Om liet Oude Beloof
21e Jaargang
Dinsdag 23 September 1930.
No. 73
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
WIERINGER COURA
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG en VRIJDAG.
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden 1.
UITGEVER I
CORN. J. BOSEER, WIERINGEN
BUREAU I
Hippolytnshoei Wieringen.
Telefoon Intercomm. Na. 19.
ADVERTENTI8N
Van 15 regel9 0.50.
Iedere regel meer 0.10.
LAND- EN TUINBOUW.
Een nieuwe meststof MICROBA.
D. H. Prins, Alkmaar.
Het is 12 a 15 jaar geleden, dat de land
en tuinbouwwereld in rep en roer werd ge
bracht door de aankondiging, dat een mest
stof was uitgevonden of misschien ontdekt,
n.1. NORMAALMEST, die met succes alle mo
gelijke meststoffen zou vervangen en boven
dien, omdat zij bepaalde bacteriën bevatte,
de gewone meststoffen zou overtreffen. Even
spoedig als de normaalmest verscheen, ver
dween zij ook weder. Zij was wel niet geheel
onbruikbaar, doch kon in het geheel niet
concurreeren tegen de bestaande kali- fos-
forzuur- en stikstofmeststoffen. Van de
gunstige bacteriewerking bleek zoo goed als
niets. Trouwens de natuur zorgt zelf wel voor
de noodige bacteriën, al komt.de mensch een
enkele maal te hulp. Wij denken hierbij aan
het enten met wortelknol-bacteriën, wat
soms bij het ontginnen van woesten grond
wordt toegepast.
Nu de normaalmest al lang vergeten is,
komt weder een alles vervangende mest op
duiken, de microba. De naam duidt reeds aan
dat deze meststof haar nuttige werking ont
leent aan de zich daarin bevindende bacte
riën, waarvan in één kubieke centimeter ten
minste 225 milliard (een millard is duizend
millioen) aanwezig zijn.
Niet alleen, dat deze stof alle plantenvoed-
sel geeft, doch zij werkt ook gunstig als voor
behoedmiddel tegen plantenziekten, ja kan
zelfs deze genezen.
Schadelijke dieren als koperworm, engerlin
gen en dergelijke worden er door verdreven.
Microba verspreidt door de bacteriën bij de
ontleding van de humus zulk een ontzetten
de stank, dat de tuinder of bouwerpardon,
wij bedoelden het ongedierte in den grond
de vlucht neemt. Waarheen Dat wordt er
niet bij verteld.
We zien, dat wij hier te doen hebben met
een universeel middel, zooals er nog nooit
is geweest.
Slechts 10 20 Kg. per H.A. zijn noodig
om het beoogde doel te bereiken. Hoe zulk
een kleine hoeveelheid over een H.A. te ver-
deelen, is een vraag, die wij niet zullen op
lossen.
Merkwaardig is, dat deze stof, clie zelf ui-
terst weinig plantenvoedsel bevat, door de
bacteriën in staat is plantenvoedsel te voor
schijn te roepen. Dat dit in sommige geval
len ten opzichte van de stikstof kan geschie
den, is voldoende bekend. Maar hoe het mo
gelijk is, dat deze bacteriën ook kali, fosfor-
zuur en kalk te voorschijn kunnen tooveren.
is ons een onoplosbaar raadsel.
Wij vermeenen ook, dat de wetenschap een
sneller werkende bacterie dan de bekende
stikstofbacterie met al haar onderzoekingen
reeds lang aan het licht gebracht zou heb
ben, indien deze bestond.
Wij geven onzen lezers den welgemeenden
raad Wacht met den aankoop van Microba,
tot door wetenschappelijke proeven bewezen
is, dat zij beteekenis heeft voor land- en
tuinbouw.. Rijkstuinbouw- en landbouwcon-
sulenten zullen zeer zeker bereid zijn voor
lichting te geven, zoodra iets meer van Mi
croba bekend is. P-
BINNENLANDSCH NIEUWS.
SCHIPPER VERDRONKEN.
Bij het redden van zijn dochtertje.
