IlililIK Sllll
P. Breughe! Sr.
P. DEKKER
fragment
uit een werk van
W. F. GORTER
BOERENLEENBANK WIERINGEN.
7 AF ELKLEE DEN
K. VAN LOENEN ZN. SCHAGERBRÜG.
VAN HALF TWEE TOT HALF VIER.
INMAAK-FLESSCHEN
Oud als de wereld is het spel. Wat men lieele practische leven betrekking
er precies onder verstaan moet, zullen we heeft, gaat boven een bepaalde han-
nog niet wagen te zeggen, want het zou deling uit. Zij stelt zich die niet tot
een ingewikkelde geschiedenis worden. Het doel, maar beschouwt haar als mid-
dier speelt (zie de jonge hond in hèt plant- del. Zoo is het met eten en drinken,
soen), het kind speelt, de volwassen mensch dat in laatste instantie niet plaats
speelt. Op een gegeven moment houdt deac hoeft om het eten zelf, maar om in
laatste zich bijvoorbeeld bezig met yo-yo; leven te blijven.
waarom en waardoor, dat zulle» w» in het
midden laten. In Engeland orgaai*eer*n vol- «Bpgep¥(&--
groeide lieden knlkkerwedstrijden. Waar
overiger» interesseert zich de t/>t laren des <-•
onderschends gekomen EuropeescJie- en p •-* - t f
Amerikaansche mensch voor: domtaccren, ,'g.J u
klaverjas, bridge, dammen, s^fcaken, voetbal, i 'lm
enz., enz. Bestaat er een officieel erkende HIfW ^®v>.
bond ter bevordering van zoo'n tijdverdrijf - 'j| ':f |jXj
dat soms een roeping en een broodwïn- f li-
ning wordt dan spreekt men van „sport". .Us3£kJrL /li - ^3 "Ai
Doch dit is niets meer dan een naam. 1
Overigens erkennen we gaarne, dat mis- 16 (bSL-1 j Ep*1 i af
schien niet iedere sport als spel kan worden! fö .UKL^.
opgevat. ȣ-, oSs^ /I/i -
Uit spel is kunst ontstaan en h«r*. woord 'fT
heeft zioh gehandhaafd cn dient ter aan-: JQ* j§l |}wW
duiding van zekere kunstzinnige uitingen,'
b.v. tooneelspel, filmspel. ÏTjftp ffjfO i tajai
Ondanks de voetangels en klemmen wil- f j|f£||| 8
kwamenjlfcjkswetten, levensopvatting
politiek, ekonomie etc. naar het
tweede plan. Dit zijn allemaal
„opinies", die onmiddellijk betrekking
hebben op het geheele practische
leven". Souverein zijn slechts de
regels van het spel en datgene, wat
len we een poging doen het begrip ^pel te
benaderen. Er zijn vele omschrijvingen be
proefd waaraan wij thans één van eigen
vinding zullen toevoegen.
Men dient allereerst verschil te maken
tua3chea wat de Engelschen „play" noemen
en wat zij met ,,game" aanduiden.
„Play" is de dierlijke en de menschelijk-
primitieve vorm van het spe'. „Game" is de
ontwikkelde. Maar beide kunnen, hoe vreemd
dat bij eerste kennismaking zal lijken, op
de volgende wijze worden aangegeven.
Spel is bezigheid, waarbij le men zich vol
gens bepaalde regels gedraagt of dient te
gedragen, 2e opinies, zoover die onmiddellijk
betrekking hebben op het geheele practische
leven, voor ieder geval op zichzelf, buiten
het geding blijven.
Het onderscheid tusschen „play" en,
„game" is begrepen in het verschil tusschen
„gedraagt" en „dient te gedragen".
Een jonge hond speelt met een andere.
Hierbij handelt hij volgens zeer bepaalde
methoden. Dit beduidt geenszins, dat die
„afgesproken" of „op schrift gesteld" zijn,
maar: ze zijn er. Men constateere maar
eens, dat in weerwil van kleine afwijkingen,
het rollen en draven van alle honden in het
spel hetzelfde is. Een hond zal nooit voor
plezier op zijn achterpooten gaan loopen
(ook, als hij die beweging machtig is). Hij
knauwt en graaft en rolt op een manier,
waarvan wij de kenmerken zonder veel
moeite kunnen opschrijven.
