DE
HEERSCHZUCHTIGE
RENTMEESTERES.
Gebr. DE BOO
TEXACO - PRODUCTEN
OLIËN EN BENZINE.
DAMES- en HEERENPERMANENT
KROEZE's KAPSALON
WIJ KUNNEN
LEVEREN
SEL. BEDR. „ZADENVRIEND"
U
Dames
WELLA
GOEDGEKEURDE
ZAAIZADEN EN
POOTAARDAPPELEN
S. DE VRIES,
Onderlinge
Oorlogsmolestverzekering Mij.
Wieringermeer
ZAL URK ZICH
AANPASSEN
Het ls voor een volk niet eenvoudig
zich aan te passen bU nieuwe economi
sche verhoudingen, bestaande ln andere
bedrijfstoestanden, andere richtlijnen
en andere gewoonten. De strijd om het
bestaan is een elementaire factor in
ieders leven. Wanneer daarin onvoor
zien en onder noodtoestanden een in
grijpende verandering komt, doen zich
moeilijkheden voor. Wel een zeer goed
voorbeeld, en ook een voorbeeld, nuttig
voor ons volk in zijn geheel, is het eiland
Urk. 'n Vorige maal, aldus de H. Post,
hebben wij 'n karakteristiek gegeven van
zijn geestelijke eigenschappen, thans
mogen deze getoetst worden aan zijn
economisch leven. De Urkers zijn gees
telijk „ongevormd" en „ongediscipli
neerd" genoemd. Dit leidt tot moeilijk
heden bU de aanpassing. Een gediscipli
neerde intelligentie maakt natuurlijk
een overgang naar een totaal ander eco
nomisch milieu zeer gemakkelijk in het
algemeen is een beweeglijke geest, ty
peerend voor het moderne groote stads
leven, een gunstige voorwaarde voor
veranderingen.
Zoo behoeft het niet te verwonderen,
dat vele Urkers er niet zoo maar toe
overgaan een nieuw leven te beginnen.'
Sinds de 17e eeuw en ook na de afslul- J
tlng der Zuiderzee was de visscherij ook
vrijwel hun eenige bezigheid. Volgens
de beroepsstelling van 1930, de laatste
welke in ons land is gehouden, waren'
ook bijna alle Urkers direct of indirect
bij de visscherij betrokken. In vroeger
tijd waren zij vooral Noordzeevisschers.
De ZuiderzeevisscheriJ werd als iets
minderwaardigs beschouwd, vertelt ons
Chr. Plomp in zijn sociografie over Urk.l
Een visscher, die bij een storm op de
Noordzee ternauwernood aan den dood
v,as ontsnapt en besloot op de Zuider
zee te blijven, werd door zijn vrouw,
die dit als een schande voelde, gedwon
gen het visschersberoep vaarwel te zeg
gen hij werd bakker. Intusschen is met
de inwerkingtreding der Zuiderzeesteun-
wet deze mentaliteit gewijzigd. Om voor
steun in aanmerking te komen, hebben
de Urkers toen op alle mogelijke manie
ren geprobeerd aan te toonen, dat hun
bestaan eigenlijk geheel van de Zuider
zee afhankelijk was
Ongetwijfeld is ook de vischrijkdom
een factor van belang geweest bij de
voorkeur voor de Noordzee, al heeft de
bekende snoekbaars en vooral thans de
hooge prijsstand van zoetwatervisch de
„Zuiderzee" weer meer in eere gebracht.
Vele vlsschers beleven thans een hoog
conjunctuur. Maar tot voor kort was er,
op Urk althans, geen vooruitgang, waar
bij ook de wereldoorlog 1914'18 zal
hebben nagewerkt. In de jaren 1918—'21
zijn immers reeds vele Urkers naar de
industriecentra in de Zaanstreek ver
trokken. Overigens ontbrak het den Ur
kers niet aan het initiatief, zooals bleek
uit het feit, dat een vijftal Urkers een
studiereis naar Denemarken ging ma
ken om de snurrevaardvisscherij te lee-
ren. Maar er is bij de Urkers een gebrek.
