I
1
loseivice
Bertus De Haan
fin moei il iiwlwen
Cz.
3U5 /idiiBistratie enVerzekeriioskantin
(P
HET COÜPOHHUIS
FOTO
ForcS
voor
Damcsstorren
keizerstr.78
BOSKER'S BOEKHANDEL
EEN GOEDE VULPEN
KOOPT U BIJ ONS
BOSKER's BOEKHANDEL
VOEDSELVOORZIENING VOOR HET "TiJKT™e
bedraagt bijna 390.000 km2, de bevolking
thans ruim 35 mill., doch het land stond in
1920 voor de buitengewone moeilijkheid om
een door twee opeenvolgende oorlogen ge
teisterd gebied, dat was samengesteld uit
drie landen van den grond af aan te orga
niseeren.
Is de Poolsche staat een tehuis voor het
Poolsche volk Op het Europeesche schaak
bord werd het bedoeld als bufferstaat;
de vredesverdragen trachtten de levensvoor
waarden voor dezen bufferstatat zoo gunstig
mogelijk te maken en het ontbreken van na
tuurlijke grenzen goed te maken een uitweg
naar zee over eigen gebied en via de Vrije
Stad Dantzig scheen gegarandeerd. Het is
niet voor niets, dat iedere Pool dezen uitgang
naar zee als een onmisbare levensvoorwaar
de voor zijn land beschouwt, dat Polen jaar
lijks het „feest van de zee" viertmist Polen
dezen uitgang, dan is het immers voor zijn
buitenlandsch verkeer geheel afhankelijk
van den goeden wil der omringende staten
het voorbeeld van Tsjecho-Slowakije demon
streert zeer duidelijk hoe tenslotte een der
gelijke staat eenvoudig geworgd kan worden.
VEE IN OORLOGSTIJD.
NU RUITERS VOOR NAHOOI.
Kuilgras vraagt extra stikstof.
De ontwikkeling van de verhoudingen ver
loopt zoodanig, dat iedere veehouder er op
bedacht moet zijn, zooveel, mogelijk voeder-
waarde, uit eigen bedrijf te winnen. De vast
gestelde rantsoeneringen voor het rundvee
laten hier niets aan duidelijkheid te wenschen
over.
De prachtige zomerdagen van Augustus
hebben een buitengewoon gunstig invloed ge
had op de grasgroei en men ziet dan ook dat
op zeer veel bedrijven nog enkele percelen
gemaakt zijn voor de winning van hooi of
kuilgras.
Het bestaande tekort aan hooi wordt op
deze wijze ten deele aangevuld.
Voor het verkrijgen van goed hooi in deze
tijd van het jaar vraagt echter nog wat meer
dan alleen maaien en keren
Juist het Augustushooi vereischt speciale
aandachthet gewoonlijk wat slappe gewas
droogt oogenschijnlijk vrij snel in dit jaar
getijde, maar gewoonlijk houdt men er te
weinig rekening mede dat het eigenlijke af
sterven in het zwad maar zeer langzaam ver
loopt. Komt zulks schijnbaar voldoende
droog hooi in huis, dan bestaat er in vele
gevallen weinig of geen broei, maar ziet men
zoo'n product erg stoffig worden. Dit stoffige
hooi is nog minder waard dan gebroeid hooi.
De trage afsterving van het hier bedoelde
gewas vindt z'n hoofdzaak in de korte droog
tijd welke men nu over dag heeft. Op mooie,
zonnige dagen is het zwad vrijwel niet droog
voor de middag en om een uur of vijf neemt
het gewas al weer water op uit de vochtige
buitenlucht.
Wil men het hooizwad toch voldoende doen
droogen, dan moet het voldoende lang buiten
blijven Hoe langer het hooi onderweg is,
des te grooter wordt het risico Juist voor
het nahooi is het vrijwel noodzakelijk wat
extra moeite en kosten te nemen, door dit
gewas op ruiters te zetten.
