Ml
/f
27e JAARGANG
DINSDAG i DECEMBER 1936
No. loe>
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
HOE DE NEDERLANDSCHE ARBEIDER
ZIJN VRIJEN TIJD BESTEEDT.
DE VALSCHE
AANKLACHT.
REISBUREAU W.A.C.O.
WIERINGER COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG,
per 3 maanden f 1.
UITGEVER
BObKER WIERINGEN
BUREAU
Hippolytushoef Wierlngen
Telef. Intercomm. No. 19.
ADVERTENTlëN
Van 1 5 regels
Iedere regel meer
f O.SC
f 0.19
Het gebruik van tien vrijen lijd is
een probleem, dat de aandacht ver
dient. Tengevolge van de werkloos
heid beschikken velen over een teveel
aan vrijen tijd. Daar dit evenwel een
abnormaal verschijnsel is, waarvan
men mag verwachten, dat het zich op
den duur zal wijzigen, is het van meer
belang, het probleem van den vrijen
tijl door den werkenden arbeide r na
te gaan.
Een enquete.
Een commissie, waarin ook bestuurs
leden zaten van organisaties. die in
dit onderwerp belangstellen, heeft een
onderzoek ingesteld naar de wijze,
waarop de arbeider zijn vrijen tijd
besteedt. De Nutsboekerij van de Maat
schappij tot Nut van bet Algemeen
geeft in haar nummer 16 de uitkomsten
van deze enquête onder 621 arbeiders,
door dr. A. Blonk en dr. J. P. Kruijt,
met medewerking van E. W. Hofstee.
De onderzoekers bepaalden zich tot
de arbeiders, die regelmatig arbeiden
en sloot dus uit de crisis-werkloozen
en de bouwvakarbeiders en anderen,
die in sommige perioden geen loonar
beid verrichten. Als laagste leeftijds
grens werd 18 jaar aangenomen. Na
drukkelijk werd vastgesteld, dat bet
onderzoek en de verwerking van de ge
gevens geen enkel politiek, doch uit
sluitend een sociaal wetenschappelijk
oogmerk zou hebben.
Nadat eenige lijsten om verschillen
de redenen niet voor het onderzoek ge
schikt werden geacht, bleven over de
vragenlijsten, die door 621 personen
waren ingevuld. De vragenlijsten wa
ren zeer uitgebreid, hetgeen misschien
oorzaak is, dat er zoo betrekkelijk wei
nig ingevuld zijn terug ontvangen. Ook
is het niet te voorkomen geweest, dat
er een zekere eenzijdigheid in de en-
puéte is voorgekomen. Wel 44 pCt.
van de invullers bleek bestuurslid te
zijn van een of meer vereenigingen
Volgens de samenstellers van liet
rapport gecfi de enquête niettemin een
goed inzicht in de vraag, hoe de ont
wikkelde arbeider, althans naar ont
wikkeling strevende arbeider zijn vrij
en tijd besteedt.
De rapporteurs achten de betrouw
baarheid van de hun verstrekte gege
vens zeer groot in verband met de con
trole door de plaatselijke leiders. Het
was niet te vermijden, dat sommige in
vullers bezwaar maakten tegen het op
geven van hun naam en hun inkomen.
Men dacht aan een invulbiljet voor de
belasting Echter hebben slechts 37
personen hun inkomen niet ingevuld.
Het resultaat van het onderzoek
Een van de meest opvallende ken
merken van het resultaat van het on
derzoek is het groote verschil in het
besteden van den vrijen tijd door
agrarische en niet agrarische arbei
ders. De landarbeider heeft over het
algemeen minder vrijen tijd dan ande
ren. De werktijden zijn lang, vooral in
den zomer.
Landarbeiders besteden den minsten
tijd aan lectuur, aan studie thuis of in
een leeszaal, aan uitstapjes, vereeni-
gingsleven of liefheberijen. Daaren
tegen besteden zij mee dan andere
groepen hun vrijen tijd aan het bezoe
ken van kerken, bals en dancings. Ten
gevolge van hun lichamelijke moeheid
hebben zij een groote behoefte aan stil
zitten in den huiselijken kring.