FEUILLETON.
namelijk dat zij op „gebrekkige wijze"
de voor- en nadeelen van het nieuwe
afwegen. Ze zijn te „gemoedelijk." Een
aan de elschen van het tegenwoordige
bedrijf aangepaste, meer zakelijke geest
moet zich bij de Urkers eigenlijk nog
grootendee's vormen. Zoo ontbreekt bv.
gewoonlijk een eenvoudige boekhouding.
De meeste visschers kunnen niet eens
de juistheid van de hun door den lever
ancier toegezonden jaarrekeningen con
troleeren. En de bedrijfsvrm van een
moderne kustvisscherij is niet eenvoudig
te noemen.
Over het aangaan van zelfs zeer zwa
re verplichtingen denkt men zeer ge
makkelijk, ook thans nog. „Een Urker
is bij crediet groot gebracht en hij is er
niet bang voor." De Urker leveranciers
v/aren daarbij ook lang niet altijd voor
zichtig. En toch moet de crcdictverlee-
ning doorgaan, niettegenstaande een
groot deel der Urker vlcot in feite fail
liet is. Het bedrijf moet blijven werken,
want dat is de eenige hoop op goed1
resultaten, althans om rente van het
kapitaal te trekken. Crediet en crediet
zijn twee de Urkers maken onderscheid
tusschen crediet van particulier en re-
geeringscredietVan de in de jaren
1922'27 verstrekte regeeringscredieten
ad f 109.500 was tot 1937 slechts f 924
vrijwillig afgelost. Later is nog f 50.000
met de vergoeding voor de waardevermin
dering der bedrijven als gevolg van de
afsluiting verrekend. In Denemarken
had het overheidscrediet zeer gunstige
gevolgen, op Urk faalde het systeem,
omdat de volkomen zakelijke verhouding
tusschen credietgever en -nemer ont
brak. Daar is de geest van van den Ur
ker niet geschikt voor. Toch schijnt in
de laatste jaren een gezonder econo
misch besef te zijn doorgebroken, men
kwam althans tot een olie-coöperatie,
welke thans dertig leden telt.
Nu de Noordzeevisscherij in dezen
oorlog wederom een klap heeft gekregen,
is het nuttig te overwegen in hoeverre
Urkers in den nieuwen polder werk zul
len kunnen vinden. Bij de Zuiderzee
werken zijn reeds verscheiden Urkers
aan het werk geweest. De jongere gene
ratie trekt inderdaad reeds van het wa
ter weg. Ervaringen „aan den wal" zijn
niet onbevredigd geweest, maar toch
kost de aanpassing moeitede zake
lijke bedrijfsgeest van „het land" is nog
niet aanwezig. Regelmatig werken, in
een stevig tempo, is hun vreemd. „Op
een klokkie kan een visscherman niet
werken." Hij is niet gewend den onder
geschikte te spelen, dat ligt hem niet,
het is zijn „leggege" niet. De aanpassing
vlot ook niet bijster, omdat de steunpo-
litiek in verband met de drooglegging
van de Zuiderzee heeft gefaald men
heeft met de economische crisis geen
rekening kunnen houden, men heeft de
Urker en hun capaciteiten niet goed
beoordeeld. Zoo heerscht er op Urk
wat een negatief standpunt is de op
vatting „Er is wat met ons gebeurd
buiten onze schuld om, en nu moet de
regeering maar zorgen, dat het goed
komt." Eigen initiatief om uit de
moeilijkheden te komen, ontbreekt.
Daarop wezen ook de cijfers inzake de
opleiding aan een ambachtsschool in
1938 voltooid hadden de opleiding 73
Volendammers. 13 Markers, 2 Urkers
wel waren er 20 Urkers in opleiding.
