ANNA P AULO WNA.
Die was te hard. In de loo^ van de vorige week
botste de bestelauto van firma Zomerdijk uil
Schagen tegen de betonnen afschutting aan de
Oudesluis. Met een verbogen vooras en verbrij
zelde spatborden is de wagen weggesleept.
Een drenkeling. De bestelwagen van de firma
Grunwald uit Den Helder kwam de vorige week
in de sloot langs den Grasweg terecht. Met be
hulp van firma Nic. Jonker was de wagen spoe
dig op het droge.
Een moedige redding. Vrijdagmiddag zag een
voorbijgaand meisje tot haar groote schrik een
paar kinderhandjes in de Molenvaart bewegen.
Ze waarschuwde den heer Keppel, die zich ge
kleed te water begaf en het kind nog net wist te
grijpen. Het bleek het dochtertje van den heer
Visser te zijn. Hoewel het kind tamelijk onwel
was, vernemen we, dat haar toestand thans
goed is.
Verdronken. Vrijdagochtend is aan de Van
Ewijcksluis de 70-jarige P. K., wonende 111 Breo
zand, noodlottig verdronken. Het slachtoffer h
gisteren begraven.
iTooneelwedstrijd. Zondag werd de 2e wed
strijd, uitgeschreven door Ormenio gespeeld in
de kleine zaal van Veerburg. De zaal was geheel
gevuld. Voor 't voetlicht trad op Wormerveer
met „Peggie m'n Kind."
In 't kort willen we schrijven alsdat het stuk
pakkend was. Een daverend applaus oogstte
genoemde vereeniging.
Een druk gezellig bal besloot den avond.
STORM. Zondagnacht heeft dc storm in onze
gemeente danig huisgehouden. Vele pannen en
schuttings zijn omver en afgewaaid. Ook vele
ruiten ziin vernield. Ook weer heeft het telefoon
en electrischnet het zwaar te verantwoorden ge
had.
De nieuwbouw van de groote bollenschuur en
woonhuis van den heer B. in den Koningsweg
Breezand, die juist bijna onder de kap was. is
grootendeels vernield. Balken, planken, kortom
de geheele bovenbouw is vernield. De aannemer,
die niet verzekerd is tegen stormschade, heeft
minstens een tegenslag van 1000 gulden.
Loop der bevolking over het jaar 1929.
Op 1 Januari 1929 telde deze gemeente 4817
inwoners (2611 m. en 2206 v. personen).
Gedurende het jaar 1929 werden 75 jongens
en 62 meisjes geboren, terwijl 13 m. en 11 vr.
personen overleden.
3 Kinderen werden als levenloos aangegeven.
Er vestigde zich 310 m. en 269 vr. personen en
er werden 237 m. en 202 vr. personen afgeschre
ven.
Het aantal inwoners bedroeg dus op 1 Janu
ari 1930, 5070, teweten 2746 m. en 2324 vr. perso
nen.
52 huwelijken werden voltrokken.
Het jaarlijksch onderzoek voor de gewone
dienstplichtigen der landmacht van de lichtin
gen 1918 en 1921 zal plaats hebben in de maand
Juni van dit jaar. Plaats en tijd van het onder
zoek zullen nader bekend gemaakt worden.
De herijk van rnaten en gewichten zal vooi
deze gemeente plaats vinden op 23 en 24 Juni
1930.
De verkoop van kinderpostzegels ten bate
van het misdeelde kind heeft in totaal 188.-
opgebracht.
Een aantal dames hebben voor den verkoop
van de zegels zorg gedragen.
Naar wij vernemen is Mej. D. Smit, alhier,
aangewezen als telegrambestelster voor dit kan
toor.
Door den heer J. de Visser, te Callantsoog,
is een aanvraag ingediend ter bekoming van
een plaatsje ingevolge de Landarbeiderswet.
Door hem is een perceel land gekocht van den
heer D. Pranger, gelegen aan den Schoiweg.
