TWEEDE BLAD.
VRIJDAG 24 JANUARI 1936
No.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINQBN EN OMSTREKEN
WIERINGER COURANT
DE PLANEET MARS.
De planeet Mars is thans „slechts
100 millioen km. van de aarde verwij
derd, de kortste afstand sinds 1928.
De astronomen over de geheele wereld
trachten van deze omstandigheid ge
bruik te maken om het groote raad
sel van de z.g. Marskanalen thans ein
delijk op te lossen.
Generaties van geleerden hebben
vergeefs gepoogd, de geheimen van
Mars te ontraadselen. Naar zijn af
stand tot de zon is Mars de vierde pla
neet, die tevens de grootste overeen
komst met de aarde vertoont. Zijn ge
middelde afstand tot de zon is ander-
halfmaal zoo groot als die van de aar
de. Tengevolge van haar excentrische
baan schommelt de afstand van de
planeet tot de zon tusschen de 205 en
247 millioen Km. Met zijn middellijn
van 6770 Km. is Mars ongeveer half
zoo groot als de aarde. Een afplatting
heeft men bij de tot dusver verrichtte
waarnemingen nog niet kunnen con-
stateeren.
Reeds bij waarneming met het bloo-
te ook valt Mars op door zijn rood
licht. Met een sterrenkijker gewapend
kan men een heele reeks bijzonderhe
den onderscheiden. Zoo ziet men dan
bijvoorbeeld aan de beide polen van
de planeet witte vlekken, die zicht
baar zijn door de zeer dunne, doch
niet overal even doorzichtige atmos
feer, welke de planeet omgeeft. Al naar
gelang het op de planeet winter of zo
mer is, breiden zich deze vlekken uit
of trekken zij zich terug. De vlekken
gelijken op de poolstreken van onze
aarde, doch het is welhaast onmoge
lijk, dat zij uit ijs of sneeuw bestaan,
want men heeft in de atmosfeer van
Mars geen waterdamp kunnen aan-
toonen. De gemiddelde temperatuur
van de planeet is lager dan op aarde
en bovendien aan sterke schommelin
gen onderhevig.
Tegen het einde van de vorige eeuw
bracht de bekende Italiaansche astro
noom Schiaparelli, de directeur van
de sterrenwacht te Milaan, de wereld
in opschudding met zijn verklaring,
dat hij op grond van jarenlange waar
nemingen tot de overtuiging was ge
komen, dat de lange, rechte strepen,
die men aan de oppervlakte van de pla
neet kon waarnemen, niet minder
dan een door menschenhand tot stand
gebracht, wijdvertakt „kanaalsysteem"
konden zijn.
Tegenwoordig vindt de leer van
Schaiparelli onder de astronomen wei
nig aanhangers meer. De tempera-
tuursverhoudingen, die men er heeft
kunnen vaststellen, maken het voorko
men van hoogere levensvormen hoogst
onwaarschijnlijk. En het is lang niet
zeker, dat in het „kanalenstelsel" van
Schiaparelli inderdaad het verband be
staat, dat deze geleerde er in meende
te kunnen waarnemen. Het is heel goed
mogelijk, dat hetgeen men ziet slechts
los van elkaar staande punten of stre
pen zijn, die den mensch, door den
ontzagwekkenden afstand waarop hij
toeschouwt als één samenhangend ge
heel voorkomen. Vele geleerden houden
de „Marskanalen" thans voor enorme
kloven en groeven tusschen de eilan
den en de voorgebergten. Aan de ran
den van deze kloven moeten zich on
der bepaalde omstandigheden dooi' af
zetting van vulkanische stof of andere
materie strooken land kunnen vormen
waar plantengroei mogelijk moet zijn.
Deze strooken grond zouden zich dan
bij beschouwing door den verrekijker
als „verdubbeling" van de kanalen
voordoen. De atmosfeer op Mars moet
volgens den huidigen stand der waar
nemingen ongeveer overeenkomen
imet de stratosfeer, die wij om onze
aarde kennen. De „Marsmenschen"
zouden dus wel met zuurstofapparaten
op de wereld moeten komen om te
kunnen ademhalen.
