Om het Oude Geloof
Rietmatten
Eenruiters
G. ROOMT
„VELO"
ONTVANGEN
iet Erl eo land
'l JONGKIND Nieuvstr. 6^
vraagt inlichtingen bij de alleenverkoop voor Wieringen
erktuig
Heeren- en
TI«JS KORT
Wilt u een
Eiectr. WASCHMACMINE
die af is, koop dan een
f 140
met wringer f 162.50
Versche groenten
P. KERSLOOT,
„DE BANAAN"
Vloerzeilen, Karpetten in tapes Beige en flxminsler in
de nieuwste .dessins.
12 [IS KARPETTEN VANAF I 9.50
tastonner en Tapijt in 50 - 70 - 85 - en 100 cM. Ar.
Chinamalten in alle malen en kwaliteiten, zoowel
afgepast als per el.
Verder alle soorlen Loopers, Kleedjes, Deurmatten,
Cocosmatjes, Eikenhouten Garnituren, ledikanten,
Wollen- en Wallen dekens.
VITRAGE
S. JONGKIND
W. F. GOftm
Openbare
Heoren - Gostuums
r
BERENDS Co.,
Enorme SorSeering
LAND- EN TUINBOUW.
ONZE GROENTEN II.
Spinazie en Postelein.
Spinazie. De teelt van spinazie is zeer alge
meen. zoowel bij tuinders als bij particulieren.
Hoewel wij twee soorten onderscheiden zomer
en winterspinazie, is de teelt van de eerste zeer
veel meer algemeen als die van de laatste. Meest
al gebruikt men scherpzaad breedblad. In het
klein verdient het aanbeveling het zaad vooraf
te weeken, in het groot is dit niet altijd gemak,
kelijk toe te passen.
De eerste zaaiing heeft vaak reeds plaats in
December onder koud glas, dus in bakken en
warenhuizen. Ook op den vollen grond kan men
zeer vroeg zaaien, bij gunstig weer en vorstvrij-
en bodem reeds in Januari. Er wordt dan dicht
gezaaid, omdat een deel der zaden in dit geval
niet ontkiemt. In particuliere tuinen zaait men
dikwijls op regels en wordt de ruimte tussclien
deze regels veelal gebruikt om b.v. sla uit te plan
ten.
Het zaaien kan voortgezet worden tot April.
Na dien tijd loopt men kans, dat de planten
gaan schieten en voor de consumptie waardeloos
worden. De spinazie kan toch niet veel warmte
verdragen. Bovendien heeft de spinazie later in
het voorjaar weinig waarde, doordat andere
groenten aan de markt komen.
De bladgroenten, dus ook de spinazie, vragen
veel voedsel en vocht. Men dient hiermede terde
ge rekening te houden. Beschikt men over 400
Kg. stalmest per Are dan geve men nog 3 Ivg.
Chilisalpeter, 4 Kg. Patentkali, en 7 Kg. Slakken
meel of Superfosfaat. Zonder stalmest gebruike
men 7 Kg. Chili, 8 Kg. Patentkali en 12 Kg. Slak-
kenmeel of Superfosfaat. Wij geven aan deze
bemesting de voorkeur, omdat de spinazie zon
der stalmest fijner van smaak is.
De winterspinazie wordt pas in Augustus ge
zaaid en later. De z.g. Nieuw-Zeelandsche spina
zie kan hiervoor ook gebruikt worden, doch
wordt veel eerder gezaaid. Deze planten verkrij
gen een grooten omvang en moeten dus op on
geveer 1 Meter afstand gezet, worden de bladen
worden geplukt, dus niet gesneden.
