TWEEDE BLAD.
VRIJDAG 10 JANUARI 1936
No.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
KRANKZINNIGHEID BIJ HEREN
1 DAMPO
KONINGIN CHRISTINA.
WIERINGER COURANT
KAMER VAN KOOPHANDEL
TE ALKMAAR.
Woensdagmiddag vergaderde de K. v. K. te
Alkmaar en sprak de voorzitter een Nieuw
jaarsrede uit, waaraan wij het volgende ont-
leenen
Bloembollenkweekerij en -handel.
Het gewas van hyacinthen en tulpen was
ook dit jaar wederom buitengewoon goed
van narcissen middelmatig.
Van crocussen en bijgoed was de oogst zeer
goed en van irissen zelfs buitengewoon goed.
De saneering bleef gehandhaafd, zoodat
voor hyacinthen, tulpen en narcissen, zoowel
voor binnen- als buitenland, wederom mini
mumprijzen werden vastgesteld.
Voor de meeste soorten narcissen waren
prijzen niet loonend.
Voor crocussen en bijgoed waren de prijzen
vrij, evenals voor gladiolen. Hiervoor waren
de prijzen laag en nauwelijks loonend de
vraag was echter goéd.
De export van Breezand en Anna Paulowna
was constant, terwijl de oogst daar buitenge
woon goed te noemen was. De oogst uit Lim-
men en Heiloo was hetzelfde, als het jaar te
voren, terwijl het gewas er uitstekend was.
Ditzelfde was ook het geval in de Egmonden
en Castricum.
De export in 1935 is naar vrijwel alle lan
den toegenomen met uitzondering van Duitsch
land en Denemarken. Het resultaat komt vrij
wel neer op handhaving van het exportcijfer
van 1934.
Over het algemeen kan gezegd worden,
dat de cultuur, hoewel nïet winstgevend, toch
loonend is geweest.
Wieringermeerpolder.
In het voorjaar deden de eerste 45 pachters
hun intrede in den nieuwen polder, terwijl in
het najaar 67 landbouwbedrijven in pacht
konden worden uitgegeven, in totaal omvat
tende een oppervlakte van circa 4000 H A.
Het overgroote deel bleef evenwel nog in ex
ploitatie als grootbedrijf.
Tusschen de 700 en 800 arbeiders vonden in
1935 in het landbouwbedrijf geregeld werk,
terwijl circa900 werkloozen konden worden
tewerkgesteld bij de bebossching en drainage
van gronden.
In totaal werden geoogst ongeveer 17'/* mil-
lioen .KG. zaad, 23 millioen K.G. stroo, 12
millioen Kg. hooi en 650.000 Kg. bieten, waar
nog bijkomen de voor de pachters van circa
1600 H.A. geoogste producten.
In het afgeloopen jaar leverde de Wierin-
germeer voor handel en industrie wederom
een belangrijk afzetgebied.
De scheepvaart ondervond uiteraard den
invloed van de bedrijvigheid in den vorm van
aan- en afvoer van materialen en producten.
In het belang van den middenstand werden
in het afgeloopen jaar door de Wieringermeer
directie belangrijke beslissingen genomen.
Geen middenstandszaken zullen in de dor
pen meer worden toegelaten, indien niet re
delijkerwijze vaststaat, dat daarin een; be
scheiden bestaan kan worden verkregen, ter
wijl gegadigden, om voor vestiging in aan
merking te kunnen komen, naast persoonlij
ke geschiktheid en vakbekwaamheid, eenig
financieel weerstandsvermogen moeten be
zitten.
Op 21 Augustus j.1. werd in tegenwoordig
heid van den minister van waterstaat het
eerste lustrum der drooglegging van den pol
der gevierd.
Middenstand.
Het adviesbureau B.U.V.A. werkte bevredi
gend.
De toestand in de middenstandsbedrijven
bleef precair.
De middenstand dient krachtig aaneenge
sloten te blijven, teneinde eendrachtig de
moeilijkheden te kunnen bekampen.
