s t e rOmtrent het geval, waaria
de geadresseerde de postadministratie mocht
verbieden de brieven aan den facteur meda 1
to geven, kan slechts in theorie worden ge- j
oordeeld, daar het zich ia concreto nog niet
heeft voorgedaan. Aanvank-ljjk meent de
Minister, dat in dat geval ae facteur riet
als rechthebbende of representant zou zjjn
aan te merken. Maar alles hangt af van do
feitelijke omstandigheden waar onder de zaak
zich voordoet, zoodat dit advies van den
Minister in zjja algemeenheid e'ike waarde mist.
Vermindering van preventieve hechtenis, i
Ook de minister gevoelt daar veol voor en j
zal overwegen een desbetreffende circulaire
uittevaurdigen.
Kinderwetten. Het is zeer moeieljjk maat-
regelen tegen het bedoelde envcl te nemen.
Kortgeleden is eene circulaire uitgevaardigd,
de resultaten daarvan dienen te worden
afgewacht.
Lijkverbranding. Volgens 't Ministers in
zicht laat de wet die niet toe.
Oneerlijke concurrentie. Men stelle zich
van de inrichting van een handelsregister,
zegt de minister, niet te veel voor.
Zitting van Woensdag 17 December.
Bij de tweede afdeeling (kosten van de
rechterlijke macht) van hoofdstuk IV (Jastitie)
bespreekt de heer San nes (s.d.a p.) het
karakter onzer justitie. De rechters zijn
vreemd aan het rechtsbewustzijn van het volk.
Dat reohtsbewuzttijn is in steeds dieper
kriDgen zich van het volk gaan meester
maken. Vaak valt dit rechtsbewustzijn met
alle klassen der maatschappij samen, doch
even vaak is dit niet het geval. Spr. maakt
daarvan den rechter persoonljjk geen verwjjt.
De rechter trekt in den grooten strijd der
verschillende klassen partij, bewast of onbe
wust en do reohters hebben dit zelve eikend.
Spr. haalt hiervan voorbeelden aan. Ook in
de leekrnreohtspraak op zichzelf ligt geen
waarborg tegen kiasserrohtspraak. Dat is
echter moer de schuld van do samenstelling.
Spr. roept den minister toe: heb vertrouwen
in de arbeidersklasse, w{j moeten komen tot
eene nitbreidiog van baar invloed op de
uitvoering der sociale wetten.
De heer M e n d e 1 s (s.d.a.p.) bespreekt
hetzelfde punt. Hot verwijt van „klaifejustitie"
richt zich niet tegen de rechters, tegen
het karakter van de rechtspraak. Wjj spreken
niet alleen van klasse justitie, maar ook van
klasse recht en klasse-staat. Uit ons Straf
wetboek bljjkt duidelijk ten opzichte van
vergrijpen tegen den eigendom cn bQ zaken,
rakende de maatschappelijk orde, hoe hier
klasse-reoht bestaat. De christelijker) zoggen,
dat God de1 oorsprong is van alle recht, de
Unkerpartjjon daarentegen zien de oorsproog
in de natuur, maar beiden stemmen hierin
overeen, dat de tegenwoordige maatschappe
lijke orde de bron is van alle recht. Van
daar die eigenaardige opvattingen hg onze
rechterlijke macht. Als voorbeeld geeft hjj de
zoogenaamde vrijheid van arbeid, welker
waardeering zeer verschillend is bij ver
schillende klassen. Men maakt b.v. verschil
met stakers en ondorkrnipsrs. Een staker,
een hoogst fatsoenlek, rustig arbeider, die
zich tot mishandeling van een arbeidswillige
liet verleiden een arbeidswillige die ge
provoceerd had kreeg 6 maanden, een
onderkruiper, die een stakor n-.et een scheer
mes mishandelde, kreeg boete 1 Ia dit ter
band releveert spr. de kwestie Verstegen—
van den Worm, waar een getuige door den
bedoelden commandant van meineed werd
beschuldigd en de rechter dit liet passeoren,
terwijl, toen later een andere getuige, niet
meor in dienst van den commandant, zeide,
dut deze stond te liegen, tot de orde werd
geroepen. Conoludeerend, zegt spr., dat als
leeken geen reohters kannen worden, laten
dan do rechters tenminste probeeren eon
beetje meer leeken te worden.