Zaterdagmiddag is nabij Zuid-Berge de
48-jarige beurtschipper K. Dijkstra om het'
leven gekomen. Zijn 7-jarig dochtertje viel
van het schip in het Oranje Kanaal. De va
der sprong haar na en wist het meisje zoo
lang boven water te houden totdat een be
hulpzame schipper het kind zijn boot kon
overnemen.
De vader verdween toen in de diepte. Toen
hij weer bovengebracht was, was hij reeds
overleden. Hij laat een vrouw en zeven kin
deren achter.
GEMASKERDE MAN DRINGT VERPLEEG
STERS PAVILJOEN BINNEN.
Een pleegzuster aangerand.
In een rusthuis te Blaricum is in den nacht
van Woensdag op Donderdag een gemasker
de man het paviljoen van het personeel dat
achter het hoofdgebouw ligt, door het open
schuiven van een raam binnengedrongen.
Onder bedreiging met een revolver heeft
hij vervolgens een 20-jarige Duitsche ver
pleegster overweldigd.
Een verpleegster uit een naastgelegen ka
mer, die op het gerucht kwam kijken wat er
gaande was, werd door den onverlaat, onder
bedreiging met den revolver tot in haar ei
gen kamer teruggedrongen, waarna zij bevel
kreeg de kamer te sluiten en zich niet te la
ten hooren.
Vervolgens begaf de indringer zich weer
naar eerstgenoemde verpleegster, waarna hij
door het open raam het huis weer verliet.
DE VONDST VAN 14.000.
Thans is eindelijk in de zaak vn de drie
jaar geleden in het Vondelpark te Amster
dam gevonden 14.000, waarvoor zich gedu
rende de 3 jaren dat de politie het geld heeft
bewaard, geen eigenaar heeft aangemeld,
een beslissing genomen.
Zaterdagmorgen om 11 uur heeft de hoofd
commissaris van politie, de heer Versteeg
den eerlijken vinder, den heer Arie van Wil
ligen, drie jaar geleden huisbediende bij een
familie in de Prins Hendriklaan te Amster
dam, in zijn werkkamer ontboden en hem de
beslissing van de autoriteiten medegedeeld.
Deze beslissing luidde, dat aan den vinder
het bedrag, vermeerderd met de in drie jaar
gekweekte rente, zal worden uitbetaald.
De hoofdcommissaris heeft daarop een
bedrag van 15.312.54, zijnde het door Van
Willigen op 6 September 1927 in het Vondel
park gevonden bedrag van f 14.110, vermeer
derd met een bedrag van 1311.54 aan ren
te, aan Van Willigen uitbetaald.
De heer Van Willigen heeft op zijn verzoek
de door hem gevonden beide portefeuilles,
een stuk wasdoek en een portemonnaie waar
in het door hem gevonden bedrag was gebor
gen, op verzoek der politie afgestaan voor het
politiemuseum.
ONGELUK BIJ ARNHEM.
Een verklaring van den heer Veeneman.
Zaterdagmorgen is de heer Veeneman door
de recherche te Arnhem gehoord over de
toedracht van het noodlottige ongeluk bij
den overweg bij Presikhaaf. Zijn mededeelin-
gen geven een heel anderen kijk op het ge
beurde dan de mededeelingen, die eerder
werden gedaan.
Komende van Apeldoorn ontmoette hij op
den Velperweg een agent van politie, die op
een rijwiel de ronde deed tot aan de grens
van de gemeente. Hij vroeg den agent inlich
tingen over den weg, dien hij volgen moest
om op Presikhaaf te komen. De agent gaf.
hem inlichtingen, maar hij was nog niet ge
heel wegwijs en eenige minuten later toen
hij den agent weer tegenkwam, hielp deze
hem nogmaals terecht. Hij heeft daarop zijn
wagen stop gezet op den Velperweg bij den
ingang van den weg naar het „Kleuterhuis".
Hij stapte zelf uit en begaf zich te voet naar
het gebouw. Zijn vrouw en kinderen bleven
in de auto wachten.
Een paar minuten later kwam de agent
van politie van zijn ronde terug. Hij zag de
FEUILLETON.
OORSPRONKELIJKE ROMAN
door LEVY GRUNWALD.
(Nadruk verboden.)
(49.
