Rusland op het Oorlogstooneel
30e JAARGANG
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1939
No. 109
NIEUWS» EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIE RIN CS EN EN OMSTREKEN
ALS HET GEWETEN
SPREEKT.
N.V. WACO AUTOBUSDIENSTEN
WIERINGER COURANT
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden f 1.25.
UITGEVER
CORN. J. BOSKER WIERINGEN.
L4&
,de D;
joegen
BUREAU
Hlppolytushoef Wlerlngen
Telefoon Intercomm. No. 19.
ADVERTENTIëN
Iedere regel meer fOAQ
Van 1 5 regels i 0.50
Het Russische leger heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag te
4 uur de Poolsche grens overschreden. De Russen handhaven hun neutrali
teit, doch achtten het niettemin noodzakelijk nu Polen ineen is gestort en
de regeering gevlucht, de rust en orde in Oostelijk Polen te herstellen, aldus
meldt het Duitsche Nieuwsbureau.
WORDT POLEN VERDEELD
Uit de verwarde persberichten en de mede-
deeling van een Deensch dagblad, zou vallen
af te leiden, dat Duitschland Dantzig, de
Corridor en. Silezië onder zijn bestuur neemt
en Rusland het Oostelijk deel van Polen,
opdat de Russen zeggingsschap zouden heb
ben in een bufferstaat. De bespreking daar
over zou plaats hebben te Brest Lytowsk.
ONGERUSTHEID IN ESTLAND
LITAUEN.
De randstaten Estland en Letland maken
zich volgens een radiobericht zeer ongerust,
en versterken hunne grenstroepen.
VERZET TEGEN RUSLAND.
De Poolsche troepen, hebben volgens Havas
de strijd tegen de Russische legerafdeelingen
aangebonden.
DE POOLSCHE REGEERING NAAR
ROEMENIË.
Een radiobericht meldt dat de Roemeen-
sche regeering formeele vergunning aan de
Poolsche regeering gegeven heeft over de
grenzen te komen.
POOLSCHE AMBASSADEUR
WEIGERT.
De Poolsche ambassadeur te Moskou wei
gerde kennis te nemen van de motieven van
't Sovjetbesluit de grens te overschrijden.
FRANSCHE TANKS VAN 70 TON
Verpletteren blokhuizen en
/pilt rail leur snes ten
Volgens berichten van het Westelijk
front, hebben de Franschen aldaar
strijdwagns van 70 ton ingezet. Hun
optreden is een ware verrassing ge
weest voor het Duitsche opperbevel,
net als in 1915, toen de eerste Eng.el-
sche tankaanvallen paniek zaaiden
in de Duitsche gelederen.
Het bestaan van deze Fransche
vechtwagens was tot vóór kort, zelfs
voor den Britschen algemeenen staf,
geheim gehouden. Niemand had ooit
geloofd aan de mogelijkheid van het
bouwen van tanks, die viermaal zoo
groot zijn als de grootste vechtwagens
uit den jongs ten oorlog en dat deze 'n
kanon van het bekende Fransche 75
mm.-kaliber zouden kunnen meevoe
ren, wat thans het geval is met deze
FEUILLETON.
Historische roman
12.)
„Het is inderdaad eene echt ridderlijke
daad," merkte de ernstige heer aan.
„Jammer," riep de Overste, „dat hij geen
achttienjarige schoone in het rijtuig vond
want een oude dame met een schoothondje
neemt al het romaneske van zulk een avon
tuur weg."
De douairière werd rood van woede, en in
plaats van wijsgeerig te zwijgen, antwoordde
zij bits op dezen uitval
„Ik kan niet zeggen, heer Overste dat ge,
sedert ge de herbergen zoo druk bezoekt, veel
in beschaafdheid en in manieren gewonnen
hebt
De ernstige heer glimlachte, maar het
antwoord van Van Reigenhorst luidde
„De herbergen zijn voor mij steeds van
groot nut, Mevrouw ik. leer daar rondbors
tige, eerlijke lieden kennen, die men tever
geefs aan het hof te Londen, waar ge uwe
beste jaren doorgebracht hebt, zoeken zou."