Persoonlijk betreurde spr. het zeer, dat juist
in deze tijden aan het bestaan van diverse
openbare instellingen in de provincie wordt
getornd en hij hoopte, dat de landsregeering
ervan overtuigd zal zijn, dat een forsch door
gezette concentratie hoe gewenscht deze
op zich zelf beschouwd ook moge schijnen
het gevaar doet- ontstaan, dat het platteland
nog meer in de verdrukking zal geraken.
Pluimveeteelt.
Ook voor de pluimveeteelt bracht 1935 geen
(uit een artikel van dr. L. Wagner in
„Kosmos", Stuttgart, November 1935).
AAN Emile Zola, die een hartstochtelijk
dierenvriend was, hebben wij de pak
kende beschrijving te danken van
krankzinnigheid bij een dier. Diep ontroerend
en tragisch is het verhaal van Fanfan, den
kleinen zielszieken hond, die Zola zoo na aan
het hart lag. Op een expositie was zijn aan
dacht op het dier gevallen de sprekende uit
drukking der oogen van het diertje kluisterde
Zola aan de kooi, waarin men den hond sa
men met een grooten kater had opgesloten.
Het dier was zóó klein (het zag er uit als
„een hond op wielen"), dat de dichter besloot
het te koopen.
Reeds acht dagen nadien bespeurde Zola,
dat Fanfan krankzinnig was. Uren achtereen
draaide het hondje om zijn eigen as rond.
Als Zola hem uit medelijden op schoot had
genomen, bleven de pooten krampachtig be
wegen en als hij hem weer op den grond
neerzette, ging het diertje opnieuw voortdu
rend ronddraaien. Ontzettend pijnigde de dich
ter zijn hersens af bij het kijken naar het
ongelukkige dier, dat aan zijn kringvormige
wandelingen maar geen einde kon maken.
Urenlang liep het om de tafel heen bedroefd
nam Zola het in zijn armen, in de hoop het
op die wijze te kalmeeren. Men lachte hem
uit, gaf hem den raad het hondje te vergifti
gen of weg te geven. Maar Zola kon er niet
verbetering. De gemiddelde eierprijs ver
schilde in 1935 niet veel met dien van 1934,
maar de hoogere voerprijzen waren oorzaak,
dat de bedrijfsuitkomsten nog minder waren.
Visscherij.
De totaaluitkomsten zijn nog belangrijk
minder dan in het ongunstig jaar 1934.
De slechte uitkomsten voor de haringze-
genvisscherij zijn voornamelijk toe te schrij
ven aan het verloop der goede vangplaatsen
aan het strand te Huisduinen en Onrust.
De garnalen-vangst op het Marsdiep laat
ook veel te wenschen over.
Ansjovis is dit jaar bijna niet gevangen.
Enkele vischsoorten, zooals geep en roggen,
schijnen geheel te verdwijnen. De sardijn-
vangst is weder geheel mislukt.
Ook' zeegras vertoont zich niet meer op de
Wierwaarden en tengevolge daarvan zijn er
ook bijna geen alikruiken (kreukels) meer.
De Noordzeevisscherij kon nog een loonend
bedrijf maken. Kleinere Noordzeevaartuigen
konden de kosten niet goed maken en zijn
door overheidssteun gaande gehouden.
De totaal-opbrengst van de aan de ge
meente-afslag te Den Helder verkochte visch
is circa 23% minder dan het vorige jaar (in
1934 f 250.565 1935 f 195.184.)
Evenals 1934 kenmerkte 1935 zich voor den
vischhandel als een zeer ongunstig jaar.
De export van gekookte garnalen is weder
sterk teruggeloopen, voornamelijk tengevolge
van het kleine contingent, dat Frankrijk aan
Nederland heeft toebedeeld.
Bij Neus-
verkoudheid
Doos 30 cent
„WAT MIJNHARDT
MAAKT IS GOED."
GEMEENTE
WIERINGEN.
Scheepvaart. Dat cle zeeën druk be
varen worden moge blijken uit onder
staande gegevens. De Heer D. Meijers,
suismeester te Den Oever was zoo wel
willend ons enkele gegevens te ver
strekken. Zij geven eenigszins een kijk
op de belangrijkheid der sluiswerken.
