14e Jaargang.
Dinsdag 27 November 1923.
No. 95.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
ZOON.
WIERINGER
UITGEVER:
CO?N. J. B03KER. WIERINGEN
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG en VRIJDAG
ABONNEMENTSPRIJS
por 3 maanden 0.85.
ADVERTENTIINI
Van 15 regel» 0.50.
Iedere regel meer f Q.10,
B U R fc A U j
Hjppolytu&hoef Wieringea.
TEL. INTERCOMM. No 19.
STAATSHUISHOUDKUNDE.
III.
Vole Wieringer lezers zullen zich nog
wel herinneren, dat cp Donderdag den
torsten kermisdag om 10 uur 's morgens
in dc kerk te Hippolyfcushoef, een gratis
uitdecling van tulen plaats had. Dit was
ccn Wieringer gebruik van oudsher. De
boeren waren in vroeger jaren verplicht,
van hun granen een bepaald gedeelte
(tiendien) af Ie stiaan aan den liendenheei
D ze liet dan, na de tienden penningen te
helbben ontvangen, e,en gratis uitdeelin»
van tulen plaats hebben. Hier nu een bo
i chrijving over de tienden, de verdere ont
wikkeling van het land.
In de 10e en 11e eeuw bevond zich op
zijn rninsl de helft van alle grond in han
den der grootgrondbezitters, dit trachtten
un grondbezit nog steeds uit te breiden
en door betere bewerking nveer voordeel
uit hun grond te halen. Men onderscheid'
dc de gronden, die tot zulk een grootgrond
gebied behoorden inLanderijen, die be
hoorden lol het landgoed zelf en in lande
rijen, die de boeren als hoorigen (hoorigen
zijn onderdanigheid ver. chuldigd aan hun
landheer) in hun bezit hadden. Dc boeren
werden verplicht een aantal dagen in de
week te werken op 'het land van den groot
grondbezitter,
De hoeren moesten dan gepaalde dien
sten verrichten. Echter werden nog ande
re prestatie van hen gevorderd. Zoo be-
clcnd de verplichting, spandiensten
verrichten, dat wil zeggen, ze moesten
paarden leveren, om de productie te ver
voeren naar de hcofdhoeve van den grond
bezitter. Zoo bestond ook nog de verplich
ting om een hoeveelheid voe te laten over
winteren op hun hoeve. Door deze ver
plichtingen werd de positie van den groot
grondbezitter hoe langer hoe sterker. Hoe
langer hoe meer gebeurde bel dat boeren,
die daar in de middeleeuwen iemands
goeds niet veilig was voor dc vreemde in
dringers zich onder bescherming stelden
van een grootgrondbezitter. Het eigendom
van deugene die zich a'dus onder bescher
ming stelde, ging dan over op den „heer.
Later moesten zij dan een bepaalde schat
ting een bepaald gedeelte van den op
brengst van hot goed aan den 'heer bèta-,
len. Dit waren de zoogenaamde tienden.
Deze tienden werden echter voldaan
natura. Het graan en de andere producten
welke aan den landh er afgestaan moes
FEUILLETON.
No. 37.
mijn zoon, ging zij
Luister, luister, mijn zoon, ging zij op
meer en meer knellenden toon voort, luis-
Ier naar hetgeen er te Jouarrc geschied is
op het einde van het jaar 1847,.e geduren
de een verschrikkelijken onweersnacht,
en verneem dan tevens wal uw ongelukki
ge moeder geleden heeft.
In korte trekken zonder echter iels o-
ver te slaan, verhaalde zij de droeve ge
schiedenis, die het onderwerp van het eer
ste hoofdstuk geleverd heeft.
De jongman stond daar als versieend
tegenover zijne moeder. Zijne zenuwachti
ge bewegingen het rillen zijns lichaam»,
dal alles sprak duidelijk genoeg om Loui-
se dc hevige ontroering te doien gissen,
waaraan hij ten prooi was.
Ziedaar, zeide zij, hoe gij den zoon van
den graaf en de gravin de Lucerolle zijt
geworden. Ik weet, welk deel ik heb aan
het misdrijf, an sedert lang heb ik dan ook
een streng oordeel over mij geveld. Ik ben
zwak geweest, ja, zeer laf heb ik mij zelfs
getoond Ik had maar een woord te spre
ken cn ik heb gezwegen.... Maar toen-
maal had men u nog lief, man beminde u
en ik dacht, dat hun kind gestorven was.