Uit het rapport blijkt verder, dat de
tijd, aan slaap besteed, zeer varieert.
In de groote s.teden is deze tijd bet
grootst. Men gaat er laat naar bed, ter
wijl het uur van opstaan wordt bepaald
door bet aanvangsuur van den ar
beid. Met het ouder worden neemt de
duur van den slaap toe. Nachtarbeid
verkort den slaaptijd.
Liefhebberijen.
Slechts 6 pCt. van de 621 arbeiders
gaf op, min of meer regelmatig te vis-
sclien. Deze liefhebberij blijkt met de
grootte van het gezin toe te nemen en
het meest voor te koinen bij fabrieksar
beiders. Meestal vischt de arbeider op
een maaltje baars of karper feitelij1<
ish et dan een soort bijverdienste.
Spelen met de kinderen doen 207 van
de 389 huisvaders in de kleinere ge
zinnen meer dan in de grooteve. Hulp
bij het schoolwerk bieden het meest
de kantoorbedienden, het minst de
landarbeiders.
Schakelen we het cafébezoek voor
gaderingen uit, dan bezoekt slechts
14 pCt. van de arbeiders min of meer
regelmatig een café. Het percentage
bedraagt voor ongehuwden meer, n.1.
27.
De enquêtes leverde omtrent spelen
een frappant resultaat Te Kromme
nie werd opgemerkt, dat 93 pCt. van
de Katholieke arbeiders geregeld kaart
speelt tegen 68 pCt. van de onkerkelij
ke en 40 pCt. van de Geref. arbeiders.
Deze uitkomst bevestigt, dat de R.K,
arbeider dit spel zeer in eere houdt,
terwijl voor den Gereformeerden ar
beider juist het tegengestelde geldt.
Slechts 25 pCt. van de arbeiders be
zit geen radio. Bij landarbeiders was
dit percentage 50. De radio blijkt het
te hebben gewonnen van het hoek,
want 25 pCt. van de enquête-personen
waren geen radio-luisteraar, terwijl
36 pCt. opgaf geen boeken te lezen. De
Amsterdamsche diamantbewerkers
zijn trouwe radio-luisteraars. Aan uit
zendingen van de Italiaansche Opera
hebben zij hun hart verpand.
Wat het lezen van kranten betreft
leest 33 pCt. van de arbeiders een plaat
selijk of provinciaal blad, vaak ge
combineerd met een ander blad. In de
groote steden is de neutrale pers het
sterkst vertegenwoordigd. De krant
speelt een groote rol in de lectuur van
de arbeiders.
De omgang met familie is over liet
algemeen sterker dan burenbezoek. De
zucht naar bezoek neemt toe met den zeer hoog. Er was gelegenheid tot in-
leeftijd en is het sterkst hij de hoogste schrijving voor zeven kavels. Het hoog
FEUILLETON
ROMAN VAN DE
BEKENDE SCHRIJFSTER
VIOLETTE CARR.
15.)
Onwillekeurig had zij haar kleerenbundeltje
geopend, nam de voorwerpen er uit, die zij
van Alp Sassal Masone had meegebracht. Die
prachtige Alp, waar zij zoo'n vrij leven had
gekend.
Opeens viel er een stukje papier op den
grond, zij bukte zich en een nieuwe gedachte
kwam bij haar op.
„Mevrouw Minister Schwedler, München,
Schellingstrasse 47."
Dat was het adres van een dame die een
paar maanden geleden eenige malen op den
Alp was geweest.
„Als je ooit naar de stad wilt komen, dan
kun je bij mij terecht. Ik heb graag een meis
je van buiten en je bevalt me wel," had de
dame tegen haar gezegd. Fientje herinnerde
het zich nog helder. Een keurige dame was
het met een vriendelijk gezicht.
Toen een van de volgende dagen haar va
der een boodschap liet doen, ging zij tegelij
kertijd naar het postkantoor en schreef daar
een briefkaart.
„Lieve Mevrouw Als U mij hebben wil
kom ik zoo. U heb maar te schrijven. Harte
lijke groete van Josephina Collina in Pontre-
sina, bij boer Collina, als zomers op Alp Sas
sal Masone."