„Maar, Mijnheer De Wittvroeg Walra
ven, „heeft de moedige jongeling u zijn naam
niet gezegd
„Mij niet, maar wel aan mijn nicht," zeide
Mijnheer De Witt. „Mathilda hoe heette uw
redder ook weer
„Dat is mij ontschoten," sprak de douai
rière, hare schouders ophalende. „Hij had
zoo'n soort van een burgernaam, en wie zou
dien zoolang kunnen onthouden
Op dit oogenblik werd er een nieuwe gast
aangemeld de Jonker Van Naaldwijk trad de
zaal binnen. Zijne kleederen waren prachtig,
en de wijze, waarop hij binnentrad, boog en
Fransche modellen, die als voorhisto
rische monsters naar den vijand toe-
waggelen.
De Fransche vooruitgang op liet ge-
heele front, tusschen de Moezel tot aan
de Vogezen, is hoofdzakelijk te dan
ken aan dit nieuwe oorlogsvoertuig.
Het is gebleken dat anti-tankkanon
nen en -geweren niets tegen dit nieu
we wapen vermogen de huidige Duit
sche afweermiddelen tegen tankaan
vallen zijn niet berekend op dergelijke
reuzentanks.
Door deze nieuwe vechtwagens is de
verrassende uitwerking van electrisch-
afgevuurde Duitsche machinegeweren
verijdeld. De Fransche en Britsche
hoofdkwartieren wisten zeer goed, dat
zich in de Siegfriedlinie machinege
weren bevonden, die electrisch wer
den bediend vanuit een kilometers ver
der' gelegen centralein pust, op dezelf
de manier als de kanonnen van een
slagschip worden afgeschoten.
De Duitschers hadden gemeend dat
deze machinegeweernesten de vijande
lijke infanterie, die achter de tanks op
rukt, zouden hebben kunnen weg
maaien, maar de nieuwe Fransche
vechtwagens hebben bewezen, dat zij
deze blokhuizen kunnen vernietigen
met hun 75 mm. kanonnen of door ze
gewoonweg omver te rijden.
Verder werd door gordijnvuur de ver
binding verbroken tusschen de cen
trale posten en de op afstand bediende
machinegeweren, zoodat tot nog toe
de Fransche infanterie gespaard is ge
bleven voor de zware verliezen aan
manschappen waarmede in den jong-
sten oorlog iedere vooruitgang gepaard
ging.
Door de verrassende uitwerking van
kanonvuur uit 'n rijdend voertuig,
door het snelvuur van de machinege
weren dezer tanks, op den terugtrek-
kenden vijand, is het mogelijk gewor
den de eerste aanvalslinie samen te
stellen niet zoozeer uit infanterie
maar ui t genie-sol daten en J oopgraaf-
rnortiertroepen.
Volgens nStaiue deskundigen is
ook zeer goed mogelijk, dat door het
optreden van deze doelmatige reuzen-
tanks het Duitsche opperbevel ver
plicht is geweest talrijke divisies uit
Polen weg te halen. De wegen naar
het Westelijk front zijn tenminstei kilo
meters ver versperd met troepen.
I VRIJWILLIGERS VOOR HET
FRANSCHE LEGER
55 verschillende nationaliteiten.
I De Fransche Minister van Koloniën,
Mandel, heeft Vrijdagmiddag Prins
Sisowath Monivong, den jongsten zoon
van den koning van Cambodja ontvan
gen, die dienst kwam nemen hij het
Fransche leger.
I De Mohammedanen te Parijs en om
geving hebben een bewijs geleverd
van trouw, dat zeer op prijs is gesteld
door de Fransche Overheid. Op den
eersten dag, waarop de inschrijving
voor vrijwilligers open gesteld was,
hebben zich 150 Mohammedanen aan
gemeld, hetgeen meer dan iets anders
kenmerkend is voor den onder hen
heerschenden geest. Een belangrijke
groep Tunesische soldaten heeft zich
Vrijdagavond aangemeld hij d'c moskee
te Parijs. Zij verzochten den inam het
gebed uit te spreken en de goddelijke
bescherming af te smeeken voor zij
hun plicht gingen vervullen.