Roman van den
bekenden schrijver
Victor van Dyke.
No. 38.
Spoedig had zij het huis van haar
verloofde bereikt en vertelde hem in
een paar woorden wat er op Maltstein
was gebeurd. Toen zij na een klein uur
het eenzame huls aan den anderen kant
van de grens verliet en zoo vlug moge
lijk trachtte thuis te komen, waren er
een paar oogen die haar na keken en
die haar reeds bespionneerd hadden,
toen zij het huis binnenging.
Wolner. een van de knechts van het
landgoed, was naar de dlchtsbijzijnde
stad geweest en dacht er over na, wat
de rentmeesteres, die hij in den grond
van zijn hart haatte, in dit eenzame
huis te zoeken had, waar iemand woon
de, dien niemand in den omtrek kende
en die zich ook van zijn kant om nie
mand bekommerde. Deze vraag liet
Wolner niet met rust en hij vertelde
zijn vrouw wat hij gezien had.
Vinnig antwoordde zijn vrouw
„Steek je neus alsjeblieft niet in de za
ken van de rentmeesteres Wees blij
dat wij hier kunnen blijven, want als
Je weer gedaan krijgt, dan is het uit
met ons. want de beide meisjes, die een'
goed woordje voor je hebben gedaan,
zijn vanmiddag weer van het slot ver
trokken.De witte amazone schijnt van
nacht weer in de buurt geweest te zijn
Vakcursussen zijn thans op Urk zeer
gewenscht. Tien jongelui wisten het on
derwijzersdiploma te behalen. Aan de
lagere school is onlangs een onderwijzer
benoemd, die tevens de bevoegdheid
voor het geven van landbouwonderwijs
bezit. Intusschen zullen de Urkers zoo
maar geen boer kunnen worden, al zijn
hun weidegronden door ruilverkaveling
reeds verbeterd. Urk zal met zijn 4000
bewoners een probleem blijven. In de
Nieuwe Rotterdamsche Courant heeft
een sociograaf de aandacht gevestigd
op de mogelijkheden, die de binnen
scheepvaart straks zal bieden. Urk wordt
immers een belangrijke pleisterplaats.
Zeker valt te hopenjhlat de Urkers hier
bij een bestaan kunnen vinden. Dat zal
meer in hun aard liggen dan het land
bouwbedrijf.
ZIJN HEMD WAS VERWISSELD.
ZIJN GELD ZOEK.
Na uitstapje in donker Amsterdam.
Een caféhouder uit Leeuwarden heeft
Donderdagavond een uitstapje in Am
sterdam gemaakt, waarbij hij minder
orettige ervaringen heeft opgedaan. In
aen café in de binnenstad kwam hij in
kennis met twee mannen en drie vrou
wen uit donker Amsterdam en na het
sluitingsuur werd besloten de kennisma
king ten huize van de Amsterdammers
aan den Nieuwendijk voort te zetten. Op
de woning werd ook nog een stevig
glaasje gedronken.
De caféhouder verklaart, dat hij ploa-
seling van één van de mannen een klap
op het hoofd heeft gekregen, waardoor
hij versuft geraakte. Toen hij weer bij
kwam, lag hij in een hoek van de ka
mer met zijn twee belagers op hem. Hij
wist echter naar buiten te komen, waar
hij een bedrag van ruim f 350 miste, 2
ringen, een pet, een shawl, zoomede zijn
overhemd. Hij was n.1. gekleed in een
blauw overhemd naar binnen gegaan en
bemerkte nu. dat hii een wit overhemd
aan had. Na veel omzwervingen in het
duister liep de onfortuinlijke caféhou
der tegen een agent van politie op, wien
hij zijn wedervaardigheden vertelde.