Postelein. Deze groente wordt meestal onder
glas geteeld, wat niet wegneemt, dat ze ook op
den vollen grond wordt gezaaid, doch dan niet
vóór Mei, omdat postelein in tegenstelling met
spinazie veel warmte behoeft. Daarom wordt zii
ook veelal in verwarmde bakken geteeld. Het
zaad komt onder gunstiee omstandigheden zeer
spoedig op. soms al na 24 uur. Het verdient aan
beveling vooral bij zonnig weder direct na hel
zaaien den grond nat te maken en daarna te be
dekken met zakken of iets dergelijks. Deze be
dekking. die het uitdroogen moet voorkomen,
mag echter niet te lang blijven lieeen. Zoodra
men bemerkt, dat de zade*n ontkiemen neme
men de bedekking weg, omdat anders de jonge
plantjes zich daaraan vasthechten en bij latei
verwijderen beschadigd worden. Meestal wordt
geruimen tijd achtereen gezaaid om opeenvolgen
de oogsten te verkrijgen. Indien met eenige voor
zichtie-heid wordt gesneden, kan men tweemaal
oogsten. De groene postelein wordt het meeste
gevraagd, de gele veel minder. De z.g. winterpos-
telein wordt zoo weinig geteeld, dat wij de be
spreking achterwege laten.
Onder het glas laat men vaak in het midden
een plek open, die benut wordt oni komkommer?
of meloenen uit te planten.
Wij merken nog op, dat het zaad van postelein
zeer fijn en donker van kleur is, waardoor m^n
niet gemakkelijk kan zien waar het zaad terecht
komt. Daartoe is het goed het zaad met krijt wit
te kleuren of met zand te vermengen. De be
roepstuinders zijn echter genoeg geroutineerd
en behoeven dit hulpmiddel niet.
Voor de bemesting verwijzen wij naar die van
spinazie.
P.
WIJ BREIEN en repareeren alle soorten Wollen
Kieedinc?, Kousen en Sokken, ook de aller fijnste.
JAAP SNOR, ZUIDSTRAAT 15, DEN HELDER
Let op den Gelen Winkel.
Depots voor Wieringen Hippolytushoef Wed.
J. de Beurs Den Oever Jb. Kaleveld.
FEUILLETON.
OORSPRONKELIJKE ROMAN
door Levy Gmnwald.
(Nadruk verboden.)
(4-
Maarop den aanrecht vond Mirjam een
bankpapiertje van vijf en twintig gulden.... en
toen ze de oude Keile naliep, om 't haar terug
te geven, werd deze ouderwetsch boos, schold ze
Mirjam voor mesjogge uit. „No, wat docht ze
wel, dat Keile 't geld op haar rug had groeien
Daar had die oude, vrekkige voorzitter Blok wel
voor gezorgd, dat ze bijna geen cent hadden kun
nen oversparen. Zou zij, die nooit kinderen tot
haar last had gehad, anders op haar ouden dag
nog een manufacturenwinkel moeten houden
Ja, zij zou vijf en twintig gulden in de keuken
van ouden Zelig laten liggen Ze wist niet eens,
hoe vijf en twintig gulden er uit zagen Nö, als
die ouwe Blok ze niet al d'r leven de dampe had
aangedaan, als die nar niet met de prijzen ge-
klatsjt had. dan hadden ze geld kunnen hebben.
Maar nou Vijf en twintig gulde Een schande
voor de menschen, die zooveel geld in de keuken
lieten slingeren, maar van haar waren ze niet. Ze
moest ze maar in het huishouden gebruiken. Zo
waren vast van Zelig zelf, die had mezomine.
(geld) al deed hij, alsof-ie arm was. 't Was won
der, maar in de sjiwwe (treurweek) zwierven de
rijksdaalders zoo maar in Zelig's huis. Als Bram
Lever, de katsef (slager) was geweest, stond er
edn dik stuk naborst, dan weer was er een rijks
daalder op tafel getooverd, dan weer een groote
kabeljauw,
Als er bezoek was, kon Zelig zich weer een oo-
genblik aan zijn sombere gedachten onttrekken.
