WIERINGER COURANT.
DE HOLLANDSCHE
WINDMOLEN
HERLEEFT
DE MEELMOLEN VAN
DEN OEVER.
We hebben in ons vorig nummer er
melding van gemaakt hoe de ineelmo-
len op de Gest door verval ten onder
dreigt te gaan. De hevige storm van
vorige week deden kap en wieken der
mate heen en weer schudden, dat ge
vaar dreigde en men dei-halve de wie
ken heeft afgenomen. Een en ander
duidt natuurlijk ook op het slechte on
derhoud en het is niet denkbeeldig, dat
dit het begin is van algeheele verdwij
ning van dit aloude sieraad van het
Oeversche landschap.
Nu is de vraag is dit met de redelijk
heid van onze liefde voor 't landschaps-
schoon, maar ook voor de behoefte aan
bedrijfsleven in dezen tijd overeen te
brengen. Wij antwoorden met een vast
beraden „NEEN".
Hier moet ingegrepen worden. Reeds
eerder hebben wij het vraagstuk der
molens te Wieringen besproken, doch
bij praten kan het nu niet blijven
Hier moet van overheidswege onmid
dellijk worden ingegrepen en dat kan.
als de eigenaar hierby nu maar een
weinig voortvarendheid wil toonen. In
dezen tijd, waar motorische kracht bijna
geheel wordt uitgeschakeld., is het recht
weer aan den windmolen, en er is daar
mede wat te verdienen, als de wil er i
om het bedrijf op te werken.
We hebben hier drie meelmolens met
windkracht. Die in de Normert maalt
reeds lang met slechts twee wieken,
maar wij zijn toch blij, dat veehouder de
Jongh deze indertijd heeft gekocht
de reparatie heeft bijgehouden op deze
twee wieken na. Wellicht dat deze mo
len weer eens met volle tuigage de oud-
Hollandsche energie kan ontwikkelen.
De molen te .Zandburen heeft met
de storm ook al een wiek verloren. Doch
deze komt er weer aan, daar kennen we
de firma Looze te goed vooi-.
Maar onze Oeversche molen is thans
het kind van de grootste zorgen.
Laten we echter niet wanhopen, want
de Hollandsche windmolen leeft en her
leeft overal en wij willen met onder
staand speciaal artikel nogmaals de
molen in het middelpunt van den belang
stellenden lezer plaatsen.
- *-
De windmolen herleeft. Er valt zelfs,
na enkele tientallen jaren van verval,
een krachtige opbloei te bespeuren. Het
zijn de moeilijke tijdsomstandigheden,
die daarvan de oorzaak zijn. In verband
niet de zeer beperkte hoeveelheid olie
brandstof, welke voor de motoren be
schikbaar is, zien tal van molenaars zich
genoodzaakt hun afgedankten doch niet
afgebroken molen wederom in gebruik
te nemen, of wei om een nieuwen molen
te bouwen. Zoo zijn er in de laatste drie
jaren niet minder dan 125 a 150 wind
molens gerestaureerd of gebouwd, en
vooral thans gaat het steeds crescendo.
Ongeveer 2000 molens zijn er nog in
ons land, waarvan Friesland nog bijna
een derde gedeelte bezitdaarna volgen
Zuid-Holland, Brabant. Groningen. Gel
derland en Noord-Holland, die het nog
boven de 200 brengen, Zuid-Holland
komt zelfs nog boven de 300. Dit jaar
voor het eerst laat het zich aanzien, dat
er geen enkele molen meer verloren zal
gaan (tenzij door brand of storm), mis
schien komen wij binnenkort weer op
2500 stuks. In tweeërlei opzicht zijn
daarmede belangrijke resultaten be
reikt een eerherstel van de economi
sche waarde der molens, en een verhoo
ging der schoonheid van het landschap.
