1
KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HoltÊor, Texel, Wioringon on Annm Pmulownm.
No. 4269.
Zaterdag 10 Januari 1914.
42ste Jaargang.
f liegxad Blaadje p. ia. 60 ol., poll 75 cl,
Pre-1 Zondagsblad371 i (5
*i»» Modebl»d 05 75
boilenlaad t Ut
(Toor hel bufteiltnd bi} voornitbmliag.)
Advertentie* via i tot i regel» (bjj Toornitbelnliap) 30 ceat.
Elke regel meer. 6
Bewyt-momplïjrIj
Yigacttez ea grootr letter» worden aaar plaaUraiaate barekea.1
Vinohflit Diasdat- Vrjjdagmïdda|,
Uitgsssp i O. DE BOER ir., Haldwr.
BtiPaa
Intflfü. Taltf. fO.
Eerste Blad.
NIEUWSBERICHTE!.
HELDER, 9 Januari.
Hit SowaUJi droogdok.
Over de aankomst van het droogdok ter
beatemming schrijft 't Soerabajaaach Handels
blad:
Hedenmorgen om half sea ia dan het nieuwe
droogdok, na «en reia van v|Jf maanden, op
sjjn plaats van beatemming gekomen.
Beeds om vijf nur bevond het sioh onder
den Madoeraeachen wal, en tegen zee nur
begon het langzaam op te «toornen naar de
torpedohaves van het marine-etablissement.
Hot was jniat scvon nnr, toen het die haren
binnen „stevende" en hiermede was dus de
tauk van de Amsterdamsche fleepdiesstreaderiJ
afgeloopen. Het was een grootsch schouwspel,
het machtige, veertienduizendtone dok zich to
zien voortbewegen, getrokken door <Séa der
sloepbooten, terwijl de andere achter het dok
bleef om hot in den koers to houden.
Hieronder nog een korte beschrijving van
de reis van hot nieuwe dok en do beide
aleopbooten.
Oen 2Ssten Juni is het dok van Nieuwediep
vertrokken, gesleept door de „Titan", kapitein
fpanjer, en de „Atlas", kapitein Bakker,
bolden in diesst van de Amsterdamsche sleep-
dionatreedcrij. Op het dok berond sich kapitein
Liewen met 18 manschappen, terwijl aich op de
„Atlas" en de „Titan' resp. 18 en 16 schepe
lingen bevonden. Den ödea Augustus kwam
men te Port-Said aan, den 18den dier maand
vertrok men van Suez, den 18d*n van Aden.
In Colombo, waar men 20 October arri
veerde, moest men lang bleven liggen, daar
de schepen sich daar van kolen moesten voor
sten. Den lsten November kwam men te
Sabang aan on bevond men zich dus op
Nederlandsch Iadisoh grondgebied.
De kapiteins zjjn over de lange reis best
te spreken. Over het algemeen hebben zjj het
met het weer uitstekend getroffenalleen in
de Koodo Zee hadden z|j met een kleinen
storm te kampen. De reiB is volgens hun
oordeel dan ook xo«r voorspoedig geweest.
De Amsterdamsche eleepdienstreederiJ en
vooral de drie genoemde kapiteins met hun
bemanningen hebben met het transport van
het kolossale dok een kranig stnk wrrk
verricht.
Torpedoboot 6 16.
Dinsdagmorgen is van de werf der Maat
schappij voor Soheepa- en Werktuigbouw
Fyenoord de voor het departement van marine
in aanbouw tjjndo torpedoboot G 15 met
goed gevolg te water gelaten.
Oemonotratlo.
Den Hen December hield een troep van
ongeveer honderd schepelingen van de oor
logsbodems *Tromp" ea ,De Bnyter" te
Soerabaja een demonstratie,
In optocht met een ontrold vaandel togen
«U naar do Oost-Java-bioscoop als protest
tegen door hen gewaande niet-toelating.
Hier bleek spoedig, dat de bioscoop buiten
de kwestie stond.
Toen gaven de ontevredenen voor dat de
demonstratie gericht was tegen het Oost-
J ara-restaurant.
Ook dit bleek een vergissing, omdat de
sohepeliagen daar wel toegang haddon.
Nu werd een ander vaandel ontrold als
protest tegen da weiaige apprsoiatie, die ds
matrozen daar ondervinden. (Bat. Nbl.)
Onzè Vloot.
Jhr. dr. C. G. S. Sandberg, geoloog to
Haarlem, heeft voor de afdeeling 's-Qraven-
hage van de Nederlandeohe Voreeniging Onze
Vloot een lesing gehouden, welke getiteld was
verloren, ramapoed geboren."
Spreker hoopte aan te toonen, dat de zin
spreuk, die hQ sioh heeft gekosen, juist is en
geen rethorisohe rjjmelurjj. Hjj gaf eersteen
denkbeeld van de grootte van Inditf en zette
vervolgens uiteen het belang van verschil
lende bedreven kfj onse oversecoche besittin-
gen: de seheepsbonw (de Paketvaart-M#.
alleen liet voor 85 millioen in ons land aan
bouwen), voorts allen, die belang hebben
de scheepvaart, de z»«lni self, de leveranciers
van scheepsbehoeften on levensmiddelen. Zjj,
die goederen vervaardigen voor den uitvoer
naar Indië (één fabriek alleen voor 8 millioen
aan katoenen goederen). Onze Indische lQnen
hebben 170 stoomschepen, onse geheele han
delsvloot telt er 427. Do tonneninhoud der
FEUILLETON.
schepen op en in Indië bedraagt ruim 600.000,
die van onze geheele handelsvloot 1,100,000.
