23e JAARGANG
DONDERDAG 25 MEI 1939
NIEUWS»- E N
WIERINGEN
BLAD VOOR
OMSTREKEN
No. 60
DE VIERDE MAN.
W. A. C. O. AUTOBUSDIENSTEN.
KOFFERS en TASSCHEN.
WIERINGER COURANT
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden f 1.25.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
UITGEVER
CORN. J. BOSKER WIERINGEN.
BUREAU
Telefoon Intercomm. No. 19
vereen. staten
duikboot in nood
onder water
Amerikaansche onderzeeër
kwam niet weer boven na
duik. - Hulpschepen ijlen toe
Reuter meldt uit Portsmouth
De Amerikaansche duikboot „Squa-
lis" is met 'n bemanning van 62 perso
nen aan boord ter hoogte van White-
Island op ongeveer 100 Km. ten Noor
den van Boston na. een oefenduik
niet weer boven water gekomen.
De „Squalis" die duikoefeningen
hield, was na een uur, den gewonen
maximum tijdsduur van een duik on
der zulke omstandigheden, nog niet
boven gekomen.
Ter plaatse staat 712 M. water.
De duikboot „Sculpin" die naar de
plaats van het gebeurde is gezonden,
heeft zich telefonisch met de „Squa
lis" in verbinding kunnen stellen en
vernomen, dat tijdens een diepen
duik 'n inlaatklep niet was gesloten,
zoodat het water de manschapsver-
blijven binnendrong.
Een sleepboot van de Marine en 'n
bergingsvaartuig voor duikbooten zijn
op weg om hulp te bieden. Ook de
kruiser „Brooklyn" is op volle kracht
uit New York vertrokken om zoo mo
gelijk hulp te verjleenleji.
De Marine-autoriteiten hebben ver
klaard, dat 'n duiker zou trachten de
inlaatklep te sluiten. Mocht dit luk
ken, dan zal het mogelijk zijn de duik
boot te lichten.
Een later bericht meldt, dat het wa
ter thans ook is binnengedrongen in
de achterste machinekamer.
Volgens de marine-autoriteiten kan
de boot 24 uur onder water blijven,
daar zij uitgerust is met de nieuwste
veiligheidsinrichtingen.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
auto met militairen tegen
boom gebotst
Eén doode en één zwaar ge
wonde.
Maandagavond ongeveer half elf is
te St. Antonis, gemeente Oploo 'n ern
stig auto-ongeluk gebeurd, waarbij
één persoon gedood werd, terwijl een
•tweedie1 inzittende zeer eriistige ver
wondingen heeft opgeloopen.
Omstreeks half elf kwam een chauf
feur, wonende te Boxmeer, met zijn
auto, waarin vier militairen zaten,
van de kermis te Oploo. Hij reed met
groote snelheid en ter hoogte van het
Café Halfweg onder St. Antonis
vloog de wagen in volle vaart tegen
FEUILLETON.
(Een geval uit de praktijk van Inspecteur
Sanders, lid der Centrale Recherche)
door UDO VAN EWOUD.
Nadruk verboden.
5.)
Een van ons zal dan ook vandaag nog naar
Keulen gaan om met behulp van de recherche
daar zijn verblijfplaats uit te vorschen."
„U is er dus vrijwel zeker van, dat Hellinger
werkelijk de dader is vroeg Wils.
