WEEKBLAD var dh
ontwerp van gewijzigde
grondwet.
N\ 23.
"bt g0)!
ZEIDB JAARGANG.
mini i
Dit Weekblad wordt eiken Maan<I.ag-morge»
uitgegeven bij C. BAKKER Hz te Nieuwe Diep
B» I 'rijk is EO Ots. in de drie maanden en voor
buitensleden franco per post 00 cent». Me»
abonneert zich bij de Boekhandelaren en I'cstkaQ-
Wrcn zijner woonplaat».
ADVERTENTIES gelieve n:en ong«*zegeld a*a
den Uitgever in te zenden, uiterlijk /.aluidiigs des
middags teil 12 lire; de prijs van 1 lot 4 regel*
is 60 centen voor eiken regel meer 15 eer te»,
behalve 35 centen tegel regt voor elke plaatsing.
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGENVERTOGEN E>Z.
IV.
De wijzigingen in het Vde hoofdstuk van de justitie zijn in meer dan
Ccn Opz gt belangrijk.
ï!et lb»ijes- sijsieem ieder provin ie een eigen Ilof,dat men in de
bestaande grondwet meende te vin len doch mar ons inzien niet gebie
deed was voorgeschreven, is vei Vallen; zelfs schijnt de bedoeling der
voors'elieis om d» u wetgever geheel viij te laten in de beooideeling of
er Hoven zullen zijn.
De keuze der ieden van de Provinciale Iloven en van den Hoogen Rand
die llian» uit een dtietal, door d-- Piovinciale Staten of Slalen-Generaal
geformeerd, door den Koning gedaan vvoidt, is l>ij het oniwsip geheel
izd den Koning overgeladen De beioeming v i» nmbtt-uareii is een werk
▼&n uitvoering-, niet van we'geving, en voor zoo ver het de benoeming
Van de Provinciale Hoven belieft, schijnt hel formeren van een drietal
door de i O'incirdt* Staten, «en krachtig middel lot bevordeiing van Pro
vincialisme te Z'in. Even wel zal men moeten erkennen, dat over hei
•Igrmeen de bestaande vorm van verkiezen lot gunstige resultaten geleid
heeft. Wij schrijven dit voor een groot deel toe aan de «openbaarheid
Waai mede hel d.ielal w eid gefoini» erd. De aanbeveling van het collegie j
Waai in de vacature heston I was evenzeer openbmr, als h-l drietal, dat
door «le Provinciale Staten gekozen weid. De b«ooideelingdie niet uit
kon bSüven bij eene ongelukkige keuze, «leed menige cons deialie van
betrekking en viiend>chap op den achtergrond schuiven, om meer te vra
gen wie «le meeste aanbevel ng verdien Ie.
De legeling van liet regtsgebied over het krijgsvolk, nu gebonden door
de bepa ing«lal In t vo«r kiijgsraden en een lrnog militair geregtshof
«ai Ier gt slaan, is aan «Ie we» oveigeliten. Door de meerdere vrijheid
bij liet ontweip aan «Ie wet gelaten zuilen «le schuttersraden die beston
den in weerwil der grondwet in liet vervolg kunnen worden ingestehl.
BeUngiijk i» «Ie wijziging omtrent «le onteigening len nlgemeenm nut-
4e. De b« •staande grondwet gaf aanleiding tot de interpretatie «lat de wet
aan den K'-ning Kon op Iragen hij besluit te bepalen, ot de onteigening
ten aigenieenen nolle gevo.dtud weid en men zal zich heiinnerendat
ion hij besluit, zelf» voor concertzalen ol andeie uitspanningen eene ont-
•igemng is bevolen. De we' zal nu in elk geval «Ie onteigening beve
len en dc wetgever zelf zal beoonleelen of het daar le stellen werk inderdaad
tin algemctfun nutte zal stiekken. Ook is thans ui drukkelijk bepaald,
dnt de scharlelooss-ielling «le ontei entng vóó«af zal moeten gaan.
Behalv» n «Ie Iwrstgedingen over burgerlijke rcg'cn zijn ook de geschil
len over j olitis he icg'en aan de regterlijke magl opgedragen. Wij ach
ten dit eene ver heter ing, mits «le wc» eene eenvoudigere cu minder kost
bare vonn van procederen, dan in burgerlijke zaken vaststelt.