Vóór en na 't minjen maken bleven ze allemaal
nog zitten praten. Dan werden door Zelig's tijd-
genoot.cn. Japie Velleman en Sjimme Noekoet,
oude koeien uit de sloot gehaald dan vergaten
ze een oogenblik, dat ze in de sjiwwe waren
en dampten de mannen er lustig op los, dan wer
den oude herinneringen uit het verleden opge-
Klieftslr. 12
WIERINGEN.
op termijn f 10 per mnd.
5 jaar garantla.
Wij demonstreeren U de machine gaarne
De Electro- en Radio handel
Dan Oavar.
Voorstraat.
Hls
J9
loei.
EI.FT.
Heden verkrijgbaar
als BLOEMKOOL, SLA SPINA
ZIE, RAAPSTELEN, RADI]S.
Zoute Sla- en SNIIBOONEN
BLIKOROENTEN, ZUURKOOL,
gekookte BIETEN enz.
Zoete SINAASAPPELEN vanaf
8 voor een kwartjeJAFFA
SINAASAPPEL zonder pit; ho
nigzoet, 8 cent per stuk. enz.
enz. bij
Groenten- en Fruithandel
Zandvaart, BREEZAND.
TELEFOON No. 42
Voor elk wat wils.
Machinale brei-inrichting van
de fijoste tot de grofste Kousen
worden door ons aangebreid
beneden alle concurrentie.
Wij wasschen. Wij strijken.
Wij stoomen. Wij verven.
Wij breien en verkoopen
gehaakte Spreien vanaf f 15.
Wij wasschen geslagen spreien
voor f 0,35
Wij wasschen gehaakte spreien
voor f 0,75
Wollen dekens stoomen f l
Heeren-costuums stoomen voor
4 gulden en in een week klaar.
T. HENNtNk, Beltstraat 39,
Wieringen
ONTVANGEN een pracht sorteering
ONTVANGEN eeu schitterende collectie
in prachtige dessins vanaf 15 cent per el-
Vraagt stalen ter inzage.
Beleefd aanbevelend,
Nieuwstraat 6 H.-hoef
WIERINGEN.
Beëedigd makelaar, Behagen.
Tel. No. 13,
belast zich met bet opmaken
van boedelscheidingen, suc
cessie, Memories (naar eigen
schatting) koopacten, ruilin
gen, huurcontracten, enz. en
het verstrekken van gelden
onder hypothecair verband.
Geeft advies in
belastingaangelegenheden.
Zitdag te Hippolytushoef
ten huize van N. KOK aan de
Nieuwstraat, iederen
Zaterdag van 102 uur.
verkooping.
Zaterdag 12 April 1930,'s nam
8 uur. in café KOSTER te
Oosterland, ten verzoeke van de
erven J. KUIT Klzn. van:
i EEÜ HUIS
en aanbehooren te Oudgest,
groot totaal 37,90 are, 13V4 snees.
Lasten 1 tan, 1930.
I Aanvaarden 1 luni 1930 of bij
eerdere betaling. Betalen I Juni
1930.
1 Notaris tIBItEEV
IIIPI'OLY TUSHOEF WIERINGEN.
ONTVANGEN een groote sorteering
in de nieuwste kleuren en modellen vl. f 17.50 I
Verder een ruime keuze in
Heeren Mode artikelen
als Overhemden Dassen, Bretels, Sokkeo, I
Sokkenhouders en Petten.
Beleefd aanbevelend,
Levert uit voorraad
,,Westlalia" Melkmachines.
Zaai - en Wiedmachines, voor hand en paardekracht
„Deering'' Kunstmeststrooiers.
„Brabanconne"- „Melotte''- en Eckert-ploegen
Cultivators, 7 en 9 tanden.
Zaad- en Weide-eggen.
Gierpompen en -vaten.
Centrifugaalpompen.
„Deering" Hooibouwwerktuigen
„Martin'- en „Nlcholson'-Harkkeerder.
Bascules, Melkbussen, MelkzeeLen en andere
Zuivelwerktuigen.
Aanbevelend.
BERENDS Co.. Schagan,
Costuunis
met pracht staien-
collectie naar maat
Zonder prijsvarhooging.
