14e Jaargang.
Dinsdag li December 1923
No. 99.
snaeuws» en voor
WiERIHOEH El oüstreken
1III 2001.
WIERINGER COU RAP
UITGEVER:
COPN. J. BCSKER. W1ERINGEN
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG ra VRIJDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden 0.85.
ADVERTENTIlNi
Van 15 regels 0.50.
Iedere regel meer 0.10.
B U R E A U i
Hippol ytusboef Wieringssi.
TEL. INTERCOMM. Ne 15.
STAATSHUISHOUDKUNDE.
V.
Onze Koloniën, Oost- en West-Indië
hebben den Neder,landschien Staat altijd
veel zorgen en Jast veroorzaakt. Zoo oók
in 1923, terwijl een; ieder verlangde naar
vrede en rust( wilde amen een vloot bou
wen ter verdediging van onze koloniën.
De oppositie was groot en de vlootwet is
verworpen.
Dat was een tijd van groote spanning,
want wat beteekende de aanneming van
de vlootwet voor 'het Nedeflanidsche volk
was hei hun voordcel of had het groote na
d-elige gevolgen Recht wist men hei miet
Toch ging er een roep uit van het Neder-
landische volk tegen, de vlootwet. De Staat
zat reeds in groote financiëele moeilijk
heden en in alle talkken van dienst werd
reeds bezuinigd.
Zoo is het nu en zoo ging het vroeger
hot was altijd strijden en kampen. Was het
niet voor het behoud van onze koloniën,
dam was het tegen de kapers, die snood -
zien konden, dat Nederland met zooveel
Indische voortbrengselen naar huis ging.
vroeger voerdde men oorlog op óóilóg en
dank zij onze dappere zeehelden hebben
wij tot nog toe gewonnen en groeit en
Moeit de handel iusschen Nederland en
Koloniën.
Zoo begint dan op het einde van de
16e eeuw de vaart op de Oost en wel da
delijk in Oempagnië" nooit ging een
schip alleen, om dal dit toen ter lijd veel
te gevaarlijk was. Men ging gedeeltelijk
als handels-, gedeeltelijk als oorlögsvloót.
Evenwel konden die verschillende compag
niën niet voldoende macht uitoefenen zij
deden elkaar concurrentie aan en werkten
elkaar in den grond.
In 1601 waren reeds 15 vloten (65 sche
pen1) naar Indië gezeild. Later ontstond
de Oost-Indische Compagnie. De compag
niën werd het niet gemakkelijk gemaakt.
In den aanvang hadden; zij veel te strijden
tegen de Engelsche compagniën. Zoo om
stond door deze conflicten de eerste En
gelsche oorlog. In de eerste jaren gingen
de zaken slechts, en werden de aandeel
houders ontevreden. Men moest er zelfs
toe overgaan om 10 jaar uitstel te vragen
om rekening en verantwoording af te leg
gen. Later ging hel echter beter. De wijze
waarop de compagnie hand el dreef was
echter in strijd met alle gievoel van recht
■an billijkheid en menschelijkheid, het was
•niets anders dan een systeem van afper
sing en uitzuiging. Telkens hield men voor
FEUILLETON.
No. tl.
O nu begrijp ik waarom gij ons in de
herberg afluisterdet en waarom gij -k,
daarna ten eten gevraagd hebt. Gij dacht
in u zeiven Robin haat Pierre, hij zal mij
wel begrijpen en dan kan zijn haat den m',
nc dienen.
Dal is waar.
Zeg mij eens wat hij u misdaan heeft.
Misschien wel hetzelfde, waarover gij
■u ie beklagen bebt.
Wat wilt gij daarmede zeggen.
Komt hij niet veel bij een uwer kamera
den, Thibaut genaamd?
Ik beminde een jong meisje, ging da
wieer de gewaande horlogemaker voort, en
hij bemint hetzelfde lieve kind.
Zoo, antwoordde Robin.
En ik ontvang geen wederliefde.
Pierre wordt met open armen ontvan
gen, en ik ben afgewezen Zelfs heb ik
vernomen, dat zij van plan zijn dra te trou
wen.
Is het meisje rijk vroeg Robin aan zijn
nieuwen kmeraad.
O, neen 't Is een zeer eenvoudig werk
meisje maar schoon als zij is 't O, daar
van kunt gij u deen denkbeeld vormen.
Gij ijzt jaloersch.
Ja ik ban jaloersch, en wel zoo erg als
men het maar zijn kan.