POLITIE. Gevonden een defect nikkelen
horloge, een slinger van een auto, een oud hee
renrijwiel en een ploegijzer. Verloren een bank
biljet van 10.-, een bruin fietstaschje met ge
reedschap. Inlichtingen ter secretarie.
BURGERLIJKE STAND
Geboren Nicolaas Johannes, z.v. J. A. Tromp
en van A. H. Ursum.
Overleden Pieter Kok, o«.d 70 jaar, echtgenoot
van T. de Wilde Moor, eerder van N. Hoek.
BREEZAND. Voor rekening van den heer Jan
Keppel, alhier, zal een woonhuis worden ge
bouwd aan den Koningsweg, naast het bestaan
de perceel. Aannemer J. Iloep is met den bouw
belast.
BREEZAND. NIEUWS. Zondag speelde Bree
zand I voor de Comp. tegen H. R C. 4 en won
met sprekende cijfers, 110.
BINNENL. NIEUWS.
EEN BUITENGEWOON ZWARE STORM.
ZONDAGNACHT.
Op de Vliehors en op de Eierlandsclie
gronden schepen gestrand. Belangrij-
treinvertraging op de lijn Rotterdam
Amsterdam. Te Siddeburen (Gr.) een
molen omgewaaid.
WINDSNELHEID VAN 40 METER
PER SECONDE.
Achter den vuurtoren van Dc Cocksdorp op
de Eierlandsche gronden is Zondagnacht het
Letlandsche stoomschip „Skauts" gestrand, een
boot van pl.m. 200 a 300 ton.
Het schip zit in een ongunstige positie. De
reddingboot van „De Cocsdorp" verleende hulp;
om half elf Maandagmorgen was zij bij het
schip.
Tjalkschip op den dijk geslagen.
Tijdens den storm van Zondagnacht is het
tjalkschip „Nieuwe Zorg" van schipper J. B.
Gulien van Amsterdam bij Elburg op den dijk
geslagen. Het vaartuie zit geheel droog. De op
varenden zijn aan boord.
Het zal zeer veel moeite kosten om de tjalk
weer in het zilte nat te brengen.
Het lichtschip „Terschellingerbank."
Het lichtschip Terschellingerbank heeft Zon
dagnacht zijn anker met ketting verloren, waar
op het reserve-anker werd geworpen. Het licht
schip ligt nog op zijn oude plaats.
Sleepschip gezonken.
Zondagdacht omstreeks twee uur is het Duit-
sche sleepschip „Elizabeth", schipper G. Schol
weerth, geladen met kolen, bestemd voor RoV"
terdam, tengevolge van den storm bij Lobith
volgeslagen en gezonken. De opvarenden wer
den gered. Het schip ligt in het vaarwater 150
m uit den oever bij km-bord nr. 4.
Booten der Zuiderzeewerken gehavend.
Bij het stormweer van Zondagnacht zijn ver
schillende booten der Zuiderzeewerken te Me-
demblik deerlijk gehavend. De sleepbootcn Wou
trina" en „Vlaardingen" (eig. Van Dijk. te Dord
recht en Volkers te Sliedrecht) werden tegen
den Koggendijk geslingerd en zijn gezonken.
Herhaaldelijk klonken noodsignalen en uit Me-
demblik werd hulp geboden. Langs toegeworpen
lijnen konden met groote inspanning alle opva
renden worden gered.
Een korenmolen omgewaaid.
Maandagmorgen ongeveer 5 uur is van den
korenmolen van den heer Swabedissen te Sidde
buren (Gr.) de bovenkap gewaaid en op het daar
naast gelegen huis van den eigenaar, terecht ge
komen. De molen is grootendeels vernield; het
huis kwam er nog al goed af. Het geheel vormt
een groote verwoesting De bewoners kregen
geen letsel. Twee jongens sliepen in een bed dat
op slechts eenige voeten afstand stond van de
plaats waar de molen op he t huis is terecht, ge
komen.