,,'t Kan natuurlijk zijn, dat zich na het ver
hoor van de andere reizigers nog nieuwe ge
zichtspunten openen, maar u zult me toch
moeten toegeven, dat de heele zaak met dien
Hellinger ietwat verdacht is. De beschrijving
die de conducteur van den geheimzinnigen
medereiziger geeft, beantwoordt bovendien
geheel en al aan die, welke men in Amster
dam van Hellinger gegeven heeft. Vindt u 't
niet uiterst merkwaardig, dat men een bank
directeur inviteert om met 20 mille naar Rot
terdam te komen Zoo'n haast zal er toch
waarschijnlijk wel niet bij de zaak geweest
zijn En dan die GoldschmidtWie kent
dien man eigenlijk Hellinger's hospita heeft
nooit van hem gehoord, al wist ze dan wel te
vertellen, dat haar kostganger nogal veel
brieven uit Duitschland ontving. Dat laatste
zegt echter ook al weer bitter weinig, omdat
hij tegenwoordig blijkt te zijn van eenige
Duitsche firma's. In ieder geval, meneer Wils,
ben ik er van overtuigd, dat we een heel eind
op weg zullen zijn den dader in handen te
krijgen, wanneer we de verblijfplaats van
Hellinger weten.Dat mag u gerust in het
avondblad zetten I"
Wils glimlachte. „We zullen wel eens zien,
een boom. Een militair uit Geldrop:
vader van 5 kinderen, werd op slag
gedood, terwijl een der andere inzit
tenden uit Nijmegen, zeer zwaar ge
wond werd. Kort na de botsing waren
een geneesheer en 'n priester ter
plaatse. De zwaar gewonde werd, na
dat hem de eerste hulp was verleend,
per auto naar bet Ziekenhuis te Box
meer vervoerd, waarheen ook het stof
felijk overschot is overgebracht. De
andere inzittenden, die geen noemens
waardig letsel opliepen, zijn op eigen
gelegenheid naar hun woningen terug
gekeerd.
kamp voor principieele
dienstweigeraars
Waarom nog uitstel l!
De heer Van Sleen heeft de volgen
de vragen gericht tot de Minister van
Defensie
Is hét waar, dat met den bouw van
het kamp voor de principieele dienst
weigeraars nog steeds geen aanvang
is gemaakt
Wanneer deze vraag in bevestigden
zin mocht worden beantwoord, wil de
Minister >dan medejdeelen,, waaraan
dit uitstel te wijten is
Is het verder waar, dat tengevolge
van de vertraging in de voorbereiding
van den bouw en de inrichting van
bedoeld kamp een 60-tal principieele
dienstweigeraars reeds 1 a 2 jaar op
den oproep tot vervulling van hun bij-
zonderen burgerdienstplicht wachten,
en dezen nog niet weten, wanneer zij
in staat gesteld zullen worden zich
van dezen plicht te kwijten
Is de Minister niet van meening,
dat bedoelde jongelui hiervan ernstige
moeilijkbeden zullen kunnen onder
vinden bij het zoeken naar een betrek
king en bijgevolg in hun belangen
worden geschaad
Is de Minister bereid te bevorderen,
dat maatrgelen getroffen worden, die
aan dezen voor de betrokkenen onge-
wenschten en schadelijken toestand
zoo spoedig mogelijk 'n einde maken
samenwerking
openluchttheaters
Bergen (N.H.) Lochem en Soest
zijn reeds toegetreden.
Dezer dagen zijn te Amersfoort en
Utrecht tusschen de belanghebbenden
besprekingen gevoerd welke tot resul
taat hebben gehad, dat de openlucht
theaters te Bergen, Lochem en Soesi,
reeds in dit seizoen gaan samenwer
ken voorts heeft menf medegedeeld,
dat ook Arnhem en Ede overwegen
toe te treden. Dit zou het begin zijn
om te komen tot een Bond van Open
luchttheaters, hetgeen niet slechts
'n goede exploitatie in de hand zal wer
ken, maar waardoor het openluchttoo-
neel in Nederland groot ere populari-
teit kan krijgen.
wat we er van maken," zei hij. „Is er nog iets
bijzonders gevonden
„Nèe, niet meer dan gisteravond. Wat zou
den er trouwens in een coupé voor dingen van
beteekenis te vinden zijn
't Is nu eenmaal een stofnest, waarin da
gelijks tientallen menschen komen en als
zoodanig misschien wel het moeilijkste ter
rein voor de politie. Ook al in verband daar
mee, zullen de, natuurlijk zoo goed en zoo
kwaad als het ging genomen vingerafdrukken
v/el geen resultaten opleveren. Veel wijzer
heeft dit onderzoek ons dan ook niet gemaakt.