Sjewiekien sjewiesien beteiliem oemewoe-
toliem(woorden uit den Kol Nidrei-
zang). Als vredesboden dringen de woorden
uit de cantine tot hem door, het klinkt hem
niet als de stem uit de gramophoon, het is
alsof er iets heiligs tot hem spreekt, alsof
het Oude Geloof zelf tot hem zegt„Mijn
zoon, ziet, de tijd is daar, dat je tot mij te
rug wilt keeren. Kom, kus mij weder, want
kostbaarder dan het edelste kleed, kostbaar
der dan elk sieraad is mij uwe liefkoozing.
Zwart waart gij, Arthur Roos, en toch bemin
de ik u Blijf niet langer eenzaam. Keer te
rug naar uwen stam, naar het huis uws va
ders. Keer terug tot mijtot het Oude
Geloof. Want de gure winter van uw leven is
voorbij
HOOFDSTUK LVII.
In de oude Duinliuizer Synagoge.
De sjoel is vol biddende Joden. Voor de
Heilige Arke staat een oude man. Hij heeft
voor de derde maal het Kol Nidrei geëindigd.
Zijn oog heeft weer gerust op een leege plaats
naast zichdie nu al zooveel jaren onbe
zet is, en smartvol heeft zijn stem door de
ruimte geklonken, verradende zijn groot
leed.
auto op den Velperweg op den hoek van de
laan ter plaatse, waar het rijwielpad ligt,
en maakte mevr. Veeneman er opmerkzaam
op, dat zij, met het oog op het verkeer op
den Velperweg beter zou doen, den wagen in
de laan te zetten. Mevrouw Veeneman ver
klaarde den agent, dat zij dit zou doen zij
kon zelf chauffeeren. Zij reed den wagen de
laan in, doch de agent merkte op, dat zij
doorreed. Uit alle macht schreeuwde hij
haar na „Denk om den overweg Mevr.
Veeneman reed echter door, het hek bij den
overweg over en juist toen zij op spoorweg
kwam, naderde de sneltrein naar Vlissingen
en gebeurde de vreeselijke botsing. De heer
Veeneman heeft bij zijn verhoor nog mede
gedeeld, dat hij absoluut geen hekken bij
overweg heeft waargenomen, hetgeen te ver
klaren is uit het feit, dat hij, onbekend met
den plaatselijken toestand, een open ruimte
voor zich heeft gezien, terwijl de hekken aan
weerszijden van de spoorbaan tegen de stoot
palen rustten.
NIEUWE REGENPROEVEN VAN DEN HEER
VERAART.
En in Maart naar Indië
Naar men meldt zal de heer A. Veraart zijn
proeven voor het neerslaan van wolken op
Vrijdag 3 October des namiddags des namid
dags te vijf uur te Scheveningen boven de
Noordzee herhalen. Een hoeveelheid van cir
ca 4000 kilo onderkoeld ijs zal worden uitge
stort. Dit ijs zal worden medegenomen in
één drie-motorigen F. IX, één twee-motori-
gen F VIII en in nog één of twee toestellen
van het F VIII of VlI-type. Bovendien zullen
eenige vliegtuigen van de Luchtvaartafdee-
ling te Soesterberg aan de demonstratie deel
nemen.
Daar de heer Veraart in verband met de
aanwezigheid van vele autoriteiten op het
wandelhoofd te Scheveningen, dat ten dee
le gereserveerd wordt voor genoodigden, niet
aan de vlucht deelneemt, zal de technische
leiding, evenals de vorige maal het geval was,
berusten bij luitenant Visch, chef van den
Meterologischen Dienst te Soesterberg, De
heer Visch-, die in de F IX meevliegt, zal wor
den geassisteerd door den eersten luite
nant Van Giessen. Van de demonstratie zal
een filmopname gemaakt worden teneinde
de eventueele resultaten blijvend vast te leg
gen. Als bijzonderheid kan tevens gemeld
worden, dat ditmaal de groote luidsprekers
installatie van Philips op de pier en een ge
deelte van den strandboulevard zal worden
opgesteld. Vóór en tijdens den tocht zal de
heer Veraart eenige uiteenzettingen geven,
welke dank zij de genoemde luidsprekersin
stallatie tot ver in den omtrek hoorbaar zul
len zijn.