Het is mij bekend dat men het nahooi soms
vrij snel van het veld in de schuur heeft,
maar men heeft dan vrijwel steeds meer oogst-
bederf in huis dan op het veld
De omstandigheden brengen mede, dat men
om prima hooi verlegen zal zitten. Het hooi-
gewas dat nu gemaaid ligt, heeft extra gun
stig weer getroffen en kan een zeer goed
eindproduct geven. Men zorge dan er voor dat
de factoren, welke remmend op de afsterving
van het gewas werken zooveel mogelijk wor
den ondervangen. Dat is mogelijk bij het ge
bruiken van ongeveer 40 vierpootruiters per
ha. Men plaatst het hooi op de ruiters als het
zoover in het zwad gedroogd is dat men het
aan kleine rookjes zou kunnen zetten.
De ruiters zijn om te drogen en niet om
er veel op te laden Is het hooi aan de rui
ter, dan kan men afwaaien voorkomen door,
over de ruiters heen, kruislings, wat binder-
touw te spannen vanaf de dwarsstokken. Na
een paar dagen moet men de touwen over
spannen.
Het op deze wijze geruiterde hooi wordt
prima droog,, zonder verder risico.
Indien men de ruiters over de greppels zet,
krijgt men nog een extra trek onder de mas
sa op de ruiters
Daarnaast doet zich het geval voor dat men
alsnog wat extra wil maaien voor de winning
van stalvoeder.
Wat nu gemaaid zal worden is alleen tot
stalvoeder te bereiden, met gebruikmaking van
inkuilen.
Nu de suikerprijzen omhoog gaan en er
ook wel geen suiker meer beschikbaar zal
komen voor ensilage-doeleinden, blijft als de
beste ensilage-methode voor deze tijd de
z.g. Finsche methode over.
Zelfs wil ik adviseeren nog wat extra te
gaan kuilen door er nog een perceel voor
klaar te maken. In dit geval wil ik aanra
den op dergelijke perceelen een stikstof be
mesting toe te dienen naar 300 kg. kalkam-
monsalpeter per ha. Nu de grasgroei minder
snel gaat in het voorjaar, is een extra stikstof
bemesting noodig om aan een voldoende mas
sa toe te komen.
Bij een directe toediening van de genoemde
hoeveelheid stikstof, kan men nog vóór half
October kuilgras hebben. Wie door omstan
digheden later moet bemesten, zal daardoor
ook later gras krijgen. Wordt het wat erg laat,
dan kan men gemaaid gras op stal gaan ver
voederen. Men denke er in dit laatste geval
wel aan de gemaaide perceelen zoo spoedig
mogelijk na het maaien onder de stalmest te
rijden. Deze stalmest werk beschuttend met
het oog op de winter.
Mocht men nadere bijzonderheden wen
schen, dan zijn die verkrijgbaar bij den Rijks-
landbouwvoorlichtingsdienst te Schagen.
De Rijksiandbouwconsulent voor
Noordholland te Schagen
Ir. G. LIENESCH.
Gdynia, de nationale haven.
Het belang van Polen bij een goede haven
ir> ook tot uiting gekomen in den aanleg van
den haven van Gdynia in den Poolschen Cor
ridor in 1918 was dit nog een visschersdorp-
je, thans een plaats met meer dan 100.000
inwoners, welks haven in 1938 een goederen-
omzet had van 9.173.400 ton en een scheep
vaartverkeer van 12.990 schepen met een ton-
nemaat van 13.012.161 netto registertonnen
de totale veemruimte besloeg in 1933 reeds
een oppervlakte van 166.000 vierkante voet,
de havenoppervlakte 2350 Acres, de totale
kadenlengte was 8600 voet.
Gdynia is een steenkolenhaven bij uitstek
de steenkolen uitvoer bedraagt de laatste ja
ren meer dan 10 mill. ton Polen is de voor
naamste leverancier van steenkool voor de
Oslo-Staten de jaarlij ksche uitvoer naar
Zweden b.v. bedraagt niet minder dan 6 mil-
lioen ton.
Polen is na Duitschland en Engeland het
grootste steenkoolland van Europazijn
steenkoolreserves worden berekend op 62 mil-
liard ton, waarvan 73.4% in Opper-Silezië,
23% in het district van Krakau en 3.6% in de
Donbrowa-bekken de gemiddelde maande-
lijksche steenkoolproductie bedroeg in 1938
3.175.000 ton.