Daarentegen zijn de levensvoorwaar
den voor een lage plantenwereld vol
strekt niet aanwezig. De warmte, die de
paneet zelf bezit, is nog niet uitgeput,
ook wordt er door vulkanische erup
ties voortdurend zand en stof uitge
braakt, waardoor een goede voedings
bodem wordt gevormd. Doch dieren,
die op longademhaling zijn aangewe
zen, kunnen op Mars niet voorkomen.
Daarentegen is het zeer waarschijnlijk,
dat er op de planeet lage, eencellige
wezens, zooals ze ook op aarde onder
de moeilijkste levensvoorwaarden kun
nen bestaan, aanwezig zijn. Doch dit
zijn alles slechts veronderstellingen
waarvoor voorloopig nog geen bewij
zen zijn aan te voeren.
Mochten er niettemin toch „Mars
menschen" bestaan, dan leven ze in 'n
wonderwereld, zooals men ze op aaide
niet kent. De planeet heeft namelijk
liefst twee manen tegelijk tot haar be
schikking, die in 1877 door den astro
noom Hall zijn ontdekt. Ze werden
„Phobos" en „Deimos" genoemd. De
omlooptijd van do binnenste maan is
kleiner dan de Marsrotatie, zoodat
eventueele waarnemer op Mars de
maan in het Westen op en in het Oos
ten onder ziet gaan. Een verkeerde
wereld dus, die onze fantasie slechts
zou prikkelen
EDEL BEDROG.
Het was in de jaren 20 -- vertelde de
antiquair het zakenleven, dat de we
reldoorlog totaal lam geslagen had,
bloeide eensklaps weer op. Sommigen
voorspelden tVel, dat die opbloei van
korten duur zou zijn en weidra door 'n
veel diepere inzinking zou gevolgd
worden, maar een feit bleef het, dat
verscheidene menschen veel geld ver
dienden en dus ook veel uit gaven.
Mijn zaken gingen voortrefielijk, ik
kon zooveel antiquiteiten en kunst
voorwerpen niet inkoopen, of ik ver
kocht ze grif, en het was vaak een groo
te moeilijkheid, den snel slinleenden
voorraad van mijn magazijn voortdu
rend aan te vullen. Zoodoende was ik
aldoor op reis, aan het speuren naar
artikelen, die mijn afnemers vroegen.
Ik had n.1, veel vraag naar oude
prenten en gravures van beroemde
meesters uit vroegere eeuwen en het.
was verre van gemakkelijk daar aan
te komen.
Door een toeval hoorde ik van een
Duitschen, invaliden, gepensionneer-
den generaal, baron von Ehrenfels,
die een rijke verzameling gravures en
etsen van oude meesters moest hebbn.
Hij had het niet breed -- vertelde men
mij zijn landgoed, dat in het Ostelbi-
sche lag, was verkocht en nu woonde
hij in een kleine stad aan den Rijn,
niet ver van Dusseldorp.
Terstond spoorde ik erheen en mijn
portefeuille was ruim voorzien van
goed Hollandsch bankpapier, waarvoor
ik hoopte, dat hij mij zijn collectie, of
minstens een deel daarvan zou willen
afstaan.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
Auto op mast gespiest
Bij Steinau aan de Oder reed een
auto in volle vaart op een wagen met
masten zonder achterlicht. Een der lan
ge boomen sloeg door de voorruit tegen
het hoofd van den bestuurder en kwam
van achteren uit de auto te voorschijn.
De voerman, die angst kreeg voor een
bestraffing, reed met de auto gespietst
op zijn boom tegen de straatboomen
aan, waarop de auto weer werd afge
stroopt van de spiets. Hij liet daarop
den verpletterenden wagen met het lijk
liggen, doch kon later worden gearres
teerd.
Kind door wolf ontvoerd.
In een Poolsch dorp in het gebied
van Wilna kwam een wolf midden 't
dorpsplein opsnellen waar kinderen
aan het spelen waren. Het dier greep
een kind uit het groepje en rende er
mede het bosch in. De andere kinderen
zetten het op een loopen en schreeuw
den om hulp waarop de boeren den
wolf achtervolgden. Deze kreeg angst
en liet het kind vallen, waarop de
wolf snapte. Het kind is volkomen on
gedeerd.
Amerika's>Doodencel.