Daarentegen acht de heer Ter S p i 11
(v.1.) de beschouwingen hierboven weerge
geven schromelijk overdreven en onjuist. De
laatste jaren is veol verbeterd, hoewel nog
veel ontbreekt. De handel gaat hoe langor
hoe meer tot arbitrage over en keert zich
van de rechtbank af. Dat komt omdat een
afgeslotenheid en daarmee gepaard gaxnd
conservatisme heerscht bi) de rechterlijke
macht, dat wel iets goeds heeft, omdat zij
daardoor meer onafhankelijk bljjfc, maar dat
dit nadeel heeft, dat het intellectualisme
meer de overheerschende factor wordt. Ook
deze spr. erkent, dat de juristen van het
arbeidersleven zoo goed als niets af weten,
on die er wel van afweten, hebben maliog
aan de jaristen. Wat moet gebeuren om dit
te verhelpen? Ton earsto een salarisver-
hooging om de aantrekkelijkheid van het
rechterlijk ambt te verhoogen, ten tweede
de carrière aantrekkelijker gemaakt. Ten
derde beperking van het aantal rechterlijke
colleges, ten vierde, vijfde, zesde en zevende
geeft spr. nog verschillende dingen aan, dio
z. i. zouden moeten gebeuren om hst reohters-
ambt aantrekkelijker te maken.
De heer Van Wijnbergen (r.k.) be
grijpt volkomen, dat degenen, die de grond
slagen van staat en maatschappij tillen
ondermijnen, zioh ook niet kunnen vereenigen
met het reoht. Maar de Regeering, die op
die grondslagen van staat en maatschappij
staat en deze heeft te handhaven, heeft met
die lieden niets te maker. De discussie heeft
dus sleohts academisch belang. Hjj is het
eens met die sprekers, die meenen, dat de
rechters geheel vreemd staan tegenover het
praktische leven, maaf dat ligt dikwijls aan
de wet, niot aan den rechter. Ia het systerm
vau den heer Sannes, logisch doorgeredeneerd,
wordt de eene klasse-justitie door de andere
vervaneeD.
De Minister van Justitie, de heer
O r t, beantwoordt de verschillends sprekers.
Do Minister zal nagaan of cr, bjj onrecht
vaardige preventieve hechtenis, termen bestaan
om schadeloos to stellen. Tegen een leeken-
rechtbank zon de minister geen bezwaar hebben
als de grondwet haar toeliet, mits onder toe
zicht van juristen. Dnn heeren Sannes en
Mendels brengt de minister huldo voor do
wjjze waarop z(j ovor de klasse-justitie hebben
gesproken. G«on van beiden onderstelden
vooringenomenheid of kwade trouw b{j deu
rechter. De rechter is echter, meent de
minister, volstrekt niet zoo weltfremd, zg z(Jn
dikwijls volkomen van de nooden der arbeiders
klasse op de hoogte. Nader zet de minister
uiteen, dat van klasse-justitie geen sprake is.
Nooit heeft spr. bemerkt, dat de rechter de
toepassing der arbeidswetten verwaarloost.
Verhoogiogen van traktementen om zoodoende
betere rechters te kr(jgen, staat den minister
niet aan. Hoogheid van karakter wordt niet
altgd verkregen door hooge betaling. (Gelach).
De heer Ter Laan (s.d.a.p. Rotterdam)
bepleit de belangen van het lagere personeel
bjj de rechterlijke macht, waarvoor, sooals
de minister inlicht, op de begrooting al een
post is uitgetrokken, en na nog eenige andere
kleine discussies over personeel -etc. wordt
de vergadoriog verdaagd.
Avondzittiog.
In de avondzittisg onder presidium van
den heer Troelstra Hoofdstak IX (Water
staat), en wol Posterijen en Telegrafie. De
heer De J ong (u.1) bepleit herziening ook
van de salarissen der kommiezen, betere
rechtspositie, de heer Van Wiohen (r.k.)
zon gaarne aangeteekende brieven aan hnis
bezorgd zien, de heer Van Nispen tot
Sevenaer (r.k. Bheden) bepleit verlaging
van telegramtarieven voor zoover het de
adressen betreft, de heer Van Best (r.k.)
verheugt sicb, dat een ambtenaar, die ont-
elag zal moeten krijgen, de gelegenheid wordt
verschaft het védr dien zelf aan (e vragen,
de heer N o 1 e n s (r.k.) behandelt den nacht
arbeid van de vrouw bjj de posterijen en
telegrafie en vindt do houding van den
minister, die het verbod 0van nachtarbeid wil
opheffen, reactie, terwijl verschillende andere
sprekers zich bij de voorgaanden aansluiten.
De heer Ketelaar (v.d.) merkt op, dat
d-ze minister tot spr.'s genoegen de vrouw
gelijk stelt met den man. De heer S m e e n g e
(n 1.) desgelijks.
De Minister van Waterstaat,
de heer Lely, constateert, dat ook hier do
belangen van bet personeel voorop staan.
Niets was spr. liever dan een goede bezol
diging te geven aan alle ambtenaren. Echter
heeft spr. gemeend te moeten beginnen met
het lagere porsonuei. De verschillende andere
ter sprake gebrachte zaken worden door den
minister beantwoord. BJJ repliek dient de
heer N o 1 e n s (r.k een motie in, waarin
de wenschelijkheid wordt uitgesproken dat
de Staat ook geen vrouwenarbeid moet laten
verrichten in zijn eigen dienst waar h(j dit
bij particulieren verbiedt. Die motie, die
bakens de besprekingen veel tegenstand,
ook van den minister zal uitlokken, wordt