4 pCt. MrlaÉÉ Staatslening 1940
Hoorder Bank, Hoorn
TWEEDE BLAD.
ZATERDAG 16 DECEMBER 1939
No. 147
mü NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
GEMEENTERAAD A. PAULOWNA.
FORD ALS BOER
(ELKEN WOENSDAG ZITDAG HOTEL SMIT TE MIDDENMEER.)
ROODE RUWE HANDEN
courant
WAARSCHUWING VOOR AF-
KAMMERIJ.
Burgemeester Mijnlieff opende Woens
dagmiddag de voltallige raadsvergade
ring en waarschuwde daarbij onvrien
delijkheden tegen elkaar te zeggen bij
de behandeling van de begrooting,
zooals dat in andere gemeenten wel
eens het geval is. In Anna Paulowna
was dit nog niet voorgekomen en spr
hoopte, dat men zich thans ook aan
deze goede gewoonte zou houden.
(De goed bezette publieke tri
bune zou dus van 'n onver
kwikkelijk woordenspel niet
mogen genieten.)
HET VALT KUIKEN „ONT
ZETTEND MEE
Voorz. deelt mede, dat het sloopen
van de oude School te Breezand kan
opbrengen i 1275.50, het bod van den
hoogsten inschrijver de fa. Oudhof te
Heiloo.
Voor de nieuwbouw werd door 68
aannemers ingeschreven en de laagste
was f 54.760 dit is slechts f 1100.- bo
ven de oorspronkelijke begrooting van
f 50.000.-
De hr. Kuiken roept vol phatos uit
„(dat valt me ontzettend mee Ik feli
citeer de Gemeente."
De heer Dekker wil het aan een in
gezetene gunnen, die slechts weinig
boven den laagsten inschrijver is en
ook de heer Waiboer voelt daar voor,
doch voorz. wijst er op, dat toch 80
procent der arbeiders uit de Gemeente
moeten komen. En verder is in de
bouwsom inbegrepen het in orde bren-
een van de hulpschool in het veiling
gebouw.
De hr. Op 't Veld is er voor zoo spoe
dig mogelijk tot bouwen over te gaan.
DE WEIGERACHTIGEN
bij de waterleiding zou de Ge
meente f 400 kunnen kosten.
Van 't P.W.N. wordt voor de uitbrei
ding waterleiding naar de onrendabele
gebieden een jaarlijksche bijdrage ge
vraagd van f 99.25 en bovendien jaar
lijks f 400 voor weigerachtige aanslui-
ters.
De hr. Dekker zou die weigerachti-
gen willen doen doordringen van de
waarde van goede watervoorziening.
Met de bouw-verordening in de hand
zouden de halstarrigen ook gedwongen
kunnen worden.
Voorz. vond dit laatste niet de juiste
weg, maar deed toezegging alles te
probeeren om de zaak in orde te krij
gen.
L. 0T|
DOKTERSWONIGG WAN
KELT OP DE GRONDVESTEN
B. en W. stellen voor, de wankele
fundeeringen dei' dokterswoning te
voorzien, 't welk een uitgave zou vor
deren van f 2500.
De hr. Waiboer uit de vraag of 't
niet beter is een nieuw huis te bouwen.
Voorz. vindt een ambtswoning geen
vereischte meer, want er is geneeskun
dige hulp te over. Waar bovendien de
huur verhoogd wordt, is de voorzie
ning gerechtvaardigd. De houten hei
palen zijn geheel verrot, mede als ge
volg, van 't lage waterpeil.
Wordt aldus besloten.
(uit een artikel van Karl Detzer in „The
Country Home Magazine", in uittreksel over
genomen door „Readers Digest",
Pleasantville, N. Y., October 1939.)
J7EN tengere oude heer stapte in "den af-
geloopen zomer met modderige laarzen
gedurende verscheiden ochtenden over
de bij zijn huis nabij Detroit gelegen velden,
teneinde om half zeven het ontbijt te nutti
gen met een groep jongens van 16 en 17 jaar,
die een groentenkweekerij en aan den kant
van den weg een groentenstalletje exploi
teerden. Hij kwam precies op tijd, dronk een
beetje melk, terwijl de anderen ham en eie
ren verorberden, en nam geestdriftig deel
aan hun gesprekken over de oogsten, de mark
ten en het weer. Later trok hij met hen mee
naar de akkers.