We hebben een paar dingen, die misschien
later nog een aanwijzing kunnen geven, mee
genomen, maar ze kunnen even goed aan
honderden andere menschen hebben toebe
hoord. Nee, meneer Wils, erg geheimzinnig
lijkt me deze zaak niet. De dader schijnt me
eenvoudig een leek, die door het zenden van
een telegrammetje getracht heeft buiten ver
denking te komen. Intusschen begaat de
ezel misschien, dat zijn zenuwen hem par
ten speelden de stommiteit om te rooken,
waar dat verboden is, zoodat de aandacht nog
wat meer op hem valt en alsof dat nog niet
genoeg is, knoopt hij later met den conduc
teur nog eens een gesprek aan Dat laatste
dan misschien om ons te doen gelooven, dat
hij naar België gevlucht is, terwijl hij de wijk
nam naar Duitschland, waar hij, dank zij
z'n relaties met Goldschmidt natuurlijk ge
makkelijk een schuilplaats kan vinden."
„Denkt u nog nadere aanwijzingen te kun
nen krijgen, dat Hellinger inderdaad de da
der moet zijn," vroeg Wils, die nog niet zoo
vast overtuigd scheen als de politieman.
„Ik voor mij geloof, dat we de beste aan
wijzingen mèt Hellinger's arrestatie zullen
krijgen," antwoordde deze. „Overigens heb
ben we natuurlijk vanmorgen aan alle bla
den een oproep van de twee medereizigers en
de verpleegster gericht, zoodat ik vermoed,
dat de laatste en die andere meneer zich wel
spoedig zullen aanmelden. Willen we eens
wedden, meneer Wils, dat Hellinger zich niet
bij ons meldt
„Dat haal je de koekoek antwoordde de
reporter." Joost weet waar de man op het
I Voor het seizoen 1939 is reeds gecon
tracteerd met een vasten bespeler, na
melijk de Vereen. Haagsche Spelers,
onder leiding van Piei're Balledux.
Het ligt in de bedoeling op een enke
le uitzondering na, in genoemde thea
ters dezelfde stukken op te voeren,
hetgeen geen bezwaar met zich be
hoeft te brengen, daar de betrokken
theaters ver uit elkaar liggen. De Ver-
eenigde Haagsche Spelers hebben hier
voor op het repertoire genomen: „Uit
het leven der Oranjes" „Maryke van
Nimwegen"; „Rond een half millioen"
„Amor in de Pastorie" en „Vier weken
rijk.'
Deze regeling brengt voor de open
lucht-theaters 'n enorme besparing
met zich mede, zoodat besloten is, de
voorstellingen tegen populaire prij
zen te geven.
noodlanding van duitsch
militair vliegtuig
Dinsdagmiddag heeft ee/n Duitsch
militair vliegtuig te Dalen een nood
landing gemaakt. De bestuurder, een
leerling-vlieger van de vliegschool te
Halle, verklaarde den koers te zijn
kwijtgeraakt. Het vliegtuig werd on
der bewaking gesteld.
bij ontploffing gewond
Brand in loods te Veenendaal
Dinsdagmiddag heeft zich in de em-
ballageloods van de firma Kraan en
Van Kuyk, aan de Julianastraat te
Veenendaal, 'n ontploffing voorgedaan
De 40-jarige Chr. Schbeman, was al
leen in de groote loods, die achter de
grossierderij ligt, bezig met het vul
len van llesschen met spiritus. Juist
had hij een groot vat van. 500 L. in
houd aangeslagen, toen plotseling
door tot nog toe onopgehelderde oor
zaak, met een doffen knal het vat
spiritus uit ekander sprong. Stuk
ken hout en flesschen vlogen in het
rond. Groote gaten werd,en in het dak
geslagen. Schoeman werd tegen den
grond geworpen en zijn kleeren vat
ten vlam. Hij rende naar buiten, waar
spoedig hulp aanwezig was en waar
men de vlammen doofde.
Met zware brandwonden overdekt
werd hij naar een dokter gebracht.
ZOMEKDIENSTREGELING
VANAF 15 MEI 1939.
Uitbreiding op de lijnen
Hoorn Medemblik Den Helder.
De Streek Enkhuizen.
Hoorn Amsterdam.
Nieuwe lijn HoornDen Oever in aansluiting
A.T.O.-dienst naar Leeuwarden.
