Ten Kate
uw
bakker
Laait Uw waardevolle Kunstmestzegels NIET
ONGELDIG worden door te laat In te leveren
Geef ze aan niemand af, dan tegen een
ORIGINEEL ONTVANGBEWIJS
voorzien van handteekening ontvanger
We zullen trachten de kunstmest nog voor de
Winter te leveren. Alles franco boerderij.
A. C. VAN OEVEREN
WIJ LEVEREN U:
Dentoform
De zegels worden zooveel mogelijk VAN HUIS GEHAALD, doch U
kunt ze ook meenemen naar de Beurs* Te bezorgen in de nis van de
JJ
Zaakvoerder R* SPIKMAN
DE „LEUGENSUIKER."
Suikergebrek is wel een der onaange
naamste ervaringen, die men in deze tij
den kan ondervinden. De mensch is ver
zot op zoetigheid De plant kan niet ge
noeg van deze voedende versnaperingen
aanmaken. De snoeplustige mensch weet
het wel uit al die verborgen depots te
extraheeren. Hij raffineert het kunstig uit
stengel, biet of stam^ overal waar de plant
deze provisie heeft verstopt. Hij heeft een
fijnen neus om te vinden wat hem aanlokt.
De nijvere bijen vliegen aan, ze doen wat
ze kunnen om een voorraadje bloemen-
suiker bijeen te garen en als die naar het
oordeel van den ijmker voldoende is,
grijpt hij met ruwe hand in en eigent zich
een deel van het zoete der aarde toe. Ie
der fraai geëtiketteerd potje natuurho-
ning is behalve met lekkernij ook gevuld
met gecondenseerden bijenijver en bijen-
verdriet. Be Grieksche Goden op den
Olympus deden zich, volgens het verhaal
te goed aan nectar en ambrozijn. In men-
schelijke taal zouden wij zeggen aan ho
nig en honigwijn. De voorliefde van velen
voor brandewijn met suiker is dus al van
zeer ouden oorsprong, zouden wij durven
beweren Zoo wordt hel zoele steeds ver
kozen om het biltere in het leven te neu-
traluseeren. Reeds als kleutertjes werden
wij immers vaak in ons verdriet opperbest
getroost met een klontje suiker ot een uie
velletje. Om deze suiker, die wetenschap
pelijk met den naam „Saccharum album"
of „witte zoetigheid" wordt aangeduid, zit-
ien wij thans broodverlegen en in ons ver
langen vragen wij naar andere stoffen, die
ons een dergelijken zoeten smaak kunnen
voortooveren, ook al hebben ze verder
niets met suiker te maken.
De scheikunde, de wetenschap, waaraan
we den onredelijken eisch stellen, dat zij
voor iederen spijker een gat moet hebben,
komt ons direct verrassen met een keur
van verbindingen, die als zoodanig dienst
zouden kunnen doen, met de zoogenaam
de „kunstmatige zoetstoffen." Ze vinden
wat uit, is men onwillekeurig geneigd te
zeggen, maar goed beschouwd is hel in
hel geheel niet vreemd, dat er onder de
tallooze verbindingen, die men opbouwt,
ook enkele zijn, die zich door een zeer
zoeten smaak onderscheiden. Zoo maken
wij kennis met saccaharine, de „.dulcine".
de „glucine" en ander ine's die 500, 250
of een ander veelvoud der zoetkracht van
suiker bezitten, zonder ook maar -ets van
de voedende kracht dezer verbinding lc
hebben. Laten wij beginnen met u iets me
de te deelen ovet de zoetstof, die ongetwij
feid de oudste rechten heeft, de saccharine
Volgens opgave zou deze stof 500 maal
zoo zoet zijn als suiker, de stof waarnaar
ze werd genoemd. Voedingsmiddelen che
mici en hygiënisten, die gewend zijn hier
verder te zien dan hun neus lang is, spre
ken kortweg van .leugensuiker." Saccha
rine en dergelijke verbinding.n bedriegen
door hun zoeten smaak. Ze suggieeren
suiker, dus voedingswaarde en een zeer
aangenamen smaak en daarom kreeg deze
verbinding het twijfelachtige epitheton van
„leugensuiker." Allereerst dan iets over
de merkwaardige geschiedenis van deze
slof, die door de omstandigheden thans
zoozeer in de belangstelling is komen te
slaan. Deze verbinding werd in 1879 door
een scheikundige, Fahlberg genaamd,
te Baltimore bij toeval ontdekt. Hij
trachtte destijds een bepaaid derivaat van
tcluol te bereiden, een stof die o.a. gevon
den wordt in de sleenkolenteer. Plotseling
bemerkte hij, dat alles wat hij aanraakte,
een merkwaardigen zoeten smaak aannam
en spoedig besefte hij, dal hier bij toeval
een stof was gevonden met een merkwaar
dig zoetend vermogen.
