m di
N°. 22.
1844.
m iiet f
TWEEDE JAARGANG.
Dit "Weekblad wordt eiken Maandag-morgen
uitgegeven bij C. BAKKER Bz., te Nieuwe Diep.
De prijs is 80 Cts. in de drie maanden en voor
de buitensteden franco per post 90 cents. Men
abonneert zich bij de Boekhandelaren en Postkan
toren zijner woonplaats.
MAAKDAG
ABYERTENTIEN gelieve men ongezegeld aan
den Uitgever in te zenden, uiterlijk Zaturdags des
middags ten 12 ure de prijs van 1 tot 4 regels
is 60 centen voor eiken regel meer 15 eenten
behalve 35 centen zegelregt voor elke plaatsing.
2? MEI.
BURGEMEESTER en ASSESSOREN dezer Gemeente heb
ben onder dagteekening van den 21 dezer maand Mei, be
palingen vast gesteld tot het vveeren van de longziekte of
andere besmettelijke ziekten onder de runderen (van welken
ramp deze Gemeente tot heden is verschoond gebleven) hoofd
zakelijk inhoudende, dat elk stuk rundvee in deze Gemeente
ingevoerd wordende niet in de nabijheid van ander vee
zal mogen worden gebragtdan nadat hetzelve alvorens
door den Rijks Veearts zal zijn onderzochtvrij van be
smettelijke ziekte bevonden en daarvan eene schriftelijke
verklaring aan den belanghebbende zal zijn ter hand ge
steld geworden.
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGEN VERTOGEN enz.
Openbaar Onderwijs in Frankrijk Belgie en Nederland.
bit de Re teren 1.
liet is eeue der belangwekkendste verschijningen dezes tijds,
dal terwijl in Frankrijk de Ulti ainontaansche pari ij aan de Re
gering het monopolie van het Onderwijs aan deze door Na
poleon in de daarstellirig der Université de Frcince geschon
ken zoekt te ontwringen, daarbij met de grootste stoutmoedig
heid zelfstandigheid en volharding te werk gaande, dat te ge
lijker tijd in liet aangrenzend België, waar sedert 1830, de
geestelijkheid zich de zoogenaamde vrijheid van Onderwijs al
daar bestaande heeft weten ten nutte te maken om het beleid
van hetzelve geheel in handen te krijgen dat aldaar de reactie
tegen dit Ultramontaansch beginsel meer en meer in kracht
schijnt toe te nemen. De Referent is de eerste hier te lande
geweest die reeds in liet afgeloopeu jaar de aandacht van liet
publiek zoeken te vestigen op den geweldigen strijd door de
Priesterpartij in Fronkrijk tegen de Universiteit aangevangen.
Wij hebben onlangs (kol. 106) onzen lezers naauw keurig mede
gedeeld hoeveel liet Gouvernement aldaar zicli wil laten afdin
gen hoe weinig de tegenpartij die alles begeert zich daarme
de te vrede wil stellen. De maatregelen door de hooge geeste
lijkheid genomen en de uitwerking van dezelve bij de Regering,
Rebben wij niet noodig geacht te voigen daar zij breedvoerig
door onze dagbladen zijn medegedeeld gewoiden. Thans zijn de
debatten over de wetsvoordiagt op het Ouderwijs, sedert den 15,11.
aangevangen. Het rapport van den Hertog de Broglteden 12
aan de Kamer der Pairs voorgelezen, beval liet eeiislomtnig ge
voelen van al de leden der commissie aan welke het onderzoek
der voordrag! was opgedragen. De lezing heeft drie volle uren
geduurd. De meest belangrijke voorslag der commissie is die
om de tweede van art. 17 der wet weg te talen en alzoo de
daarin vervatte ongemotiveerde concessie aan de Semenarien (zie
kol. 108) niet te verleenen Daarentegen stelt de commissie voor.
ter believiug der Geestelijkheid, het Onderwijs inde bespiege
lende Wijsbegeerte te beperken tot dut in de Logica en de
eerste beginselen der Psychologieen tevens de werken van
Bossuet en Fènélon van de Coltegien te verbannen Den uil
slag den aanvaiikelijken uitslag althans der beraadslagingen
zijn wij nog te wachten. Doch iiitusschen kunnen wij ons niet
onthouden onze lezers opmerkzaam te maken op het overgroot
aantal boeken en geschriften van allerlei Schrijvers, vaii allerlei
strekking, van allerlei gehalte, sedert cenige maanden over
dit v raagpunt in Frankrijk uitgekomen en door ons, nietinzigt.
liaanwkeurig in onze kolommen medegedeeld eeue menigte die
getuigt van de deelneming welke dit vraagstuk in alle rangen,
standen en oorden van Frankrijk verwekt heeft eu nog steeds
gaande houdt. En wanneer wij im herdenken aan «ie weinige
belangstelling ja aan de volstrekte onverschilligheid waarmede
hier te lande nu twee jaren geleden iloor volk en volksver
tegenwoordigers door geleerden eu ongeteerden «loor school
opzieners en onderwijzers is aangezien geworden, welke inwil
ligingen bij het Besluit van 2 Jan. 1842 plaats grepen ter gun
ste van die zelftle partij welke lliatis woelt in Frankrijk dan
worden wij door eeueu geest van schaamte eu weemoed bevan-
gen(l). Immers de wet van 1806 had het Ouderwijs hier te
lande juist in dien toestand gebragt, welken de bestgezinden
in Frankrijk zouden weiisciien zij die evenzeer de gebreken
inzien van hel iiniversilair-stclsel gelijk het thans beslaat, als
zij afkeerig zijn van de aanmatigingen «Ier geestelijkheid zij
met één woord die bet Onderwijs vvenscben te verbeteren en
uit te breiden, en geenszins het willen doen strekken als werk
tuig in de handen ceuer faklie. En in dien toestand van ons
Onderwijs wordt op eens eene volslagene verandering gebragt.
Geene geschiktheid en bekwaamheid alléén zullen voor liet ver
volg de keuze van Schoolopziener eu Ouderwijzer bij uitsluiting
regelen. Hunne godsdienstige gezindheid zal daarbij in aanmer
king komen. Yan geen vergelijkend Examen zal voortaan en
kel en alleen de overwinning van hein die naar eene Onder
wijzersplaats slaat, afhangen.
(1) Hierbij valt intusschen het cordaat gedrag des Staten Tan Ge'.dcn int
op te merkenwelke in het belang van het onderwijsprotesteerden
tegen de ten uitvoerlegging van het Besluit.
i Het vervolg hierna.)