Dienstregelingen verkrijgbaar bij Chauf
feurs en onze kantoren.
nederland heeft
eigen foto-industrie
Dezer dagen is opgericht de N.V. Ne-
derlandsche Fotografische Industrie
te Soest, welke de fabricage van foto-
platen en rolfilms, van materiaal
voor de grafische bedrijven, voor de
Röntgenologie en voor de filmstudio's
ter hand zal nemen. Het ligt ook in
de bedoeling van de maatschappij in
de naaste toekomst camera's en ver
dere fotografische benoodigdheden te
vervaardigen.
Nog in den loop van deze maand
komt de fabriek in vol bedrijf.
WIERINGEN vóór 50 JAAR.
We zijn met de oude Stroeër Verma
ning ver in de historie tejruggegaan
en in verband hiermede kunnen we
niet nalaten ook de toenmalige voor
mannen van de Meniste Gemeente de
revue te laten passeeren, immers nog
zijn hier vele nazaten van die stoere
voorvaderen. Uit het resolutieboek
in 1721 door den leeraar Elbert Wog-
num begonnen, lezen wij hoe in 1726
,tot dienaar in het woord" (liefde pre
diker) werd benoemd Volkert Veerdig
en in 1736 Simon en. Jan Janszoon d,e
Wit. Simon voelde zich echter meer
aangetrokken tot de betrekking van
diaken in zijn plaats kwam in 1740
als leeraar Cornelis Wagemaker. Dan
worden in latere jaren (1763) Simon
Bais en Aldert Alberts Kinne als
diakenen genoemd.
In 1781 overleed Elbert Wognum,
na 55 jaar lang geheel belangeloos
den dienst van leeraar te hebben ver
vuld met ijver en nauwgezetheid, ter
wijl zijn liefde tot de Gemeente ook
spreekt uit zijn gift en testamentaire
beschikking, die den grond legde een
jaarwedde aan den leeraar te verzeke
ren. Cornelis Wagemaker was de eer
ste leeraar die toen 'n jaarwedde
kreeg van f 350, welke overeenkomst
in 1783 mede werd geteekend door de
diakenen Jan Simons Kuut, Albert
en Simon Kinne.
Bij den dood van Wagemaker in 1784,
werd het salaris verhoogd tot f 500
met vrije pastorie, en dit besluit werd
ook onderteekend door de mede
diaken Dirk Jans Lont.
Wij zien hieruit hoe deze familie
stammen door de eeuwen heen Stroe
hebben bewoond, als is van de Kin-
ne's nog slechts de laatste mannelijke
nazaat over, terwijl de Wagemakers
voor eenige jaren terug van Noord-
Stroe zijn vertrokken en thans elders
in de Gemeente wonen.
Nog willen we vermelden, dat in
1804 de Vermaning te Stroe van bin
nen geheel werd vernieuwd door Jan
Klaasen, timmerman aan Den Oever,
en ze tevens voor 't eerst van een
preekstoel werd voorzien, gemaakt
oogenblik zitVertel me liever eens, of het
al bekend is, wie dat telegram heeft aange
boden."
„Dat staat nog niet heelemaal vast. We
hebben natuurlijk geïnformeerd, maar waar
niet alle ambtenaren, die gisteravond dienst
hadden, vannacht aanwezig waren, kon men
ons niet volledig inlichtenwaarschijnlijk
echter was het een jongen van een jaar of
vijftien, die het telegram, dat op een gewoon
stukje papier was geschreven, heeft overhan
digd. Als afzender had hij vermoedelijk zijn
naam er onder geschreven. Er wordt op het
Gogenblik natuurlijk ook moeite gedaan om
dien jongen te vinden. Wellicht, dat de pers
ons daarbij weer behulpzaam kan zijn," be
sloot de rechercheur lachend.
„Nu, ik garandeer je, dat er vanavond geen
mensch meer in 't land is, of hij heeft van
den moord gehoord," antwoordde Wils.
„In dit geval zooveel te beter," meende de
rechercheur. „Dan behoeven we er ook niet
aan te twijfelen, of de getuigen, die wij noo-
dig hebben, zullen zich, vóór we 24 uur verder
zijn, bij ons hebben aangemeld."