We vernemen voorts, dat de heer Veraart
voornemens is om in de maanden Maart en
April a.s. in Deli en op Java proefnemingen
per vliegtuig te houden ten behoeve van de
Indische cultures, zulks op uitnoodiging van
een onzer grootste Deli-planters, die ook groo
te belangen op Java heeft. De heer Veraart
zal de reis naar Indië per vliegtuig maken,
EEN GEVAARLIJKE SLAAPPLAATS.
Donderdagavond is tusschen Oudenbosch
en Oud-Gestel een rondreizend koopman, die
zich tusschen de tramrails te slapen had
gelegd, door de tram overreden en vermor
zeld.
De tram, die veel vertraging had, heeft het
lijk meegenomen naar Oud-Gestel, waar het
in het R.K. Gasthuis werd ondergebracht.
NEKKRAMP TE ASSEN.
Te Assen is bij een 16-jarig meisje een ge
val van nekkramp geconstateerd. Het meisje
is naar de barak voor besmettelijke ziekten
overgebracht.
Wankelend staat oude Roos op de plaats
van den voorlezer. Het gebedskleed over het
hoofd getrokken, staat hij tusschen de oude
Sjimme Noekoet en Japie Velleman. Zij zijn
alle drie rechters, die verzoening moeten af-
smeeken. Verzoening voor de geheele ge
meente der kinderen Israëls smeekt hij af,
hij die vele jaren geleden zijn zoon verstiet.
„Totdat het Kol Nidrei weer tot hem zou
spreken, als in de jaren zijner jeugd, bleef
hij vervloekt" Smartvol verheft oude Roos
zijn stem en sidderend denkt hij Nimmer,
nimmer zal hij wederkeeren. Nimmer zal het
Kol Nidrei meer tot hem spreken
De deur van het oude Synagoge-gebouw
wordt opengeworpen. Een jong officier, wien
de aandoening op het gezicht te lezen staat,
treedt binnen. Een oogenblik aarzelt hij
dan snelt hij naar voren, naar de bank bij
de Heilige Arke. Het is doodstil in de sjoel.
Zwijgend staan de biddenden in hun doods
kleed, verzonken in gebed.
„Dat aan de geheele gemeente der kinde
ren Israëls en den vreemdeling in hun mid
den wonende vergiffenis verleend worde,
want de misslagen van het geheele volk ge
schieden door dwaling". Weenend, met door
tranen verstikte stem, heeft oude Rabbi Roos
deze woorden uitgesproken. O God, nu moet
hij danken, dat hij dezen Verzoendag heeft
mogen beleven, God danken, dat hij opnieuw
heeft mogen meemaken den heiligen avond
van Kol Nidreivoor dien avond van smar
telijke herinnering, de vreeselijkste avond
zijns levens moet hij God loven
Hij, de voorganger der gemeente, moet nu
het gebed Sjeeheegéjoonoe uitspreken, moet
nu bidden Geloofd zijt Gij, o, Heer, Die ons
in het leven heeft behouden, ons dezen dag
heeft doen bereiken
Hij kan niet., het is te veel.. Voor dezen
De toestand van de patiënte is niet hope»-
loos.
De klasse der R.H.B.S., waarin het meisje
zat, is voorloopig tot Maandag' gesloten, ter
wijl, in overleg met autoriteiten, de verdere
noodige voorzorgsmaatregelen zijn genomen.
Een leerling uit Oosterwolde, de 16-jarige
Jan M„ uit dezelfde klas, die de vorige week
ziek thuis bleef, is Zaterdag j.1. overleden.
Het staat niet vast of men hier met nek
kramp te doen heeft.
EEN GOED HONINGJAAR.
De iemkers in de omgeving van Emmen
zijn over de honingwinst in dit jaar zonder
uitzondering, goed tevreden. De korven heb
ben een flink gewicht, met uitzondering van
de in Augustus nog afgekomen zwermen.