Spreker wees voorts op do groots haven
werken, dio in Indië door Nederlanders thans'
worden uitgevoerd tot een bedrag van onge
veer 25 millioen.
Verder betoogde hy, dat de voorstelling,
als sonden alleen de aandeelhonders ie cultuur
maatschappijen belang hebben bJJ wat wjj in
Indië doen, valsch is.
Scherp gispte spr. het, dat de rogeering
uit zuurighsidsmotieven vreemdelingen als
ambteparen in Indië aanstelt, al is tengevolge
van de gerezen protesten daar eenigermate op
teruggekomen.
Nog zonderlinger vindt spr. het, dat de
regeering het materieel voor de spoorwegen
in het buitenland bestelt, terwijl de particuliere
maatschappijen Nedorl&ndsch materieel bezi
gen, omdat dit wel iets duurdor, doch ook
veel beter is, gelijk ook het Engelsohe gou
vernement heeft erkend b|j het overnemen
van de spoorweg!tjoen in Zuid-Afrika.
Spr. zette vervolgens uiteen hetNederlandsch
belang bij den aanlog van spoorwegen in Indië,
bij do fabrieken van suiker, onz., die hun
blank personeel uit Nederland doen komen
en welker goederen worden vervoerd door
de Ned. Paketvaart-Mjj., de grootste reederij
ter wereld. Door onze vaart op lodië gaat
er bijea eiken dag oen Nederlandsch schip
door het Kanaal van Suez. Ook wees spr. op
de zich uitbreidende Java-China Japan-liJn
en op het gewicht der miJobonwmaatechap-
piJen, op het heirleger van Nedorlandsche
ambtenaren in lodië.
Daarna weidde hij nit over het passagiers-
en goederenvervoer van lodië naar hier. De
passagiers moeten hier onderkomen hebben,
wat hotel- en pensioahouders en huiseigenaren
ten goede komt. Df> goederen moeten vervoerd
en verwerkt worden. Kooplieden komen van
heinde en ver hier om te koopon op de koffia-,
de theo-, de tin-, de kina-, de tabaks-markten.
Do theevsiling alleen brengt 7 millioen op,
de Bankatinveiling laatst 40 millioen, de
tabaksveiling 91 millioen. Wat datbeteekent
voor dn hotelhouders, de commissionnairs en
on hun talrijk personeel stipte spr. even aan.
Een verlies van Indië zou voor ons een
rump, voor talloozen vernietiging zijn. Do
Nederlandsche werkman, do winkelier zal bij
verlies van Indië het meest lijden, omdat hy
het minst krachtig is.
Door praatjes tracht men ons in slaap te
sussen: goed bestuur, open deur houden,
onderlinge naijver. Maar wat gaf dat alles
Transvaal, Tarkjje, Ponië, China De practijk
en de feiten, die versch io hot geheugen liggen,
leeren wel, dat b|j het verlies vau een land
dit ook als afzetgebied verloren gaat. Zuid-
Afrika is als afzetgebied langen tjjd geheel
voor ons verloren geweest; na de Engelsche
overheersching is onze machinenijverheid er
niet meer met haar voortbrengselen kunnen
komen. En dan is Engeland nog een land ven
do „open-dfur-politick". Maar die politiek
komt hierop neer, dat de voordeur wri opsn
staat, doch slechts op een klein kiertje. De
achterdeur is wel zeer wjjd geopend, maar
vreemden mogen er niet door naar binnen.
Alle mogelijke faciliteiten worden verleend
aan de landgenooten wat betreft post en
telegraaf. De kustvaart mag alloen door hen
wordon uitgeoefend wat op een vernieti
ging van de geheele Paketvaart-MiJ. zou uit-
loopen bij verlies van lodië.
Aan de hand van wat de heer Van Kol
in de Eerste Kamer heeft medegedeeld omtrent
uitlatingen van Japansohe ambtenaren van
hoogen rang betoogde spr-, dat er waarlijk
gevaar roor dat verlies dreigt.
Spr. ging daarna in het kort na, wat er s.i.
gedaan moet worden, om ons het bezit van
lodië te waarborgen. Tropisch en Westorsch
Nederland moeten als een ondeelbaar geheel
wordon beschouwd. De bewoners van Neder
land cu Indië moeten nader tot elkander
worden gebracht. Oaxe taal moet ia Indië
alom geleerd; onze kinderen moeten leeren,
Indië lief te hebben. Het Nederlandsch::
element in Indië dient krachtig versterkt,
waartoe de exploitatie vau staatswege van
greote bedrijven moet worden uitgebannen.
Komt die exploitatie de sohatkist ten goede,
dan wordt de buit voor vreemde mogend
heden nog aanlokkelijker. Zij zouden die
exploitatie overnemen, maar niet de beambten,
die door menschen van het eigen land zouden
worden vervangen. Het ergste nadeel aoht
spr., dat staatsexploitatie de emigratie op
groote schaal van Nederlanders naar Iadië
belemmert. Ten bewijze hiervan herinnert bjj
aan de monopolisseronde werking van de
Oostindisohe en Westindische Compagnie. Was
toen emigratie krachtig bevorderd, dan was
een groot deel van Amerika en Australië een
Nederlandsch sprekend deel van de wereld
geweest.