In totaal werden in 1935, tot 15 Dee,
9648 schuttingen verricht. Het aantal
brugopeningen bedroeg 5826.
Het aantal vaartuigen dat de sluizen
passeerde bedroeg 11558. Het laadver
mogen van al deze schepen tezamen
was 328389 scheepstonnen. De lading-
bestond uit 53915 scheepstonnen.
WIELERCLUB „WIERINGEN."
Zondag j.1. werd de eerste compe-
titierit gereden van de voorjaars-com
petitie 1936. die uit 8 ritten zal be
staan, zoowel voor de A als B-klasse.
Deze eerste rit voor de A klasse
63 Km. en B klasse 41 Km. is zeer goed
geslaagd. Het tempo van de renners
was nog wel niet hoog, doch het zal
zeer zeker de komende ritten wel beter
worden.
De uitblinkers van Zondag j.1. waren
o.a. van de A klasse C. Korshuizen, N.
Bakker, W. Geerligs en S. Lont, de
twee laatstgenoemde welke voor het
eerst hebben deelgenomen in de A kl.,
maakten een zeer goed debuut.
Jammer is dat H. Ottens, die steeds
een goed begin heeft, dit niet kan door
zetten, anders zou deze een ernstige
kans maken in de eindsprint, welke nu
werd gewonnen door Cor Hegeman, de
ze is in de sprint wel een van de sterk
ste. doch Cor doet verstandig indien
hij zijn tactiek onderweg eenigszins wij
zigt. Rest me nog J. Muntjewerf die de
strijd 1 rande te laat aanving, doch
hem al weer bij de 10e verliet. De vol
gende keer beter Jaap. M. Deijkers gaf
deze keer ook op, doch we weten dat
Deijkers beter kan, dus de volgende
keer alles Marinus.
In de B klasse wff^t de strijd eerder
beslist dan in de A,>-'> Door enkele 'goc
de demarages van^L ^rder en J. Kreij
ger, goed gevolgd Steeds weer door
J. Glim wist dit drietal al spoedig weg
te loopen. F. Zoon (D.O.K.) en J. Visser
voerde een (2 a 3 ronden lang een felle
achtervolging op dit drietal, doch 't
mocht hun niet gelukken bij dit drie
tal aan te sluiten. Dezen hadden het
tempo dusdanig opgevoerd, dat zij enke
le ronden reden in 7 m. en 15 sec. Dit
was een lesje voor de A-renners de over
de zelfde ronden 8 m. 16 sec. noodig
hadden. A. Lutjeboer die gaf reeds na
de 2de ronde op, Lutjeboer ernstig
trainen, maar vooral doorzetten, denk
er om, de aanhouder wint. Een woord
van hulde verdient F. Zoons (D.O.K.),
die het verzoek indiende om buiten
mededinging deze competitie mede te
rijden, aangezien in Den Helder nog
niet gereden werd. De volgende keer
zal Zoons wel beter aan de start ko
men als j.1. Zondag.
J. Visser, F. Zoons en H. Herder kre
gen een lekke band, vooraf was over
eengekomen, voor een lekke band 1
ronde vergoed, zoodat deze weer bij 'r
peleton aansloten. De 2 laatste ronden
kreeg J. Kreijger last van kramp waar
door hij eenige achterstand kreeg, de
eindsprint won H. Herder voor J. Glim.
Uitslag A-kl. No. 1 C. Hegeman, 5 P-;
2. N. Bakker 4 p.; beide 1 u 59 m. 4 sec
3. W. Geerligs 3 p., 1 u. 59 m. 10 sce.
4. S. Lont 2 p., 2 u. 4 m. 50 sc.
Uitslag, B-klasse. 1. H. Herder 5 p.
1 u. 21 ra. 26 sec. 2. J. Glim 4 p.
1 u. 21 m. 40 sec. 3. J. Kreijger 3 p.
1 <u. 25 m. 23 sec. 4. J. Visser 2 p.
1 u. 27 m. 54 sec.; 5. F. Zoons 1 u. 28 m.
5 sec. (buiten mededinging.)