Ik was er angstig voor mevrouw de Luce
rolle zulk een hevig^n slag toe te brengen;
zij toch was altijd zoo goed voor mij en
verdiende zeer gelukkig te zijn. Dat is mij
ne canigc verontschuldiging. Maar ik moet
ook erkennen, dat mijne liefde voor n
mijn hoofd op hol bracht en mij geheel
ten worden, we.rd.en steeds grooter, zoodiart
de voorraden grooter waren dan waaraan
ze gebrek hadden. Er werd besloten de o-
vertollige voorraden te verkoop en. Nu ont
stonden er markten. Deze markten waren
voorloopig jaarmarkten. Met de markten
neemt echter ook de beteekenis van het
geld toe. Ofschoon de ruilhandel nog be-
tond, was de productie grooter dan de
behoefte, en moesten de producten mei
geld betaald worden. Nu vorderen de
grendheeren de pacht niet meer in natura,
maar moet ook deze in geld opgebracht
worden. Nu begint de industrie en de de
loonarbeid zich ook te ontwikkelen. Er ko
l smeden wagenmakers, bierbrouwers,
slagers, bakkers, metselaars, timmerlie
den en wevers. Deze ambachtslieden werk
ten voor eigen rekening, en vesiigaen zien
in de omtrek van de markten en zoo ont
stonden ;er langzamerhand steden. Hier
in de steden zelf werd het langzamerhand
een. geheel zelfstandig bedrijfdóch dit
ging niet altijd met volledige vrijheid ge
paard. Het bekende gezegde stadslucht
maakt vrij" ging niet altijd op.
Het recht om een markt te hebben moest
worden verleend door den landheer. Tal
van heffingen werden daarvoor geheven
in het 'bijzonder het Tolgeld voor iedere
markt, voor het recht om zijn waren te
mogen aanbieden. Dan vond men een hef
fing vcoi de ruimte die door de kooplie
den op de markt werd ingenomen, het
z.g. staangeld. Zoo was er op iedere markt
aanwezig een openbare inrichting waar de
waren konden worden gewogen, de
,,wuag", werd voor het gebruik maken
van de waag een zeker recht geheven. Op
al deze wijzen zochten de landheeren hun
ne inkomsten te vermeerderen. Men had
in de 12e en 13e eeuw vele Banrechten.
Zoo had de stad Na arden het recht, dat
alle visch-, die in de Zuiderzee gevangen
verd naar Naarden ten verkoop moest
morden gebracht worden.
Dat de handel zich in ons land zoo ont
wikkelde is licht te begrijpen. Onze ligging
aan zee en onze goede waterwegen, daar
die landwegen over het algemeen in slech
ten toestand verkeerden, werkte daartoe
mee.
In ons land ontwikkelde zich voorna
melijk ock de doorvoerhandel, en daarme
de ook de vrachtvaart. Pvenwel werd het
gebruik van den waterwegen niet be
schouwd als een recht, waarvan iedere be
woner gebruik kon maken, maar ook voor
het gebruik van die waterwegen werden
dioo<r den landheer weder verschik end.
echten geheven.
De ontwikeling van den handel werd in
de middeleeuwen echter vaak vertraagd,
door de veelvuldig voorkomende oorlógen.
Bepaalde voorschriften werden vaak gege
ven \oor de handelaren, ook betreffende
htm bescherming. Hierin ligt de kiem
vicor hot ontstaan van een afzonderlijk
HANDELSRECHT. De landheer was feite
lijk de regeerder van het volk.
NOORDEN.
GEMENGD NIEUWS.
SCHAGERBRUG.
Zondagavond 18 Nov. 1.1. gaf de beken
de Wieringer Bioscoop een voorstelling
het ltakaal vian den heer J. Broer alhier.
De zaal was geheel bezet en de aanwezi
gen kregen een zeer mooi programma te
zien. Vooral de film de paardenman?.,
miaehtigd minister, chef der afd. Diploma
tieke Zaken van het departement van Bui
tenJandsche Zaken.
Jhr. mr. Bcelaerls van Blokland heeft
verzocht deze opdracht in beraad te mo
gen houden.
FAILLISSEMENTEN in iEDERLAND.