Dagelijks melden zich meer dan dui
zend vreemdelingen bij de recrutee-
rings-bureaux om dienst te nemen in
het Fransche leger. Zij zijn onderda
nen van 55 verschilliende, mogendheden
GESNEUVELD.
KLEINZOON VAN EX-KEIZER
Oudste zoon van prins Oskar.
Naar United Press meldt, fs Prins
Oskar van Hohenzollern, de oudste
zoon van des exkeizers vijfden zoon
Oskar, op 5 Sept. in Polen gesneuveld.
Prins Oskar werd 12 Juli 1915 gebo
ren en was dus 24 jaar oud. Zijn dood
is yan betrouwbare particuliere zijde
nog niet officieel bevestigd. Hij diende
bij de infanterie. In welk g.eideelte van
Polen hij is gedood is nog niet bekend
geworden.
„Naar verluidt zijn tien leden van
de familie' Hohenzollern onder de wa
penen, doch waar zij dienen wordt,
niet openbaar gemaakt. Men weet al
leen, dat prins Louis Ferdinand, de
tweede zoon van den ex-kroonprins,
die twee jaar geleden op Huize Doorn
met prinses Kyra van Rcsland, de
vriendin van prinses Juliana, in het
huwelijk is getreden, als vlieger dienst
doet. Zijn jongere broeder Friedrich,
die te Londen werkte, was ziek toen
de oorlog uitbrak. Hij zou in Schotland
zijn ge-interneerd.)
predikant, Ds. Belden, die in Engeland
is aangekomen uit de Vereen. Staten,
waar hij o.m. een onderhoud heeft ge
had met President Roosevelt,, heeft te
genover de pers verklaard
„Het is niet twijfelachtig, dat het
Amerikaansche volk sympathie aan
den dag legt jegens Frankrijk en Gcoot
Brittannië. De krachten der redelijk
heid moeten zich aaneensluiten, opdat
de oorlog kort zal duren.
Hiervan afgezien ben ik van mee
ning, aat de vooruitzichten in de wereld
in het algemeen waarschijnlijk beter
dan ooit zijn geweest, want de gemid
delde mensch walgt van den moder
nen oorlog met alle beestachtigheid en
dwaasheid, die hij medebrengt.
AUTORIJDEN OP WATER
EN PETROLEUM.
Een zekere Carl Ahlstedt in Stock
holm heeft een uitvinding gedaan, wel
ke in dezen tijd van groot belang kan
zijn. Het betreft hier een carburateur
voor auto's, welke het mogelijk maakt
te rijden op een mengsel, bestaand uit
40 pCt. water en 60 pCt. petroleum.
Men heeft een moderne auto voor
zien van 'n dergelijken carburateur,
Hierbij viel zoowel wat betreft het aan
tal toeren als bij het motorgeluid geen
enkel verschil op te merken.
Hoewel het optrekken iets minder
snel was dan bij een gewonen benzine-
carburateur, werd bij het rijden met
deze auto in het verkeer geen enkele
moeilijkheid ondervonden. De bereikte
maximum snelheid bij gebruik van het.
water-petroleum-mengsel was zeer
goeid. Na eenigen tijd gereden te heb
ben, viel op te merken, dat de motor op
petroleum en water geruischloozer
liep dan op benzine. Bij gebruik van
deze brandstof komt uit den uitlaat 'n
bijna reukloos gas, dat bovendien niet
giftig is.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Ds. BELDENS KIJK OP DEN OORLOG
De bekende Engelsehe Vrijzinnige
Met ingang van Maandag 11 Sept. op
alle lijnen gewijzigde dienstregeling.
Dienstregeling verkrijgbaar a 2 cent.
KLEEDING ZAL
DUURDER WORDEN
Het vakblad „De Manufacturier"
heeft een enquette gehouden onder de
fabrikanten nopens de voorziening in
textielgoederen gedurende den oorlog.