Spr. stelde te dien «ancien ons Engeland
ten voorbeeld.
Verder pleitte bij voor krachtigen steun van
het werk der zending. Uit overwegingen
practische politiek moeten de animistische
volken voor Islamitistering bewaard blijven,
want waar de Islam heersoht, bestaat er
antagonisme tot den blanke, den kafior.
Ten slotte betoogde hjj de wocscbeliJkheid
van het scheppen van een llinke kracht ter
land en tor zeo. Ten eerste uit politioneele
overwegingen on dan: als we aangevallen
worden, moeten we een ffinkon opstopper terug
kunnen geven. En een argument om met
vechten te begionen, is, zoo zoide spr., altijd
gemakkelijk te vinden, denk maar aan Marokko,
Transvaal, Ljbië, ens. Er worden mooie
praatjes verzonnen om den aanval te recht
vaardigen, en het land, dat verzuimde zich
weerbaar te maken, moet er het loodje bjj
zeggen. Te eeniger tjjd wordt dat met deu
dood bekocht. Daarvan moet ieder Neder
lauder sioh doordringen, evenals van do nood
zakelijkheid om zich weerbaar te maken. De
uitgaven voor leger en vloot, voor de levende
en doode weermiddelen, sjjn niets anders dan
de premie voor een verzekering tegen den
ondergang.
Ten betooge hiervan bracht spr. een aantal
cijfers op het doek, waai uit o.a. bleek, dat
alleen zuiver Nederlandsche maatschappijen
voor een bedrag van duizend millioen nominaal
bjj Indië betrokken zjjn.
Aanrijding
Voor de Alkmaarsche Bschtbank stond
Dinsdag een Hjr.werker der H. IJ. S. M.
terecht, die sich 10 Nov. jl. nabij Alkmaar,
des avonds, met een werkwagen sonderrood
aeiulicht op de spoorwegljjc had begeven,
terwijl bjj wist of moest weten, dat de snel
trein van Hoorn nog niet gepasaord was.
De werkwagen werd dien avond door den
sneltrein aangereden on bekla&gdes zwager,
die hem vergezelde, door den trein gegrepen
en gedood, terwjjl do wagen word verbrjjzold.
Ten gevolge van zjjn roekoloose en onvoor
zichtige handeling, waardoor gevaar voor
het vorkeer was ontstaan, had bjj sich te
verantwoorden en hoorde, nadat o.m. de
inspecteur der H. IJ. S. M., jhr. J. Bö-ll
gehoord was (die evenals de machinist dien
avond gevaar voor ontsporing aanwezig achtte)
2 maanden hechtenis tegen zich eischen. Als
verdediger trad op mr. Leesberg, die bestreed
dat er gevaar voor ontsporing bestaan had
en overigens, na voorlezing van eeaige lichte
vonnissen ia spoorwegstrafzaken, ook in dit
geval op oen lichte straf, eventueel geld
boete, aandrong.
Been burgemeester.
„De Tjjd" regt uit goede bron te hebben
vernomen, dat de hoor K. (er Laan geen
burgemeester vau Zaandam zal worden.
De oorzaak hiervan moet hierin gelegen
cjjv, del de Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, mr. Van Leeuwen, onover
komelijk bezweer had tegen het propagandi
stisch karakter vsu dezen sollicitant. Gevraagd
of bij na eventueel® benoeming dit karakter
zou nflsggeo, heeft de heer Ter Laan sich
volle vrjjhrid gereserveerd, weshalve do Com
missaris hom niet kou aanbïvslen. De regeering
heeft nog niet beslist, maar zal zich waarschijn
lijk wel san de officieele adviezen houden.
0e moord aan da overzijde van het IJ.
Dinsdagnamiddag zjjn in hot kabinet van
den rechter van instructie te Amsterdam het
echtpaar De Klerk en het 8-jarige zoontje
Casp-r geconfronteerd mst een boorachtig
uitzieaden man van donker uiterljjk, Maandag
aangehouden, in verband met het verspreide
signalement van Bocrenjaitjo.
Het bleek echter Boeronja'jtje niet te zjjn.
Hij was een hoofd grooter dan de gesignaleerde.
Mejuffrouw Nieuwenbnrg uit Nieuwendam,
dio ook mot den man geconfronteerd werd,
verklaarde, dat hjj niet de persoon was,
wiens signalement zjj indertijd opgaf. De
man, die men haar vertoonde, had andere
gelaatstrekken en wa» ook minder gezet dan
de door haar bedoelde. (Tel.)
Lovond in ds doodenlljtt.
De Amsterdamsche bladen hebben in de
d'jodenljjstea, welke ze Oudejaarsavond op
namen, ook den naam Lion van Lier, omd-
tooneeldirectcur genoemd. Deze leeft eobter
nog, zjjn broer Isouard heeft vorig jaar het
tjjdeljjke met het eeuwige verwisseld.