De bekende Vereeniging „De Holland
sche Molen" werd opgericht om den
molen te behouden als schoonheidsele
ment, als cultuurmonument. Bijna twin
tig jaar van strijd voor den molen ble
ken ook in ander opzicht tot belangrijke
resultaten te hebben geleid de Hol
landsche windmolen heeft in economisch
opzicht zijn positie heroverd. Van Rijks
wege wordt thans veel gedaan om dit
vaderlandsche werktuig in eere te her
stellen.
neer de windmolen ons land bereikte. Duitsche opvatting, de publieke opinie
Volgens historische gegevens was er aan
het einde der dertiende eeuw reeds een
windmolen in Brabant, in Bohemen zou
reeds in de achtste eeuw een windrad-
molen hebben bestaan, ingevoerd via de
Eonaulanden uit het Naburige Oosten,
waar het werkCuig is uitgevonden. Vaak
wordt er beweerd, dat de Kruisridders
de molens naar deze streken hebben
gebracht, doch waarschijnlijk hebben de
kloosters er lang voor dien tijd reeds
gebruik van gemaakt. Langzaam drong
het gebruik van het oude cultuurgebied
naar Europa door. Wie de uitvinding
deed, is niet bekend, ook wanneer zij
werd gedaan, kan nergens in oude ge
schriften ontdekt worden. Niet onmoge
lijk is de windmolen een bij windkracht
aangepast maalwerktuig, waarvoor de
watermolen, die reeds lang voor Chris
tus' geboorte in gebruik was, als voor
beeld heeft gediend. De eerste windmo
lens, zooals er thans nog op Kreta en
in de V.S. tegen Duitschland en de re
organisatie van Europa ophitsen. Uit
deze tendentie is waarschijnlijk ook de
bewering van de Amerikaansche pers te
begrijpen, dat Hitier in zijn rede de
Vereenigde Staten van Amerika heeft
aangevallen, terwijl de Führer dit in
werkelijkheid niet alleen niet heeft ge
daan, doch zelfs uitdrukkelijk heeft ge
zegd, dat hij slechts West-Europa in het
kader van zijn beschouwingen wilde
opnemen.
DE OORLOG.
VERGELIJKING MET SLAG
VAN VITTORIO VENET0
Moreel van Engelsche open
bare meen^pf. moet worden
verbeterd.
Rome, 12 December. (Stefani.)
De „Giornale dTtalia" merkt op,
elders in het Nabije Oosten te vinden dat Engeland alles, wat het op
militair en omroepgebied beschik
baar heeft, samentrekt voor een
offensief tegen Italië en wel om
verscheidene redenen. In de eer
ste plaats om het moreel van de
Engelsche openbare meening te
verbeteren en in de tweede plaats
om den slechten indruk weg te
nemen, die in Amerika is ge
wekt dooi- de ononderbroken
reeks mislukkigen, die tot dus
verre dooi- Engeland zijn onder
vonden en om de Vereen. Staten
over te halen de levering van
materiaal te intensüveercn en
credieten toe te staan.
zijn, waren plompe schilderachtige ge
vaarten. waarvan het wiekenstelsel vast
lag. zoodat slechts bij een bepaalde
windrichting gemalen kon worden. Het
is de verdienste van Nederlandsche uit
vinders geweest dezen molen tot het
prachtige instrument te hebben
maakt, waardoor onze eerste nijverheid
tot zulk een grooten bloei kon komen en
voorts zoo talrijke waterrijke gedeelten
van ons land in vruchtbare polders kon
den worden veranderd. Zonder haar
7 a *800 molens, olie-, houtzaag-, papier
en andere industriemolens, zou de Zaan
streek nooit geworden zijn wat zij nu is,
zonder de honderden en honderden
standaard- en later walmolens, die op
de oude stadsmuren waren gebouwd,
zou de opkomst van Holland in de ze
ventiende eeuw zeker in een langzamer
tempo hebben plaats gevonden.