Het lijk van den vermoorden bankdirecteur
werd nu op een draagbaar gelegd en naar
een ambulance-auto gebracht, welke eenige
tientallen meters verder stond. Op hetzelfde
oogenblik begaf het parket zich naar de
wachtende auto's. De rechercheur stak Wils
de hand toe.
„We zien u zeker dezer dagen nog wel
eens?" vroeg hij.
„Allicht,'!" antwoordde de reporter. „Ik
kom morgen wel eens even hooren, wat het
getuigenverhoor aan het licht heeft ge
bracht. Afgaande op uw optimisme, meen ik
te mogen gelooven, dat de dader binnen en
kele dagen gearresteerd is
„Ho, ho," suste de rechercheur. „Vergeet u
vooral niet, dat het uiterst lastig is iemand te
vinden, die gelegenheid gehad heeft over de
grenzen te komen
„Daar zal ik natuurlijk naderhand wel re
kening mee houden," antwoordde Wils met
een veelbeteekenend knipoogje. „Een pluim
blijft er nog altijd wel voor jullie over, hoor
Met een korten groet verwijderde hij zich.
Langzamerhand slenterde hij het emplace
ment af, om, toen justitie en politie hem ge
passeerd waren, weer op zijn schreden terug
te keeren. In ieder geval wilde hij de wagon,
vóór deze gerangeerd zou worden, nog eens
aan een nauwkeurig onderzoek onderwerpen.
De geheele omgeving was thans verlaten,
zoodat hij zich zonder vrees gestoord te zul
len worden, aan z'n inspectie kon wijden.
Met behulp van een kleine, maar uiterst
sterke loupe, welke hij steeds bij zich droeg,
onderzocht hij allereerst de plaats waar de
vermoorde gezeten had. Zóó op het oog ver
ried niets meer het drama, dat zich hier den
vorigen avond had afgespeeld.
Wils keek rond. De justitie had eenige din
gen, welke 's nachts nog aanwezig waren ge
weest, meegenomen. In de eerste plaats na
tuurlijk de handschoenen en voorts de acte-
tasch van het slachtoffer. Tot zijn vreugde
constateerde de reporter, dat men aan de
overige voorwerpen blijkbaar geen waarde had
gehechtzij waren althans onaangeroerd ge
laten. Terwijl zij zich in een hoek van de
coupé zette, bekeek hij een en ander onder de
loupe wat nauwkeuriger. De bananenschil'
boezemde hem weinig belang in, maar daar
entegen wijdde hij wat meer aandacht aan de
beide leege zakjes, waarvan er een afkomstig
bleek te zijn van een banketbakker in de re
sidentie, terwijl het andere oorspronkelijk in
het bezit bleek te zijn geweest van een beken
de comestibleshandel in Amsterdam.
Hij borg beiden zorgvuldig in z'n portefeuil
le ofschoon hij betwijfelde, dat ze hem van
nut zouden kunnen zijn. Over het algémeen
hechtte hij trouwens weinig waarde aan al
deze kleinigheden, die aan honderden ande
ren hadden kunnnen toebehoord. Bovendien
mocht men van iemand, die tot zulk een mis
daad in staat was, toch wel verwachten, dat
hij niet zoo onvoorzichtig zou zijn zulk kost
baar bewijsmateriaal achter te laten. Maar
ondanks deze overwegingen zette de reporter
zijn onderzoek voort.
Het eindje touw bleek bij nadere beschou
wing een gedeelte van dat verpakkingsmate
riaal, waarop de naam van de betreffende
firma kan worden gedrukt. Het had slechts
ADVERTENTIëN
Van 1 5 regels fo.60
Iedere regel meer f 0.1Ö
door Hendrik Spaans te Barsinger-
horn, en die daarbij het volgende ge
dichtje vergezeld deed gaan
Aan de diakenen van do
Doopsgezinde Gemeente,
op Wieringen, benevens
hunnen leeraar.