Mede door zijn steenkoolrijkdom en door
het voorkomen van groote ertslagen de
ijzerertsreservies worden geraamd op 170 mill.
ton, voornamelijk in het gebied van Czesto-
chowou, Kièlce en Dabrowa beschikt Polen
ook over een belangrijke ijzer- en staalindus
trie. In 1938 bedroeg de ruwijzer productie
gemiddeld 73.000 ton per maand, de staal-
productie 120.000 ton.
POLEN, ECONOMISCHE EN
STRATEGISCHE BUFFERSTAAT.
Op het oogenblik treden de risico's van een
bufferstaat in een strategisch, militair
en ander opzicht duidelijk
aan den dag.
Polen, de drempel voor Oost-Europa.
Echter naar West-Europa georiënteerd.
Wanneer wij aan Polen denken, dan is dit
aan het nieuwe, herboren Polen, dat na een
eeuw zijn politieke vrijheid heeft herwonnen
en niet meer aan de tragische geschillen van
het vroegere Poolsche Rijk, dat verdeeld is
tusschen een drietal machtige buurstaten
Rusland, Oostenrijk en Pruisen, nadat het
jarenlang door onderlinge twisten en een
slecht bestuur tegen het einde van de acht
tiende eeuw zijn innerlijke weerstandsvermo
gen had verloren. Congres-Polen, hetwelk
Napoleon in het leven riep, was slechts een
maakwerk, dat bij het Congres van Weenen
van 1815 verdween, en toen door Rusland
werd opgeslokt.
Sindsdien heeft het Poolsche volk het tra
gische lot gedeeld van zoovele Midden- ei
Oost-Europeesche volken doordat het geen
politiek huis had, waarin het zijn sociaal en
cultureel leven naar eigen zin kon organisee-
ren. Zoowel Rusland als Pruisen -trachtten de
Polen op te lossen en er resp. Russen en Duit-
schers van te maken, hetgeen evenwel niet
Industrie nog voornamelijk ii
het Westen des lands.
Deze industrie bevindt zich nog voorname
lijk in het westen des land, dus aan de gren
zen met Duitschland van welk land een be
langrijk deel van die industrie is overgeno
men in Opper-Silezië en West-Pruisen. De
risico's van Polen als „bufferstaat" treedt
thans in verschillend opzicht aan den dag.
Men kan er dan ook zeker van zijn, gezien de
uitlatingen van de Duitsche bladen der laat
ste weken, dat de bedoelingen van Duitsch
land niet alleen gericht zijn op de ideële zij
den der actie tegen Polen, n.L het terugbren
gen van Duitschers binnen het Duitsche Rijk,
maar, gezien de steeds toenemende schaarsch
te in Duitschland aan steenkool en ijzer, dat
de expeditie tegen Polen zeker is bedoeld om
zich meester te maken van deze mijnen en
die industrie.
Ook al zouden territoriaal de eischen van
Duitschland niet verder gegaan zijn dan in
de 16 punten van Hitier is neergelegd, dan
zou, indien Polen daar aan had toegegeven,
dit land toch van de zee zijn afgesloten en
zou zich een zelfde „oprollings-"proces vol
trekken als met verschillende andere mid-
den-Europeesche staten het geval is, die lang
zaam maar. zeker worden opgenomen in
Duitschlands continentale „Lebensraum." Het
is natuurlijk om deze reden, dat Polen zoo
liet al tijdig van deze eischen kennis had
gekregen onmogelijk daarin kon treden
een zelfstandige uitweg naar zee is voor dit
land, zoolang het prijs stelt op zijn onafhan
kelijkheid in politiek en economisch opzicht
onmisbaar, zooals ook steeds in de geschiede
nis is geblekenomgekeerd heeft ook de
bloei van Dantzig steeds geheel afgehangen
van het achterland Polen.
Buitenlandsch kapitaal in Polen.