Toen op een dag een paar hunner op on
handige wijze een lapje koolgrond aan het
wieden waren, vroeg hij de schoffel en liet
hun zien, hoe het gedaan moest worden. Hij
toonde hun, hoe men aardappelen en graan
moet verbouwen en boonen plukken hoe
men grooter prestaties met minder inspan
ning kan verkrijgen. De oude heer wist van
die dingen alles af hij was op een boerde
rij opgegroeid.
Zijn naam is Henry Ford. Zijn gastheeren
bij het ontbijt zijn 67 misdeelden, zoons van
oorlogsverminkten of van weduwen van oud
strijders. Zij wonen in een modelkamp en
bebouwen 152 hectare vruchtbaren grond, die
het eigendom van Ford is. Ford betaalt hun
2 daags, waar nog bij komen vrije kost en
inwoning, benevens een aandeel in de winst.
Zij kweeken en verkoopen enorme hoeveehe
den groente, leeren het boerenbedrijf, den
verkoop, eenvoudige boekhouding, zelfzucht
EEN VERHUIZING VAN HET
WITTE KRUIS, EN EEN
MOOIER PLEIN.
Het houten magazijntje van het
Witte Kruis* dat vroeger achter 't
Raadhuis stond, wordt op voorstel
van B. en W. afgebroken, want het was
nu bij het nieuwe Raadhuis een steen
des aanstoots.
Er stond tot heden ook de brand
spuit in, doch die komt in de over
dekte speelplaats bij School I en tevens
't W. Kr. magazijn. Nu zal de Gem.
de beschikking krijgen over de grond
na verwijdering van 't gebouwtje voor
f 1-
Een en ander komt 't plein en het
dorpsschoon ten góede.
DE HARDSTE WERKERS KRIJ
GEEN GEEN LOONSVERHOO
GING.
Bij de behandeling van de begroo
ting, hield de heer Dekker een alge-
meene beschouwing, waarin hij tot
uiting liet komen dat de belooning
der hardste werkers niet verbeterd is
(de schoolschoonmaaksters) terwijl het
hem ook bevreemde, dat niets extra's
voor de werkloozenzorg is geraamd.
De verlaging van post armenzorg
schrijft spr. ten deele toe aan de hou
ding van den voorz. van het Burgerlijk
Armbestuur.
DE WETHOUDERS SPRIN
GEN VAN i 600 OP f 800.
De hr. Kloosterman vindt 't te veel
opgevoerd de hr. Op 't Veld is over
tuigd dat 't salaris te laag is, maar er
is zooveel te laag de hr. Kuiken is er
pertinent tegen.
Wethouder Keuris geeft te kennen,
dat de salarisverhooging door den
Raad zelf zijn bepleit.
Een voorstel Kloosterman, om de.
post weer tot 't oude peil te verlagèn,
wordt met 4 tegen 5 stemmen ver
worpen.
DE RAADSLEDEN KRIJGEN
OOK EEN HAP MEER.
De hr. Kloosterman vindt het ook
niet goed, dat nu bij de eerste de beste
gelegenheid de presentiegelden dei-
Raadsleden op f 440 worden gebracht
Ook de heeren Kuiken, Ilooijmeijer
en Op 't Veld stemmen daar mee in,
doch de hr. Dekker is „vlak voor" de
verhooging.
Het voorstel om het presentie
geld tot het oude bedrag terug te bren
gen, wordt daarop verworpen mot
5 tegen 4 stemmen.
DE KOLENHANDELAARS
ONDER 'T MES.
De hr. Waiboer vindt 't uit den booze
dat handelaren buiten de Gemeente de
kolen leveren voor scholen en Gem.-
huis hij vindt, dat komt de plaatse
lijke erkende handelaren toe.