Onbewust (waarschijnlijk) zijn de
automatisch zich voltrekt, terwijl
men speelt.
Bij een geleerde, die „geheel voor
zijn wetenschap leeft" wat nage
noeg nooit het geval is, want bijna
steeds is er sprake van: „behagen in
begrip en kennis", ook als den be-
treffenden onderzoeker de mensch-
heid niet aangaat bij zoo'n ge
leerde zou de Wetenschap inderdaad
een spel zijn.
We vleien ons intusschen niet met
de gedachte een in alle opzichten
voldoende definitie te hebben gege-
Alleen wilden wg nog gaarne er
Iets is een spel, wanneer het als
zoodanig geen direct verband
iioudt (indirect is het verband al
tijd) met opinies, die het volledige
bestaan betreffen.
Iemand wandelt „omdat het gezond
is". Geen spel. Hij wandelt „omdat
het prettig is". Geen spel. Maar nu
wandelt hij niet alleen „omdat het
prèttig is", maar in de eerste plaats
„omdat het loopep zus en zoo ge
schiedt, omdat de snelheid te vari-
eèren is". Wèl spel.
Natuurlijk zal iemand, die werke-
Het bok-sta-vast is een menging van
I spring- en r&adspel en komt in verschillend»
ga vormen voor.
■■i O Spelen, die tegenwoordig althans in de
g groot» steden weinig meer voorkomen
zijn: werpspelen met stecnen. Het is de over-
heid dus eindelijk gelukt in de steden deze
jjg 5pCj Van de baan te krijgen,
de bare te worden „getikt" We leeren o.a. uit de „Roman van Wale-
Ook de gevangenis moet in het »g we in", dat werpen met steenen vroeger ook
worden gehouden. Wie daar door een een spel voor volwassenen was, evenals het
vrijen maat wordt aangeraakt, mag balslaan. We lezen:
naar zijn kwartier terugkeeren. „Menighen ridder sacki daer voren,
"i in - Die alle speelden, weet dat wel.
Scaec of werptafelspel
Ende vele sloegher daer den bal
Den steen wierp men overal
Ir Tnffli Spelen met knikkers, zooals „uitpikken
J-Je" en gewoon ..knikkeren" hebben zich
ifu «v* H echter gehandhaafd. Het karakter van spel
a saa* biei vaak verloren, daar winstbejag
c!ikwÜls nummer één wordt. Een weliswaar
1amusant, maar zeer primitief gokpartijtje
n'C „'i'üq al3 „van de rand" is nauwelijks meer spel
g—re noemen. Ook de zuivere kansspelen voor
volwassenen, waarbij draaischijf etc. kenne-
flH.'jjy tt 'Ük middel zijn en geen doel, vallen niet
■w '/yirii onder onze definitie van spel.
tri7 De spelen, die typisch nabootsingspelen
$3^^: B. I zÖh gebleven en ook bewust als zoodanig
^*^17'ryI worden erkend als: paardrijden, soldaatje»
I en bo°gscllieten. zijn een eerste stap
op de weff naar bet „algemeen leven" en zij
kunnen öf verder ontaarden ln de goede zin
Wie ongedeerd het vijandelijke kamj (dan worden het spelen) óf bewust worden
I bereikt is daar, zooals gezegd vrij (niet uitgewerkt tot een (pakkende) imitatie van
natuurlijk bij de gevangenis, die apart het dagelijksch leven; dan spelen spoedig
ligt.) Hebben alle leden van een partij factoren van schoonheid een rol en ont-
kans gezien het andere kwartier te be- staat kunst.
reiken, dan ia dat veroverd en de partij Ook gebeurt het. dat een spel (zuivex;
is uit. „spel" blijvend!) handel, nijverheid en we-
Zooals men ziet een spel, waaraan tenschap in de dop te zien geeft: winkeltje,
menig volwassene vreugde zou beleven, raadsels, bouwen.
Er komt werkelijk overleg en behendig-
heid bij te pas.