INBESLAGNAME van BOTTERS
Drie rijksveldwachters zijn van Enkhuizen
naar Urk vertrokken om daar te assisteeren bij
de inbeslagname van twee Noordzee-botters.
Deze inbeslagneming is een gevolg van de wei
gering der eigenaars dier botters om hun op
grond van de bepalingen van de Zuiderzeesteun
wet vereischte voorschotten op tijd terug te be
talen, hoewel zij daartoe financieel wel in staat
zijn
GEMEENTE WIERINGEN.
Burgerlijke Stand over December 1929.
Geboren: Grietje, d.v. J. Wigbout en M. Wieg
man; Nicolaas Hendrik, z.v. W. II. Klos en D.
E. Luyt; Johanna Wilhelmina, d.v. G. H. Rasch
en M. Balvers; Geert, z.v. A. Oosting en T. Hooi
veld; Jannetje Anna Maria, d.v. J. Keij en C.
Soomers Janny d.v. M. Deutekom en R. Goos
Jan, z.v. J. Drenth en G. Hummel.
Getrouwd A. Tieks en A. Kuiper j. Lont en
M. Mulder.
Overleden P. Dekker, oud 71 jaren, weduw
naar van E. Mulder S. M. Duijn, oud 54 jaren,
echtgenoote van W. J. Haalakker T, Vorver,
oud 69 jaren, weduwe van A. Dijkshoorn (te
Alkmaar) D. Mulder, oud 38 jaren, echtgenoot
van G. Ruijter.
Loop der bevolking over December. Ingeko
men personen Mej. A. P. Schuijff van Alkmaar
B. A. Bons en gezin, van SliedrechtD. J. P. Le-
gro van Wonseradeel H. Oosterbeek van Me-
demblik P. Bok en gezin van Den Helder Joh
Kieft en gezin van Alkmaar C. Rosmolen en
gezin van Zierikzee E. Lont geb. Dekker van
CollantsoogJ. Wouda en gezin van Mcdem-
blik; B. Klip en gezin van Zwijndrecht; N. Lont
van Anna Paulowna A. Kuiper en gezin van
Den Helder S. D. Jolis van Amsterdam L. D
Koop geb. Bergonje van Den Haag o. van de?
Schaar geb. Heslinga van Menaldumadeel J.
Smit van Barsingerhorn P. Kieft van Zuid en
Noord-Schermer J. Huitema en echtg. van Me-
demblik L. Nieuwenburg en gezin van Ilarlin-
gen P. Mosk en gezin van Den Helder P. J.
Venema en gezin van Amsterdam A. B. Mast
en gezin van Amsterdam A. J. Weidema geb.
Kramer van Alkmaar.
Vertrokken personen B. J.. Drenth en gezin
naar Medemblik Mej. K. Plagmeijer naar Mid-
delstum J. A. van Housselt naar Stompwijk
A. Rottier naar Vlissingen I. Loer naar Delfzijl
J. van Ham naar Oosterwijk W. Numan en ge
zin naar Medemblik Joh. Uijterwaal en gezin
naar Utrecht L. Schepers en gezin naar Vel-
sen J. de Vries naar Emmen C. Botter geb
Zomerdijk naar Heemstede C. Korthuis naa»
Gieten A. II. J. Keppel naar Wieringerwaard
C. TJheunen en gezin naar Putte A. Moes naai
Emmen A. Minderhoud naar Wonseradeel
J. A. Balhan en gezin naar Amsterdam J. Fa
her en gezin naar Tietjerksteradeel H. Ver
biest en gezin naar Woensdrecht.
Het aantal sollicitanten naar de betrek
king van boae-congierge bij het raadhuis be
draagt 40, waarvan 31 Wieringer ingezetenen
en 9 van buiten de gemeente.
Het aantal concenten voor de kustvissche
rij, dat afgegeven is gedurende het jaar 1929, be
draagt 242.
Loop der bevolking over 1929.