De letters stonden schots en scheef door
elkander en ook de taal was haar sterke
zijde niet, maar toen de kaart werkelijk op
de plaats van bestemming kwam, lachte de
vrouw van den minister hartelijk en haar
loonklasse (87 pCt.) het minst bij de
landarbeiders (52 pCt.)
Het derde deel van de arbeiders be
zoekt regelmatig een bioscoop. Daarop
volgen de uitvoeringen en feestverga-
deringen, die met het klimmen van de
jaren minder worden bezocht. Onmid
dellijk volgt het bezoeken van wed
strijden, dan het bezoek aan schouw
burg en concert en tooneel.
Wandelingen en fietstochten worden
door 83 pCt. van dea arbeiders gemaakt
vooral door de jongeren en gehuwden
zonder kinderen. Voor een deel is hier
bij de sport inbegrepen. Vanwege hei
betrekkelijk eenzijdige materiaal, zeg
gen de gegevens omtrent kerkbezoek
en vereenigingsleven niet veel.
Hiermee hebben we do voornaamste
punten uit de enquête aangestipt. Daar
slechts de antwoorden van 621 arbei
ders zijn ingekomen, bewijst het onder
zoek alleen iets omtrent het besteden
van den vrijen tijd door een gering aan
tal personen.
Niet uit her, oog moer. worden verlo
ren, dat bijvoorbeeld het tijdverdrijf
visschen schijnbaar een grooter per
centage aanhangers heeft, omdat het
een bij uitstek druk door werkloozen
beoefende bezigheid is.
Wanneer er een enquête werd inge
steld, waarop eenige duizenden lijsten
zouden binnenkomen, dan zouden som
mige percentages wellicht anders wor
den, daar de 621 lijsten slechts een
zeer vaag beeld geven van de wijze
waarop de arbeider zijn vrijen tijd ge
bruikt. Niettemin verdient de publica
tie van de Maatschappij tot Nut van
't Algemeen aandacht, omdat het vraag
stuk niet alleen voor sociologie, maar
ook voor de arbeiders zelf van groot
belangs is.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Het huwelijk van Prinses Juliana.
Hooge pachtsommen voor de
tribunes.
Er bestond Zaterdagmiddag in de ou
de raadszaal van het Haagsche Stad
huis groote belangstelling voor het
openen van de biljetten, waarop ver
meld waren de namen van de inschrij
vers voor het pachten van grond langs
den weg, die de Koninklijke stoet op
7 Januari zal volgen.
De bedragen van inschrijving waren
man, die de briefkaart ook even wilde lezen,
moest eveneens lachen.
„En wat zal de „lieve Mevrouw" antwoor
den Laat je haar komen
„Waarom niet. De meisjes uit de stad deu
gen over het algemeen niet voor het huiswerk.
Wat geeft het, als zij ons niet bevalt, dan
geef ik haar congé."
Drie dagen later kwam boer Collina binnen
en riep Fientje bij zich.
„Wat is er, vader
Zijn gezicht stond op onweer.
„Er is een brief voor juffrouw Josephina
Collina uit München. Die zal wel uit de ge
vangenis zijn."
„Maak hem open, vader."
Toen begon het gezicht van den ouden
man wat bij te trekken, toen hij las dat de
vrouw van een minister Fientje in betrekking-
wilde nemen. Want een heelen winter met
Afra samen, dat werd niets."
„Mag ik, vader
„Voor mijn part, je bent meerderjarig, je
kunt dus doen en laten wat je wilt zonder
mijn toestemming."
Zoo gebeurde het, dat toen de eerste win
tersneeuw over de dalen van de Engadin
dwarrelde, de laatste spaarduiten bij elkaar
werden gedaan om er een spoorkaarjte voor
te koopen om de wijde wereld in te vliegen.
HOOFDSTUK 5.
„München, Centraal Station Allen uit
stappen
Fientje werd uit een diepen slaap wakker.