Het geval Hauptmann leidt tot de
opmerking, dat het onbegrijpelijk
schijnt, waarom nooit mondinaal niet
tegen de doodstraf!"maar tegen liet ge
sol met ter dood veroordeelden in de
Vereenigde Staten geprotesteerd wordt.
Wie herinnert zich niet. het rukken en
trekken van „recht" en politiek aan de
terdoodveroordeelden Sacco en Van-
zetti, zeven jaar lang Blijkbaar
even onschuldige negers „van Scotts-
boro" zitten op dezelfde manier nog
steeds in hun dooden-cellen te wachten!
en nu het geval-Hauptmann. Wij scheu
ren voor onze kleinen de Kinderkrant
uit het avondblad, maar onvermijdelijk
kijken ze ook de andere bladzijden
wel eens in, en wat moet dan hun in
druk wezen van Hauptmann, met één
oog draaiend van ontzetting, gekooid
als een dier en zoo gefotografeerd
Kinderen stellen ons vragen. Moeten
wij dan uitleggen, hoe onzedelijk wat
onmenschelijk „groote menschen"
zijn, en in hel bijzonder de allergroot
sten in hun kinderlijke oogen de
machtigen, want een kind heeft nog
ongebreidelden eerbied voor macht. On
zedelijk is het zeker, dat eindeloos
voorspiegelen van dood en leven aan
een terdoodveroordeelde. Hauptmann
zoo moeten wij aannemen, roofde uit
geldzucht een kind en doodde het wel
licht uit angst van ontdekt te wor
den ofschoon nooit is waarschijnlijk
gemaakt, dat hij aan dien moord an-
nes was. Stel echter hij dééd dit alles,
stel hij verdiende in onze oogen den
dood, is dan wat Amerika met moorde
naars doet „de dóód" Dit op langen
termijn den datum bepalen en dv
telkens die herhaling „en tóch zult
ge door ons worden gedood Hebt
u wel eens gezien, hoe boerenjongens
een rat hadden gevangen, die in een
kooi plaatsten, de kooi openden, en
rondom stonden in een dichten kring
met dikke stokken en hebt u dan die
rat zien kijken Zoo leek Haupt-
mann's blik in zijn kooi Niet de
dood is dat. Iets duizenmaal ergers
satanische angst.
(Haagsche Post.)
luitenant Vos toesnellen, gewapend
met een pistool en gevolgd door den
controleur. De amokmaker nam toen
èen houding aan, alsof hij geen kwaad
wilde. Plotseling loste hij op korten
afstand eenige schoten. waarvan er
een kapitein Koster trof. De contro
leur, luitenant Vos en eenige anderen
slaagden erin, hoewel zij door Amat
werden beschoten, kapitein Koster
naar de ziekenzaal te brengen, waar
hij een uur later overleed.
Sergeant-majoor Van Zandbergen
vuurde op den amokmaker, die een be
weging maakte alsof hij viel. Van Zand
bergen dacht, hem te hebben geraakt,
doch dit bleek onjuist te zijn, waarna
Amat tweemaal schoot, daarbij den on
derofficier doodelijk verwondende. De
amakmaker is vervolgens gevlucht.
Den volgenden morgen, toen hij in de
vroegte het kampement poogde binnen
te dringen, hebben de wachthoudende
militairen hem doodgeschoten.
Zeven Amsterdamsche winkeliers
veroordeeld.
Overtreding van de Wet op de
uitverkoopen.
De Amsterdamsche kantonrechter
heeft schriftelijk vonnis gewezen in
zeven strafzaken tegen winkeliers, die
Dinsdag 14 Januari terecht hebben ge
staan wegens overtreding van de Wet
op de uitverkoopen.
De kantonrechter zeide van mee
ning te zijn. dat in al deze gevallen de
indruk wordt gewekt van tijdelijke
voordeelige aanbiedingen in verband
met bijzondere omstandigheden. ten
aanzien van hun winkelnering. Con
form den eisch veroordeelde de kanton
rechter de winkeliers ieder tot 'n geld
boete van f 25 subsidair tien dagen
hechtenis.
Wordt de steunregeling gewijzigd
In verschillende bladen is een mede-
deeling opgenomen betreffende een
eventueele wijziging in de steunrege
ling voor werkloozen, waarbij de steun
normen zelf buiten spel zouden wor
den gelaten.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Ik had niet de minste moeite hem te
vinden. De eerste voorbijganger, wien
ik op straat naar generaal von Ehren-
felz vroeg, wees mij zijn woning aan en
vertelde mij, dat de generaal in den
oorlog blindgeschoten was.