Voorz. betoog,t, dat ze zeker zouden
leveren, als ze reëele prijzen bedon
gen, doch ze zijn te duur. Verleden
jaar stelden ze een prijs vast, die ver
boven de vastgestelde noteering uit
ging.
De hr. Waiboer meent, dat niet eens
'n inschrijving gehouden is.
De hr. Strooper vindt de houding
van de kolenhandelaars allertreu
rigst gemeenschappelijk zijn ze er op
uit onze winterhulp op alle mogelijke
manieren dwars te zitten. Geen won
der, dat B. en W. het er niet mee eens
en een vak. Allen hebben honger gekend.
Thans echter nemen zij per maand gemid
deld met een pond in gewicht toe en kennen
nog slechts gezonden trek.
Maar wat belangrijker is voor industrie en
landbouw, zij bewijzen de juistheid van een
van Ford's oudste beweringen, namelijk dat
men boerderij en fabriek kan combineeren tot
beider welzijn.
De boerderij nabij Ford's huis heet Camp
Legion en beëindigt thans haar tweede met
succes bekroonde jaar. Ford bezit nog een
kamp op 25 km afstand, Willow Row Farm
geheeten, waar 64 jongens werk vinden. In
de wintermaanden zullen deze jongens on
derdeden vervaardigen voor de Ford-fabrie
ken.
Op die wijze berekend kweekt Ford over
een vol jaar voedsel, produceert hij machine-
onderdeelen en voorkomt hij seizoenswerk
loosheid dezen vloek zoowel van landbouw
als van industrie. Daarnaast maakt hij nut
tige burgers van jongens, die anders nooit
een kans hadden gekregen.
Als voorbeeld kan een jongen dienen, dien
wij Jan zullen noemen. Als zoon van een in
valide weduwe had hij zijn heele leven de
bitterste armoede gekend. Toen hij 16 jaar
oud was, had hij sinds vijf jaar geen behoor
lijk maal genuttigdhij vond zich op weg
naar permanente werkloosheid. Een organi
satie van oudstrijders bracht Ford op de
hoogte van Jan's ellendigen toestand en bin
nen een week arriveerde Jan in Camp Legion.
In den beginne besteedde hij al zijn energie
aan eten en van werklust viel niet veel te
bespeuren. Maar zijn tentgenooten brachten
dat in orde, zooals zij alles in orde brengen.
„Aan het werk of er uit," luidde hun bevel.
„We krijgen allen in dep aanstaanden herfst
Z1JJ1. AL.
De lii'. Ilooijmeijer zegt, dat alleen bij
Muntjewerf«prijsopgave is gevraagd en
daar vallen alle handelaren over en
daarover gaan de praatjes.
KLOOSTERMAN WIL GE
MEENTELIJKE THEE
De hr. Kloosterman vind 't kleinzie
lig, dat de raadsleden zelf hun thee
moeten betalen en nu de begrooting
weer sluitend is, wil hij de post „ver
gaderingen" verhoogen met f 25.-, om
daaruit het kopje thee voor den Raad
te bestrijden, edoch het wordt verwor
pen met 7 tegen 4 stemmen.
MEER LICHT OP DEN WEG.
Verschillende leden vragen om
straatlantaarns, namelijk bij de R.K
Kerk Breezand, te Van Ewijcksluis bij
Café Keuris en bij de drie bruggen.
BROEINESTEN
,De hr. Schraa, wil de post f 25 voor de
Vrijwillige Landstorm schrappen. Hij
vindt deze instellingen broeinesten
van facisme.
De hr. Dekker vindt dat er militairen
genoegzijn om 't gezag te handhaven
Echter met alleen Schraa en Dekker
tegen, wordt de post gehandhaafd.
SCHOOLSCHOONMAAKSTERS
KRIJGEN HOOP.
Op voorstel van den heer Schraa zul
len B. en W. nogmaals onder de oogen
zien, om het salaris van de school-
schonmaaksters te verhoogen.
ARM BILJART
De hr. Waiboer wil de personeeie
belasting op de biljarts met f 20 ver
laagd hebben, doch zijn voorstel wordt
niet gesteund.
De begrooting wordt zonder hoofde
lijke stemming aangenomen.