Het eerste gedeelte van de reis door Zwit
serland tot Rohrbach was naar verhouding
vlug gegaan. Er waren een paar meisjes in
de coupé geweest, een uit Bazel en een uit
Konstanz, die 's zomers in een hotel in be
trekking waren en nu weer'naar huis terug
keerden.
Met de Kerstdagen en Nieuwjaar
rijden wij naar Dusseldorp Keulen
Antwerpen Brussel en Parijs.
Vraagt inlichtingen aan ons kantoor.
BREED 35 TEL. 184 HOORN.
ste aanbod was f 82.000
Voor het totaal aantal kavels ten na
me van de Handelmaatschappij C. de
Ruyter te Amsterdam voor f 75.000
schreef A. Tailleur te Amsterdam in.
Vermelding; verdient nog, dat de
K.N.A.C. voor de 60 m. Torens traal-
Noordwal voor f 10.500 inschreef.
Binnen enkele dagen zullen Burgem.
en Weth. de gunning hekend maken.
Het gunningsnedrag zal worden afge
staan aan liefdadige instellingen, waar
aan de naam van de Prinses is verbon
den.
Bededienst in aiie kerken te A'dam.
Te Amsterdam zal in verband met
het huwelijk van Prinses Juliana een
bededienst worden gehouden op Woens
dagavond 6 Januari half negen.
Up den huwelijksdag 7 Januari zal
het beieren van alle kerkklokken gedu
rende tien minuten de burgerij verkon
digen, dat de inzegeningsplechtigheid
is geëindigd.
Prinses en Prins naar Indië
Een uitnoodiging.
Aneta seint uit Bandoeug
Aan de officieele instanties zal mede
werking worden verzocht voor de be
weging, die beoogt liet jonggehuwde
Vorstelijke paar uit te noodigen voor
een reis naar Ned. Indië. Het ligt in de
bedoeling, dat voor dit doel een buiten
huis zal worden aangeboden bij Nagrek
op Java, om tot verblijf van de Prinses
en den Prins te dienen.
Landbouwer door stier gewond.
Zijn toestand zorgwekkend.
Toen de landbouwer Verbeten te
Linden (N.-Br.) bezig was in den stal
het vee te voederen, werd hij plotseling
aangevallen door een stier. Het woeste
dier nam hem op de horens en wierp
hem in een hoek. waarna het hem met
de horens en pooten bewerkte. Op het
tumult kwamen zijn twee zoons toege-
loopen. die er met groote moeite in
slaagden den stier te overmeesteren en
hun vader te bevrijden. De landbou
wer. die het bewustzijn had verloren,
waar, er deerlijk aan toe. Hij bloedde
uit verscheidene wonden en had. zoo
als later bij geneeskundig onderzoek
bleek, zware inwendige kneuzingen be
komen. De toestand van het slacht
offer is hoogst zorgwekkend.
Roodvonk te Grubbenvorst.
Meisjeskostschool gesioten.
In verband met een roodvonk-epide
mie, is op advies van den. huisarts het
pensionaat der Zusters Urselinen te
Grubbenvorst gesloten.
Twee patiëntjes uit deze kostschool
zijn overgebracht naar het R.K. Zieken
huis te Venlo. waar zij in de barak
voor besmettelijke ziekten zijn opgeno
men. Enkele patiëntjes worden thans
nog, in het pensionnaat Grubben
vorst verpleegd, zij zullen binnenkort
naar hun huis terugkeeren.
Het pensionnaat telt 70 leerlingen,
die nu, op de zieken na, allen naar
huis zijn gezonden.
PHILIPS IN ROEMENIë.
Plan tot oprichting fabriek
van radiolampen.
De Philips Mij. is voornemens in
Roemenië een fabriek op te richtten
voor den bouw van radio-lampen. De
productie zou zoo groot worden, dat in
het geheel Roemeensche gebruik zal
kunnen worden voorzien. De Mij. heeft
dan ook bij de Regeering een verzoek
ingediend, in overeenstemming met
het decreet van 19 Augustus 1936, inza
ke het monopolie voor de productie
van radio-lampen. Het Tungsram-con-
cern heeft eenzelfde verzoek ingediend.