De beer Lion van Lier verzoekt rectificatie
van de doodenljjet en doet dit per volgend
ingezonden schrijven:
Ik boop dat U, hot thans nog „Levende
Ljjk" niet euvol zult dniden, dat hjj U nit
„De wereld waarin men zich verveelt" en ook
Wel een „Hoheit sich amusiort" dit „Beschre
ven blad" tot U richt, met de modedeeling,
dat ik er „Mjjlpalen" van verwijderd ben,
reeds overleden te sjjn, zoo als verschillende
„Journalisten" in hun „Doodendann" ik
meen Doodenijjst van het jaar 1918, be-
riohttenintegendeel, ik ben neg nog steeds
soo'n „Lachende Echtgenoot" en „Zoo'n Wind
hond," dat ik, met de grootste opgewektheid
den „Narrecdans"op „De Bruiloft van Mietje"
of van „Kloris en Roosje'' zon willen mede-
maken. Het zal mjj aangenaam zjjn, zoo n,
als eohte „Voorlichters," hel publiek „De
Naakte Waarheid" zoudt willen berichten,
dat ik nameljjk nog niet dood ben.
Eenige jaarcijfer*.
De Amsterdamsche gemeentetram heeft
vau 1 Jannari tot on mot >1 December 1913
vorvoerd 100,9"4 880 passagiers (globaal),
onder wie 12,724,123 passagiers met vroeg-
rit- en vrorgrit-rctourkaerten.
In 1912 werden vervoerd 87,516,985 pas
sagiers, onder wie 11,212,838 passagiers met
vroegrit- en vroegrit-rctourkaarten.
Banenenvervoer.
Een eigenaardig schouwspel bood te Bot
terdam do lossing van het s.s. „Pacuare",
beladen met bananen, komende van Santa
Msrtu. Voor h6t vervoor per spoorweg
werden byna uitsluitend de nieuwe witte
bsnar.enwagons dor Staatsspoor gebezigd.
Er was een geheele trein, circa 50 wagons,
nog hagelwit geschilderd, waardoor bet op
schrift ,We»t-Iodische Bananen" goed uit
kwam. Het goheel deed donken aan een
veusachtigen reclameoptocht. Do inrichting
dezer wagons is niet alleen in alle opzichten
practisoh te noemen, doch ook het laadver
mogen is zeer groot.
Konden vroeger slechts 5 ton in een wagen
goleden worden, thans worden in iederen
wagen 12 h 18 ton geborgen.
Ds pet van den landverhuizer.
Zondagavond j.L werd te Wierden voor
de politie gebracht een man, die bjj een
spoorwaohter aan de ljjn WierdenBjjcsec,
op ongeveer één uur afstand van ons dorp
was gekomen on Russisch sprak. Men meende
te begrjjpen dat de man geld verloren had.
De politie bracht den vreemdeling naar don
trein en gaf telefonisch aan de politie te
Almelo van zjjn komst kennis. Maandag
middag deed de spoorwaohter bjj de politie
aangifte, dat aan de spoorlijn een pet lag en
beco miazchien kon toebehooren aan den
vreemdeling, die den vorigen dag bjj hem
wae geweest. In de voering van de pet werd
een in Roeland afgegeven spaarboekje ge
vonden ten name vau P.AdolfowiPesxlarowi,
benevens 88 bankbiljetten elk van 10 dollar.
Men vermoedt, dat den man, die in 't bezit
was van oen spoorkaartje Almelo—Botterdam,
de pet van 't hoofd is gewaaid en dat hjj
dezen schat misschien zjjn geheele be
zitting uit den trein is nagesprongen. Uit
een door do politie ingesteld onderzoek bleek,
dat do man zich nog te Almelo bevond.
Deze kwam in gezelschap v&n den brigade
commandant der marechauises te Almelo naar
Wirrden om het verlorene weder in ontvangst
te nemen. Gelukkig voor den man, dat het
geld in handen van een eerlijken Tinder kwam.
<Zw. Ct.)
Een waarschuwing.
De correspondent van het Hdbld. te
Washington schrijft d.d. 18 December:
Dit is geen brief, dezen keer. Het is sl-chts
een waarschuwing. Do winter staat voor de
deur en wjj kunnen tbace san de hand van
feiten en statistieken voorspellen wat voor
een winter dit worden zal. En dan vraag ik
den zotter, de dikste letters uit do kast te
halen, en den redacteuren dezen brief op een
duidelijk zichtbare plaats in de krant te
drukken en aan alle andere kranten om dit
eene zinnetje over to willen nemen en ik
schTjjf. met allen nadruk ter informatie vau
diegenen die er mogelijkerwijze over denken
het volgende jaar naar het beloofde land te
emigreeren: „DOET HET NIET." Wacht
minstens oen half jaar. Wacht, indien moge
lijk, een geheel jaar. Want wjj gaan hier
slechte tjjden tegemoet. Inderdaad, wjj zjjn
al midden ie de slechtste tjjden. Overal is
sti'stand in het bedrjjf. Het getal werkloozen
cal deien winter wel weer naar de vjjf
millioen looprn. Fabrieken danken volk af.
Ieder bekrimpt zioh wat. In de banken
kunnen de industtiëelon geen duit loskrijgen.
Bouwbedrijf begint stil te stzac. Er wordt
geen grond gekocht of verkooht. Groote
maatschappijen betalen dezen wintor geen
dividenden. Op elk gebied van den socialen
barometor, komedies, opera's, reetauruots
merkt men^ dat het een koude, gure winter
zal worden 'wat betreft den slgemeenen voor
spoed.