Evenals ik bromde Robin.
raden terug om met het andere hoogere
.prijzen Ie .maken.
In 1780 door dien oorlog mot Engeland
was er geen geld niieer, en moest men hulp
van den Staat inroepen. Hel geld werd
gegeven doch tegen de zin van den Slaat.
In 1795 waren er al 2C0 millioenen schuld
en kenden de compagniën het niet langer
bolwerken.
In 1800 nam de Staat alle schulden en
bezittingen over.
In 1621 werd vervolgens opgericht ae
West-Indische Compagnie. Ze had voorna
melijk haar ontstaan te danken aan een
Vlaming. Dien® ideën over do 'koloniale
politiek waren den tijd woarin hij leefde
zc'ker wel een eeuw vooruit. Hij wilde al
leen connecties aanknoopen, en de bevol
king vrijlaten in do landbouw en andere
bedrijven, maar verbieden groothandel le
drijven en Industrie uit te oefenen. Hij zag
in de 'koloniën alleen een -afzetgebied voor
inheemscbe producten en een uitvoerge
bied voor Indische grondstoffen. Deze
zienswijze was echter niet naar de zin van
die kooplieden en stemde de West-Indi
sche Compagnie groetendeels overeen met
de O. I. Compagnië. Eerlijke handel was
niet in het 'belang den kooplieden, die ner
gens aan dachten, dan aan winstbejag. Al
tijd heeft de W. I. Compagnie echter in
financiëele moeilijkheden verkeerd. Ze is
eigenlijk vecil meer te beschouwen als oen
compagnie voer kaapvaart dan als een han
delsinstelling, en stend in alle opzichten,
achter ibij de O. I. Compagnie. In 1621
werd. de W. I. Compagnie door den Staat
met al haar schulden en bezittingen over
genomen. De compagniën waren vrijwel
Staatsinstellingen en bezaten een mono
polie voor den handel op de Indische lan
den. De inschrijving op de aandeden stond
voor iedereen open. Ze vertoonden dus
verwantschap met die naamlcoze vennoot
schap. Het waren Iegelijk handelsvereeni-
gingen .en krijgvoerende vereemgingen, die
als vertegenwoordigster van die overheid
en in dienst van de overheid mochten op
treden.
NOORDEN.
MARKTOVERZICHT.
De aanvoer van runderen' was op de
mankt van 6 December t>e SCIIAGEN min
der dan verwacht werd, en omida; er nog
al wat koopers waren, vooral voor het
goede vette vee, was de handel goed, ter-
Geen van ons dan kan dien verwensch-
ten Pierre verdragen, hernam de burggraaf
Wij verwenschen hem in dezelfde mate. La
ten wij dan ©in,ze pogingen 'bijeenvoegen
om ons gezamenlijk over hem te wreken.
Zeer goed., .miaar dan moeten wij ma on
derling overleg handelen.
Wij kunnen gezamenlijk alles beramen.
Gij zult toch Pierre niet beletten, sprak
thans Robin het hoofd schuddend, met
het meisje, dat hij zoo vurig bemint in den
echt te treden, evenmin als ik hem belet
ten kan de lieveling des patroons te zijn.
Dat zal later moaten blijken.
Pierre is geen jongmensch, die zich schrik
laat aanjagen. Ik zeg het u hier onder vier
oogen. 't Zal niet licht in mijn 'brein opko
men hem openlijk den handschoen toe te
werpen.
Er zijn nog andere middelen om hem t2
belagen.
Ja dat weet ik wel, maar hoe zullen wij
dat aanvangen! Pierra is geen gewoon
mensolimen. ziet hem noch 'bij openbare
vermakelijkheden noch in de herberg noch
op het 'bal. Het is haast niet mogelijk «nel
lvem twist te krijgen ware ik daartoe vroe
ger in staat geweest, dan had ik hem wel
licht reeds lang den kop ingeslagen. Reeds
meer dan eens heb ik er ook aan gadacht
hem des avonds in een donkeren hoek op
te wachten, maar men moet voorzichtig
:ijn de politie heeft steeds een oog in het
zeil.
Dan is 't naar uwe moenmg zeer mocie-
•üjk hem aan te vallen
Zeker.
En gelcoft gij, dat wij met ons beid an
Ik weet het niet. Hebt gij een vast idee?