Men moet bewondering hebben voor de
wijze waarop na den oorlog onder de hierbo
ven geschetste moeilijkheden, het Poolsche
volk zijn economie heeft opgebouwd, waarbij
het in den aanvang voornamelijk den steun
van Frankrijk en België ontving, welke beide
landen in de eerste plaats de Poolsche ijzer
en staalindustrie in Opper-Silezië en andere
gebieden helpen herbouwen. Het buiten
landsch kapitaal in Polen belegd, wordt ge
schat op ca. l'/a milliard Zloty, waarvan ruim
26% Fransch, ruim 13% Belgisch, evenveel
Duitsch,, ruim 18% Amerikaansch en 3.!
Nederlandsch. Het Nederlandsche kapitaal,
ge-investeerd in de Poolsche handel-, indus
trie en transport-bedrijven, werd door den
heer M. Gruszczynski, van de Poolsche lega
tie te 's-GraVenhage, in het Nederland
Polen-nummer van „In en Uitvoer" van Maart
1.1. berekend op ongeveer 56 mill. Zloty, waar
van het grootste deel, n.1. ruim 14 mill. Zloty
komt voor rekening van de electrotechnische
en radio-industrie, n.1. de bedrijven van
Philips in Polen, welke in 1920 reeds zijn op
gericht. Het Nederlandsche aandeel in de
Poolsche textielindustrie op ongeveer een ge
lijk bedrag. In handelsondernemingen in Po
len is voor Nederlandsche rekening 6.7 mill.
belegd, in de levensmiddelenindustrie ruim
6 mill. Zloty.
Bevolkingsdichtheid en indu
strialisatie-politiek.
Zooals uit het bovenstaande blijkt, geeft
het hedendaagsche Polen een beeld van een
land, welks industrie in ontwikkeling is. In
derdaad is Polen, dat naar het Westen aan
sluit bij het Midden-Europeesche industrie
gebied, nog een zoogenaamd half-kapitalis-
tisch land, welks bevolking voor het grootste
deel, n.1. voor meer dan 60%, in den land
bouw een bestaan vindtin mijnen en indus-
draagt volgens de gegevens, welke wij ont
lenen aan een belangwekkend artikel van
den heer J. Nijkerk, algemeen secretaris van
de Ned. Poolsche K. v. K., te Amsterdam, in
het Tijdsch. v. Econ. Geographie van Jan. 1.1.,
ruim I8V2 mill. ha, of 49% van de totale
oppervlakte des lands. Niettegenstaande dit
agrarisch accent, is de bevolking van Polen
toch zeer dicht te noemen terwijl b.v. in
ons land met zijn hoog ontwikkelden land
bouw, in dit bedrijf 58 inwoners per km2
werkzaam zijn, zijn er in Polen 54 (in Duitsch
land slechts 32, in Frankrijk 42). Polen heeft
betrekkelijk weinig goede steden, waarheen
de landbouwbevolking kan afvloeien, die
vroeger op ruime schaal naar de Ver. Staten
emigreerden, zoodat op het oogenblik 4 a 5
millioen Polen in de Ver. Staten wonen,
aldaar dus een belangrijk bevolkingselement
vormen.
Na den oorlog hebben Poolsche mijnwerkers
die naar het buitenland treken, voorname
lijk in de Belgische en Fransche mijnen werd
gevonden, het aantal Polen 31 Frankrijk be
draagt op het oogenblik
Niet zonder reden wordt Jas daarom ge
klaagd over een zekere overbevolking des
lands, waarin voor een intensieve landbouw,
zooals ten onzent geen voldoende ruimte is.
Maarschalk Pilsoedski had daarom het plan
zooveel mogelijk te industrialiseeren in kleine
provinciesteden ter voorkoming van vorming
van een groote-stadsproletariaat, en concen
tratie van de industrie in het centrum des
lands in een aantal provincies ten Zuiden
van Warschau betrekkelijk gunstig gelegen
wat de verbindingswegen betreft, zoowel te
land als te water. Regularisatie van den bo-
venstroom van de Weichsel, betere spoorweg
verbindingen en verbetering van het wegen
net, alsmede aanleg van nieuwe wegen voor
zwaar vervoer is evenonwel, zooals de heer
Nijkerk uiteenzet, nog dringend noodzakelijk.
Polen een „jong" volk.