Het gewicht varieert tusschen 45 tot 110
pond. Het aantal korven dat minder dan 45
pond weegt is zeer gering. 1930 is dus een
goed honingjaar geworden, nietegenstaande
de bijenhouders geruimen tijd met zorg het
bijenleven hebben gadegeslagen en het ge
wicht der korven hebben getaxeerd, omdat
het leek alsof de honingwinst zeer
klein zou zijn. In een groote veertien dagen
is de toestand echter zoodanig gewijzigd, dat
men thans algemeen zegt, dat het buiten
verwachting nog een best honingjaar ge
worden is. Sinds 1925 heeft men geen goed
honingjaar meer gehad.
KERK EN ONTWAPENINGSACTIE.
Bij de Doopsgezinden.
Uit den (Doopsgez.) „Zondagsbode" blijkt,
dat het Doopsgez. Comité tot waarschuwing-
tegen propaganda voor dienstweigering en
eenzijdige ontwapening aan de Doopsgez.
kerkeraden in den lande een circulaire gezon
den heeft met het verzoek, den heer G. J.
van Staden, tweeden Secretaris van de Ar-
beidsgroep tegen den krijgsdienst, in voorko
mend geval uit te noodigen iedere propagan
da voor dienstweigering achterwege te la
ten, alvorens hem gelegenheid te geven een
preekbeurt te vervullen. De heer V. S. zelf
en de predikanten J, M. Leendertz en Fr. Kui
per beklagen zich hierover in het jongste
nummer van het blad de laatstgenoemden
zijn van meening, dat de bedoelde maatregel
dan evenzeer van toepassing zou moeten zijn
op de andere bestuursleden, ja op de bijna
50 predikanten in de Broederschap, die lid
zijn van de „Groep" of van de Vereeniging
„Kerk en Vrede."
LIJK GEVONDEN IN DE DUINEN.
Een inwoner der gemeente Zandvoort
vond in de duinen het lijk van een man.
De omstandigheden wezen er op, dat hier
geen misdrijf vermoed kan worden
Naar gissing is het een verpleegde uit een
der inrichtingen in een der dorpen uit de
omgeving.
Naar den staat van het lijk te oordeelen,
moet het ongeveer een week op de verborgen
plaats hebben gelegen.
gegaan, verlaat daarop voor altijd de hut en
neemt alleen mee, wat op het lichaam gedra
gen werd, voor'het lichtje werd aangestoken.
Degeen, van wie het lichtje het 't langst uit
hield, krijgt de hut en alle overige bezittin
gen.
LAGE GRAANPRIJS.
De prijs van het graan is gedaald tot het
laagste peil sedert 1906, waardoor de zware
lasten, die op de boeren drukken, nog wor
den vergroot. De kritieke positie des land
bouwers in West Canada blijkt uit het amen
dement in het Parlement ingediend, waarin
wordt gezegd, dat de slechte toestanden in
den landbouw zijn ontstaan doordat de boe
ren niet in staat zijn hun graan en andere
artikelen tegen een behoorlijken prijs te ver-
koopen.
RUSLAND ONDERMIJNT DE AMERIKAAN-
SCHE GRAANMARKT.
In een telegram aan het bestuur van de
graanbeurs te Chicago, dat groot opzien heeft
gewekt, beweert de staatssecretaris van land
bouw, Hyde, dat de Sowj et-regeering op de
markt te Chicago van 5 tot 15 millioen dollar
Russische tarwe heeft doen verkoopen, om
de prijzen te drukken. Dit heeft bij den A-
merikaanschen landbouw groote ontevreden
heid gewekt.
Hyde verlangt inlichtingen over de stap
pen, welke tegen deze manoeuvre door de
Beurs zullen worden genomen. Verkoopen
zouden zijn geschied door het Al-Russisch
Syndicaat. Verklaard wordt dat de levering
van Russisch graan op de Amerikaansche
markt onmogelijk is, daar de invoerrechten
ongeveer 50 procent van de noteering in Ame
rika bedragen. De Kamer van Koophandel
te Chicago heeft een onmiddellijk onderzoek
toegezegd.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
achtsten verjaardag, verloopen sedert hij zijn
zoon verstiet, kan hij niet dankenToen,
op het Stationsplein, stond hij ook tusschen
Sjimme Noekoet en Japie Velleman.. toen.,
hij., zijn eenigen zoon., onbarmhartig voort
joeg.Nu staat hij weer tusschen hen De
woorden besterven hem op de lippen.Ri-
bounom sjel ngoulom (Heer der wereld) het
is te veel.. Ik kan U hier voor danken..'!'