Neen maar zoo men eens goed zocht -
wijl de prijzen iets hooger waren. Voor le
kwaliteit vlcesch werd 1,28 a 1,30 be
taald. voor 2e kw. 1,20 a 1,25 an voor
3e kw. ƒ1, d 1.10. Melk en kalikoeten
aren duur, 350,a 450,De laatste
graskalveren, werden voornamelijk voor.
den dood verkocht, prijzen 45,a 95,
ook nuchtere kalveren 15,a 23, zijn
oor de worstfafcriekan bestemd. Ons wol-
ee had in de verloopen dagen van Decem
ber een slechte Londensche markt. De
terugslag daarvan wordt steeds op de Hol-
lamdsche markten gevoeld'. Zoo waren de
schapen: te Schagen 3 guilden lager, de vet
te lammeren 2 a 3 gulden! lager. Beste vo„
te schapen brachten 53 op, tegen dien
prijs zagen wij 4 verschillende koppels, M
taal 75 stuks, verkoopen. De prijs van de
slachtlam meren liepen tol 40 gulden. Oude
schapen, ongeveer 40 stuks, waren zeer
stug. Varkens liepen tot 41 en een halve
cent. Biggen waren 'belangrijk lager in prijs
per weck leeftijd 1,50 a 2,25 Handel
stug. Tam wild goed in prijs.
-"•MFNOD NIEUWS
DE KROONPRINS EIGENAAR VAN HET
KROONDOMEIN IN OELS.
Berlijn, 8 Dec. Gisteren heelt hel Lands
gericht te Oels uitspraak gedaan in hei
proces van d'en ex-Kroonprins tegen d.en
Pruisischen Slaat. Na de revolutie van No
vemiber 1918 werd het Kroondomein te
Oels en het geheele overige vermogen vai»
het Koningshuis door Pruisen in beslag ge
nomen. Tevergeefs trachtte de Kroonprins
langs den weg van onderhandelingen zijn
bezittingen weer terug te krijgen. Toen
hem dit niet gelukte begon hij in Juni IJ.
een proces bij het Landgericht te Oels. Na
lange beraadslagingen wees het college gis
teren vonnis, waarbij die Kroonprins in het
gelijk werd gesteld. Door deze uitspraak
heeft dus het rechtscoililegr! den eigendom
van dan Kroonprins ten aanzien van het
Kroondomein Oels erkend.
ZONDAGSRUST.
Ter bevordering der Zondagsheiliging
moeten in Hongarije, krachtens ministeri
eel besluit op Zondag en op alle Christelij
ke feestdagen (onder welke ook de Goede
Vrijdag uitdrukkelijk wordt genoemd) in
alle gemeenten die minder dan 10.000 in
woners 'bellen, alle drankgelegenheden ge
durende den geheelen voormiddag, vav
512 uur, voortaan gesloten blijven.
Hij loopt u in den weg en mij ook dus hij
zou moeten, verdwijnen.
Juist zooals gij -zegt.
Om het zoover te brengen zijn er twee
middel,en wij kunnen hem den kop inslaan
of hem een dolk door T hart jagen; doch
daarvoor ben ik niet de aangewezen: per
soon. Zeg aens, mijnheer ChoLt, krijgt gij
nog geen kippvlecsch hij de gedachte, dat
daar een mensch wordt neergeworpen, e-
s-ena!s dit met een rund geschiedt
Zwijg toch, vriend. Zwijg toch stil
Gij geaft dus toe, dat er wel iets meer
noodig is dan jaloersheid eü haal om een
moordenaar te worden
De burggraaf hielld de oogen ten' gTonde
gevestigd. Hij beefde aan al zijn ledematen
De jongeman bagreep dat hij zich op een
steile helling bevond waaronder hij een
liepen afgrond bevond, doch hij had hel
>ewi!d.
Men zou hem met een goed loegebrach-
ten stoot op den een of anderen avond oók
in het kanaal of in die Sefne kunnen wer
pen, hernam Robin, dal zou wellicht heel
wat beter zijn dan hem met een knots den
kop in te slaan, of den 'ellendeling een
bolk in het hart te steken.
Ja, dat is waar antwoordde de burg
graaf op beknelden toon.
O, zoo wij geld genoeg hadden....
Wal dan
Dan zou 't spoedig afgeloopen zijn.
Ik begrijp u niet, stamelde de burggraaf.
De booswicht 'begreep deze woorden
maar al te goed doch do misdaad, boezem
•de hem nog afschuw in„
Er zijn hier nog wel menschcn te vin
don, indien zij goed betaald worden, ant
woordde Robin.