En wat voor AU».?..!:® oeldt, geldt ook
voor Canada, want de twee >^>den zyn zoo
nauw met elkaar verbonden, dat dé è:!1'tand
in de Verceoigde Staten onmiddellijk zjju
terugslag doet gevoelen in Canada.
Daarom, waarde medeburgers, dio er aan
der kt een vau de fraaie advertenties te
volgen en naar Amorka to verhuizen en rjjk
te worden, stelt deze reis tenminste een half
jaar uit. Want voordat er minstens zes
maanden voorbij sullen zjjn sul mon van
geen beterschap kannen spreken en in den
slappen tjjd kan men het beter in het vader
land uithouden dan in daze maatschappij,
waar, als er honger geleden wordt, het
dadeljjk in de millioenen loopt.
Hat vergaan i
„Okiabama".
New-York, 6 Januari. Een stoomschip heeft
hier vjjf opvarenden van het vergane tank
schip „Okluhnma" aangebracht. De geredden
hadden zes unr lang in de bitterste kond6
in een reddingboot rondgedobberd. Van do
bemanning van 88 koppsn zjjn bovendien
acht gered door de „Buvaria", drie sjjn dood
gevonden in een reddingboot. In het geheel
worden dus nu nog 22 vermist.
New-York, 6 Januari. Hetstoomechip.dat
nog vjjf opvarenden van de „Oklahama" heeft
gered, is de „Gregory" v*n d6 Booth-lyo.
Het tankschip moet onverwacht midscheeps
gebroken zjjn, toen voor- en achterschip
tegoJjjk door reusachtige golven omhoog
werden geheven. De opvarenden, die beneden
waren, stormden aan dek. Twee booten
werden gestrekon. De eene is teruggevonden
met drie Ijjken er in, uit de andere heeft de
„Gregory" v|Jf schipbreukelingen gered. Er
waren in die boot elf menschen geweest,
doch «es sjjn onderweg de boot is her
haaldelijk omgeslagen verdronken. De
vjjf geredden verkeerden in deereiewokkenden
toestand.
[De „Oklahama" behoorde aan de Gulf
Befioing Company. De waarde van het schip
wordt als 700,000 dollar opgegeven. Bed.
„N. Rott. Ct."]
De bevolking van Buenoe-Ayre».
Buenos Ayre», de Argeatjjosohe hoofdstad,
telde op 80 November 1,496,289 inwonors
ea men varwaoht dat voor het einde van dit
jaar het zielental de anderhalf millioen zal
hebben bereikt.
De tooname der bevolking komt in hoofd
zaak door bet groote aantal immigranten,
die in de hoofdzaak blijven hangen, hoewel
de rogeering, door de landverhuizers vrjj
reizen por spoor en boot te geven, alles doet
om den stroom naar het binnenland af te
leiden. Toch gaan ook daarheen nog h?el
wat buitenlandersin October bijvoorbeeld
88,000, in November 60,000. Het zjjn meest
veldarbeiders.
DE WEEK.
7 Januari.
Znllea wjj nu ook?Heb ik me, dezer
dagen, afgevraagd
En er was reden voor. Zullen w|J nu ook,
in het oude Patrio, gaar. doorleven bet hoog-
getjj van den taoeo-dans
Alles wijst erop.
In den Haagscbe Princess-room wordt, op
het vjjfunrsche thee-bacchanaal, de besohaafde
ex-Argent|jn?cbe dans gevierd.
Weldra verspreidt zich het aller aller-nieuw-
J pte, dat aller hoofden in vlam zet, ook tot de
koelere, kalmere streken van de „nuchtere
znkenmenschen", om, ten slotte, ook „d« pro-
vinei o" tc veroveren.
Ia het schjjnsri, 't suggestief-roode, van de
lampkapjes der tea-rooms vertoonen de
meesters en meesteressen in de kunst van
one-step en two-step het gracieuso bunner
buigingen en knie-wendingen en hoofd-ge-
koik En zalig-geglimlach
O, 't ie allerdolst.
Eene soort van infectie, zal prof. Trenb, do
medische, 't noemen. Maar de „eociety-tacgo"
is werkeljjk niet „shocking", 't s uit6r.de
brengen ds dansers en danseressen erin.
„Het jaar van den tango" moet, voorloopig,
1914 hecten.
HET PLEEGKIND.
85)
Alles, wat hjj ontdekken kon, bestond daar
in, dat een groote, zwartgekleede vronwran
onbepaalden leeftjjd voor hem stond. Niets
verried hem, of zjj „do persoon zelf" of de
„lasthebber" wae.
Hjj leunde over de bstaaltafel en vroeg
op de hoffelijkst* wjj ze, of zjj juffrouw
Clayton was.
„Neen, mjjnheer," antwoordde zjj kort.
Daar zjj verder niets zei, bleet de zaak,
zoo ze te voren wae.