Volgens mededeeling van hot Handels
informatiebureau van Van der Graaf en
Co.'s Bureau voor den Handel zijn over de
afgeloopen week, eindigende 23 Nov. in
Nederland uitgesproken 109 faillissemen
ten tegen 86 faillissementen in dezelfde
week van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met 23 Nov. 1923
v760 faillissementen tegenover 2789 over
hetzelfde tijdperk van hel vorige jaar.
BSUTALE AANRANDING.
De vroeger te Boensbroe'k (Limburg)
wonende, uit het land gezette Duitscher
G., kwam Donderdagmiddag .in het vrij
liggend cafétje van den kleei
de tentoonstelling cn het concours hippl-1 j HenMe„, aao den Schonenberg. Hij b>
doof maakt voor de stem des gewetens.
Een oogenblik zweeg zij om adem te ha
len en ging dan weer voort
Ik heib v,an lieverlede de genegenheid
zien verzwakken, ophouden zelfs, die de
graaf en gravin u toedroegen. Thans heeft
deze geheel opgehouden te beslaan. Ach
Niemand zal ooit weten, welke verschrik
kelijke kw-lhngen ik doorstaan heb, wel
ke wonden mijn harl kwelden, wonden,
die nog bloeden, en welke ijselijke folte
ringen mijn;' ziel geleden heeftIk heb
.reeds gezegd wat Pierre Richard was,
toen ik het ongeluk had zijne vrouw te
vonden. Aan zulk leven kon geen goed
einde komen. Als dief werd bij aangehou
den en daarna tot ik weet niet hoeveel ja
tuchthuisstraf veroordeeld. Diezelf
de naam, de naam van Pierre Ricard,
hoort xi toe en hij wordt door «den xv&ren
burggraaf de Lucerolle gedragen. O, het
is afgrijselijk schandelijk
Wat kan ik daaraan doen sprak de
jongeman, Weet gij wat er van Pierre Ri
card geworden is
Neen. Wellicht is hij dood.
Een straal van vreugde vertoonde zich
in de oogen des burggraven.
Ziedaar het beste wat hij doen kon, ant
xvoorddc hij zeer kooltjes.
En dan vroeg de zoon, terwijl hij een
doordringende blik cp zijn moeder wierp:
Js de werkman die den «man van Pierre
draogt ouder of jonger dan ik
Hij is een maand na u geboren.
Hoelang weel gij, dat de jongeman nog
leven is
Sedert gisteren.
Hebt gij hem gesproken
Neen ik ben echter xvel in zijn woning
geweest, doch ik heb hem niet ontmoet.
que te Schagerbrug, waarop tal van beken
den voorkwamen cn vele bezoekers hun
eigen beeltenis aanschouwden, xverd met
een daverend applaus beloond. De andere
films, o.a. „Mensohenxvoe" en ,,de Kwel
lende Droom," war.en zeer mooi «en of
schoon wij geen bijzondere minnaars zijn
van filmwerken, moet ons toch van 't luari,
dat wij een zeer aangenamen avond heb
ben doorgebracht. Toen tot slot nog eer.»,
de film van do tentoonstelling te Schager
brug werd aangekondigd, ging een dave
rend applaus uit het publiek op.
Wie in de gelegenheid is een voorstel
ling van de Wieringer Bioscoop bij te wo
nen, verzuime dit niet, men gaat hoogst
voldaan en. tevreden huswaarts.
DE CRISIS.
Mr. KOOLEN KAN DE OPDRACHT
NIET UITVOEREN.
Mr. dr. D. A. P: N: Kooien, voorzitter
Tweede Kamer der Stalen-Generaal, heeft
aan H. M. de Koningin verklaard niet in
staat te zijn de hem gegeven opdracht tot
samenstelling van een nieuw Kabinet, te
aanvaarden.
Later werd gemeld
Dc Koningin heeft opdracht tot samen
stelling van een extra-parlemanlair kabi
net verleend aan jhr. mr. J. Beelaerts van
Blokland, buitengewoon gezant en gevol-
stelde een flescbje bier, dat door den
waard uit den kelder moest xvorden ge
haald. Op het oogenblik dal de kastelein
zich op de keldertrap bevend, sprong de
Duitscher op sloeg hem met een ijzeren
stang op het hoofd. Ondanks hevig bloed
verlies verloor Heuss en het bewustzijn
niet en riep luide om hulp.
De aanrander vluchtte daarop het huis
uit doch hij werd door een paar voorbij
gangers en eenige buren achtervolgd en
bij Nulh gegrepen.. De man is aan de po
litie overgeleverd.