DL HOOGOVENS IN BEDRIJF.
Naar wij vernemen is thans officieel
astgesteld, dat de Hoogovens op 15 Janu
ari a.s. volledig in bedrijf gesteld worden.
AJije voorbereidende werkzaamheden. zijn
hiervoor getroffen.
Natuurlijk kan zich hiergij nog tegen
spoed voordoen, maar alles wordt er op
gezet om het bedrijf op genoemden datum
in gang te brengen.
BINNENLAND. DE CRISIS.
Zaterdagochtend heeft de Koningin ter
conferentie ontvangen mgr. or. W. H. No-
s, voorzitter van de fractie van R. K.
Kamerleden.
FAILLISSEMENTEN IN NEDERLAND.
Volgens mededeeling van het Handels
informatiebureau van Van der Graaf en
Co.'s Burcaux voor den Handel zijn over
de afgeloopen week, eindigende 7 Dec. in
Nederland uitgesproken 70 faillissementen
tegen 64 faillissementen in dezelfde we, k
van hiel vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met 7 Dec. 1923
3954 faillissementen tegenover 2932 over
hetzelfde tijdperk van het vorige jaar.
Een VERHAAL VAN BRAND en LIEFDE
Tc Napa, in Califcrnië, hebben de auto
riteiten een zekere Sailslead gearresteerd
die vroeger te Wisconsin een bek and fabri
kant was geweest en na afbranding van
zijn huis niet meer werd 'teruggevonden
waarom men meende dat hij bij den brand
was omgekomen. Hij had zich te Napa on
der den naam van Kingston laten inschrij
ven en woonde daar samen met zijn vroe
gere secretaresse, een zekere juffrouv
Borothy Andersen. Bij het verhoor v«
klaarde hij dat zijn verhouding tot zijn
vroegere secreltaressa Dorothy Anderson
het noodzakelijk maakte dat hij van zijn
vrouw en drie kiideren wegging. Hij be
sloot zich een tijdlang dood te houden. Tij
dens de afwezigheid van zijn familie groef
hij een lijk op van het keiikhof, droeg dit
naar zijn huis en zette zijn woning in
brand, in de hoop, dal man het lijk zou hou
den voor het zijne.
De Bondsjury hield den dood voor be
wezen en beval, dat de verzekerinsmaat-
schappij waarbij Saillstead een verezkering
voor zijn vrouw had gesloten ter waarde
van 144.000 gulden, het geld uitbetaalde.
In hooger beroep werd de behandeling uit
gesteld, omdat de maatschappij beweerde
Kent gij dergelijke lieden
Ja, ik zou gemakkelijk iemand weten te
ontdekken, bereid om zich met derg lijke
zaak te belasten. Ik ken een persoon, een
wild dier, zou ik moeten zeggen, in staat
een mensch te vermoorden om zich een
paar geldstukken te verschaffen, die het
slachtoffer in den zak draag i.. Hij is zoo
jong niet meer, maar sterk als een stier.
Zijn verleden ken ik niet dal verbergt hij
met de grootste zorg maar gaat men de
moeite na, die hij zich getroost, om de ont
moeting met politieagenten te vermijden,
dan is het gemakkelijk genoeg te begrij
pen, dat hij reeds vaak met bet gerecht in
aanraking moet geweest zijn. Zoo voor zich
tig is hij op dat gebied, dat hij alleen des
nachts uitgaat.
Zoo En denkt gij
Ik denk niet slechts, maar ik ben er
zelfs zeker van, dat voor een paar honderd
franken misschien wel voor honderd, vader
Ramoneau bereid kan gevonden worden
Pierre naar een andere wereld te doen
verhuizen.
Zoo de man heet Ramoneau
Zoo wordt hij genoemd in de kroeg Waar
hij eiken avond komt en ik hem wel eens
ontmoet heb.
Gij kent hem misschien niet voldoende
om
Robin haalde de schouders op.
Zoodra ik eens met hom gesproken had
wist ik reeds, waartoe hij in staat was.
Heeft hij middelen van bestaan
Niel de geringste. Hij leeft zooals bi,
kan, van hetgeen hij vindt en. van hetgeen
hij neemt. Maar 't is nutlelooze praat,
woaumede wij ons thans bezighouden. Ik
heb het u reeds gezegd, vader Ramonneau
belangrijke feilen aan het licht le kunnt r
brengen. Een onderzoek eindigde met de
arrestatie van Sailsted.