Zijn stem stokt, hij kan niet verder
Plots, wat is dat Groote Heilige God Wie
staat daar op de plaats, die acht jaar lang
leeg bleef Wie staat daar op de plek, waar
eens zijn vrome zoon, zijn Arthur, als kind
gestaan heeft Wie buigt daar in heilige
devotie het hoofd Wie he ;ft de handen
in stille smeeking op WiewieHeer der
wereldis die jonge officier in gebeds
kleed gehuld
Een schok, een hevige ontroering trilt door
het lichaam van den oudeDaat staat
daar staat., zijn zoon!.. Zijn kleine, lieve,
vrome Arthur.tot wien het Kol Nidrei weer
gesproken heeft als in de jaren zijner jeugd.
Het is zijn zoon, die tot het Oude Geloof tu-
rug komt
Als bezield door nieuw leven, verheft de
Oude Roos nu zijn stem. Als een heilige lof
zang ruischt en juicht het door de Duinhui-
zer Synagoge verheven, plechtig en schoon
Sjeeheegéjoonoe, wekijemoonoe, wehiggien-
goonoe, lazzeman hazzee (Dank U, o,
Schepper der Wereld, dat Gij ons dezen dag
hebt doen bereiken
Dan buigen vader en zoon als twee reine
wezens ootmoedig het hoofd voor den aan
vang van het avondgebed „Boorogoe es
hasjijm hammewourog(Looft den Heer,
Die lofwaardig is.)
HOOFDSTUK LVIII.
EEN IDEALE ECHTSCHEIDINGS-
METHODE.
In Sowj et-Rusland heeft men het den
menschen al heel gemakkelijk gemaakt, om
van elkaar af te komen. Men kan dat zelfs
per in te vullen formulier op het postkantoor
doen. Maar men heeft toch nog formulieren
in te vullen. Nóg gemakkelijker gaat het toe
in Birma. De twee echtgenooten, die genoeg
van elkaar hebben, sluiten zich op in hun
hut en gaan zwijgend tegenover elkaar zit
ten. Beiden steken een lichtje aan. En dan
wachten ze. Wachten, tot een lichtje uitgaat
Degeen, wiens of wier lichtje het eerst is uit-
MOTORBOOT OMGESLAGEN.
Vier dooden.
Een V.D.-bericht uit Londen meldt
De Nederlandsche motorboot „Foxholl" uit
Groningen, is aan de monding van de Theems
omgeslagen. Van de opvarenden zijn de schip
per, Lammers, diens vrouw en hun tweejarig
kind, alsmede een matroos door verdrinking
om het leven gekomen. Twee leden der be
manning, de Nederlander Koch en Schluten
werden door de visschersboot ,„Notre Dame
des Ardents", uit Boulogne, gered.
EEN BRUTALE OVERVAL.
Een echtpaar gedwongen geld
en kostbaarheden af te geven.
Te Berlijn heeft Zaterdagnacht een zeld
zaam brutale overval plaats gehad.
De houthandelaar Spitzer, die een vrij groot
huis bewoont in de Geisbergstrasse werd met
zijn vrouw midden in den nacht wakker
door eenig gestommel.
In hun kamer stonden drie mannen, iflet
revolvers gewapend.
Het echtpaar moest opstaan en de sleutels
overhandigen van de brandkast, waarin geld
en kostbaarheden geborgen waren. De misda
digers hadden de voorzorg genomen de drie
telefonische geleidingen, die in het huis wa
ren, door te snijden.
Toen de heeren met hun buit vertrokken
waren, moest de houthandelaar zich eerst op
weg_ begeven naar een iets verder gelegen
huis om vandaar de politie op te bellen. Met
een en ander ging echter zooveel tijd verlo-
WIJ BREIEN en repareeren alle soorten Wol
len Kleeding, Kousen en Sokken, ook de aller
fijnste. JAAP SNOR ZUIDSTRAAT 15,
DEN HELDER. Let op den Gelen Winkel.
Depots voor Wieringen: Hippolytushoef:
Wed. J. de Beurs; Den Oever: Jb. Kaleveld.