Tweemaal reeds had de kassier de vraag
naar de geldsoort, waarin ze het bedrag
uitbetaald wenschte te hebben, op delippeD,
tweemaal onderdrukte hjj ze weer. Hjj draalde.
z«. vermoeden, dat met de aanwjjzing iets
niet in orde was, was niet zeer stork, maar
van den anderen kant was zjjn scherpzinnig
heid zoo bekend en erkend, dat hjj het reeds
durfde wagen, aan zjjn roem zelf een kleinig
heid toe te voegen, die niets was in ver-
gelijking met den b|)™l en den roem, dien
hy zich nu verwerven kon. Daarbjj kwam
nog, dat hjj „lasthebber" angstige blikken op
de klok zag werpen. Dit gaf den doorslag.
Hjj besloot de zaak aan de hoofden der firma
voor te leggen en verzocht de vrouw een
oogenblik te waehtendan we«« hjj den nevens
hem werkenden commies aan, haar in het
oog te houden en ging met de aanwjjsing in
de hand naar zijn superieuren. Een dergelijk
waatreuwen ia aanstekelijk en vandaar kwam
het zeker, dat men plotseling ook de onder-
teekening niet in orde bevond. De borst des
kaasiers zwol van trots. De hoofden der zaak
lachten welgevallig. De jonge man keerde
naar de kas terug en zei
„Neem mjj mot kwaljjk, bjj zulke groote
sommen, die door vreemden worden opge
vraagd, plegen wjj steeds inlichtingen in te
winnen." Terwjjl hjj sprak, richtte hij zyn
adelaarsblik vast op de vrouw. Deze geraakte
in zichtbare verlegenheid en antwoordde eou
of twee seconden lang niet; in dit oogenblik
was de kassier een trotsche jonge man. De
teekenen van schuld waren aanwezig. Hjj
had duizend pond voor de bank gered en
stond op het punt, de schuldige te grjjpen.
De waarde van ziju persoon moest in de
firma beduidend Stjjgen. Gelukkige
In afwaohtiag vau andere dingen, dewelke
'f sullen gaan beheersohen.
Voorshands leren wjj in periode van g«b
aan saillant, pikant nieuws.
Wie de „komkommer-periode" toeken in u j
streken van Juli en Augustus, zo weten
niet wat er in Krantenwereld te koop is.
Nu, in de eerste weken des jaar*, na
«1 ds pr«tmaker|j van Sint, van Kerst, van
Oud- en Nieuw En de rest
Thans ia 't „saison morte" vi or wie naar
nieuwe hunkeren.
Terwjjl ik dit eehijjf, bekoort 't nog tot de
raadselen, wat het senatoriaal „Indisch debat"
te hoortr zal geven. To verwachten was,
geljjk geschind is, dat mon van de «ijdn der
rasechte, aaar het marxistische overhellende
deel der sociaal-democraten zou opps.eeren
tegen hetgeen Bienzi bjj het debat over do
Indische Begrooting te hooren gaf, speciaal
in zjjn enthueiaste ontboezeming ter eoro van
G.-G. Idee burg.
En niet minder interessant is de vraag,
welk „geluid" dr. Kuyper zal doen hooren
bjj de verdere beraadslagingen over de In
dische Begrooting voor 1914 ia ons Hoogerbui».
In verband met het schoolcompromis-Cort
v. d. Lindon, is dit zeer zeker niet «onder
belang.
Want nit hetgeen speciaal de Beohtsche
pers over de taak, welke de Osderwjjs-com
missie voor art. 192 zal hebben te vervollen
in de jongzte dagen heeft doen hooren, kreeg
men toch wel zeer scbrrp dea indruk, hoé
zwaar die taak isEu wélk oen opstand
ons nog scheidt van het compromis-zelf.
Vertrouwen, doorzetten, zich niet licht doon
ontmoedigen, in breeder kring al-meer het
besef inscherpen, van hoeveel waarde, voor
onze hoogste volksbelangen, moot wordou
geacht het bereiken van „den godsdienst
vrede", om 't aldus even te noemen, -
dat ia hier, ten slotte, 't eenige ons rsstend
Wj] hebben momenteel gebrek aan „saillant
nieuws", zei ik reeds.
Prine Hendrik is naar don Taunus ver
trokken, wederom. E-a danrmde vervluchtigd
de hoop dor Haagzohe hofleveranciers e.t.q.,
die hoopten op ©on winterseizoen, waarin het
Hof iets meer frstiviteiten zou geven dan
keiaas, in de laatste jaren het geval is.
Over de Indische Ptrtjj van den heer D.
Dekker, hebben wjj een soort van sociaal
democratisch „commniiqné" gekregen, dat niet
door duidelijkheid en scherpte van omljjving
uitmunt. W|J lesen eruit, dat de hoeren D.
Dekker s.s. hnone zienswijze hebben gehand
haafd. En toch minister Pleyle eene „ver
klaring" deden overhandigen, waarvan i|J_
bljjkbaar intrekking van het ieternettringf"
besluit verwachten. Men tast hier vrjjwel in
raadselen Hoe staat 't thans met de ver
andering in de „mentaliteit" der heeren, door
Z.Exc. als onafwjj'bare voorwaarde gesteld
ter Tweede Kamor Vruchteloos zoekt
men hierop het antwoord.