Thans is het resultaat van deze en
quette gepubliceerd. Uit de antwoorden
bleek de verwachting, dat de productie
van teztielwaren in ons land zal in-
krimpen als het gevolg van gebrek
jaan grondstoffen. Reeds nu worden
vele niciuwe orders niet meer geaccep
teerd zelfs worden uitstaande or-
'ders geannuleerd.
Met het oog op de te verwachten prijs
verhooging van garens, kondigen 1'eecls
nu sommige fabrikanten een verhoo-
iging van den prijs hunner producten
aan. Daar bovendien de aanvoer uit
het buitenland stagnatie zal ondervin
den, wordt een aanzienlijke beperking
van de werkgelegenheid in de klee
ding-industrie verwacht.
De meeste fabrikanten achten den
tijd nog niet gekomen om tot distribu
tie over te gaan. Over het algemeen
verwacht men veel nut van de wet tc-
1 gen de prijsopdrijving, De meeste fabri
'kanten meenen echter niet, dat tot in-
I grijpen van de Regeering zal worden
overgegaan. Een stijging van de prijzen
is bij een langen duur van den oorlog
echter onvermijdelijk. De fabrikanten
erkennen, dat dit niet alleen tot na
deel van den consument zal zijn, doch
evenzeer tot schade van den werkne
mer, daar een verhoogde prijs een ver
minderd gebruik tot gevolg reeft.
KUN STMESTDISTRIBUTIERUREAU
INGESTELD
Vervoerverbod en inventari
satieplicht.
De Minister van Economische Zaken
maakt bet volgende bekend
Hoewel verwacht mag worden, dat
de voorziening van land- en tuinbouw
in Nederland met kunstmeststoffen
voorloopig geen moeilijkheden zal op
leveren, zal het niettemin noodzakelijk
zijn, regelingen te treffen, waardoor
een gelijkmatige ver doel ing wordt ge
waarborgd. Daartoe wordt ingesteld
een kunstmest-distrihutiebureau. dat
gevestigd zal zijn te Den Daag, Lange
Voorhout 3. De leiding van dit bureau
is opgedragen aan den heer C. Boude-
wijn, afdeelingschef bij de Staatsmij
nen in Limburg.
Alvorens te geraken tot een distribu
tie van kunstmeststoffen in eiken
vorm, met uitzondering van kalkmest-
stoffen, zal worden overgaan tot het in
ventariseeiren van de in Nederland
aanwezige voorraden. Zij, die kunst
meststoffen, uitgezonderd kalkmest-
stoffen, voorhanden of in voorraad heb
ben, zijn verplicht, vóór 20 September
te 28 uur van den voorraad dier goede
ren opgave te doen door invulling en
opzending van inventarisatie-formulie
ren, welke met ingang van Maandag
18 Sep. ter Gem.-secretarie hunner
woonplaats verkrijgbaar zullen zijn. 2
De verplichting geldt niet, indien en
voor zoover men kunstmeiststoffen voor
handen of in voorraad heeft ter uitoe
fening van zijn land- of tuinbouwbe
drijf. Wegens de inventarisatie is het
vervoer van kunstmeststoffen, uitge
zonderd kalkmeststoffen, met ingang
van 17 Sept tot een nader te bepalen
datum verboden. Onder dit vervoer
verbod valt, zooals vanzelf spreekt,
Óók het vervoer van de opslagplaats
van 'n handelaar of een coöperatieve
aankoopvereeniging naar een verbrui
ker. Aan verbruikers kan dus in dit
tijdvak niet worden afgeleverd. Het
vervoer van hoeveelheden van 5 Kg.
of minder is toegestaan.
de douoirière de hand kuste, bewezen, dat dej
Jonker gewoon was, in voorname kringen te
verkeeren. j
Inmiddels werd het gesprek voortgezet. j
„Mij dunkt toch, Mevrouwsprak de
Overste, „dat de redder van mijn leven altijd
zooveel waarde in mijne oogen hebben zou,
dat ik ten minste levenslang zijn naam zou
onthouden." j
„Maar ik heb u al gezegd, dat mij die naam
ontschoten is," zei de douairière Van Harme
ien op een scherpen toon „misschien zoudt
gij, die gewoon zijt, met burgers om te gaan, I
dien naam beter onthouden hebben." j
„Och, Mevrouw riep de Jonker Van
Naaldwijk uit, „dat volkje heeft bijna alle- J
maal dezelfde of soortgelijke namen Mul-
der, Jansen, 'Brouwer, of zoo iets want van
de tien burgers, die de eer hebben ons te1
ontmoeten, dragen er ten minste acht eenj
door mij genoemde namen. En dat is zóó stel
lig, dat ik er mijn hoofd onder durf verwed
den."