Zondag a.s. Eigen kracht race. Voor
de A-klasse 45 Km. Voor de B-klasse
30 Km. Indien zich er genoeg nieuwe
rijders opgeven zal voor hun een C-kl.
worden gevormd, deze rijden dan
15 Km. Om half twee vertrek bij
5. Kaan, Hotel Centraal. 2 uur start
aan de Haukes.
Aller opkomst gewenscht.
Naaivereeniging „DorcasV
Op 10 Jan. j.1. had door bovengenoem
de vereeniging hare jaarlij ksche uit-
deeling plaats, in de zaal van de Ned.
Herv. Kerk te H.-Hoef. Vooraf werd
eerst door het bestuur alles op tafels
ter bezichtiging gelegd. Om half drie
des middags kwamen de talrijk genoo-
digde Dames om eens in oogenschouw
te nemen, wat er al zoo te zien was.
Zelfs hoorden wij van vele dames
dat het boven alle verwachting, was.
Tevens werden alle genoodigden een
lekker kopje thee met koekje door het
bestuur aangeboden.
Er lagen op de tafels niet minder
dan 204 stuks gemaakte goederen te
prijken en dan nog wat nog niet ge
maakt was.
Er werd ons medegedeeld dat er 40
pakjes waren gemaakt.
De Naaiverecniging „Dorcas" maakt
in deze slechte tijden de Ouden van Da
gen en behoeftige huisgezinnen weer
zeer gelukkig en het zal dan ook wel
in dank worden aanvaard.
Wij willen vanaf deze plaats onze
hartelijken dank betuigen aan het
bestuur van „Dorcas", verder aan alle
dames onze dank voor de vele avonden
die zij met zooveel liefde en geheel
belangeloos hebben gegeven om zoo iets
tot stand te brengen.
I oop der bevolking.
Ingekomen G. Jacobi uit Tietjerk-
sleradeel M\v. A. M. D. de Weert uit
toe besluiten. „Mijn gemoed komt in opstand,"
bekent hij, „wanneer ik bedenk, dat ik er niet
meer zou zijn om het diertje op te tillen en
te kalmeeren en dat het mij niet meer met
zijn kleine, heldere oogen zou aanzien."
En zoo stierf het arme kleine hondje op ze
keren dag in de armen van den dichter, op
wien het de oogen gericht hield. Het was
aan „draaiziekte" gestorven, een vermoede
lijk door parasieten verwekte hersenziekte,
die ook bij schapen en runderen voorkomt.
De schapendraaiziekte komt vrij veelvuldig
voorzij wordt verwekt door een hondenlint
worm. De zieke dieren putten zich uit in al
lerlei draaiende, rollende en wentelende be
wegingen, waarbij hun lichaam zoowel in
staanden als in liggenden toestand een eigen
aardige houding heeft. Slechts moeizaam ge
bruiken zij het voer en tenslotte treedt de
dood in als gevolg van ondervoeding en
zwakte.
Ook de hondsdolheid, de bekendste en
meest verbreide der dierlijke geestesziekten,
wordt door een nietige parasiet in het cen
trale zenuwstelsel verwekt. Het zieke dier
wordt steeds opgewondener en tusschen den
eersten en den derden dag neemt zijn woede
tot razernij toe. Als het eenmaal zoover is,
worden menschen en dieren die den hond
naderen, door dezen geluidloos aangevallen
en gebeten. Vervolgens treedt bij den hond
een periode van diepe gedeprimeerdheid in,
gepaard gaande met verlammingsverschijn
selen, die de voorboden zijn van den dood.
Het eerst worden de spieren der onderkaak
Wouw Mw. N. de Wit uit Den Hel
der Wed. de Wit uit Wieringerwaard;
A. Kroon uit Giesseiulam F. ivlissel
uit Arnhem J. J. Willig uit Anna
Paulowna Mw. M Metting geb. van
Van Vondel uit Anna Paulowna Mw.