BEGROOTING BURGER
LIJK ARMBESTUUR
SCHANDELIJKE VERWAAR-
LOOZING DOOR 'N HUURDER
De hr. Schraa vindt, dat de Gemeen
te voor het land va.11.. het Burgerlijk
Armbestuur een zeer slechte huurder-
heeft. Het wordt schandelijk verwaar
loosd en 'n volgende keer wil geen
mensch het meer hebben.
De hr. Lubbert gaf de verzekering
een onderzoek in te stellen en den
huurder eens op z'11 plaats te zetten.
„BAKEN IN 'T ZONNETJE"
De hr. Schraa zou gaarne zien dat de
functies van secr.-penningm. in één
hand werden samengebracht, die daar
voor voldoende tijd over had. Het split
sen is toch op zijn minst ougewenscht
De hr. Dekker merkte op, dat inder
tijd de hr. Baken zich wilde terugtrek
ken, omdat hij het te druk had. De hr.
Baken doet het zeker goed, maar on
misbaar is hij nooit. Bovendien is er
wel iemand te vinden die dit werk
kan en wil doen voor dat geld. Zooiets
is beslist wel mogelijk na 'n oproeping
De hr. Hooijmeijer vond dat het ge
meentebelang niet wijken mag voor
een particuliere. De tegenwoordi
ge toestand is alles behalve bevredi
gend.
De hr. Hooijmeijer bepleitte het op
roepen van sollicitanten voor die func
tie.
Voorz. zegde toe alle aandacht hier
aan te besteden.
GROOT NOMINAAL f 300.000.000.—.
KOERS VAN UITGIFTE 100 pCt.
IN COUPURES VAN f 1000.-, f 500.-, en f 100.
vrij van couponbelasting.
De schuldbekentenissen dezer leening kunnen tegen parikoers in betaling
worden gegeven ter voldoening van de aanslagen in de Vermogens- en Verde
digingsbelasting 1, waardoor de mogelijkheid bestaat, dat de 40-jarige looptijd
aanzienlijk wordt verkort.
De inschrijving is geopend tot 19 DECEMBER a.s., terwijl de
storting op de toegewezen schuldbewijzen moet geschieden
2 JANUARI 1940.
De ondergeteekende, waar inschrijvingsbiljetten en propectussen verkrijgbaar
zijn, belast zich gaarne met het kosteloos overbrengen Uwer inschrijvingen.
EEN BUITENKANSJE
Tijdens de behandeling van de kapi-
taalclienst deelde burgem. mede, dat
men er in geslaagd was een buitenge
woon voordeelige transactie te sluiten.
Men kon namelijk een kasgeldleening
voor het geheele jaar voor slechts
3 1/4 pCt. rente krijgen, terwijl de bank
voor Ned. Gemeenten minstens 4M>
pCt. vroeg.
RONDVRAAG.
De hr. Waiboer vraagt naar leveran
ties der banden voor de vuilniswagen,
of die door de plaatsel. handel wordt
geleverd en dan het chassis van de
nieuwe brandspuit.
De voorz. zegt, dat de autobanden
hier ter plaatse worden gekocht.
De hr. Op 't Veld vraagt of er nog
werkobjecten kunnen worden bewerk
stelligd in het bloembollenbedrijf.
Voorz. zegt» dat deze bedrijven wor
den beperkt en het dus moeilijk zal
zijn. Echter heeft een en ander spr.'s
grootste aandacht.
Hierna sluiting.
In korten tijd weer gaaf, rj* TDffcï
zacht en blank door JrUlvvyLia
GEMEENTE ZIJPE.
een gelijk aandeel in de eventucele winst.
Dorh enkel hij, die het verdient. Vooruit dus,
pak een schoffel."