„Hij verwedt het slechtste, dat hij bezit,"
meesmuilde de Overste zachtjes tegen Mijn
heer de Witt, die hem even zacht antwoord
de
„Ja, als hij zijn hoed op heeft, geef ik voor
den diamanten gesp nog wel vijftig dukaten
maar zonder hoed is zijn hoofd mij ook niet
veel waard."
„Maar waarvoor hebt ge uw redder zoo ten
naastenbij aangezien vroeg de ernstige heer.
„Voor een rijken koopmanszoon," gaf de
douairière ten antwoord, „hij weigerde ten
minsté eenige belooning aan te nemen."
„Ook scheen hij eene zeer goede opvoeding
genoten te hebben," voegde Mijnheer De Witt
er bij, „daar hij zeer zuiver Fransch sprak."
„De burgerklasse matigt zich tegenwoordig
zeer veel aan," sprak de zwierige Jonker Van
Naaldwijk, terwijl hij zijne kneveltjes op
streek, „nog gisteren had een burgerknaap de
vermetelheid, mij uit te dagen."
„O foei riep de daouirière uit, „durft het
volk, dat geboren is om den adel te dienen,
zich zoover vergeten, dat het den degen te
gen een edelman durft trekken."
„En eene douairière Van Harmeien met
haar schoothondje het leven te redden,"
voegde de Overste er bij.
„En raad eens, waarom de knaap zoo op
stoof riep de Jonker Van Naaldwijk uit,
„omdat ik niet gedoogde dat mijn paard
naast zijn ellendigen knol op stal zou staan.
Het was om het dier in den grond te beder
ven."
„Dat zou jammer geweest zijn," zei Walra
ven lachende, „daar ik geloof, dat het nog
niet eens betaald is
„Jonker Walraven wordt door den omgang
met uw heer broeder totaal bedorven," zei de
douairière zachtjes tot den ernstigen heer.
Van Naaldwijk sloeg een grimmigen blik
op Walraven en vervolgde
„Er stond ook nog een paard van zijn.vader
op stal, waarmee de stalknecht den spot
dreef, en de man had gelijkwant armzaliger
knol heb ik nooit gezien. Maar den jongen
heer scheen die spotternij niet te bevallen
want hij lichtte, alsof hij een edelman uit
eene oude familie geweest was, zijn rijzweep
op en takelde den armen drommel deerlijk
toe. Ik trok dadelijk partij voor den stalknecht
niet zoozeer omdat die gemeene kerel mij iets
aanging, maar omdat ik niet kon dulden, dat
dat heertje in mijne tegenwoordigheid zijn
zweep opgelicht had. En wat denkt ge nu
wel, dat hij deed
„Hij betaalde u misschien met dezelfde
munt als den stalknecht," zei de Overste.
„Neen want dan had hem de drommel ge
haald maar hij sloeg de hand aan zijn de
gen en keek mij met zijne groote zwarte
oogen aan, alsof hij mij tot pulver wilde ver
branden. Ik pakte hem echter zonder veel
omslag bij den kraag en wierp hem den stal
uit, waar hij het op een loopen zette, zooals
det volk gewoon is te doen, wanneer men het
toont, dat men voor hun burgerlijk gesnoef
niet bang is."
„Groote zwarte oogen, neef Had dat jonge
mensch van gisten ook niet groote zwarte
oogen vroeg de douairière aan Mijnheer
De Witt.
„Ja.. Mevrouw gaf deze ten antwoord.
„Het was een welgemaakt jongeling met don
kerbruine lokken, en baard en knevels van
dezelfde kleur."