Fahlberg was voldoende handelsman om
direct het belang van een dergelijke vondsl
in te zien en zijn eerste zorg was dan ook
te trachten terug te vinden uit welke
schaal deze zoete smaak voortkwam. Hij
deed nu wat ieder probeert die plotseling
lot de ontdekking komt, dat hij iets kwijt
is.... hij liep zoo nauwkeurig mogelijk het
pad terug, dat hij zoo juist had bewandeld.
Fahlberg had wel is waar niets verloren,
integendeel juist iets gevonden de eenige
methode echter om de onbekende stof te
herkennen, was toen de weg der deductie
en deze werd dan ook ingeslagen. Als een
};oed vakman begon hij systematisch terug
te werken. Op deze wijze speurend vond
hij spoedig hel bewuste bekerglas en wist
na heel wat moeite aan welke stof de op
vallend zoete smaak toekwam. Deze droeg
den wetenschappelijken naam van ortho-
sulfamido-benzoëzuuranhydrade. De jong
geborene werd kortweg saccharine gedoopt,
een aanduiding, die wel zoo gemakkelijk
te onthouden zou zijn, want deze was
bestemd om figuurlijk en letterlijk op aller
lippen te komen. Weldra richte Fahlberg
met een familielid List eeen proeffabriekie
op om de bewuste stof in grootere hoeveel
heid aan te maken. Dit bedrijf werd spoe
dig naar Duilschland overgebracht en is
sindsdien gegroeid tot de groote zoetstof-
fabriek, die thans overal bekend is. Ook
de andere kunstmatige zoetstoffen werden
voor het meerendeel op soortgelijke wijze,
d.w.z. toevallig, ontdekt.
Thans een andere kwestieZijn de
kunstmatige zoetstoffen schadelijk Over
dit onderwerp is veel getwist, er zijn zelfs
congressen over gehouden. Onder de scha
delijke stoffen kunnen de zoetstoffen niet
worden gerangschikt en tocht is 't zaak de
ze soort van verbindingen zoo lang moge
lijk uit de voedings- en genotmiddelen te
weren. Bovendien is er nog een ander be
zwaar. De hoeveelheid die moet worden
genomen om telkens een zelfden indruk
van zoetkracht te verkrijgen, moet gedu
rig grooter worden, m.a.w. de smaak
stompt snel af. Dit is dan ook de verkla
ring van de geweldige hoeveelheden, die
oude menschen in thee of koffie gebruiken
om wat „zoetigheid" te krijgen. Bij ge
bruik van sterken drank zegt men de
verbruiker i^iakt er aan verslaafd bij e«rn
vrij onschaaelijk genotmiddel luidt dat iets
milder en klinkt net „men raakt er aan
gewoon." Het resultaat is intusschen het
zelfde, er worden steeds grootre hoeveel
heden verorberd. Door de huidige omstan
digheden is men thans vaak gedwongen
saccharine en andere verzoetingsmiddelen
in spijzen en dranken toe te laten. De
overheid doet in dal opzicht eenige con
cessie, echter met dien verstande, dat alle
zoetstoffen weer direct uit voedings- en
genotmiddelen zullen verdwijnen, zoodra de
omstandigheden het weer mogelijk maken,
d.w.z. zoodra we weer de beschikking zul
len hebben over voldoende natuurlijke
zoetstof", onze onvolprezen suiker. Dan
verdwijne zoo spoedig mogelijk deze „leu
gensuiker" en worde het gebruik streng be
perkt tot de oorspronkelijke bestemming,
namelijk deze, dat saccharine, dulcine, glu
cine en hoe deze verdere ine's dan ook
heelen, alleen worden toegelaten in spij
zen en dranken voor suikerzieken bestemd}
natuurlijk met vermelding van dit bewuste
bewuste bestanddeel.
H. Post.
ORDE EN RUST OP DE
SCHOLEN.
Taak en bevoegdheid van
Algemeene Inspecteur.
Bij beschikking van den Secretaris-Ge
neraal van hel Departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescherming
is een regeling vastgesteld voor den in
specteur van het onderwijs in algemeene
dienst.