De politie van het bureau Warmoes
straat tracht thans licht te brengen in
deze duistere zaak van geld, drank,
bloed en overhemden. De bewoners van
het perceel aan den Nieuwendijk bewe
ren n.1., dat de caféhouder, na het ge
bruik van een behoorlijke hoeveelheid
drank ruzie heeft gemaakt, den boel
kort en klein heeft geslagen en daarna
een schadeloosstelling heeft betaald en
een schoon overhemd heeft aangekregen,
omdat zijn hemd bebloed was.
Alle soorten planten en heesters
enz. voor den tuin.
Voor de kamer alle voorkomende bloem
werken, beuevens luxe vazen en
steenwerk.
C. TRAPPEL, Bloemenmagazijn
Mcdemblik. Tel. 53.
POSTSTRAAT 8, MIDDENMEER
Telefoon 50.
VOOR
BLONDEEREN
VERVEN
OLIEBEHANDELING
naar
•^0(1 SDJ2J 9J Jioop §UVdpUDl[9g
kundig personeel.
le nab. Mansholt Witte
Zomertarwe.
lenab. Blanka Zomertarwe.
2e nab. Bianka Zomertarwe.
le nab. Unica erwten.
2e nab. Mansholt erwten,
lenab. Ceka Bruine boonen.
2e nab. Ceka Bruine boonen.
le nab. Zelka Schokkers,
lenab. Gruno Rozijn erwten
2e nab. Hala Capucijners.
le nab. Binder haver,
le nab. Abed Kenia Zomergerst.
le en 2e nab. Friesch
Concurrent Lijnzaad.
Gras-, Klaver- en Bietenzaden.
Gele Eig. A Blauwe Eigenh. B.
Bintje A, Wilpo C. poters.
Telefoon 21 Wieringerwerf.
II. H. LANDBOUWERS.
Voor REPARATIE van UW ZAKKEN,
BINDERKLEEDEN en DEKKLEEDEN
wordt bij ons nog steeds prima materi
aal gebruikt. Electr. Zakkenstopinrich-
ting E. BRAAK, MIDDENMEER.
GOED NIEUWS.
Door aanschaffing van het
nieuwste en beste permanenttoe
stel de
44
Zuidergrachtswa! 3 Leeuwarden
Telef. 3445 (2 lijnen)
Vertegenwoordiger FHOOGLAND, Wieringerwerf, Tel. 32
voldoen wij nu aan de hoogste
eischen.
Wij raden aan laat U voortaan
alléén een permanent maken bij
Hoofdstr. 30 H.-hoef.
Volledige garantie. Ook voor Wa
tergolf, Ondulatie, Verven, Blon
deren en Huidmasage uw BESTE
ADRES.
en die heeft hen waarschijnlijk wegge
jaagd."
„Jammer," antwoordde haar man,
„want die eene met die mooie oogen
brengt een heel andere stemming
het huis."
Zijn vrouw kwam wat dichter naar
hem toe en zei fluisterend „Men zegt,
dat zij zoo goed als verloofd was met
onzen meneer." Zij haalden de schou
ders op. „Maar dat gaat ons niets aan.
wij hebben genoeg met ons zelf te doen."
HOOFDSTUK 20.
Dc witte amazone rijdt weer voorbij
De commissaris van politie nam ver
wonderd den dolk uit de handen van
Achim von Malten in ontvangst en luis
terde vol aandacht naar hetgeen deze
laatste hem vertelde. Commissaris
Muurman was bij de arrestatie van A-
chim indertijd absoluut van diens on-|
schuld overtuigd geweest, maar het
gerecht in Berlijn dacht er anders over
en begon desondanks een proces tegen
hem, waarna hij echter wegens gebrek
aan bewijs later op vrije voeten werd
gesteld.
De commissaris beloofde Achim, dat
hij het wapen onmiddellijk door een
expert zou laten onderzoeken en sprak
den wcnsch uit, dat dit misschien een
aanwijzing was om den moordenaar te
vinden. Hij verzocht alleen om tegen
over iedereen over het vinden van den
dolk te zwijgen en zei tegen Achim, dat
'lij de menschen. die er van af wisten
eveneens op het hart moest drukken,
dat zij er over moesten zwijgen. Tevens
noteerde hij het adres van Mariene.