„En", vervolgde de douairière, zich tot den
Jonker Van Naaldwijk wendende, „hoe was de
jongeling gekleed, dien ge zoo ridderlijk den
stal uitwierpt
„Daar heb ik weinig acht op geslagen,"
zeide Van Naaldwijk, „alleen herinner ik mij,
dat hij een grijzen mantel omhad
„Dan lijdt het geen twijfel meer riep de
douairière uit, „of die jongeling was dezelfde,
die gisteren mijne hollende paarden tot staan
heeft gebracht."
„En heeft hij u zijn naam niet genoemd
„Neen maar hij zeide, dat hij student in
de Rechten aan de Hoogeschool te Leiden
was. En raad eens," riep de Jonker lachende
uit, „raad eens, wat zijn vader is
Allen zwegen.
„Een dorpsbarbier riep de Jonker uit.
„Een dorpsbarbier herhaalde de douai
rière met afschuw.
Walraven en de Overste keken elkander met
veelbeteekenende blikken aan, en de ernstige
heer verbleekte.
„De stalknecht althans noemde hem den
zoon van den barbier van Piershil," zei de
Jonker, „en hij zelf staafde dit gezegde."
„Moge zijn vader zijn, wie hij wil, sprak
Mijnheer De Witt ernstig, „aan den zoon heb
ben wij in allen gevalle veel verplichting de
stand onteert den mensch niet, wel zijne da
den, en mogen onze maatschappelijke betrek
kingen ons ook verbieden, vertrouwelijken
omgang met de lieden uit de burgerklasse te
hebben, dan betaamt ons toch het meest van
allen, hunne deugden te eerbiedigen. Zij zijn
menschen gelijk wij, alleen met dit onder
scheid, dat zij niet uit adellijke ouders ge
boren zijn. Maar wat is de adel in het oog
van God Verre zij het dus van ons, met ver
achting op zoodanige minder bevoorrechten
neer te zien Hoevele groote mannen toch
zijn niet uit den burgerstand gesproten, en ik
heb u slechts den naam van onzen grooten
Admiraal te Ruyter tenoemenen ik ge
loof, dat ge overtuigd zult zijn Wat overi
gens het gedrag van den jongeling betreft, hij
had ten deele gelijk, dat hij zijn vader niet
ongestarft hoonen lieten ik verzoek den
Jonker Van Naaldwijk, als hij over den jon
geling spreekt, aan wien mijne nicht het le
ven te danken heeft, zich voortaan van
kieschere uitdrukkingen te bedienen dan die,
welke hij zooeven bezigde, althans in mijne
tegenwoordigheid
Hier eindigde de waardige De Witt, en op
hetzelfde oogenblik trad de knecht de zaal
binnen met het bericht, dat er iemand buiten
stond, die gaarne den Overste voor eenige
oogenblikken wenschte te spreken. Terstond
verliet Van Reigenhorst de zaal en trad deze
weinige oogenblikken daarna, maar nu door
Frans gevolgd, weder binnen.
„Ik heb de eer',, sprak de Overste, den
student binnenleidende, „u allen een vriend
van den Luitenant Walraven voor te stellen,
die, zooals ik geloof, reeds de eer heeft, met
eenige leden van dit gezelschap bekend, te
zijn
„Hij is hetriep de douairière uiten de
ernstige heer werd bleek als een doode.
„Hij, die mij een dienst bewezen heeft,"
sprak Mijnheer De Witt, „wordt nimmer door
mij vergeten, en ik acht mij gelukkig, u we
der te mogen ontmoeten, om u nogmaals
mijn hartgrondigen dank te kunnen te betui
gen
„Vergun mij," zeide Jonker Walraven, zich
tot Mijnheer De Witte wendende, „u mijn
vriend Frans Tigchelaar, student in de rech
ten aan de Hoogeschool te Leiden, voor te
stellen." En zich daarop tot den student wen
dende, vervolgde hij „De edele Heer Joan
De Witt, Raad-pensionaris van. Holland."
(Wordt vervolgd.)
IN VIER BLADEN ADVERTEEREN VOOR
EENMAAL BETALEN
Wieringermeerbode.
Wieringer Courant.
De Polderbode.
Zij per Courant.