En zoo trok Jan naar den akker en het
duurde niet lang, of hij leverde vol werk. Hij
zal zijn weg wel vinden. Zooals de meeste
jongens zendt hij op een paar centen na het
bedrag van zijn loonchèque aar. zijn doorar-
me familieleden. In het aanstaande voorjaar
zal hij, na gedurende den winter in de werk
plaats aan den slag te zijn geweest, samen
met zijn kameraden deze boerderij- en fa-
brieksgemeenschap verlaten en andere jon
gens zullen hun plaatsen innemen. De ver
trokkenen gaan dan Ford's leerlingenschool
bezoeken, werktuigkunde, electriciteit, schei
kunde en andere dingen leeren, voor welke zij
aanleg blijken te bezitten. Gedurende deze
leertijd verrichten zij tevens practischen ar
beid, waarmee zij 4.20 per dag verdienen.
Op 18-jarigen leeftijd worden zij volslagen ar
beiders tegen Ford's minimum-loon van 6
BURGERLIJKE STAND
Van 8 t.m. 14 Dec. 1939,
Geboren Nelly, dochter van Aris
van der Vlies en Trijntje Quax.
Ondertrouwd N;icolaas Bellis, 22
jaar, schilder en Trijntje V'riendtjes,
18 jaar, z.b., beiden te Zijpe.
Getrouwd Geene.
Overleden Geene.
PREDIKBEURTEN ZIJPE.
ZONDAG 17 DECEMBER.
NED. HERV. GEM.
Oudesluis nam. 2 uur Ds. Witkop.
Burgerbrug, St. Maartensbrug, Petten en Scha-
gerbrug geen dienst.
Tijdens hun verblijf in het kamp stellen zij
hun eigen wetten op en zorgen voor de na
leving ervan. Met het toezicht over het kamp
in hoofdzaak echter blijft hij op een af
stand, opdat door de jongens gekozen leiders
hun gang kunnen gaan is „Al" Brown
belast, die voorheen een leidende functie in
de personeelafdeeling der Fordfabrieken be
kleedde. Ford's eigen kok stelt de menu's sa
men voor het bereiden der maaltijden zor
gen de koks van Ford's vrachtschepen, die
de groote meren bevaren, en landbouwleera-
ren geven adviezen met betrekking tot de te
verbouwen gewassen.
Voor de rest zorgen Jan en zijn makkers.
Zij maken zelf hun bedden op, houden het
kamp in orde, wasschen het eetgerei af. Elke
tent is gehoorzaamheid verschuldigd aan den
tentcommandant, waarbij iedere week volgens
een rouleeringsstelsel een andere leider ge
kozen wordt. Als kampleider fungeert een
jongen, die bewezen heeft, de hiervoor ver
eischte eigenschappen te bezitten.
Verleden jaar leverde Camp Legion 60.000
kolven zoete maïs, 3000 schepel sojaboonen,
6000 schepel gewone maïs, 1500 schepel toma
ten, tonnen andere groente in 60 verschillen
de soorten, die in de groentenhal aan den
wegkant wegens hun prima kwaliteit 20%
meer opbrachten dan de geldende marktprij
zen. Een flinke hoeveelheid boekweit, uitge
zaaid op land, dat in het begin van den zo
mer een halve ton erwten had opgeleverd,
werd bijtijds rijp om in Ford's molen in
Greenfield Village te worden vermalen en
werd met winst verkocht. Met 10 bijenkor
ven, die men op de boekweitakkers had ge
plaatst, verkreeg men 1000 pond honing.
Na aftrek van alle kosten verdeelden de
jongens als netto-winst der boerderij een
bedrag van 6000 gelijkelijk onder elkaar,
zoodat ieder 96.97 ontving naast zijn dage
lij ksch loon van 2. Tot Henry Ford's vol
doening belegden de meesten hunner het geld
in rentegevende deposito's bij Ford's werkne-
mersbank. Met een dubbele oppervlakte aan
bebouwd land en het dubbele aantal jongens
en dank zij verbeterde methoden verwachten
de kampdeskundigen het drievoudige aan
voedsel te kunnen produceeren.
„Deze boerderijen hebben het stadium van
proefnemingen achter den rug," aldus Ford.
„Sinds lang wisten wij, dat de industrie de
centralisatie behoeft en dit is een stap in die
richting. Ofschoon het steeds noodig zal zijn,
een centrale fabriek te - bezitten, dienen wij
ln de landbouwgebieden over kleine fabrieken
ter voeding van de centrale te beschikken,
MARKTBERICHTEN.