EEN LOSGEBROKEN KOE.
Een uit een stal .losgebroken koe ver
oorzaakte te Zeist heel wat opschudding.
Het beest achtervolgd door tal van per
sonen rende langs wegen, over slooten
en door weilanden, tot het tenslotte door
den inspecteur van politic en een agent,
die met karabijnen gewapend waren, werd
neergeschoten. Wonder genoeg kwamen
geen persoonlijke ongelukken, voor.
Waarom gingt gij tot hem Woit wilde t
gij tot hem zeggen.
Ik wensclite de verzekering op te doen,
dat hij bepaald de zoon is van mevrouw de
gravin en tevens te vernemen, hoe hij is
grootgebracht. De vrouw, die den kleine
opgenomen had als Pierre Ricard, vrrliet
later den jongen en toen kwam hij onder
dak bij de vrouw, die thans bij hem woont.
Deze vrouw heeft mij alles medegedeeld.
Dan hebt gij aan die vrouw gezegd wie
gij zijt, haar meegedeeld, dat gij in het ho
tel de Lucerolle woont en dat haar aange
nomen zoon niet is de zoon van Pierre
Ricard
Ik heb niets gezegd, antwoordde Louise.
Ik heb mij daar onder een valschen naam
aangeboden.
O dat is goedgedaan, riep de burggraaf
uit, niet in sbaat zijne tevredenheid te ver
bergenMaar zeg, als gij bij Pierre Ri
card geweest zijt, dan moet gij ook welen
nar hij woont.
Zeker.
In welke straal.
Si. Sebastiaanslraat.
Wat doel hij
Hij is een slotenmaker.
Werkt hij in de St. Sebasliaanslraat
Neen, ir. het werkhuis van de firma Cor
bon in de St. Maurstraat.
Dat is in de wijk Popincourt, als ik mij
niet vergis.
Dat' weet ik niet.
't Is dan zeker, hernam hij met een ge
veinsde kalmte, dal ik Pierre of Louis Ri
card ben en dat de bewuste xverkman in
dc ateliers van de firma Corton «Te ware
burggraaf de Lucerolle is.
Ja.
En dat xvect niemand dan gij Er is
ANNA-PAULOWNA.
GEBORENArie, zoon van P. Keppel
en G. Wiggers Paulina, d.v. E. Bosc»
OVERLEDENArie Keppel, oud 2 dagen.
Mcj. A. Jonker, leerlinge der Rijks
dus geen tweede op dc wereld, die zou
zeggen en bewijzen, dat ik niet dc zoon
ben van do gravin de Lucerolle
Dokter Gervais en ik.
Dokter Gervais dien ken ik niet maar
die zal ik xvel niet onder mijn linkerborst
komen kijken om te zien of er eene roode
vlek is. En nu de werkman Pierre Ricard
u niets meer le zeggen heeft, hebt gij ook
niets meer bij hem te maken.
Daarin hebt gij volkomen gelijk.
Goed Maar zeg ook nu eens, waarom
gij mij dat .geheim geopenbaard hebt.
Alvorens handelend op te treden, meen
de ik u niet het geheim uwer geboorte
bekend te moeten maken.
En wat zijt gij dan van plan nu aan te
vangen vroeg hij met daverende slem.
Wat ik xvil aanvangen Ik wil mij aan
de voelen werpen van mevrouw de gravin
de Lucerolle en haar nederig om vergiffe
nis smeeken daar ik de goede dame zoo
snood bedrogen heb.
De oogen van den jongeman schoten vu
rige stralen.
Hij sprong op zijn moeder toe, greep
haar bij dc keel en schudde de ongelukki
ge met een razende woede.
Gij zul' niets zeggen, kreet hij met een
heesche slem. Ik verbied u een enkel
xvoord te uiten. Ik ben en ik blijf de burg
graaf de Lucerolle Durft gij een enkel
woord spreken, dan sta ik voor de gevol
gen niet inBegrijpt gij mij?
Louise week vol afschuw een paar slap
pen achteruit.
Dat de slotenmaker doet xval hl) wil,
hernam dc waardige zoon van dan xvaar-
digen vader, dat gaal mij niet aan. Ik heb
hem zijn raam niet ontstolen die is mij
gegeven er. ik houd hem. Heden zult gij
normaallessen, te Ilc.lder, behaalde dc ac
te vrije en ordc-oefcningen.