De drukte van het grootestation brandde
op Fientje in. Het fluiten van de locomotieven
het gehaast en gedring van de menschen, de
kleine met motoren gedreven lorries, waarop
bergen bagage werden weggereden, het ge
roep van de krantenjongens, alles was zoo
vreemd voor haar. Zij moest een oogenblik
blijven staan en om zich heen kijken. Als
laatste passagiere uit dezen trein passeerde
zij de kaartencontrole en stond nu in de
groote hal, die op het stationsplein uitkwam.
Op de treden van het portaal sond zij stil.
Voor den eerste maal steeg het geroezemoes
van het groote stadsleven bij haar op. Zij
was steenkoud en had het gevoel van verla
tenheid, een angst voor dit leven, voor al die
vreemde menschen.
Maar Fientje, die gewoon was op eigen bee-
nen te staan, schudde met een trotsche bewe
ging het hoofd. „Belachelijk van me, om bang
te zijn, daar is toch geen reden voor."
Lang overlegde zij, wat zij moest doen. Hoe
zou zij de straat kunnen vinden waar de
vrouw van den minister woonde Daar ston
den een paar agenten, maar sinds Xaver door
de gendarmes was weggevoerd, had zij een
afschuw van allen, die bij de politie waren.
Zou zij het aan een van die menschen vragen
die allemaal zoo'n haast hadden?
„Wees voorzichtig, in een groote stad zijn
heel veel schurken," had de geestelijke ge
zegd, toen zij voor haar afreis nog eerst in
een kleine bergkapel te biecht was gegaan.
Misschien was dat niet heelemaal waad",
maar de menschen zagen er niet al te vrien
delijk uit en zij hadden schijnbaar allemaal
even veel haast. Eindelijk zag zij een oudere
vrouw met een band om den arm, die naar
haar keek en nu op haar toetrad.
„Bent U vreemd in München
„Ja, heelemaal."
„Zoekt U een betrekking Ik ben van de
stationsmissie."
LANDBOUW.
BOERDERIJ.
TUBERCULOSEBESTRIJDING ONDER
HET RUNDVEE.
Algemeene vergadering op Vrijdag 27 Nov.
In „Het Gulden Vlies" te Alkmaar is de 9e
Algemeene Vergadering gehouden van de
Vereeniging tot bestrijding van de tuberculose
onder het rundvee en van andere veeziekten
in Noordholland. De vergadering was druk
bezocht.
Uit de gegevens blijkt, dat met inbegrip
van het onderzoek der veestapels van de
B.-leden, die echter toch geheel volgens de
Rijksvoorschriften, als het merken der reac-
tedieren, enz., werken, in totaal 69136 dieren
werden onderzocht, dat is 4054 dieren meer
dan in het voorgaande jaar, toen er 65082
werden behandeld.
Voor hen, die hiermee nog niet op de hoog
te waren, zij vermeld, dat door het besluit
van de regeering tot stopzetting van het
aannemen van nieuwe leden-bestrijders ver
schillende veehouders die nog toegel. wensch-
ten te worden, hierdoor werden gedupeerd.
Na de hiervoor verkregen toestemming kon
den deze B.-leden tot de Rijksbestrijding wor
den toegelaten mits zij zelve de kosten van
het onderzoek betaalden.
In vergelijking met het vorige jaar blijkt,
dat van de toen 43 aangesloten organisaties
34 ten opzichte van deze situatie vooruit zijn
gegaan, 6 bleven" gelijk en 3 gingen er ach
teruit. Als grootste totaal in de verbetering-
moet Texel worden genoemd met van 275 vrije
stallen en 2654 dieren tot 351 stallen en 3301
dieren. Alzoo meer 76 stallen, waarin 647
dieren.
In vergelijking met het vorige jaar ging
van de toen 43 plaatselijke vereenigingen in
26 het reactie-percentage omlaag, in 3 bleef
het gelijk en in 14 steeg het.
Ten opzichte van de verdere werkzaamhe
den zij nog melding gemaakt van het onder
zoek inzake den omvang van het niet be
vruchten en het verwerpen bij het vee in de
fokvereenigingen.