En op bet moment, dat ik dit sëerpen,
hangen ook nog nevelen over de vraag, of
heer K. ter Laan aal worden benoemd tot
burgemeester van Zaandam. Terwjjl zoowat-
niemand meer aan het weldra-vertchjjnon in
het Staatsblad, van deze benoeming scheen
te twjjfelen, komt „Do Tjjd" met de mede
deling, dat da zaak gestrand sou wezen op
's heerec Ter Laan's weigering om niet meer
propagandistisch op te treden. Ik acht de
tegenspraak bnitecgewoon onaannemelijk en
houd 't voor zeker, dat de afgevaardigde
voor Den Haag I wel degeljjk do uitver
korene cal bljjken. Na mr. Troelstra's expoië,
in de Tweede Kamer pas gegeven, van wat een
sociaal-democraat, bijv. tot burgemeester be
noemd, zicb als plicht tegenover den Staat
heeft te stellen, is de tegenspraak vau „Do Tjji"
niet meer ernstig op te vattsn, zoodat ik de
kansen, dat de heer K. ter Laan welhaast
niet slechts hoogedelgestreng, maar ook
Zaansoh-edelaohtbaar zal wordon, voorahanda
op „honderd procent" bljjf berekenen
Wjj bl|Jven allerlei spoorwegongclukjes dag
aan dag noteeren. Mitsgaders zich vermenig
vuldigende inbraakjes Aan deze dingen
paal en perk te stellen behoort tot de „meest
dringende eischen des tjjds", waarvan do
urgentie thans wel gaesdeweg door de auto
riteiten zal worden ingezirn.
Festina lente IHaast n langzaam
't Is en biyft, ook in dese electriiche
tjjden, het devies vai do Nederlandsche
overheid.Om dkkrin verandering te brengen
is eeae spanne tjjde, twaalf maanden omvat
tend, onnaspenrbaar-klein I
Ma Aktonio.
„Wil u wellicht liever naar juffrouw Clayton
buiten gaau en met haar zelf spreken Ik
begr|jp van dergelyke dingen niets,zei de
vormeende misdadigster.
Dat was een vreeseljjke slag, maar nog
bleef er hoop. Wanneer bedrog plaats had,
kon juffrouw Clayton buiten de medeplichtige
>i|n.
Danr Beatrico nimmer op do bank geweest
was, kon do kassier haar identiteit zelf niet
vaststellen. Hjj deelde don stand der zaken
aan zjjn principalen meo on ergerde zich,
dat het welgevallige lachje van hun lippen
verdween.
Daarop Dam de heer Stephens, een beleefd
oud beer, zjjn hoed en ging naar buiteD.
Inderdaad zat Bcatrice hier dan ook met
baar goudlokkigen knaap in «en rjjtuig. De
heer Stephens toonde een groote, bovenmatige
verrassing ea vreugde bjj het zien van Beatriee.
zei haar eenige vleierijen over haar goed
voorkomen oude heoren van zjjn slag
leggen or zich op toe, iedere jonge dame
complimentjes tc raakon. Hjj informeerde naar
zjjn uitmuntende vrienden en naburen en
merkte op, dat de dagen reods weer begonnen
te lengen. Hjj streek den kleinen knaap over
hot hoofd, wenschte juffrouw Clayton een
aangenamen dag en ging in het gebouw torug.
De heer Stephens sprak niet met den
kassier, maar gaf in het voorbijgaan een
wenk cn eindelijk vroeg dozeaan Sara Miller,
hoe zjj het geld wenschte tc hebben. Zjj
wilde vijfhonderd pond in papier, 'lio zjj in
haar kleed stak, en vjjfhonderd pond in goud,
die ze in den zak borg zoodat ze haar bjj
eiken stap zwaar tegen hot been sloegen en
daardoor verkondigden, dat «o nog aanwezig
waren. Dan nam zjj haar plaats in het rjjtaig
weer in on nu reden ze nuar liet station te
Blacktown.
Hier namen ze biljetten naar Paddington
en stegen, omdat ze niet gestoord wilden
worden, in een damescoupë. Ieder reiziger
weet, dat mon gewoonljjk do grootste eonzaam-
heid vindt in de uitsluitend voor het gebruik
vau bet schoone geslacht bestemde coupées.
Dit komt door een groote beminlijbhcid van
de dames voor het andere geslacht, die echter
door die mannen niet naar behooren geschat
wordt; deze moeten in driekwart bozette
coupées stjjgen, nadat ze begeerlijke blikken
in de ledige damescoupées geworpen hebben.
De trein vertrok.
Een poos zat Beatriee in gedachten
zonken. Juffrouw Miller, die den knaap op
schoot had, nam haar gelaat waar. Beatriee
zuohlte, zag op en ontmoette don blik barer
reisgezellin.
„Hjj zal ens volgen?" vroeg ie sidderend.
„Ja, wanneer hij ens vindt. Arme lieveling'
Hjj zal u ten doode toe vervolgen, wanneer
hij kan. Wij willen gaan, wnur liet hem
onmogelijk is ons te ootdekken. Daar zullen
wjj bljjven, tot hjj u niet meer kau lastigvallen."
„Ach, wanneer zal dit het geval zjjn
zuchtte Beatriee.
Wanneer hjj verpletterd iswanneer mjjn
gebeden verhoord wordenwanneer n in zjjn
verbleekt gelaat blikken en zien zal, dat u
vrjj is."
„Stil, stil! Hoe kun j6 het wagen, om den
dood van een mcnsch te bidden My, die
hjj toch zoo nameloos ellendig gemaakt heeft,
kwam zulk een gebed niet over de lippen."