Stoommachine en motor hebben latei
Engeland meent, dat het nut
tig is tegen Italië een soort zenu
wenooi-log te gaan voeren, die
reeds tegen Duitschland is mis
lukt, evenals zij mislukte tijdens
de Italiaanschc campagne in
Abessinië. Wanneer men er te
hun plaats ingenomen, hun aantal slonk ^9n('en van overtuigd moe hl
ZATERDAG 14 DECEMBER 1940 No. 146.
onder onze lezers) in den laat-,den wonende te Zijpe.
sten tijd een bijzondere ervaring j Overleden Helenius Dignum, oud 57
hebben opgedaan. Zij zijn naar 'n jaren, echtgenoot van Geertruida Jonge-
goudsmidswinkel gegaan, en 'jan.
hebben, hetzij voor eigen bezit,
hetzij om ten geschenke le geven,
een bepaald gouden of zilveren
voorwerp willen koopen, en ze
vernamen, dat ze hot voor hun
goede geld niet konden krijgen.
Ze stonden zoo gezegd met de
duiten in de hand.'het begeerde
voorwerp lag in de uitstalkast,
maar toch hadden ze geen koop
kracht. Ze konden alleen goud of
zilver koopen vooroud goud
of zilver, in welken vorm dan
ook materiaal, dat de winke
lier, de fabrikant tot grondstof
zou kunnen verwerken en omsmel
ten, ten einde er dan nieuwe
voorwerpen van te vervaardigen.
Wij leven op hét oogenhlik in
een periode, dat de vraag naar
'T ZAND.
BEGRAFENIS VAN L. DIGNUM.
Dinsdagmorgen vond de uitvaart
plaats van den zoo onverwachts overle
den bekenden en geachten heer L. Dig
num, in leven een vereenigingsman in
hart en nieren, die leefde en werkte voor
de vele belangrijke plichten die hij te
vervullen had, en niet in laatste plaats
voor zijn groot gezin, waarvoor hij door
noeste vlijt en gestage arbeid zorgde als
geen ander en leefde ten voorbeeld van
hen allen.
Een goed mensch is van ons heen
gegaan, een mensch wien het een vreug
de was iets voor anderen en alles voor
de zijnen te zijn, een algemeen geachte
en geziene man, naar wiens oordeel ve
len vroegen en die raad gaf en hulp
gouden en zilveren voorwerpen verleende aan ieder van zijn medemen-
grooter is dan het aanbod, dat er
weinig of geen grondstof beschik
haar komt, en vandaar dat men
met name gouden sieraden alleen
kan koopen tegen ander goud.
Maar nu doet zich het typische
geval voor. dat het publiek zijn
oude goud veelal liever vast-
h'oudt en een deel van zijn geld
hot liefst in nieuwe siervoorwer
pen van edel metaal belegt.
Zoo wordt het een merkwaar
dige strijd tusschen fabrikant,
winkelier en publiek. Een soort
goud-politiek in hoogst moder
nen vorm
zienderoogen, in de Zaanstreek zijn er
bijvoorbeeld geen tien meer. De molen
dreigde geheel te zullen ondergaan, tot
dat de Vereeniging „De Hollandsche
Molen" een prijsvraag uitschreef voor
molenbouwers om na te gaan of er niet
zoodanige verbeteringen waren aan te
brengen, dat de molen, voortgedreven
door de kostelooze windkracht, wederom
gemakkelijk tegen den motor zou kun
nen concurreeren. De vindingrijkheid
der Hollandscne molenmakers bleek nog
niet verdwenen, de gewenschte verbete
ringen, waarvan de aërodynamische
stroomlijnwiek wel de voornaamste is,
kwamen tot stand. Pionier in dit op
zicht was cle Leidsche molenbouwer A
J. Dekker, later zijn er nog allerlei nieu
we fondsten bij gekomen, o.a. van den
Limburgsehen molenmaker Van Bussel,
voorts het Bilausysteem.
Zoo men ziet, het gaat met de molens
cresendo en dat moet ook te Den Oever.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
1UTLERS REDE IN AMERIKA'S PERS
VERMINKT.
Bevreemding in de Duitsche
hoofdstad.