Aan de wet wordt overgelaten de wijze, waarop de geschillen tusschca
de ndministrative en de regterlijke inagt zullen beslist worden.
De levenslange benoeming der leden van de legterlijke inngt nu tot
de leden van den IJoogen llaad en van de Provinciale Hoven enden pro
cureur-generaal bij de collegiën beperkt, is tot die dei iegtbanket» uiige-
brei»I geworden. Aan de wet wordt echter «Ie vrijheid gelat» n «Je geval
len te bepalen, wantin zij bij regterlijke uitspraak van hunne bediening
vervallen kunnen worden verklaard.
In dit Hoofdstuk is tevens een artikel ingevoegd waarbij «1«- onschend
baarheid der aan de post of openbare middelen van vervoer toevertrouwde
brieven wo dt vastgesteld.
Het zesde Hoof istuk van de godsdienst heeft gewigligc en zeer ge-
wenschte verimleringen ondergaan. H l is waar «Ie bestaande grondwet
achten wij niet zoo slecht, als de pracijk haar gemaakt heeft; rmnr nu
men eenmaal de beperkende verklaring had aangenomen, was eene ver
andering dringend noodzakelijk
De volkomen vrijheid van godsdienslige begrippen wordt aan elk ge
waarborgd: zegt de bestaande grondwet. .Hen weet ech'er dit de li noga
Raad iemand tot gevangenisstraf heeft veroor leeld, omd»t hij weig -rdo
dun eed nis getuige afteleggen, op grond «lat het ngen zijne overtuiging
streed te zweren ofschoon hij gecu doopsgezinde w »s en du» tiiet tot
eene erkende gezindte behoorde.
Men weet hoe dc bescherming aan de gezindheden in hel koningrijk
bestaandeis beperkt tol die in 1315 bestonden en een g on I is gew e« st,
om de afgescheidenen in hunne vróe godsdienstoefening ie beleiniuei »*n.
ilet ontwerp geeft nu ieder volkomen vrijheid om zijne godsdienstigs
rneenirigen tc belijdendat is er openlijk voor uittekomen n er Vicli naar
te gedragen, liet verleent aan alle kerkgenootschappen gelijke bescher
ming, zonder onderscheid, of het reeds opgeiigt ij, «>f nad» r npgrrigt
zal worden. Alle openbare godsd enstoefeuiug zal worden toegelaten »oor
zoo vrt' zij niet eenige stoornis aan dc pul-li ke iu<t toebrengen. De
vrije keus der leeraren en het regt van briefwisseling met h«re hoofden
wordt aan de gemeenten verzekerd, behoudens de verantwoordelijkheid
voor de strafwet en derhalven het onverdt aagzame en beuaauwdt regt
v«n placet afgeschaft.
De bepaling dat de tractementenpensioenen en nn«le>e inkom ten van
welken aard ook, de in 1814 door «Ie onderscheidene gndsdien.siige ge
zindheden, of dcrzelver leeraars genoten werden aan «iezrlve g« zuulhe»!en
verzekerd blijven, is behouden. Na een onlangs ge w ezrn ariest van «len
Iïoogen Raad waaruit schijnt te volgen «lat n die nkomsten nimmer
eenige verandering zal gebragt kunnen worden, had len wij wel eene
wijziging in hel artikel geweuscht.Is hel toch niet oi.rede lijk indien
h. v. eene talrijke gemeente, die thans 3 ol 4 piedikanleti behoef», «lat
aantal leeraars zal blijven behouden, al sterft de gernecule ook tot IQ
personen uit?
In het Hoofdstuk van dc Finantien is de heiligheid der veibindfenis
van den staat jegens zijne schuideischeis erkend en neemt «Ie plaats ju
van de onjuiste en gevaarlijke b< paling, «1 «1 <lc schuTllijks
weging zal worden genomen ter bevordering der 'belangen van deycÖdfd^C,
eischers van den st; at.
Het collegie van raden en generaal-meesters van dë Mnnl is
geblcTCB. NYtt nut dat collegie geslicht^Jicrfl is nog zeer vcrBoV^cij,