Mevrouw Sailslead is onderlusschen
hertrouwd.
Een GETEERDE DOMINEE.
In het Chr. Weekblad „Onze Toekomst''
cat te Chiccgo verschijnt, leest men
De predikant John Burdock, le Sterling
(Ontario, Nocrd-Amerika), werd ve.leder.
week door medeburgers zijner stad geloerd
en daarna in veeren gerold. Hij had reeds
eer een waarschuwing ontvangen, de stad
•te verlaten, omdat aanmerking werd gc
maakt op zijn levenswijze,
SINT NICOLAAS GESTRAND
Mijn vriend Jules was eindelijk en ten
laatste gezwicht voor de redaneerir.g zij
ner familieleden, die het toch al le dwaas
vonden, dat hij als volbloed Nederland-:
wèl Kerstmis wilde vieren, doch het Slr.t
Nicolaasifeest onopgemerkt voorbij wi'de
laten gaan.
Nu goed dan, had hij gezegd. Jiil'i
zullen een Sinterklaas hebben.
En zcoals men dat van hem gcwcon
was, had hij dagen en dagan gewerkt, oa
alles in de puntjes voor te bereiden. Les
zijner knechts was afgericht, cm den ou
den volksheilige ee verbeelden, en één
der jongmaatjes gerequircerd en de rol van
Zwarten Piet te vervullen. Een duur cos
tuurn werd gehuurd en oip het kantoor van
Jules bezorgd, waar ook alle voor het
dochtertje bestemde cadeaux konden wor
den afgeleverd.
Alles was gereed, zeedat de huisgcnoc-
ten, mitsgaders een gansche schare vrien
den en kennissen in de woning van Jules
dc komst van den goeden Sint reeds lang
voor het vastgestelde uur verbeidde. Klei
ne zus begon hij langer hoe angstiger te
worden, daar dc „welmeenende" dienstbo
de hiaat de afgrijselijkste verhalen! van in
den zak gestopte kindertjes en wal dies
meer zij had gedaan.
Om 8 uur zou Sinterklaas verschijnen,
doch wie er kwam, geen Sint. Wèl kwam
Piet, doch deze moest door het niel co:n-
oareeren van den hoofdpersoon voorlóö-
n-'tf worden ondergebracht, zeer tot ont
stemming van Daatje, die verklaarde geen
rustig ©ogenblik meer te hebben.
Die gladjanus. hoofdwijzend naar
,Piet", blijft met zijn tengels nergens
af. Ik heb hem al tweemaal van de pons
werkt niet voor niets.
De burggraaf aarzelde. Men wordt zoo
maar in eens niet een bcoswicht. Hij was
zeer gejaagd en de meest tegenstrijdige
gevoelens leverden elkander in zijn binnen
sle een zwaren strijd doch hij wist zich
zoo goed te beheorschen, dat de onderzoe
kende blik, dien Robin zijdelings op hem
wierp, niet in staat was te ontdekken wat
er in hem om ging.
Eindelijk zag hij in zijn verbeelding den
waren graaf de Lucerollc, die hem zijne
rechten kwam opeischen, zijn rechlmali-
gen titel, waarop hij zoo fier was, en de
ontzaggelijke fortuin der Lucerolles, welke
hij altijd als do zijne beschouwd had.
Bij de gedachte, dat hij van het toppunt
-Ier aardsche grootheil al heel licht kon
nedergewerpen worden in den modderpoel
waarin zooveel rampzaligen 'krioelen, voel
de hij zijn blced in dc aderen vcrstüvcn en
.-•.p helzelfdde ©ogenblik gevoelde hij als
een aanval van waanzinnigheid.
Om dit somber schrikbeeld te verjagen,
schudde hij niet geweld het hoc-td. Zijne
aarzeling was overwonnen
Ik zou u gemakkelijk honderd franken
kunnen bezorgen, zeile hij tel Robin,
De oogen van Picrre's vijand schitter
den als een paar karbonkelstecnen
Dan sta ik er voor in, dat vader Ramen
neau onzen man zal zijn. Zoodra hij wat
op afkorting gehad heeft van de som, die
hem zal worden toegekend, zal hij Picrre's
speer vo'gen en eer er dan acht dagen ver
loepen rijnGij begrijpt het overige.
De burggraaf wierp ëen ontzettenden
Mik naar de die deur,
Wordt vervolgd.