T. Veenstra uit Groningen K. Doppen
berg en gezin uit Barneveld Mw. M.
de Wit uit Oudkarspel E Veenstra
en gezin uit Medemblik Mw. M. Ap
pels uit Bergen op Zoom H. Brander
uit Utingeradeel L. J. van Drongelen
uit Medemblik C. Kossen en gezin uit
Soest W. Leeuwenkamp uit Schagen;
Mw. E. K. Leeuwenkamp geb. Bood uit
Nieuwe Niedorp L. Lieberg en echt-
gen. uit Amsterdam R. Kuut uit
Heer-Hugowaard Mw. M. A. P. Evers
dijk uit Kampen W. J. Lagrand en
echtgen. uit Edam J. Louwerse uit
Vrouwenpolder H. Meering uit Norg.
Vertrokken S. Krol naar Almelo
Mw. N. C. J. naar Hahnenklee, (Dld.)
A. Donkerbroek naar Alkmaar Mw.
A. Keppel geb. Omis naar Anna Pau
lowna A. de Ridder naai' Texel A.
Broeren naar Enschedé N. F. Stolk
naar Hoog.e-Zwaluwe N. Nap en echt
gen. naar Den Helder R. Leenknegt
naar Hengstdijk G. Schoorl en gezin
naar Medemblik Mw. A. Sclimidt
naar Medemblik N. Klerk naar Me
demblik A. Kuiper naar Vlagtwedde;
C. Keijzer en gezin naar Anna Paulow
na J. J. Bogers naar Rucphen Mw.
A. Boerdijlc naar Anna Paulowna
A. v.d. Veen naar Leeuwarden Mw.
J. de Zeeuw naar Purmerend.
BURGERLIJKE STAND.
Van 27 Dec. 1935 t.m. 9 Jan. 1936.
Geboren Berend, zoon van J. Kost
en B. Martens Sjoukje, d.v. A. Tieri-
stra en C. F. Hille Gretha Maria, d.v.
S. Zomerdijk en G. Modder Margare-
tha Petronella, d.v. J. A. A. v. Nol en
L. Smit Jan, z.v. H. v.d. Berg en J.
Neef Adrianus, z.v. F. A. de Greef en
M. J. Hoikens Hendrik, z.v. S. v. Brug
gen en II. Krol.
Bouwverguningen. Bouwvergunning
werd verleend aan Mw. Wed. E.
Klein tot het .bouwen van 'n woonhuis
aan de Slingerweg aan C. Kinne tot
den bouw van een woonhuis te Stroe
en aan C. de Haan Nzn. tot het oprich
ten van een bergplaats aan de Ges-
terweg.
Loop der bevolking in 1935. Op 1 Jan.
1935 was het aantal inwoners 6271, t.w.
3299 m. en 2972 vr.
Door vestiging nam de bevolking toe
met 274 m. en 212 vr. Totaal 486.
Door geboorte met 65 m. en 65 vr.,
totaal 130.
Totale vermeerdering alzoo 339 m-
en 277 vr. totaal 616 personen.
Vermindering door vertrek 258 m.
en 235 vr. totaal 493. Vermindering
door overl. 20 m. en 27 vr. Totaal 47.
Totale vermindering alzoo 278 m. en
262 vr. totaal 540.
De bevolking is dus n 1935 toegeno
men met 61 m. en 15 vr. zoodat hee
zielental op 1 Jan. 1936 bedroeg 3360 m.
en 2987 vr., totaal 6347.
Vischakten en consenten kustvis-
scherij. Sedert 1 Juli j.1. werden in de
ze gemeente 133 groote vischakten afge
geven. (Deze zijn geldig tot 1 Juli a.s.)
Voorts werden afgegeven 341 consen
ten voor uitoefening van de kustvis-
scherij.
NEDERLANDSCHE BLINDENBOND.
Nogmaals wijzen wij op de Jubileum-
Propaganda-Avond van den Nederl.
Blindenbond op Donderdag 16 Jan. a.s
in de Bioscoopzaal „Cinema De Haan."
Welwillende medewerking wordt
verleend van een plaatselijk orkest van
de Heeren J. N. Bruul, C. P. Poel,
M. Kooij, C. Bakker.
Verder vermeldt het programma
Declamatie van den Heer Job. van
den Berg; film „Amerika's W!estkust"
en „Wat wij willen", en dan de rede
van den hr. Joh. v.d. Berg, Bonds-
Propagandist. Onderwerp „De Blinde
Mensch."