Terug in het ouderlijk huis.
Drie maanden zijn sedert dezen gedenk-
waardigen Kol Nidreiavond voorbijgegaan.
In Duinhuizen gaat alles weer zijn gewo
nen gang.
In de Willemstraat staat, als van ouds, de
lange slungel, de kleinzoon van Meile, boor
den, dassen en overhemden aan de klanten
te verkoopen.
Meile zelf, nu geheel gekromd, maar toch
even piente/ en scherp als zestig jaar gele
den, mummelt met Keile, haar oude concur
rente, op dikke, gele stukken boterkoek, die
zij z£lf gebakken hebben. Sjimme Noekoet en
Japie Velleman staan nog iedere dag op de
steenen glooiing van den zeedijk, bij de ha-
ringvletten der Blauwe Zeeridders (mannen
van de reddingboot) te turen over de wijde
eindelooze watervlakte. 's Avonds zitten ze
in de gewre (bijeenkomst van Joodsche man
nen), om daar onder 't rooken van lange
steenen Goudsche pijpen, heftig te debat-
teeren met den ouden Roos enzijn zoon,
den luitenant, over de moeilijke plaatsen in
de Thora. Wie had zooiets voor drie maan
den kunnen denken De oude Roos, die de
laatste jaren, zooals de critische Meile aan
ieder, die 't maar hooren wilde, vertelde, had
met den dood in zijn schoenen geloopen, zoo
mager en bleek had-ie er uitgezien Nu was
hij heelemaal weer opgekalifaterd. Veerkrach
tig en jeugdig, vol trots, liep hij door de stra
ten van Duinhuizen, naast de hooge, rijzige
gestalte van zijn zoon, den knappen luitenant
dokter. Oude Roos was als herboren, en dat
was wel het grootste wonder. Een algeheele
verandering had in 't karakter van Arthur's
vader plaats gehad. Vroeger een in zichzelf
gekeerde, norsche man, die alleen liefde voor
zijn studie had, die vergat, dat het gewone
leven zijn rechten heeft, was hij, na den won
derbaarlijken plotselingen terugkeer van zijn
zoon als met tooverslag veranderd in een
jovialen, vriendelijken, bijna overmoedigen
den ouden heer.
Het groote patriciërshuis van den oude,
waarover acht jaar lang een sombere nevel
hing, waarin tien jaar een gebroken vrouw
in stomme smart haar oogen rood schreide,
had dien Kol Nidrei-avond ook een vreemde
verandering ondergaan.
.Rachel, Arthur's moeder, de haren ver
grijsd door het groote verdriet, had in haar
gebedenboek zitten te lezen.. Zij was niet
naar de Synagoge gegaan.. Zij kon niet..
De herinnering aan het verleden was voor
haar te fel, te wreedAlleen was zij in
het groote huis achtergebleven.Bevend had
zij de handen uitgespreid over het licht van
den Grooten Verzoendag, dat geheimzinnig
tusschen twee waskaarsen brandde. „Gelobbt
sei Gott, Die Joum Kippoer gebotten hat",
had haar stem gebeefd. En toen was zij neer
gezonken in haar stoel Dikke tranen
waren in haar oogen opgeweld. Fel en wreed
had door hhar geschokt de herinnering aan
dien vreeselijken avond, nu juist acht jaar
geleden, toen de oude Roos, op het einde der
Verzoendag, laag op den bodem was gaan
zitten en onder het rouwscheuren van zijn
kleeren gezegd had „Onze zoon is dood..Hij
is erger dan doodHij is een afvalligeHij
is vervloektGeloofd zijt Gij, o, Heer, Die
een rechtvaardig Rechter zijtDe Eeuwige
heeft gegeven, de Eeuwige heeft genomen,
de naam des Eeuwigen zij geloofd Hij, de
strenge oude man, had verboden ooit den
naam van zijn zoon meer te noemen.
Haar statige gestalte was gebogen, hare
oogen dof, het leven was haar tot een last,
omdat Arthur, haar eenig kind, hen had ver
laten. Maar deze Kol Nidrei had haar tot
het geluk teruggevoerd
(Wordt vervolgd).