Het Poolsche volk is een jong volk het
vertoont hiervan verschillende typische
kenmerken het aantal geboorten bedroeg in
de jaren 1936 tot 1938 25,3, het sterftecijfer
14.1 per duizend inwoners, zoodat het geboorte
overschot 11,2 bedraagt, welk cijfer slechts
wordt overtroffen door Bulgarije en Japan
de bevolkingstoeneming van Polen bedraagt
1,3 per jaar de samenstelling der bevol
king naar ouderdom is buitengewoon gunstig.
Volgens de volkstelling van 1934 bedroeg het
aandeel van personen beneden de 20 jaar,
44.6 der totale bevolking (in Duitschland
slechts 36,2 in Frankrijk 31%). Het aan
deel van personen boven de 60 jaar was in
Polen slechts 7.4 (in Duitschland 9.2%, in
Frankrijk 13.8 De bevolkingsvermeerde
ring is het sterkst in de Wit-Russische ge
bieden in het Oosten des lands. In de steden
toont in de laatste jaren het geboortecijfer
neiging tot teruglooping, welke evenwel ge
compenseerd wordt door een belangrijke da
ling van het sterftecijfer.
Ook in de samenstelling der bevolking toont
Polen derhalve het typische karakter van een
land, dat half Oost-Europeesch is, half naar
het Westen is geörienteerd. De uitvoer van
Polen, de handels- en financieele betrekkin
gen, richten zich vooral naar het Westen ook
toen de diplomatieke relaties met Rusland
verbeterden heeft Polen zich toch van een
intensiveering van de handelsbetrekkingen
met Sowjet-Rusland onthouden.
Vrachtauto;
type 1931
dubbele wielen, laad
bak 4 Meter, in goede
conditie en op nieuwe
banden.
Prijs f 375.
MAARTEN SMIT
Koegras.
TELEF. 2, JITLIANADORP.
VOOR DE INMAAK
naar GEBR. TEN BRINKE H.hoef.
Inmaakglazen alle soorten Steri-
liseerketels en Keulsche Potten
alle grooten.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
STEENKOLENVOORZIENING
GEWAARBORGD.
Ten aanzien van het vervoer van
steenkolen kan worden medegedeeld,
dat het wagenpark van de Spoorwe
gen geheel ten dienste is gebleven
van de Nederl. Spoorwegen, daar dit
wagejitype niet geschikt is voor mili
taire doeleinden.
Daar de productie van onze mijnein
vrijwel gelijk is met het binnenlandsch
verbruik, geeft dit den waarborg- voor
den komenden winter, dat alle dan
voorhanden voorraden brandstoffen
door het geheele land per spoor kun
nen worden aangevoerd.
VARKENSPEST EN MOND- EN
KLAUWZEER.
De varkenspest heerscht in de wijde
omgeving, van Purmerend volgens de
Prov. Noordh. Crt., in verontrustende
mate. De consumenten van varkens
vleesch behoeven echter tfitet. beducht
te worden, daar een verscherpte keu
ring plaats vindt.
Naar verluidt, steekt ook het mond
en klauwzeer hier en daar weer den
kop op.
GEEN EXTRA VOORRADEN VET
INSLAAN
Het bureau van den Ned. Slagers-
bond wijst het publiek erop, dat het
zelf medehelpt, de prijzen van het
rundvet te verhoogen door extra-
voorraden in te slaan.
Er is niet de minste reden om zich
over de vetvoorziening zorg te maken.
De bond adviseert dan ook aan de
slagers, niet méér vet te verkoopen
dan voor normaal gebruik noodig is.
Veelal kunnen de slagers ook niet
meer afleveren, want het versche rund
vet is in den groothandel uit den aard
der zaak niet onbeperkt voorradig.
De groothandelsprijzen zijn in de
steden opgeloopen mede daar de be
perkte aanvoer op de markten het
slachtvee duurder heeft gemaakt.
Wanneer men gesmolten vet in plaats
van versch rundvet zou gebruiken, zou
de schaarsohte van het oogenblik ver
min deren.
Ongesmolten rundvet en reuzel val
len niet onder het bak- en braadvet-
distï*ibut)iebesluit.