Bevolking op 1 Januari 1929 4510 Geboren
116; gevestigd 888; Totale vermeerdering 1004;
tezamen 5514 Overleden 38, Vertrokken 444, to
tale vermindering 482. Bevolking op 31 Decem
ber 1929 5032. Het aantal in de gemeente in 1929
voltrokken huwelijken bedroeg 50.
Gedurende het jaar 1929 zijn 80 bouwver
gunningen verleend. Door bouw en verbouw is
de woningvoorraad gedurende dat jaar met 109
woningen vermeerderd.
DOOPSGEZ. GEM.
Vrijdag 17 Januari 's av. 8 uur Jongerenkring.
Een Ongeluk, dat goed is afgeloopen. Gistera
vond, toen de vrachtauto van den heer P. Bak
ker, bestuurd door zijn zoon Cor, geladen met
mais vanaf De Haukes kwam en naar richting
Den Oever ging, raakte hij in de z.g. Westeling,
bij hel passeeren van andere auto's te veel aan
den kant van den weg. De wielen zakten weg iti
den slappen bodem, de wagen helde over en
kantelde ten slotte in een ondiepen sloot.
De twee inzittenden kwamen met de schrik
vrij en met behulp van vrachtrijder Poel werd
de auto weer op 't begaanbare pad gebracht.
'n Paard en een stoomfluit. Zaterdag j.1. was
de groentenboer S. Zomerdijk op "net Oeversche
havnplein met paard en kar om eenige bussen
zuurkool van het stoomschip IJselmeer af te ha
len. Opeens klonk destoomfluit waardoor het
paard schrok en op hol sloeg. Er kwam geluk bij
het ongeluk, want het voorstel van de kar kwam
tegen de vrachtauto van O. J. B., waardoor het
voertuig omsloeg en het woeste dier kon wor
den gegrepen. De zuurkool werd weer opgeladen
en vergenoegd stapten paard en voerman huis
toe. Voortaan liever 't paard afspannen
De Storm heeft huisgehouden. Dc storm van
j.l. Zondagnacht heeft ook te Den Oever aardig
*'ekeer gegaan. Ongeveer 3 uur 'snachts barstten
trossen van de Oeversche visschersvloot los,
en dreven 'n tiental visschersvaartuigen dc groo
te werkhaven binnen en liepen tegen de st.ee-
nen dam veel schade op; o.a. werden stuurpen-
nen, zwaarden en klampen vernield.
Met behulp van motors van andere visschers
werden de schepen weer naar veiliger ligplaats
teruggebracht.
Bij de Zuiderzeewerken zijn eenige bakken ge
zonken; ook 'n baggermolen te Kolhorn.
Persoonlijke ongelukken zijn hier niet voor
gevallen.
SUCCES-NIEUWS. Zondag speelde Succes II
haar 13e Competitiewedstrijd en wel tegen Wie
ringerwaard I, de sterkste club uit afdeeling D,
2e klasse. Om ongeveer 2 uur wordt begonnen
en W. heeft het windvoordeel, en zit al direct
voor het S.-doel, doch de S.-verdediging is /pri
ma in orde en weet mooi weg te werken. De
Successers spelen een goede partij, doch haar
aanvallen gaan deels verloren door buitenspel,
wat heel jammer was. Aan de andere kant een
paar corners op S.-doel welke geen gevaar ople
veren. Even hierna weet Succes weer net op
tijd te redden ten koste van een corner, welke
na een strubbeling voor S.-doel door Schreuder
in een doelpunt wordt omgezet 0—1.
Schreuder is even hierna weer geducht in actie
en rent op het S.-doel af, doch de ver uitgeloo-
pen S.-keeper loopt hem onderstboven en weet
zoodoende prachtig te redden. Nu krijgt S. een
opgelegde kans vlak voor het W.-doel, doch
Slikker glijdt uit en de W -keeper zendt de bal
retour. Nu komt W. weer in actie en Schreuder
deponeert no. 2 in het S.-deel. Kort hierop is het
rust.