Donderdag 22 Nov. hield de Midden
standsvereeniging een algemecnc vergade
ring in Veerburg.
De Voorzitter, de heer D. Koorn, open
de de vergadering, die niet druk bezcelu
was.
Daar de secretaris lol dc ontdekking
kwam geen notulen bij zich le hebben,
werden deze aangehouden tol de volgen
de vergadering.
Daarop wordt de verkiezing voor de
Kamer van Koophandel in het district Alk
maar bespreken. De heer Schmalz le Sch:.
gen, die zich steeds een uitstekend verte
genwoordiger van hel klein bedrijf !i
betoond, is aftredend. Vandaar dat hij
dan ook opnieuw canditaat gesteld word.
Maar .nu heeft Alkmaar, voor hel klein be
drijf althans een tegan-candidaat gc-sleld,
Vandaar dat er gestemd moei worden en
zoo men weet, kan dit niet in de plaat;,
zelf, maar meet gebeuren te Helder, waar
dcor men minstens een ha'vzn dag kwijt
is. Van 's-morgens 8 tot 's middags 2
is het stembureau aldaar geopend Beslo
ten wordt nu, cp Dinsdag 27 Nov., dei
verkiezingsdag, een autcdièr.sl in le st« I
len. Een autobus die tweemaal daag-,
rijdt, kan 2 maal 15 kiesgerechtigden ver
voeren en blijkt er neg meer animo, dan
kan dit aantal ritten vergroot worden, hm
en ander zal nader worden geregeld tl
het Bestuur, terwijl hel bestuurslid St:r
de stemgerechtigde leden in onze gc.ix-cen
te lot deelname zal opwekken. Scha.gen
stelt zich garant voer de autokosten tol
ean bedrag van 15 gulden per autobus van
15 personen.
In de vorige algemeene vergadering
was besloten, pogingen aaix te wenden t.
het slichten eener federatie. Hel BesUun
doet verslag van hetgeen in dezen is be
reikt. Er is vergaderd met afgevaardigden
van Wieringorwaard, daarna neg eens me',
afgevaardigden van Wieringerwaard, An
na Paulowna en Wieringen. Op deze ver
gadering zag men het belang eener federa
tie in. Tezamen ken men g«.makkelijket
een spreker laten optreden, een afgevaar
digde naar de Bondsvergadering zenden
de afdeelihgen konden elkander inferu-i-
ties geven enz. Op een nader vast le s\!
len Zondagmiddag zal men nog eens t-
Van Ewijcksluis voor de definitieve sliels-
geen verandering meer in mijn let hren-
gen leen gij te spreken had, hebt gij £e-
zwegen, en nu verbied ik u neg een enke'
woord te uiten. Zoo zal ik de levendige
teederbeid leeren kennen, die gij voor mij
aan den dag wilt leggen en levens dc- lu
te begrijpen uwer moederlijke liefde.
Maar dat is bedrog, riep zij uil, altij.
hetzelfde bedrog.
Daaraan zijt gij gewocn, antwoordde d<
jongeman met een ruwe slem. Gij ga.v
reeds vijfentwintig jaar met bcdreg om
Zij zuchtte en .boog hei hoofd.
Ik wil dat gij zwijgt, hernam do onver
biddelijke! burggraaf. Dat is het, wal ik
van mijne moeder vraag en van Pierre Ri-
cards vrouw cisch
Maar gij weet toch wel, dal dc graaf er
de gravin u niet beminnen, dcch !v,;,l
ccn hevige afkeer voer tt koesteren.
Nu ik weet, del ik toch hun z«ir.n ni.
ben, kan mii dal weinig schi'cn. li. i i
lij voldoende dc vccrdeelen le genieten,
•aarop iik bij 'h« cn aansprak kan maken
Louise kende lvaren zoon wellicht nog
niel zeer gced doch de gebruikt.- vo.r
den. welk-; zoo juist 'e innciü'kc waard
litd'ruk-ten mesten wel a1'e 1 e m cliolin
vegncmen, die brar neg war;n c> er'eblf-
■ert.
Da rampzalige, dacht zij bevend. Hij
zal nog eindigen evenals zijn v r. Pi
Ricard,
De burggraaf trek aan do punlen van
zijn knevel.
Reeds eenmaal, zeide Louis?, heeft lii
toeval de gravin in tegenw i .li beid
haren zoon gebracht.
Wordt vervolgd.