Berlijn,
gemeld
11 December. Officieus word!
Het is niet nauwkeurig bekend, wan-
In politieke kringen in de Duitsche
hoofdstad heeft men er met groote be
vreemding kennis van genomen, dat de
rede van den Führer voor de bewape-
ningsarbeiders zwaar verminkt door de
Amerikaansche pers is weergegeven,
waarbij aan Hitier wendingen en zin
nen zijn toegeschreven, die hij in wer
kelijkheid in het geheel niet heeft ge
bezigd.
Dit geldt vooral voor een zin. die een
Amerikaansch nieuwsagentschap den
Führer in den mond heeft gelegd en die
als volgt luidt..Wij zullen de geheele
wereld verslaan." In werkelijkheid heeft
Hitier deze woorden zelfs in overeen-
komstigen vorm niet eenmaal gebruikt.
In Duitsche politieke kringen wijst
men er op, dat de Führer bij de uiteen
zetting van den huidigen strijd tusschen
twee economische stelsels uitsluitend
heeft verklaard, dat een dezer werelden
moet breken. Deze passage van de rede
eindigde met de verklaring„Als het
dan in dezen oorlog zoo is gesteld, dat
hier goud tegen arbeid, kapitaal tegen
volkeren en reactie tegen den vooruit
gang der menschheid strijden, dan zal
de arbeid, dan zullen de volkeren en dan
zal de vooruitgang zegevieren."
Als uit dezen zin, zoo zegt men in po
litieke kringen alhier, door de pers der
V.S. wellicht de aangehaalde tendentie
der wereldverovering gelezen wordt, dan
kan men dit niet bepaald beschouwen
als een teeken van een sterk zelfbewust
zijn bij den vertolker van dezen zin.
Evenmin klopt het, dat Hilter b.v.
zou hebben gezegd, dat na het winnen
van den ooi-log het goud waardeloos zou
worden of dat de wereld aan het Duit
sche volk zal toebehooren, als het den
oorlog eerst heeft gewonnen. Deze ver
minkingen moeten blijkbaar, volgens
zijn, dat een leugencampagne
het moreel der Italianen zal kun-
ïin schaden, beteekent dit, dat
men Italië slecht kent. De Engcl-
schen zijn bezig een wanhopige
partij te spelen door Italië aan te
vallen op alle oorlogsfronten
tegelijk.
Toen de Duco op 10 Juni aan
kondigde, dat Italië aan den oor
log ging deelnemen, zeide hij,
dat de Italianen wisten, dat zij
groote, moeilijke en zware taken
onder oogen zouden krijgen.
De Italianen weten, dat oorlogs
operaties ups en downs met zich
medebrengen.
Zij herinneren zich ook, dat de
Oostenrijkers waren doorgedron
gen tot Pavia en dat dit niet
liecft verhinderd, dat de overwin
ning van Vittorio Veneto kwam.
De Italianen van heden
FILMNIEUWS.
Zaterdag en Zondag in Cinema
de Haan de film
DE BLINDE PASSAGIER.
Een pakkend beeld van men-
schelijke hartstochten. jaloezie,
kameraadschap en oen sterke
liefde
Met als achtergrond en alles
samenklinkencl motief de mach
tige Donau de verbinding van
het oude Europa met het roman
tisch nabije Oosten.
De Donau is mooi. Een knap
cameraman weet dit in deze film
in enkele meters te zeggende
regisseur heeft niets vergeten om
de sfeer van avontuur en ro
mantiek met aanvaardbare mid
delen gaande te houden....
De film heeft prettige eigen
schappen.. ATTILA IIORBIGER
vertolkt op meesterlijke wijze
den kapitein. PAUL JAVOR
is geknipt voor de rol van den
lijken nietsnut....
schen in de duizende kleine moeilijkhe
den van het eenvoudige en toch zoo
moeilijke leven, dat hij zoo wél besteed
de.
De belangstelling voor de begrafenis
was dan ook overweldigend, daar allen
hun vriend, collega, en raadsman niet
zonder laatsten groet wilden verlaten.