DE VEEMARKT.
LEEUWARDEN, 15 Dec. Aangevoerd
42 stieren, enters f 100 a 230 twenters
f 230 a 360 490 vette koeien f 125 a
280 971 melk- en kalfkoeien f 115 a
270 208 pinken f 85 a 260 632 vette
kalveren 502 graskalveren f 20 a
85 664 nuchtere kalveren f 4 a 8; 590
vette schapen f 14 a 25 152 weide-
schapen f 10 a 20 314 lammeren f 8 a
18 350 vette varkens f 45 a 160 41
mag. varkens f 17 a 50 128 kleine big
gen f 8 a 17 34 bokken en geiten, 23
paarden. Aanvoer 4587 stuks.
De aanvoer was voor den tijd van 't
jara zeer ruim. De handel in stieren
waren vaster de beste soort iets duur
der in melk- en kalfkoeien goede
soort iets vlugger tegen vastere prij
zen afwijkende soort kalm in pin
ken redelijk vlugin graskalveren
iets vlugger met vaste prijzen. Nuchte
re kalyeren ruim prijshoudend. Handel
in varkens en biggen vlugger en prijzen
iets hooger in wolvee stug, beste
soort nog vast in prijs.
Voor den étappedienst en voor de
blikvleeschfabricage werden wederom
een aantal koeien gekocht.
De N. V. C. nam 180 varkens over.
GEMEENTE WIERINGEN.
BURGERLIJKEN STAND
van 2 tot en rnet 15 December.
Geboren Petrus Theodorus, z.v. A. Th.
van Zanten en H. EngelZwiert, z.v. H.
Mansens en M. Schiltkamp Berber Helena,
d. v. H. Uijthof en V. Post.
Ondertrouwd Geene.
Gehuwd P. M. de Graaf en G. A. Lont.
Overleden Geene.
KEURING DIENSTPLICHT.
De jongemannen uit deze gemeente, inge
schreven voor de lichting 1941, zullen op
5 Februari a.s. te Den Helder aan de keuring
voor den militairen dienst worden onderwor
pen.
Deze zullen er toe bijdragen, zoowel land
bouw- als industriëele problemen op te los
sen, en wel door aan de plattelandsbevolking
's winters werk te verschaffen en den fa
brieksarbeider voedsel te laten verbouwen
gedurende de zomermaanden, als de indus
trie op lage versnelling werkt."
Met zijn kampen levert Ford het bewijs, dat
zijn plan practisch uitvoerbaar is en tevens
redt hij honderden jonge levens. In Jan en
zijn makkers kweekt hij niet enkel zelfres
pect en ambitie aan, doch hij doet in hen de
stellige overtuiging geboren worden, dat ver
kwisting zondig is en stiptheid tot 's levens
grootste deugden behoort.
In Camp Legion was het Ford in eigen
persoon, die aan verspilling in de electrisclie
centrale een einde maakte, door de verwar
mingsinstallatie te verbinden met den V-8
motor, die den lichtgenerator aandrijft. Het
door den motor gepompte koelwater komt er
heet uit en wordt in een enorme geïsoleerde
tank opgeslagen. Via buisleidingen en radia
tors verwarmt het het gebouw, waarna het
tenslotte in de douchecellen wordt gebruikt.
Op de jongens maakt dit grooten indruk.
„Mr. Ford heeft het zelf bedacht," verklaren
zij vol trots tegenover bezoekers.
Hij helpt hun ook bij het bedenken van
middelen, om meer voedsel te produceeren
met minder arbeid, om tijd en kracht te
sparen, om van ieder arbeidsuur profijt pe
trekken. Zij achten hem, niet enkel omdat
hij hun weldoener is, doch omdat hij met zijn
75 jaren sneller denkt dan de meesten hun
ner en evengoed de schoffel kan hanteeren
als de beste onder hen.
Het respect is wederkeerig. Henry Ford ver
klaart „Zij zijn net zoo geaard als de mees
te jonge Amerikanen. Geef hun een kans en
zij zullen zich door het leven slaan."