^Sedert den oorlog van 1914-1918, of, beter trie ruim 19%, in handel en verkeer enz van
gezegd, na 1920, toen de aanval van Rusland nog geen 10%, De bebouwde oppervlakte be-
EEN PRACHTIG BOEK 1
UIT
ALS
U EEN RADIO AANSCHAFT DAN IS DE
SERVICE WEL HET BELANGRIJKST.
ONZE 20-JARIGE ERVARING OP RADIO- I
GEBIED IS DAARVOOR UW BESTE I
WAARBORG. I
Met de NIEUWSTE meetapparaten
kunnen wij Uw OUDE toestel vlug
en deskandig repareeren.
DUS VOOR UW RADIO
DEN HELDER
gemakkelijk, Mijnheer 1
Bij Swift hoeft U niet
lang te passen. I
Vraagt maar Swift
U zult zienzoo'n Swift-
schoen zit van 't eerste
moment af lekker.
Swift is 'n schoen waar
U lang plezier van hebt,
want 'n Swift-schoen
is oersterk.
VOOR ECZEEM
LEUGEMORS
Natuurgeneeskunde
Apeldoorn.
DIRECT uit onze fabriek een
prima GARANT - RIJWIEL voor
In de WIERINGERMEERBODE, WIERINGER COURANT, DE POL
DERBODE en ZIJPER COURANT Voor Wicringermeerpolcler,
Wielingen, Anna Paulovvna en Zijpc (in al deze vier bladen atlver-
tecrcn voor eenmaal betalen.)
In de Nieuwe Langedijker Courant voor den Langendijk en Omstr.
In de Enkhuizer Crt. voor Enkhuizen en geheel West Friesland.
In de „Drie Meren" voor Beemster, Purmer en Schermer.
In de „Be verwij ksche Crt." voor Beverwijk en Omstreken.
In de „Texelsche Courant" voor Texel.
Met de plaatselijke bladen bereikt U de grootste
publiciteit.
Uwe advertentie wordt huis aan huis gelezen en herlezen.
VERZENDT UW GOEDEREN PER
c.
HIPPOLYTUSHOEF (BELTSTR. 48) Tel. 2.
HEEREN OF DAMES
geheel compleet. Eerste klas, on
verwoestbaar, met terugtraprem,
Achterwiel speciaal verzwaarde
spaken, roestvrij lakwerk, prima
nikkelwerk, kettingkast, 8-volt
Electrische lamp, reuze licht, m.
controle op achterlicht, buisdrager
met standaard, groote 4-deel. jas-
beschermer, spatlap. Perryketting,
1 kl. Englebert banden, het kan
niet beter, dat is tenslotte onze
grootste reclame. Franco thuis, enz.
Volledige schr. garantie. Ditzelfde
rijwiel in eenv. uitvoering f 27.50.
Ons Reclamerijwiel f oo 7c
geheel compleet 1 LL.io
Vraagt gratis prijscourant.
RIJWIELFABRIEK
WAGENINGEN
„GARANT"
TELEF. 2165.
H.-HOEF
MIDDENMEER
Van en naar
ALKMAAR
Posthoorn
Dijk 9
ROUTE
ZAANSTREEK AMSTERDAM.
J. KEEZER Spuistraat 2
Tel. 4041 Tel. 41818
WIERINGEN WIERINGERMEER
WINKEL - N. NIEDORP - O. NIEDORP.
ACCURATE EN VLUGGE VERZENDING.
B. ZON Molenvaart 44 Tel. 79 ANNA PAULOWNA
CONTROLE
GEVESTIGD SEDERT 1920.
OVER ZELF GEVOERDE BOEKHOUDINGEN
BOEKHOUDINGEN en BELASTINGZAKEN.
huize van J. J. DE JONG.
Jac. de boer
DE BEKENDE NAAM VOOR
HET BESTE FOTOWERK.
Keizerstr. 113 Den Helder.
TELEFOON 450.
De talrijken, die op de bureaux van den Burgelijken
Stand om inlichtingen komen, worden door de be
reidwillige ambtenaren zoo goed mogelijk te woord
gestaan v