„De jonge dame zullen wij waarschijn
lijk morgen al oproepen, in Berlijn na
tuurlijk. Wij zullen haar dan verzoeken
om precies te vertellen, hoe de dolk in
haar bezit is gekomen."
„Dat heb ik U reeds verteld, commis
saris," bracht Achim hiertegen in. De
commissaris glimlachte even en zei
„Ja, dat weet ik, maar de politie hoort
de dingen graag uit de eerste hand."
Achim aarzelde even, daarna vertel
de hij, dat Mariene Werner de dolk
ongeveer veertien dagen lang in haar
koffer verborgen had gehouden, omdat
zij bang was, dat hij, Achim. door deze
ontdekking in nieuwe moeilijkheden zou
komen. De commissaris dacht even na
„Dan moet de jonge dame U, mijn
heer von Malten, toch voor den moor
denaar hebben gehouden pardon,
eh
Achim von Malten antwoordde „Ik
was van dezelfde opvatting en daarom
heb ik juffrouw Werner verzocht het
slot te verlaten. Ik wil er nog aan toe
voegen, dat wij zoo goed als verloofd
waren."
De Commissaris knikte en zei
„Dan hebt U wel een treurige erva
ring gehad, mijnheer von Malten."
Terwijl hij naar huis reed. klonk
hem steeds dien laatsten zin in de oo-
ren „Dan hebt U wel een treurige er
varing gehad, mijnheer von Malten."
Zijn moeder was niet alleen, Roberta
was bij haar en las voor, zooals zij
dat vroeger wel meer deed.
Zoodra Achim binnenkwam, stond
zij echter op en verliet de kamer.
Mevrouw von Malten keek haar na en
zei tegen haar zoon „Onder de ruwe
bolster zit een hart van goud. geloof ik.
Zij huilde bijna van medelijden, over
hetgeen je hebt ondervonden. Ze zei,
dat ze Mariene wel zou kunnen wurgen
voor de ontgoocheling, die ze je bereid
heeft. En werkzaam is ze, Roberta.
'f Morgens is zij altijd het eerst op en
's avonds laat zit zij meestal nog te
werkèn, schrijft en rekent. Ik mocht
haar vroeger eigenlijk niet zoo erg,
omdat ik "naar te on-vrouwelijk vond
Het Bestuur maakt bekend
2Ü Per 1 FEBRUARI a s. de verzekerde bedragen gewijzigd kunnen worden
dat de leden lllUl inboedel, auto's en/of motorrijtuigen, bedrms-invcntarlfi.
levende have, onroerende goederc-n en overige voorraden tegen de volledige ver
vangingswaarde moeten verzekeren.
U ."i" de, lantib°l"n>i-0ducten verzekerd kunnen worden voleens opgave van
net lid, ooch dat. van iedere ter verzekering aangeboden soort het volle aanwe
zige kwantum moet worden aangegeven
dat, indien de leden zich niet volgens bovenstaande regels hebben verze-
xerd, bij gedeeltelijke beschadiging in verhouding van het verzekerd bedrag
tot de werkenjke aanwezige waaide, de schade zal worden vergoed
dat de aanvraag tot wijziging vóór den 1 FEBRUARI a.s? in liet bezit van
den administrateur R. J. RIDDER, BRUGSTRAAT 32. MIDDENMEER moet zijn,
daar btf latere inzending alleen verhoogingen en geen verlagingen behandeld
zullen worden
dat onder landbouwproducten worden verstaan die producten, welke in
1041 zijn geoogst, dus niet de te velde staande gewassen
dat, indien het lid de te velde staande gewassen wenscht te verzekeren, dit
afzonderlijk op de aangifte moet worden vermeld.
Het Bestuur
E. BRUINS, Voorzitter.
Th. J. V. VEGTEN, Secretaris.