„Diefie met verlos" of „Diefie met de
klos", zooals het ook wordt genoemd,
heeft verwantschap met de bare loopen,
is er misschien uit ontstaan. Schrijver dezes m|
was er een geducht liefhebber van; men kon
zoo mooi door snelle schijnbewegingen den M
vervolger laten voorbijschieten en zélf
terugloopen, of wel twee drie tegenstanders M
lijk „speelt" dit altijd doen, omdat hij het
prettig vindt; hij zal ook op een zeker mo
ment het spel kiezen, dat hem het best
aanstaat, maar in ieder bepaald geval zul
len opinies drijfveeren), die
direct betrekking hebben
Vop het geheele practische
bestaan naar de achter
grond worden gedrongen.
Q Hoe meer het „play" op
„game" gaat lijken, hoe
e zuiverder dit wegvallen der
„algemeene dryfveeren" tot
tuiting komt.
Wat bij „play" onbewust
b gebeurt, wordt bij „game"
meer of minder beredeneerd
en doordacht.
aLaat ons een verduide
lijkend voorbeeld stellen.
IMen speelt in Nederland
b.v. „Geus en Spanjaard"
(onder de kinderen). Het
feit nu, dat een Geus „goed"
en een Spanjaard „slecht"
X is. heeft bij het spel niet
direct betrekking op hèt
feit, dat de kinderen in het
algemeen practische leven
x - misschien óók deze meening
y zijn toegedaan. Het is een-
voudig een regel van het
spel de kinderen gelooven
.'•"Sareilimmers niet, dat de voor
Spanjaard spelende kinde-
ren in werkelijkheid slecht
s. zijn. Doen ze dat wèl, dan
0 is er geen sprake meer van
1 spél, maar van oorlog, of
d kunst.
a Nog evidenter wordt dat
a alles bij de groote-men-
t schenspelen. In het spel ver-
j huizenzucht om zich licha-
emelijk of geestelijk te te
regels. De biologische en andere oorzaken
daarvan laten wij daar.
Zoo is het ook, als het zeer jonge kind
speelt. Het rolt met een balletje, trekt aan
een touw, vindt het mooi telkens
weer eenzelfde beweging te maken of
te zien: de regel is er: spel, mits
Mits ook aan het tweede gegeven
is voldaan. Volgens bepaalde regels
gedragen, doet een hond zich ook,
even op wijzen, dat b.v. tooneelspel, als
het geen opinies weerspiegelt die
boven uiterlijk woord en gebaar uit
gaan, inderdaad „spel" is en wel be-
driegelijk spel,
d.w.z. geen kunst
maar knoeiwerk.
het ,game" van
het kind. Het is
voor ons daarom
al interessant, wiil
__J het vaak zoo dui-
delijk de „verdwij-
ning der opinies enz." illustreert. In het
kinderspel zitten n.1. overblijfselen van b.v.
oude religieuze gebruiken. Ook toen men
de beteekenis daarvan nog kende, moet er
een periode zijn geweest waarin het kind
als hy eet, en een zuigeling, die melk krijgt,
heeft een niet minder beproefd systeem om
zooveel mogelijk naar binnen te slokken.
Voor we verder gaan, moeten we weten
wat een „opinie" is. Hieronder verstaan we
ditmaal: een drang, bewust of onbewust,
impulsief of beredeneerd.
Een opinie, die onmiddellijk op het ge
Beëedigd Makelaar Schagen
Tel No. 13,
Prachtvolle Papierlinnen
MET BIJPASSENDE SERVETTEN.
GOEDKOOP en zeer duurzaam. Moderne kleuren.
belast zich met het opmaken van
boedelscheidingen, Successie, Me
mories (naar eigen schatting)
koopacten, ruilingen, huurcon
tracten, enz. en het verstrekken
van gelden onder hypothecair
verband.
Geeft advies ln
belastingaangelegenheden.
Zitdag te HIppolytushoef ten
huize van N. KOK aan de Nieuw-
Ytraat, lederen
ZATERDAG van 10—S uur.
ZITTING van den Kassier te HIPPOLYTUSHOEF
volgende week inplaats van WOENSDAG
zijn goedkoop en van prima kwaliteit
met soliede garantie, bij
Ijzerhandel Laan Schagen