Als bestuurslid der plaatselijke R. K.
S.P. kwam de overledene in den ge
meenteraad van Zijpe, werd verkozen
tot lid van het Polderbestuur, was lan
ge jaren bestuurslid van tallooze veree-
nigingen.
SCHAGERBRUG. Naar men
verneemt, is van cle gelegenheid
tot aanvragen van een volks
tuintje zoo weinig gebruik ge
maakt, dat het zelfs twijfelachtig
is geworden, of tot uitgifte van
dergelijke tuintjes wordt overge
gaan.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
NIEUWE BONNEN VOOR DE
KOMENDE WEEK.
BROOD- EX GEBAKBOX 19.
(Officieel.Elk der met „19" genum
merde bonnen van broodkaart geeft
gedurende de week van Maandag 16 De
cember tot en met Zondag 22 December
a.s. recht op het koopen van 125 gram
roggebrood of 100 gram ander brood.
Voorts geeft elk der met „19" genum
merde broodbonnen recht op het koo
pen van een rantsoen gebak. Dit omvat
voor de hierna genoemde bakkerijpro
ducten telkens ten minste het daarach
ter geplaatste aantal grammen
Beschuit 75 gram. Biscuits en Wafels
i gram. Speculaas 140 gram. Andere
koekjes 200 gram. Koek 160 gram. Cake
HILDEKRAHL'speelt gevoelig 1300 Bram' Gevuld klein torstgebak <b.v
even zeker van de overwinning
als (1e Italianen van gisteren, en
zij welen, dat in dit conflict Italië
reeds een Engelsche kolonie
heeft, veroverd Somaliland. Zij
weten, dat de Italiaansche troe
pen diep zijn doorgedrongen in
de Britsche bezittingen Kenya,
den Soedan en in Egypte.
Zij hebben de Engelsche scheep
vaart tusschen beide bekkens
van de Middellandsclie Zee ver
hinderd, zij hebben 16 vijande
lijke oorlogschepen tot zinken
gebracht, 20 duikbooten, 25 koop
vaardijschepen en 6 tankschepen.
Zij hebben 61 Engelsche oorlogs
vliegtuigen beschadigd, 2 duikboo
ten, 2(5 koopvaardijschepen. De
Italiaansche luchtmacht heeft
685 Engelsche vliegtuigen neerge
schoten en waarschijnlijk nog 99.
Do Italiaansche vloot opereer
de evenzeer in de Middellandsche
Zee, de Roode Zee en op den At-
lantischen Oceaan. Deze oorlogs
inspanningen van de Italianen
legen het groote Britsche impe
rium dwingt de geheele wereld
bewondering af en vormt een ge
deelte van do toekomstige over
winning van de as.
De „Giornale d'Italië" eindigt
met cle woorden te citeeren, die
door Lord Lothian aan den voor
avond van zijn dood werden ge
sproken, om de tusschenkomst
van de Vereen. Staten in te roe
pen, zonder welke de Britsche
ambassadeur de nederlaag van
Engeland voorzag.
liet. meisje. Voorts is er een goede
':l>" rol van OSKAR SIMA
Bij besluit van de secretaris-generaal
van de departementen van sociale za
ken. van justitie en van binnenlandsche
zaken dd. 2 December 1940 is bepaald
De verkoop, de aflevering, de
verstrekking en het gebruik van
sterken drank in het klein
GOUD - POLITIEK.
noodig.
geen
Er is goud en zilver
Ja - zult u zeggen - dat
nieuwtje. Te allen tijde
goud en zilver gevraagd. Is er
zelfs naar gehunkerd. Maar toch
niet dikwijls in den bijzonderen
vorm van heden. Want er is een
goud- en zilvertekort bijcle
fabrikanten en de goudsmeden
en juweliers. Een tekort, aan
grondstoffen namelijk. En dit is
dan ook de reden, dat verscheide
ne personen (en stellig ook wel
Het verhaal is zonder twijfel
met groote vaardigheid in elkanl
der gezet.
rtet is een film, die den bezoe
ker in spanning houdt.