Een comité van voorbereiding heeft
zich met de organisatie van dezen
avond belast en wel de dames
Mw. Kolff-van Heurn Mw. Beeker-
Toirkens Mw. Meihuizen-Wartena
Mw. Obreen-Dirks Mw. de Groot-
Bakker Mw. Hoedemaker-Dijkman
Mw. de Haan-Bosker Mw. Cornelis-
sen-Pranger Mw. Bosker-Bakker
Mw. Kaan-Koorn Mw. Bosker-Koorn;
Mw. Bakker-Kuut Mw. Blaauboer-
Hermans Mw. Buma-Len2 Mw.
Koorn-Berkemeijer Zuster C. v. d.
Togt
en de heeren Burgem. L. C. Kolff
Notaris v.d. Speck-Obreen Ds. Mei
huizen C. J. Bosker M. de Haan.
De toegansprijs is 35 cent. Bij voor
verkoop 30 cent.
Helpt mede dezen avond te doen sla
gen en koopt een programma hetwelk
U wordt aangeboden.
CINEMA DE HAAN WIERINGEN
Binnenkort verwacht Greta Garbo in
.stijf, later volgen de spieren van romp le
dematen totdat tenslotte de dood een einde
maakt aan het huiveringwekkende schouw
spel.
Andere door parasieten verwekte hersen
ziekten vertoonen soortgelijke symptomen.
Gewoonlijk trekken de onrustige gedragingen
der dieren en het voortdurend veranderen
van leger het sterkst de aandacht. In ern
stige gevallen geraakt het dier in razernij.
Paarden willen niet langer gehoorzamen en
beginnen links en rechts te slaan, runderen
beginnen luid te loeien en te stampen en wor
den agressief tegen mensch en dier, varkens
gillen doordringend en bijten om zich heen.
Een ander bekend voorbeeld van een be
smettelijke zenuwziekte is de kippen-spio-
chetose, die door bloedparasieten (Spirochaete
gallimarum) wordt verwekt en voornamelijk
door teken wordt overgebracht. De sympto
men zijn hevige slaperigheid, vermagering en
dikwijls verlamming der pooten. Tenslotte
treden krampen op, die gewoonlijk den dood
tengevolge hebben.
Naast parasieten zijn het vooral gezwellen,
die de grootste verwoestingen in de hersens
van levende wezens, menschen zoowel als
dieren aanrichten. Zoo geeft de Praagsche
dierenpsycholoog professor Dexler, een der
beste kenners der zieke dierenziel, een schets
van het gedrag van een tengevolge van een
hersengezwel ziek geworden dashond. „Bij
zonder opvallend was, dat het dier, eiken dag
een paar maal een bepaald deel van den tuin
opzocht, waar de hond dan levendig en on-
Is 't ge-illustreerde orgaan „Panorama"
(de Stad Amsterdam) fascistisch
Deze vraag zou Woensdagavond be
antwoord worden door gewezen perso
neel van de Uitgevers van dit blad,
dat was ontslagen of ontslag had ge
nomen.
Waar de Amsterdamsche collega's
lang wegbleven nam de hr. Siesling
voorloopig het woord en wilde even
releveeren, waarom Nan Kat als agent
van „De Stad" bedankt had. Er kwam
een conflict op de drukkerij van dit
blad en alle linksche elementen en
ook Joden werden ontslagen. Er werd
gepraat dat de directie fascistisch was
en in dat vermoeden werden we ge
sterkt, toen Nan een formulier kreeg,
waarop hij zijn geboortedatum, geloof,
politieke richting, enz. moest invullen.