Dit onderzoek geeft geen ongunstige uit
komst, maar waar de cijfers niet absoluut be
trouwbaar zijn,moet een en ander onder voor
behoud worden aanvaard.
Aan de hand van de ervaring zoowel met
Nu viel het Fientje in, dat de geestelijke
haar over die missie had gesproken. „Een
betrekking heb ik al bij mevrouw Schwedler,
in de Schellingstrasse, maar ik weet niet, hoe
ik daar komen moet."
„Dat is zoo ook niet te vinden, U zult beter
met den tram kunnen gaan. Ik zal het U
wel even wijzen."
Nu liep zij naast de vrouw, met moeite haar
angst bedwingend, over het groote plein naar
de tramhalte recht tegenover het station.
„Conducteur, wilt U zoo goed zijn de juf
frouw te wijzen waar zij uit moet stappen
voor de Schellingstrasse
„Stapt U maar in, ik zal U wel waarschu
wen."
Daar zat zij nu in de tram en keek naar de
drukte buiten. lederen keer als er een auto
in snelle vaart voorbij gleed, schrok zij op,
hoewel zij veilig buiten het gevaar zat. Scherp
lette zij op hetgeen de conducteur bij iedere
halte riep, want zij was bang, dat zij anders
te ver mee zou rijden. Wat sprken de men
schen hier een heele andere taal Daar tikte
de conducteur haar op den schouder. „Schel
lingstrasse, vlug, ik heb al driemaal gewaar
schuwd,wij hebben geen tijd."
Zij nam haar koffertje op en stond even
later op het vluchtheuveltje. Radeloos keek
zij om zich heen. Zij kon zich niet begrijpen
waarom al die menschen hier zoo'n haast
hadden. Eindelijk had zij moed genoeg ver
zameld om aan een van de voorbijgangers te
vragen waar de Schellingstrasse was.
„Kunt U niet lezen Het staat daar toch
op het naambordje
Kort en stug was het antwoord geweest,
maar zij schaamde zich eigenlijk, dat zij hee
lemaal niet op het naambordje had gelet. Ja,
daar stond het. De Schellingstrasse was een
rustige zijstraat en spoedig had zij het huis
nummer gevonden. Ook de portier was een
brommerig mensch.
„Bij wie moet U zijn
„Bij Mevrouw Schwedler."
„Boven, derde etage, maar ga over de bin
nenplaats de achtertrap op."
Hijgend en met kloppend hart ging zij naar
boven. Wat woonden hier veel menschen in
een huis bij elkaar. De binnenplaats met zijn
smerige, grijze muren deed haar erg somber
aan. Eindelijk was zij boven en vond zij de
deur, drukte op de electrische schel. De oude
mevrouw deed haar zelf open en keek haar
eerst even verbaasd aan.
„Ik ben Fientje
„Kom binnen. Het is goed, dat je er bent.
Kathi is reeds vertrokken. Hier is je kamer,
zet je koffer daar maar neer en maak het je
gemakkelijk, als je klaar bent, kun je wel
komen helpen."
De dag vloog om, want Fientje had steeds
iets anders te doen en te zien. Onder leiding
van de oude dame moest zij leeren tafeldek
ken, het eten opdienen en allerlei andere din
gen doen. Terwijl zij in de eetkamer bezig
was, zag zij ook den Minister, een norsche,
door ischias geplaagde oude man, die heele
maal geen notitie van haar nam.
Toen leerde zij bedden opmaken en de
slaapkamer een beurt geven, terwijl zij
's avonds in het café, recht tegenover het
huis een flesch bier voor den ouden heer
moest halen.
Eindelijk was het negen uur en Mevrouw
Schwedler stuurde Fientje nu naar haar
kamer.
,,'s Morgens om zes uur moet je opstaan,
hier is een wekker zei ze.
Maar Fientje schudde het hoofd. „Ik heb
geen wekker noodig."
Mevrouw ging naar haar man in de huis
kamer. „Als het meisje zoo blijft dan heb ik
het getroffen." Haar man bromde wat bin
nensmonds en nam een slok bier.
(Wordt vervolgd).