Nu krijgt S. het windvoordeel en denken wij
dan ook dat S. wel gevaar-lijker zal worden doch
dit is niet het geval. Succes speelt integendeel
heel wat minder dan voor de rust alleen de
verdediging bleef zeer intact en weet menig aan
val te onderbreken. Een der Successers wordt
wat al te hardhandig bewerkt en een penalty
volgt, doch wordt jammerlijk niet benut. Kon
hierop weet Roel een vliegend schot in te zen
den, doch de W.-keeper was goed op z'n post
en weet erger te voorkomen. Nu is \Y. weer eens
aan de beurt en goed combineerend trekken zij
op het S.-doel af en weten de S.-keeper voor de
3e maal te passeeren 03. Na nog wat heen en
weer getrap fluit scheidsrechter voor het. laatst
en heeft W. weer twee kostbare puntjes in de
wacht gesleept. Jammer dat „onze Cor" niet in
de gelederen was, want die had irf deze tamelijk
forsch gespeelde wedstrijd verdienstelijk werk
kunnen verrichten.
De aangekondigde wedstrijden van Succes a
en Succes 3 zijn niet doorgegaan.
Succes I was naar Nieuwe Niedorp en verloor
met 48.
V.V.M.P.-NIEUWS. Zaterdagmiddag werd op
het terrein van bovengenoemde vereeniging een
voetbalwedstrijd gespeelt tusschen het M.U.Z.-
elftal ^n een Flevo-Comb.
Het terrein was door de regen zeer glad en op
sommige plaatsen lagen plassen op het veld.
Voor de rust wist het M.U.Z.-elftal door Ilare-
maker, Haafakker en Geijsen de stand op 30
te brengen, na rust maakte Flevo eerst 2 tegen-
punten 32, waarna Geijsen en Haremaker de
stand op 72 wisten te brengen.
Eind goed al goed, vijf minuten voor het einde
sprong onder groote vroolijkheid de bal en floot
de scheidsrechter het einde, van deze wedstrijd,
die meer op waterpolo dan op voetbal leek.
GEMEENTE - NIEUWS ZIJPE.
SCHAGLRBRUG. Door den storm van Zon
dagnacht is in de kerk een geheel raam, met
roeden en ruiten, er uit gewaaid, door den druk
\an den wind van binnen af, terwijl ook eenige
luiten van de consistoriekamer ingewaaid zijn.
liet groote reclamebord var» de firma Philips,
geniaalst op het land van den heer Ligtliert, aan
het begin van het dorp, is mede geheel tegen den
grond gewaaid. De brokstukken lagen meters
verder verspreid. Ook van het gymnastieklokaal
van de nieuwe school sneuvelden talrijke pan
nen, terwijl eenige schuttingen van particulie
ren vlak tegen den grond lagen.
SCHAGERBRUG. De operette-vereeniging
„Euphonia" alhier zal op Zondagen 16 en 23 Fe
bruari a.s. hare gewone jaarlijksche uitvoerin
gen geven in de zaal van den heer Broer.
Ten tooneele zal worden gevoerd de schitte
rende operette „Madame Sherrie."
BURGERVLOT'ERUG. Het „Nut" alhier zai
op 15 en 16 Februari wederom een tweetal gezel
iige avonden organiseeren. Naar ons ter oorc
kwam belooft het voor deze avonden een mooi
programma te worden.
BURGERLIJKEN STAND
Ingeschreven van 10 t.e.m. 13 Jan.
Geboren Wilhelmus, z.v. N. Boersen en A.
Kooijman Cornelis Alida, d.v. G. J. W. de Moei
en J. J. de Greef.
Ondertrouwd Cornelis Kossen, grofsmid, 21
jaar, en Maartje Buik, 24 jaar beide alhier Jo
hannes Jacobus Pot, 47 jaar, caféhouder te Me
demblik en Maria Gerarda Ligthert, 47 jaar.
zonder beroep alhier.
Overleden Trijntje Volkers, 75 jaar, echtge
noote van Jan van Zonen.