Hierin wordt o.m. bepaald, dat het ioe-
zicht op de opvoeding tot een juist besef
voor orde en tucht aan alle onderwijsinslel
lingen, behalve universiteiten en hooge-
scholen, alsmede hel toezicht op de hand
having van de orde en rust aan deze scho
len. onder oppertoezicht van den Secre
taris-Generaal van het Departement van
Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbe
scherming is opgedragen aan den inspec
teur van het onderwijs in algemeene dienst.
Voor hem moeten alle scholen, zoowel
openbare als bijzondere, steeds toeganke
lijk zijn en op aanvraag onverwijld worden
geopend. De leerkrachten der scholen en
het verdere personeel zijn gehouden aan
hem de verlangde inlichtingen te verstrek
ken. Zijn zijn hiertoe te allen tijde ver
plicht in elke vorm, waarin de inlichtingc..
worden gevraagd, hetzij schriftelijk, hetzij
mondeling. Gelijke verplichting bestaat
voor de gemeentebesturen, voor de bestu
ren der bijzondere scholen, voor de cuia-
toria der gymnasia en voor de commissies
van toezicht. De inspecteur heeft de be
voegdheid, leerlingen van de scholen te
ondervragen.
Indien de inspecteur bij het door hem
uitgeoefende tcezicht tot de gevolgtrek
king komt, dat hetzij incidenteele, hetzij
algemeene maatregelen van Staatswege
noodzakelijk zijn, doet hij hiervan mede-
deeling aan den Secretaris-Generaal in een
met redenen omkleed advies. Hij zal zijn
werkzaamheden verrichten zooveel moge
lijk in overleg met de hoofden der onder-
wijsafdeelingen van het departement en
met de leden van het Rijkstoezichl.
Voor alle vergaderingen van de leden
van het Rijksschooltoezicht wordt hem
een uitnoodiging gezonden^ met mededee-
ling van de agenda der besprekingen. Hij
heeft het recht al deze vergaderingen bij
te wonen. Indien hij onderwerpen betref
fende de opvoeding lol een juist besef voor
orde en tucht of betreffende de handha
ving van de orde en de rust ter tafel wil
brengen, deelt hij dit aan den voorziltci
van het betreffende college mede.
Indien de inspecteur van het onderwi
jn algemeene dienst het wenschelijk acht.
dat een voorgenomen benoeming aan den
Secretaris-Generaal wordt voorgelegd, geeft
hij hiervan kennis aan den betrokken in
specteur van het lager onderwijs, die in
dat geval de voordracht ter beoordeeling
aan den Secretaris-Generaal voorlegt.
I'ij geeft aan den Secretaris-Generaal
advies over alle door dezen te verrichten
of goed te keuren benoemingen of te ver-
leem-,n ontslagen op onderwijsgebied. Het
advies van den inspecteur van het onder
wijs in algemeene dienst bepaalt zich tot
het beoordeelen van de geschiktheid van
den voorgedragene om bij het onderwijs
werkzaam te zijn op een wijze en in een
geest als in verband met de toestand van
bezetting van Nederland moet worden ver
wacht.
Electr. Timmer en Wagenmakers-
bedrijf
MIDDENMEER Telef. 5.
LANDBOUW WAGENS, DRIEWIELKAli-
REN, KRUIWAGENS, LADDERS, RUPS-
BLOKKEN, WEIPALEN, BETONNEN
BUIZEN, BETONNEN PALEN, voor wei,
hek en paarilenboxen, BETONPLANKEN
voor het afzetten van paden. ASPIIALT-
PAPIER, VLECHTWERK, CARBOLI-
NEUM, TEER enz.
Bloemwerken voor elke gelegen
heid. Luxe Vazen en Steen
goed ruim gesorteerd.
C. TRAPPEL's
Bloemenmagazijn Tel. 53 MEDEMBLIK.
Giro 34SS73. Alle land en tuinöouwzaden.
itëDMINGE BRANDWAARBORG
MIJ „WIERINGERMEER"
LAGE PREMIE.
SOLIDE HERVERZEKERING
COULANTE AFWIKKELING
Inlichtingen woraen gaarne verstrekt
door den Boekhouder
R JRIDDER
Middenmeet'.
TANDHEELKUNDIGE
INRICHTING
SPREEKUUR
DONDERDAG VAN
HALF 10 TOT HALF 12 UUR.
CAFE ,,'T VOSJE,"
C. SLIK, Markt Schagen.
KUXSTMESTZtSELS
KIISTMEST
WIERINGERMEER61