Maar nu ik weet, dat ook een echte
vrouw als Mariene iemand kan bedrie
gen, nu waardeer ik Roberta des te
meer."
Achim vertelde van zijn onderhoud
met den commissaris en knoopte er al
lerlei veronderstellingen aan vast,
Roberta werd van stonde af aan door
moeder en zoon behandeld, alsof zij een
lid van de familie was. Zoover was zij
bijna ook geweest toen Mariene haarl
intrede in het huis had gedaan. Mevrouw
von Malten zei tot haar „Ik wil nu
geen gezelschapsdame meer hebben. Zij
iiepen allemaal weg en de eenige, die
ik graag mocht, moest Achim wegstu
ren. JammerHet meisje beviel mij
zeer en ik zal haar gezang missen, nu
mijn gedachten zich weer steeds met di
vraag zuilen bezighouden of de dolk
werkelijk licht in deze zaak zal kunnen
brengen.
Wat denk jij er van, Roberta Ik kan
haast aan niets anders denken." En
Roberta antwoordde vol overtuiging
.Door den dolk zal de moordenaar ge
vonden worden, dat geloof ik stellig."
Als zij het werkelijk geloofd had.
dan zou zij gevlucht zijn, zoo ver weg
als haar voeten haar hadden kunnen
dragen.
De gezondheidstoestand van mevrouw
von Malten liet veel te wenschen over
en tenslotte oordeelde de dokter het
raadzaam, dat zij geruimen tijd voor
verandering van lucht naar de Riviêra
zou gaan, doch zij kon het niet over haar
hart verkrijgen haar zoon nu alleen
achter te laten. neen. zij behoorde bij
hem.
Doch Roberta drong er op aan, dat
zij toch zou gaan, cn dat mevrouw von
Malten een goede verpleegster mee zou
nemen. Roberta hoopte., als zij met
Achim alleen op het slot was, hem gau
wer tot haar doel te kunnen brengen.
Zij behoefde de oude dame nog maar
enkele malen aanleiding te geven, dat
zij zich flink opwond, dan zou zij wel
vertrekken. De gedachtengang van de
rentmeesteres was niet bepaald verhe
ven. Maar mevrouw von Malten hield
voet bij stuk en besloot zeker nog tot het
voorjaar bij haar zoon te blijven.
Roberta werkte harder dan ooit te
voren en Achim moest wel inzien, wat
een goede kracht zij was.
De dagen vergingen en het was reeds
vele weken gelden, dat Achim den dolk
oij den Commissaris had gebracht, zon
der dat er echter een lichtpuntje in de
^aak was gekomen en hoe langer dit
duurde, hoe meer Achim weer den moed
liet zinken en hoe zwaarmoediger hij
werd.
Op .\-keren avond in het eind van
Augustus zat Roberta weer voor te le-
z -i. Haar stem was erg eentoonig en
Jaardoor dwaalden de gedachten van
mevrouw von Malten af, toen zij opeens
jpschrok, daar zij het schrille gefluit
hoorde.
„De witte amazone mompelde zij.
ontsteld door de gedachte, dat het spook
van Maltstein nieuw onheil verkondig
de.
Haar adem stokte. Toch stond zij op
en liep vlug naar het raam waarna zij
de gordijnen opzij schoof Kijk, daar
ging zij juist voorbij, de witte amazone
En nogmaals klonk het gefluit dat door
merg en been drong. Mevrouw von Mal
ten had het gevoel dat er een groote
hand om haar keel werd gelegd en gil
de van angst.
Roberta ving haar op en droeg de
kleine vrouw, die bewusteloos was, naar
de sofa. Achim von Malten stond in de
deuropening. Hij liep vlug naar zijn
moeder toe, belde alsof hij krankzinnig
was geworden en riep tegen den huis
knecht. dat Augusta onmiddellijk bij zijn
moeder moest komen.
(Wordt vervolgd.)