Zondagmiddag 3 uur draait even
eens bovengenoemde film.
GEMEENTE ZIJPE.
Officieel.
VERKOOP,
KING EN
AFLEVERING, VERSTREK-
GEBRUIK VAN STERKEN
DRANK.
Amandelbroodjes) 400 gram. Gevuld
groot korstgebak (b.v. Boterletter) 500
gram. Taart en Gebakjes 600 gram.
Voor het geheel of ten deele uit meel
of bloem gebakken producten, welke
hierboven niet genoemd zijn, geldt, dat
een rantsoen een hoeveelheid omvat
waarin 70 gram meel of bloem is ver
werkt.
BON 22 VOOR EI.
Gedurende het tijdvak van Maandag
16 December tot en met Zondag 22 Dec.
a.s. geeft de met „22" genummerde bon
van het algemeen distributiebonboekje
recht op het koopen van een ei. De bon
nen, welke 22 December nog niet ge
bruikt zijn, blijven geldig tot en met
Zondag 29 December a.s., met dien ver
stande, dat ook zij gedurende de week
van 23 tot en met 29 December a.s. niet
gebruikt mogen worden in Hotels, Res
taurants e.d.
BON 103 PEULVRUCHTEN.
Gedurende het tijdvak van Dinsdag
localiteiten, waarvoor vergunning! December tot en met Zondag 12 Ja-
voor den verkoop van sterken' nuaï"i 1941 geeft de met .,103" genum-
drank in het klein is verleendj mer£le bon van het algemeen distributie-
is tusschen 19 uur en 4 uur ver-1 bonboekje recht op het koopen van een
boden. j half kg. peulvruchten.
Overtreding van dit verbod wordt ge-[
straft met hechtenis van ten hoogste
BON 12 VOOR VLEESCH.
drie weken of geldboete van ten hoog
ste honderd gulden.
ZIJPE (N.H.), 11 Dec. 1940.
De Burgemeester van Zijpe (N.H.),
D. BREEBAART.
Gedurende het tijdvak van Maandag
16 December tot en met Woensdag 25
December a.s. geeft elk der vier met
„12 vleesch" gemerkte bonnen van de
vleeschkaart recht op het koopen van
100 gram vleesch, been inbegrepen, of
een rantsoen vleeschwaren. De met
„12 worst, vleeschwaren" gemerkte bon
BURGERLIJKE STAND.
Ingeschreven van 6 tot en met 12 Dec.
Geboren Gerda Jacoba, d.v.
dus Jacobus Pannekeet en Cornelia Gor-jvan een rantsoen vleeschwaren".
ter Jeltje Trijntje, d.v. Marten Bosma De bonnen, welke op 25 December a.s.
en Afke Tijsma Petrus Comelis, z.v.'nog niet gebruikt zijn, blijven nog gel-
Theodorus Cornelis van der Hoorn en' dig tot en met Zondag 29 December a.s.
Anna Margaretha Tesselaar Arie Cor- Het rantsoen vleeschwaren. dat per
nelis, zoon van Pieter Lourens Rens en bon kan worden gekocht, bedraagt 75
Baafje Keunje Bakelaar Afra Anna gram voor gerookt of gekookt varkens-,
Maria, d.v. Jacobus Johannes Vendel en rund of kalfsvleesch en voor gerookte
Anna de Wit. [worstsoorten, 100 gram voor gerookte
Ondertrouwd Geene.
Getrouwd
ren, kaasmaker en Maria van Overmei-'en nierbrood en 150 voor bloedworst,
re, oud 20 jaren, beiden wonende te'
Zijpe Swier Hittjo van der Veen, oud BOTER EN MARGARINE.
27 jaren, landarbeider en Roelof je'
Reingje Bruinewoud, oud 18 jaren, bei- Zooals reeds eerder bekend werd ge-
worstsoorten, rolpens en knakworst, 125
Klaas Postma, oud 22 ja- gram voor leverartikelen, tongen worst