SCHAGEN. De afdeeling van de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw alhier zal een twee
tal lezingen organiseeren ten behoeve van den
pluimveehouders uit dezen omtrek. Als spreker
treedt op de heer B. van Asperen Vervenne, dis-
tricts-assistent bij de pluimveevoorlichtings
dienst te 's-Gravenhage, met het onderwerp „De
Moderne Pluimveehouderij" en de heer P. de
Boer, veearts te Schagen, met het onderwerp
„Dc ziekten onder het pluimvee." De vergade
ringen worden gehouden op 15 en 22 Januari a.s.
des avonds half acht in café „De Beurs", te Sche
gen en zijn voor een ieder toegankelijk.
„De ondergeteekende, D S. Schippers, kin
derarts te Amsterdam, verklaart bij deze, dat
hij het rooken voor schoolkinderen allerverder-
felijkst vindt."
Dr. S. SCHIPPERS.
Het Koloniale vraagstuk.
Zaterdag en Zondag kwam een buitengewoon
congres bijeen van de S.D.A.P., dat stelling nam
ten opzichte van het koloniaal vraagstuk, met
name het zelfbestuur voor Iudië.
z.eer liepen de meeningen op dit congres uit
een; de een riep: dadelijk los van Holland, andc
ren, o.a. de lieer Albarda achtte daarvoor de tijd
nog niet gekomen.
iemand, die onpartijdig tegenover dit vraag
stuk staat, schrijft daaromtrent:
In de laatste jaren zijn in Indië aan heel
wat misstanden een einde gemaakt en, al
krijgen we nog steeds levendige beschrijvingen
van de wijze, waarop de koelie onder de „poena
le sanctie" dat wil zeggen onder een arbeids
contract, dat den inlander onder strafbedrei
ging gedurende een bepaalde gecontracteerde
periode tot arbeid verplicht leeft, wie op de
hoogte is, weet, dat deze koelies een hemel op
aarde hebben in vergelijking van vroeger en dat
ze op Deli heel wat meer welvaart genieten,
dan in de dorpjes, waar ze vandaan komen.
Het is toch een feit, geen verstandig menscli
zal kunnen volhouden, dat de Nederlandsche
heerschappij in Oost-Indië enkel tot schade van
den inlander heeft gestrekt. Niet alleen, dat de
bevolking onder het bestuur van hun eigen vor
sten vermoedelijk heel wat harder lot zou heb
ben gehad, maar de weg naar de technische be
schaving, die het kapitalisme aan alle landen
en volken zal brengen, is door het Nederlandscli
Bestuur zeer veel korter geworden dan hij zou
zijn geweest, als de inlanders aan hun eigen lot
waren overgelaten.
Wie bovendien een weinig thuis is in de kolo
niale litteratuur weet, dat 't dwaasheid is le
meenen, dat de rijke Indische eilanden vrij van
vreemde overheersching zouden zijn gebleven,
als de Hollanders driehonderd jaar geleden niet
hun stoute tochten waren begonnen. Dan wa
re deze landen eenvoudig door een andere mo
gendheid ingepikt.
En, als dan vast staat, dat Nederland met zijn
kolonisatiemethodes de vergelijking met Fran
krijk en Engeland glansrijk kan doorstaan
hoe is ons koloniaal beleid nog kort geleden
niet geprezen door den Franschen socialist
Thomas, die een bezoek aan ons Indië heeft ge
bracht dan moet men toch wijsgeerig genoeg
zijn, om te bedenken, dat men de dingen heeft
te nemen, zooals ze zijn en dat het nog wel er
ger had gekund. Juist, omdat Nederland een
klein land was, heeft het zich niet de weelde
kunnen veroorloven brutaler en eigenmachtige}
in zijn koloniën op te treden dan in de lijn van
dc tijdsopvattingen geoorloofd w^s. Ik voel er
niets voor ons land daarbij zwarter te maken,
dan redelijk is. Wij Nederlanders hebben wat ai
te sterk de neiging, om de gebreken van 't eigen
land te breed uit te meten. Ook uit een oogpunt
van koloniaal beleid maken wij geen slecht fi
guur.