Hoeden, Petten, Overhem
den, Zelfbinders, Sokken,
ZIET DE ETALAGES II
Beltstraat 51 WIERINGEN.
haald. Gestorven bestuursleden der Joodsche
gemeente, al waren ze ook al jaren lang dood,
werden uit hun keiwer gehaald en verschenen
keurig netjes in levende lijve 't was of je ze zoo
voor je zag, in 't kleine kamertje achter het ta
grijn-zaakje, waar oude Zelig zat.
„Weet je nog wel, Sjimme Noekoet. die oude
Appelboom Hij verkocht van die groote, ge
rookte Engelsche bokkums. 't Was een beste
man, maar een groote gek als Parnes, als die
zijn zin niet kreeg in de kerkeraad, lag-ie drie
dagen in de zenuwen, bleef-ie in bed, deed-ie
voor geen cent massematte. Had-ie niet zoo'n
flinke vrouw, dan had-ie nou nog in bed gelegen,
want aan werken had-ie een broertje dood. Maar
voor z'n Betje had-ie respect, dio sloeg met een
mattenklopper 'r op los, wanneer-ie langer als
drie dagen onder den wol had gelegen. Parnes
spelen, dat kon-ie. Als er een partij oud ijzer met
gawroese (in combinatie) van de werf moest ge
haald, dan kon-ie ook de lakens uitdeelen, maar
oser als-ie een hand vuil maakte...."
Ja, er werd dikwijls gelachen in de treurweek
bij oude Zelig. De oude trouwe gezichten en do
verhalen van Japie Velleman en Sjimme Noe
koet leidden zijn gedachten af. Soms zelfs ver
helderde 'n glimlach zijn gelaat. Is 't heele leven
niet een lach en een traan Maar wanneer het
tijd voor Maarief (het avondgebed) werd, dan
werden de gelaatstrekken van de bezoekers
weer ernstig, dan zette de Rebbe (Rabbijn) zich
voor de plechtig wit gedekte tafel en hield, alvo
rens het gebed een aanvang nam, een Hesped
(treurrede). Dan herrees het beeld van de dierba
re afgestorvene weer, dan voelden Zelig en Mir
jam wat er van hun was weggenomen, dan was
de stoel ledig, o zoo ledig.
Dan verstomden de vroolijke gesprekken, luis
terden de mannen vol aandacht naar de wijze
woorden, die de Rebbe voorlas uit een oud, eer
biedwaardig dik boek. En als dan Manus. de
sjammes, de twee kaarsen aanstak, die op een
onaanzienlijk katheder stonden, dan verhieven j
allen zich, om vol aandacht te ooren.
HOOFDSTUK IV.
De Schnorrer.
Het was uitgaande Sjabbos, de avondschadu
wen begonnen reeds te vallen, toen de rijke an
sjovishandelaar, Samiuel Roos, met zijn 13-jari-
gen zoon Arthur, door bochtige steegjes en nau
we straatjes zich naar het huisje begaf, waar
oude Zelig en zijn kleindochter woonden. Zon
dagmorgen zou de treurweek afgeloopen zijn en
daar de Rebbe afwezig was, zou Samuel Roos
voorgaan in het avondgebed bij Zelig. Samuel
Roos was een talmied gogem (Thora-geleerde).
Hij was de vraagbaak van de gemeente. In zijn
huis werd iederen avond Gemore (geleerd boek)
geleerd. Uren, tot ver na middernacht soms. ble
ven zij gebogen zitten over oude, vergeelde foli
anten en dan scherpten zij hun verstand met
de diepzinnige opmerkingen van Joodsche ge
leerden, die reeds lang tot stof waren vergaan,
doch wier geest, wier sprankelend vernuft nog
vol licht over het Joodsche volk schitterde.