Het was een klein, eenvoudig huis
je, bijna armoedig niemand zou
daar een generaal van het voormalige
Duitsche leger, die nog boven dien ba
ron was, gezocht hebben.
Een blonde jongedame deed open.
Zij was de dochter van den generaal,
dien ik op het oogenblik niet. spreken
kon, want hij deed juist zijn middag
dutje, maar als ik over een uur zou
willen terugkomen. Dat beloofde ik te
zullen doen. maar toen ik haar het
doel van mijn bezoek meedeelde, ver
toonde zich een trek van ongerust
heid op haar mooi regelmatig gelaat
en haar groote, korenblauwe oogen
drukten angst uit. Toen ik haar eenigs
zins verwonderd aankeek, zeide zij
Zoudt u, alvorens wij u bij vader
toelaten, eerst een gesprek onder vier
oogen met moeder willen hebben Zij
zal u iets meedeelen, dat u weten moet,
voordat u met vader spreekt.
-- Ik ben geheel tot uw dienst, ant
woordde ik. Prompt over een uur wan
delde ik het stadje door waar weinig
belangwekkends te zien was, en op
het bepaalde uur belde ik opnieuw bij
generaal von Elirenfelz aan. Zijn doch
ter liet mij ditmaal binnen en brachv
mij in de voorkamer, die zeer karig ge
meubileerd was. Daar wachtte mij een
statige, grijze dame, die zich als baro
nes von Elirenfelz aan mij voorstelde
en mij verzocht, plaats te nemen.
Mijnheer, begon zij, het is een
De amok op Larantoeka op Flores.
Nadere bijzonderheden.
Naar Aneta seint zijn thans bij het
departement van oorlog te Batavia de
bijzonderheden bekend geworden om-
rrent de amok te Larantoeka op Oost
Flores. waarbij de kapitein der infan
terie II. J. M. Koster en de sergeant-
majoor Van Zandbergen werden ge
dood.
De Maleische fuselier Amat werd op
Nieuwjaarsdag op heeterdaad betrapt
bij het stelen van geld van een korpo
raal en is daardoor blijkbaar ..maloet'
geworden. De man wist zich op 5 Jan.
in den namiddag meester te maken
van een karabijn uit het wachtlokaal
van het kampement van het te La
rantoeka liggende detachement. met
welk wapen hij eenige schoten gelost
heeft op den fuselier Planton, die op
wacht zat, zonder hem te treffen.
Door het geluid van het schot geal
armeerd, kwamen kapitein Koster en
droevige geschiedenis, die ik u moet
vertellen, alvorens ik u bij den gene
raal kan toelaten. Voor den oorlog wa
ren wij rijk, wij bezaten een fraai land
goed, waar wij den tijd doorbrachten
als mijn man niet voor zijn dienst te
Berlijn moest wezen. In den oorlog
hebben wij ons vermogen verloren en
het landgoed is voor schuld verkocht
moeten worden, maar mijn man had
tenminste nog een groote gage als ge
neraal. Toen hij als invalide van het
oorlogstooneel terugkeerde, stelde zijn
pensioen ons nog in staat, eenigszins
overeenkomstig onzen stand te leven.
Toen kwam de grootste ramp, de infla
tie. De mark zakte dieper en dieper,
het geld was tenslotte nagenoeg waar
deloos geworden en waar wij vroeger,
met de grootste zuinigheid, een maand
van konden leven, is nu nauwelijks
toereikend voor drie dagen, ook al heb
ben wij ons hier, in dit provinciestadje
teruggetrokken.
Mijn man is altijd 'n hartstochtelijk
liefhebber van oude platen en gravu
res geweest, al van zijn jeugd af en
zijn geheele leven heeft hij er aan be
steed, om 'n prachtige verzameling bij
een te brengn. Teneinde raad hebben
mijn dochter en ik er toe moeten be
sluiten, die verzameling aan te tasten.
De oude etsen en gravures waren veel
geld waard en stuk voor stuk hebben
wij ervan verkocht. Zoo is het ons mo
gelijk geweest in het leven te blijven,
alleen mijn man weet daar niets van.