Ik kom nu andermaal nog in mijn
oude dagen
Een nieuwen predikstoel op heden
U opdragen,
Tot dienst van d' Opperheer, gelijk
in de oude tijd
Van Isrel is verrigt in groote
naarstigheid,
Om hunnen goeden God gedurig
te ontmoeten,
Met offers voor de zonde op 't altaar
te begroeten
En tevens om den Heer te danken
in dien tijd
Dit werd door hen .gedaan met
groote lust en vlijt.
Dus wensch ik dat dit werk voor u
te zaam mag wezen
Een plaats van waren dienst, om God
den Heer te vreezen,
Uw leeraar zij van God hiertoe door
Zijnen Geest
Begunstigd tot dit werk, dat hij den
Heere vreeét.
Het was toen in den Franschen tijd,
en naar de geschiedenis meldt, waren
de omstandigheden van dien aard,
dat men zeide „Holland is als een
uitgeholde wilg, het leeft nog op de
schors Maar rampspoed bergt
vaak een kern van zegen in zich.
Groot leed loutert en staalt de indivi-
duën en gemeenschappen, en zoo kon
den we ook hier zien, dat men niet
alleen kapitaal wist te vinden tot ver
nieuwing van de Vermaning, maar
ook het tractement van den predi
kant, dat nog waarlijk geen rijkmake-
rij was, werd in 1806 een schepje op
gegooid en gebracht op f 600 met
vrije woning, 't genot van vier vrij-
beurten en dertig ton turf.
Nu 'n zestal jaren geleden is die
echte ouderwetsche Vermaning, in en
kele momenten door de lekkende vlam
men verwoest. Een ramp, en niet
herstellen Wat ademde in dat kerk
je alles die stoere ouderwetsche, maai*
vasthoudende geest.
De zware balken, die blauwe tege-
len bestrooid met wit zand, de blauw
geschilderde banken en lambrizee-
ring, het bemoste rieten dak, en dat
alles verscholen achter 't uutlid van
'n oude boerderij, het was iets zoo
karakterestieks, dat de historie hier
als 't ware ongeschreven voor U lag.
Wordt vervolgd.
BOSKER's Boekhandel
h.-hoef middenmeer
een lengte van enkele centimeters, maar
Wils kon toch duidelijk de volgende opdruk
ontcijferen
aven, Dames en Heer.
Veel was het niet, maar ook dit volgde den
weg van de beide zakjes, evenals het lucifers
doosje van een zeer bekend merk en de pa
piersnippers.
De reporter maakte reeds aanstalten de
coupé te verlaten, toen zijn aandacht getrok
ken werd door iets wits op de verwarmings
plaat. Het bleek een uiterst klein stukje
emaille te zijn, dat over een oppervlakte van
enkele millimeters rood was gekleurd. Bijna
op hetzelfde moment, dat hij het onder de
loupe nam, richtte hij zijn blik op de aan de
deur bevestigde platen met de bekende waar
schuwingen „Niet openen voor de trein stil
staat" en „Verboden te rooken." Zij waren,
zooals zoovelen van deze borden, deerlijk ge
havend, zoodat het zeer wel mogelijk was dat
het stukje emaille hiervan afkomstig was.
Nochtans pakte hij het zorgvuldig in een
blaadje van z'n bloknota om het daarna bij
de andere voorwerpen te bergen.
Haastig begaf hij zich vervolgens in de
richting van de stad. Zijn eerste werk zou nu
zijn op het bijkantoor van „De Mercuur",
waar z'n collega Hobbema zetelde, een ver
slag over z'n ervaringen voor het avondblad
samen te stellen. Binnen een kwartier had hij
het bureau bereikt. Hobbema was niet aan
wezig, hetgeen Wils geenszins betreurde, want
daardoor werd hem een antwoord op de tal-
looze vragen, welke zijn spraakzame college
hem ongetwijfeld zou hebben gesteld, be
spaard en kon hij zich rustig aan diens schrijf
bureau zetten om zijn artikel, dat van alle
nieuws in het avondblad ongetwijfeld het
eerst gelezen zou worden, samen te stellen.
(Wordt vervolgd.)
IN VIER BLADEN ADVERTEEREN VOOR
EENMAAL BETALEN
Wieringermeerbode.
Wieringer Courant.
De Polderbode.
Zijper Courant. ,j