"Ren minste overde oude garde. Want het
nieuwe geslacht dat opkwam, vond die oude ver
geelde boeken onzin, die waren in de middeleeu
wen goed. De moderne tijd eischte wel iets an
ders. Maar wanneer zij deze opmerkingen tegen
Samuel Roos maakten, dan werd deze heel, heel
ernstig en dan zeide hij, dat de Joden hun ener
gie, hun beschaving, hun intellect te danken had
den aan die oude, vergrijsde rabbijnen, die met
hun kromgebogen ruggen, hun lange baarden
rustend op die boeken, hun verstand scherpten
weerbaar werden voor debat. Hun rechtsweten
schap, hun medische kennis was daardoor opge
voerd tot een ongekend hoog peil. Menig be
roemd advocaat, die zijn Jodendom verloochen
de, had door overerving, aan deze verachte Jo
den, die hij nu miskende, zijn geestesgaven te
danken.
Met Samuel Roos was 't nooit gemakkelijk te
debatteeren. Door zijn groote geleerdheid, zijn
gulheid, zijn gastvrijheid, droeg hij de bewonde
ring van alle gemeenteleden weg. Zijn zoon
Arthur was zijn oogappel. Vijf jaar lang was zijn
huwelijk kinderloos gebleven. Wanneer hij en
zijn mooie vrouw zoo in de kamer zaten, dan
kon soms hun gesprek plotseling stokken, als
zij buiten het gejuich van heldere kinderstemme
tjes hoorden dan voelden zij, dat er iets ontbrak
om hun geluk volkomen te doen zijn. Maar dan
ging Sam,uel Roos zachtkens naar zijn vrouw
toe. vatte teeder haar hand, keek haar liefdevol
in de oogen en dan sprak hij „Gam zoe letou-
we" (ook dit is ten goede.)
„God zal ons misschien toch nog gedenken,
Samuel," sprak zijn vrouw vol berusting.
Vaak eing zij naar de huizen, waar ziekte en
dood binnengetreden was, want Rachel behoor
de ook tot het oude geslacht, dat de gemieloeth
gesed (het uitoefenen van liefde) met volle over
gave van het hart beoefende. In hun weelderig
ingelichte vertrekken juichten vreemde kinder
stemmetjes, trippelden kinderstapjes van kleine
Roosje van den jiddischen melkboer uit de
buurt gooide kleine Sally van de buren met
zijn kegelbal een heele flesch olie kapot, die de
dienstbode op den grond had gezet. Maar de
groote olievlek, die over het nieuwe Perzische
tapijt gevloeid was. maakte Rachel niet knorrig
en verjoeg kleine Sally niet uit het gastvrije
huis. „Nebbisj, weet 't kind veel", zeide Rachel,
en streek liefdevol kleine Sally over zijn glan
zend zwarte haren.
„Wjaarom huilt u taantjes, mevou vroeg
kleine Sally plotseling, naar het betraande ge
laat van die rijke mevrouw kijkend. „As keine
Sally vek op 't keed heb gedaan, zal keine Sal
ly wel betalen nieuw keed. Ikke heb in mijn
spaarpot wel dertig cente."
Maar Rachel wendde zich snel af. De lieve
stamelende woordjes van het kind brachten haar
geheel van streek. Alles, alles had zij, wat het le
ven aan rijkdom en welvaart kan brengen, maar
dat alles had zij gaame geofferd, om de moeder
vreugde te kunnen smaken. Een kind, een klein
teer wichtje, te kunnen laven, te koesteren, dat
geluk was haar onthouden. „Groote God, geef
mij een kind laat mijn gebed als eens van de
kinderloozc Ganne verhoord worden. O, Eeuwi
ge. ik zal Hem opvoeden in Uw dienst hij zal,
evenals het kind van Ganne, een groote in Is
raël worden
„Mevrouw, daar is een arme Joodsche man,
die om wat eten vraagt," verstoorde de dienst
bode binnentredende haar verheven gedachte.
„Laat hem binnenkomen, Anne en zet spoedig
wat warm eten gereed."
(Wordt vervolgd.)