In de eeuwige duisternis, die hem om
geeft, is zijn platenverzameling zijn
eenige geluk. Ik bid u, als u straks bij
hem bent, verstoor dan dat geluk
niet, speel mee de droeve comedie,
GAPPEN.
H. t. H.
Men rooft de fietsen om de plaatjes,
Betaalde tijd gaat heen met praatjes,
Een schattig meisje om haar mond
Een doos sigaren om de bandjes
Een kunstgebit om 't goud der tandjes
Maar elke roof is ongezond
Men rooft de zegels van de brieven
Om U en mij met port te grieven
Men rooft ook goede naam en eer
Men rooft de rust die wij behoeven
Genot, door veel belastingschroeven
Lawaai, geschreeuw en nog veel meer
Bezuiniging wordt aangeprezen
Om onz' inzichten te genezen
Een middel erger dan de kwaal
Gaat men zoo voort is het te vreezen
Dat ieder op „roof" uit zal wezen
Dan zijn we roovers allemaal
Men is zoo zacht als kannibalen
Daarbij zoo glad als versche alen.
Grijpen en houden gaat niet best
Maar Sijmpie lief zal wel betalen
Al zou de duivel zelf het halen,
Heel Holland lijkt een rooversnest.
die mijn dochter en ik al maanden
lang met hem spelen en wij zullen er
u voor zegenen.
Wat kon ik anders doen, dan het ver
zoek der oude dame inwilligen Een
dankbare blik beloonde mij voor die
toezegging en zij nam mij mee naar
den blinden generaal.
Toen zij hem zeide, dat ik van zijn
verzameling had gehoord en opzette
lijk uit Holand was gekomen om ze
te zien, straalde 's-grijsaards gelaat
van trots en voldoening. Hij drukte
mij hartelijk de hand en begon vol op
getogenheid, te spreken over zijn col
lectie, de mooiste, die in Duitschland
was te vinden en mij te vertellen
hoeveel moeite het hem gekost had,
zulk een keurverzameling bijeen te
brengen.
Freule Von Ehrenfelz legde nu een
groot aantal mappen op de tafel, keu
rig in volgorde en de generaal opende
ze stuk voor stuk. Hij zag zijn kunst
schatten weer voor zijn geestesoog en
beschreef ze mij tot in de kleinste bij
zonderheden en ik bewonderde met
hem, hetgeen ik niet zag, want
de plaats, waar kunststukken gelegen
hadden, welke onder de etsnaald van
Rembrandt, Alfred Durer en andere
groote meesters waren ontstaan, werd
ingenomen door banale prenten, welke
men voor een paar dubbetjes in eiken
boekwinkel kan koopen.
Ons Lichaam en onze Gezondheid.
Nieuwe behandeling van migraine.
Volgens mededeeling in de „Wiener
Medizinische Wochenschrift" heeft de
zenuwarts, prof. Wagner—Jauregg, be
kend door zijn malaria-kuur bij hersen
verweeking, een dieetkuur voor lij
ders aan migraine (schele hoofdpijn)
uitgevonden. Daarbij is het gebruik
van suiker, honing, jam, bonbons en
alle zoetigheden, ook van zoet ooft
verboden. Zetmeel in den vorm van
brood en aardappelen is geoorloofd.
Dit dieet moet minstens 4 weken lang
worden volgehouden en in dien tijd
moet de patiënt eiken morgen vóór het
ontbijt een glas Karlsbader-water drin
ken en daarna een uur wandelen. Het
succes dezer kuur zou volgens de be
richten zeer groot zijn en aanhouden
als de lijder er voor zorgt, ook verder
een suikerarm dieet op te volgen. Deze
nieuwe behandeling van migraine
heeft geen onoverkomelijke moeilijk
heden of gevaren en kan dus in voor
komende gevallen zonder bezwaar be
proefd worden.
MARKTBERICHTEN.
De Kaasmarkt.
HOORN. 23 Jan. 1936. Op de gehou
den kaasmarkt waren aanvoer en prij
zen als volgt 4 stapels kleine boeren
kaas f 19.50 1 stapel kleine boeren
kaas f 19. Totaal 5 stapels wegende
2702 Kg. De handel was vlug.
De Veemarkt.