„Ach, mjjn beste juffrouw, dat is ook wat
anders. U zou voor u zelf bidden, en dat
de Heer niet verhooren. Ik echter bid
voor ii, on mjj zal Hjj hooren."
„Sara, zwijg," zei Beatriee, die den gods-
dienstigen waanzin harer dienstbode steeds
met gestrengheid bejegende; maar juffrouw
Miller's opwinding had reeds zulk een graad
bereikt, dat zjj zelfs door Beatrico's bevel
niet tot zwygon te brengen was.
„Luister," vervolgde zjj met een zoo door
dringende stem, dat zelfs het kind groote,
verwonderde oogen opzette, „dozen nacht is
my in den droom een teeken verschenen. Ik
zag mjj zelf, zoo ik wordon moet, zoohIs het
bepaald was reeds voor de schepping; ik
zag mjj daar, waar de worm niet sterft
„Mjjn arme Sara, bedaar toch!"
„Waar het vuur niet uitdooft. Ik zag mjj
zelf en ook hem; hy was zeer dicht bjj mjj.
God zal hem treffen en spoedig, zoor spoedig.'
Haar stem klonk zoo diep, haar oogen
blikten zoo wild, dat de kleine Harry bang
werd ea begon (e weonan.
„Je hebt het kind verschrikt," zei Beatriee
Terstond werd dc vrouw kalm. De vlammen
van het fanatisme doofden uit en plotseling
was zjj woer de zorgende kinderjuffrouw.
De trein voerde het kleine gezelsohap
intusschen steeds vorder op zjjn vlucht. i
Vlucht, ja, het was een vlucht! Hervey's
bedreiging had Beatriee getroffenzjj had er j
geen minuut aan getwijfeld, dat bjj haar wel
is waar niet kon dwingen met hem te leven,
maar dat liy haar wel het kind ontnemon
kon. Zij besloot te vluchten, ieder spoor uit
te wisachen en den man in haar afwezighuid
het ergste te laten doen. Wanneer hjj haar
ooms de geschiedenis van haar huweljjk
berichte, onthief lijj haar tenminste van de
smart, het zelf te moeten doen. Zjj wist nog
niet, waarheen ze zou gaanmaar hedennacht
wilde zjj Engeland verlaten hebben.
De kleine knaap trok op de reis, als overal,
waar hjj verscheen, de algemeene opmerk-
zaaraheid en zoo zeer dit de moeder streelde,
zoo zeer verontrustte bet juffrouw Miller,
die na het eerste station, waar een jongo
vrouw haar gade uit de wachtkamer geroepen
1 had, om hem hot kinderkopje aan het venster
der coupé to wjjzen, tot Beatriee zeide
'„Hot moet geschieden, het moet geschieden."
Beatriee had tbans het kind op schoot en
drukte het vast aan zich„Ik kan het niet,"
j zei ze.
„Dan kan men ons de geheele wereld door
i vervolgen," antwoordde juffrouw Miller trourig.
j „O, Sara, het is te wreed te wreed.
Wjj kunnen het opbinden en vastmaken."
j Hierop wond zjj Harry's zonnige lokken te
zamen, bevestigde ze met een haarspeld op
het hoofd en trok dan de mnts er over; do
knaap zag er komisch genoeg uit met de
opwaarts groeiende haren,
t En oog aardiger zag hjj er «en oogenblik
later uit, als hjj de muts ea de vlechten
afschudde, zoodat de gouden wolk zjjn hoofd
weer omhulde. Hjj hrold de zaak voor een
lustig tjjdverdryf en herbauldo hot dikwijls,
zeer dikwjjls. Voor don knaap was het oen
nieuw spel, maar Beatriee zag schuchter haar
dienstbode aan, die onheilspellend hot hoofd
schudde en zeide: „Wesullen overal vorvolgd
worden. Spoedig is hjj groot, dan moet hut
toch afgesneden worden. Troteeor tbans het
gevaar niet. Zulk haar vindt men in de drie
koninkrijken niet weer."
Zonderling, dat «en vrouw, die zoo v«*i
aan een onveranderlijk noodlot geloofde, toch
zoo berekenend en omzichtig was.
Beatriee kuste de zachte zonnige wolk en
zei, dat het niettemin zonde was. Sara nam
zonder een woord meer to zeggen, een blanke
schaar en een groot vel krantenpapier, knipte
in het midden daarvan een ronde opening en
trok het den hoogst vrooljjken jongen over
het hoofd. Beatriee wendde zich af, om haar
tranen te verbergen.
„Houd de hooken vast, juffrouw," zei
Sara. Beatriee vatte ze met sidderende handen
en afgewende oogen. Het wreede werk begon.
Meedoogcnloos ging Sara's schaar door ito
gouden lokkon en do glinsterende, zachto
haren vielen op de uitgespreide bladou van
een dagblad neer. Nimmer te voren hadden
de vouwen v&d een krant zulk oen zonnigi-ii
glans vertoond! Klip, klip, giDg de schaar
en in vjjf minuten waz het werk volbracht.
Beatriee snikte, zjj zocht al de gouden draden
te zamen, kuste ze en pakte ze zorgvuldig
in om ze te bewaren. Zjj drukte haar ont
stelden lieveling krampachtig aan haar borst.
(Wordt vervolgd.)