Ook alle adressen van dé abonné's moes
ten zuiver opgegeven worden. Toen
heeft Nan ontslag genomen, ook al om
dat een vertegenwoordiger van de di
rectie zich bij een woordenwisseling
tegen ons, aldus spr., verpraatte en wij
in ons vermoeden werden versterkt,
dat „De Stad" fascistisch is. Nog een
bewijs dat vanwege deze drukkerij een
dergelijk blad in Duitschland wordt
uitgegeven „Neue Jugend." De chef van
Panorama" loopt met 'n N.S.B.-
speldje op, en de hr. Rempt, (verte-
genw, „De Stad") zei tegen Nan dat hij
maar niet naar het Jodenkamp moest
toegaan en in Amsterdam; weet men
overal dat „Panorama" fascistisch is
want toen 't blad eens in Café G. Omis
op tafel lag, zei een Amsterd. henge
laar „dat zou in Amsterdam niet moe
ten gebeuren, want dan werd 't café
geboycot
Tot zoover de hr. Siesling. Toen arri
veerde een Amsterdamsch collega,
en twee uit Scliagen, die vroeger ook
voor „De Stad" hadden gewerkt en nu
voor hun eigen blad „Stad en Land."
De Amsterd. beer, Van Amerongen
geheeten, vertelde 't zelfde als Siesling
reeds had gezegd over de fascistische
rustig om zich heen kijkend geruimen tijd
bleef ronddwalen, waarna hij na angstig te
hebben gejankt zijn rustelooze wandelingen
hervatte." Kenschetsend voor het gedrang van
dergelijke dieren is het verlies van het oriën
tatievermogen zoóals dit in ernstige geval
len van versuffing ook bij den mensch het
geval is.
Er bestaat een heele reeks dierlijke geestes
ziekten, die door een algemeene ziekte der
hersens worden veroorzaakt, of althans in een
aanzienlijk deel der hersens zetelen. Op ge
brekkige ontwikkeling der hersens berust bij
voorbeeld zwakzinnigheid bij den hond.
„Dergelijke dieren", zegt Dexler? „ontwikke
len zich tot goedige, zonderlinge, apathische
wezens, die hun meester weliswaar weinig ver
■iriet, maar ook weinig plezier berokkenen."
Uiterlijk vallen zij op door het ten achter
blijven van den groei van den romp en de
ledematen.
Een der meest verbreide algemeene hersen
ziekten is waterzucht in de hersenholte, die
vooral bij paarden voorkomt. De ziekte uit
zich in het apathische, slaperige gedrag der
paarden, die het grootste deel van den dag
met gesloten oogen, neerhangenden kop en
hangende ooren blijven staan. Roept men ze,
dan reageeren zij soms niet, ofwel uit de on
doeltreffende bewegingen van kop en ooren
blijkt, dat zij de richting waaruit het geluid
komt, foutief beoordeelen. Bij het loopen en
staan hebben hun pooten een slordigen stand,
het eten wordt menigmaal onderbroken. Met
een bos hooi tusschen de tanden schijnen zij
in te slapen. Laat men ze buiten lost dan
blijven zij dikwijls stokstijf staan, ofwel ze
gaan in een kringetje rond loopen, zonder
uit te wijken voor hinderpalen, die zij op hun
weg ontmoeten. Zij struikelen en vallen er
over, blijven er voor staan en kunnen zich
niet oriënteeren en uit moeilijke situaties
bevrijden.
Een andere vorm van algemeene hersen
ziekte zijn de hersenontstekingen en de her
senvliesontstekingen. Bij paarden verwekken
zij een diepe versuffing en een algemeene
moeheid, plaatselijke krampen van hals- en
kauwspieren en plotselinge aanvallen van
bewegingsdrang, waarbij de dieren zich ern
stig kunnen verwonden.
De laatste vorm der hersenziekten is epi
lepsie, die berust op een prikkeling der her
senschors en bij mensch en dier volkomen
gelijk verloopt. Bij epileptische aanvallen zak
ken de dieren na korten tijd bewusteloos in
een en krijgen heftige krampen.
In al deze gevallen van uitzonderlijk ge
drag der dieren heeft men met hersenziekten
te doen, die op geheel soortgelijke wijze aan
tal van zielsziekten van den mensch te gron
de liggen. Er zijn echter ook onderzoekers,
dje betwisten, dat er sprake kan zijn van
dierlijke „geestesziekten". „Krankzinnigheid is
den dieren vreemd", meent bijvoorbeeld dr.
K. C. Schneider, ^aangezien zij het bewust
zijn van het Ik missen." Anderzijds aarzelt
dr. Dexler geen oogenblik, de aangeboren
zwakzinnigheid van den hond als „echte
idiotie" te bestempelen.