De nieuwe tiid.
De Oosterlingen, zelfs de besten, beginnen
zich te verzetten en droomen van een vrij en on
afhankelijk volksbestaan. Zij zouden, al was
morgen, willen opstaan en de westerlingen hun
land uitjagen, waarvan dezen op onrechtmati
ge wijze bezit hebben genomen.
Men zou geen geschiedenis moeten 1 ebben be
studeerd, om dit gevoel niet te begrijp n en tot
op zekere hoogte niet te waardeeren
Er loopen er hier immers ook, die roepen dos
van Holland, maar de wereld is met idealisme
en dweperij niet in het goede spoor te houden.
Indien onze regeering deed, wat zij vroegen,
zou Indie dan vrij blijven Een dwaas, die 't
denkt. Indië zit vol Japanscht spionnen, die de
situatie aan alle kanten bestudeeren, die volko
men op de hoogte zijn van land en volk, van
verdedigingsmiddelen, scheepvaart en bedrij
ven en op de dag, dat wij heen zouden gaan, zou
het overbevolkt Japan zijn slag slaan en de eer
ste tientallen van jaren zou ons Indië onder
worpen blijven aan vreemden wil, evenals vroe
ger en niemand zou gelooven, dat 't Japanschc
juk zachter zou zijn dan 't Hollandsche.
Maar verondersteld, wij Hollanders werden
weggejaagd en er kwam geen nieuwe overheer
scher Zou Indië, zooals 't nu is, daar zij bij
spinnen En nu wil ik niet eens spreken van
de Dajaks op Borneo of de Papoea's op Nieuw-
Guinea. die nog maar aan de drempel van de
beschaving staan en die zonder leiding dien
drempel nog in geen eeuwen zouden overschrij
den. Neen, ik wil het meest beschaafde deel van
Indië nemen: Java.
Dit eiland is vier maal zoo groot als Neder
land en heeft meer dam 35 millioen zielen. Als
deze menschen een stulcje brood hebben ik
geef graag toe, dat de boterham dun is hoe
komt dat dan Doordat Nederlandsche onderne
mingen voor duizenden arbeidsgelegenheid heb
ben geschapen, waarin althans meer kan wor
den verdiend dan de inlander met eigen
middelen zou kunnen winnen. Waren deze ar-
beidsgelegenheden er niet. dan zou hongers
nood op Java een even gewoon verschijnsel zijn
als b.v. in China, waar de veel te dichte bevol
king dadelijk aan den hongerdood is prijsgege
ven en aan burgeroorlog er bij, als de oogsten
mislukken. Wie den Javaan aan een betere
boterham wil helpen, zal dezelfde middelen moe
ten gebruiken, die onze welvaart in West-Euro
pa heeft doen stijgen. Wij genieten oneindig
meer welvaart ook de arbeiders dan onze
grootouders. Dat danken wij aan de machines,
die gezorgd hebben, dat er meer geproduceerd
wordt, zoodat er ook meer te verdeelen is. En
nu is 't waar, dat de een meer krijgt dan de an
der en dat de arbeider minder krijgt als de on
dernemer, maar men hoeft toch ook niet te ver
geten, dat de arbeider minstens over tweemaal
zooveel gebruiksgoederen beschikt dan zijn
grootvader.
Welnu, zoo zal ook de machine en de tech-
niekverbetering op landbouwgebied op Java de
bodemopbrengst moeten opvoeren, wil er meer
welvaart mogelijk zijn. Waarbij dan de Javaan
zal moeten zorgen, dat niet het leeuwenaandeel
van de verhoogde opbrengst verdwijnt in de wij
de zakken van den kapitalist.
Maar wie moet deze technische ontwikkeling
brengen en leiden Zal dat de Javaan zelf kun
nen Of is daarbij hulp uit het Westen onont
beerlijk