SCHAGEN, 23 Jan 1936. Op de ge
houden weekveemarkt waren aanvoer
en prijzen als volgt 25 Paarden f 150-
f 350 5 mag. Geldekoeien f 92-f 130
23 vette Geldekoeien f 150-f 200 4 Kalf
koeien fl50-f 200 4 Vaarzen f 80-f 90
2 Graskalveren f 30-f 40 36 Nuchtere
kalveren f 6-f 14 96 vette Schapen
f 9-f 14 14 vette Varkens per Kg.
34-36 cent 115 Biggen f 10-f 16 en 15
Konijnen f 0.50-f 1.50.
Stichting „Heldersche Eierveillng."
Noteering van 23 Januari 1936. Aan
gevoerd 20428 Kipeieren.
Prijs 52-54 Kg. 300 55-57 Kg. 300
a 320 58-60 Kg. 300 a 350 61-63 Kg.
320 a 370 64-67 Kg. 330 a 380. Alles
per 100 stuks.
Eierveiling Schagen. Veilingsbericht
van Donderdag 23 Jan. 1936. Aange
voerd 35000 Kipeieren. Eendeieren 600;.
Prijs 54-56 Kg. 300 a 320 56-58 Kg.
300 a 330 58-60 Kg. 310 a 330 60-62
Kg. 310 a 330 6£-65 Kg. 330 a 370.
Eendeieren 260 a 280. Alles per 100
stuks.
Lierveiling Purmerend. Weekbericht
van 21 Jan. 1936. Aangevoerd 90.000
Kippeneieren. Eendeieren 80.000.
Prijs 50-52 Kg. 300 a 320 53-55 Kg.
320 a 340 5&-57 Kg. 320 a 340 58-59
Kg. 330 a 350 60-62 Kg. 340 a 360
63-64 Kg. 350 a 370 65-66 Kg. 370 a
380 70-80 Kg. 3.80 a 5.00. Eendeieren
250 a 265. Alles per 100 stuks.
Afdeeling Pluimvee Oude Kippen
f 0.90 a f 1.20 Jonge Hanen f 0.65-
f 0.90 Oude Eenden f 0.50-f 0.60
Jonge Woerden f 0.50-f 0.70 Kilo
prijs Oude Kippen f 0.45-f 0.48 idem
Jonge Hanen f 0.55-f 0.60.
DE OUDE MOP.
Mij is Zaterdag wat overkomen,
nou
Met die woorden zette zich rentenier
Jansen aan de stamtafel, waar zijn
vrienden, evenals hij in hun vrijen
tijd jager, hem wachtten.
Pietersen noodigt mij uit bij hem
te komen jagen. Loopen we door het
bosch. Vraagt-ie ineens „Heb jij je
jachtacte bij je Ik doorzoek al mijn
zakken en blijk ze te hebben vergeten.
Weet je wat, zegt Pietersen, als
ze op ons afkomen, om ons te contro
leeren loop ik hard weg. De veldwach
ter denkt dan natuurlijk dat ik geen
acte heb en zet mij na. Als hij me
heeft, haal ik m'n acte voor den dag
en jij bent onderdehand al kilometers
ver weg. Goed of niet
Ik zeg „reuze Pas heb ik „,reu
ze" gezegd, of er duikt een veldwachter
op. Ajuus, zegt Pietersen en zet het op
een loopen. Rustig komt de man der
wet op mij af en zegt „Uw jachtacte
alstublieft." Lachend kijkt hij Pieter
sen na en grappigt Wat kan die
vriend van u hard loopen
Jansen, dacht ik, nu slim zijn, en ik
antwoordt „Als zijn papieren in orde
waren, zou hij niet zoo vlug de kuiten
nemen. Loop 'm na voor de aardigheid'
Ik zal wel wijzer wezen, zegt de
man der wet, bovendien is het een ou
de mop, die tot vervelens toe wordt toe
gepast 't is een mop met een baard
van honderd jaar. Uw jachtacte
alstublieft
Toen zat ik in de klem. Hij slingerde
me op den bon, nam me mijn geweer af
en liet mij staan met de woorden:
Dat wordt een duur jachtgenot,
edele heer het komt u op minstens
20 gulden*
En Pietersen
Die heeft me uitgelachen op den
koop toe.