N8. 24.
VAN DEN
ES DET f
ONTWERP VAN GEWIJZIGDE
GRONDWET.
fiBlGErü 11 r
1848.
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGEN, VERTOGEN enz.
ZESSS J.UBCAXS.
Dit Weekblad wordt eiken Maandag-morgen
uitjegeven bij C. BAKKE El Bz te Nie.uwe Diep.
Dé 1'rijs is 80 Ots. in de drie maanden en voor
de buitensteden franco per post 90 cents. Me*
abonneert zich bij de Boekhandelaren en 1'oatkan-
toren zijner woonplaats.
SI A A X A G
ADVERTENTIEN gelieve men ongeregeld aan
den Uitgever in te zenden uiterlijk Zalurdagsdos
middags ten 12 ure'; de prijs van 1 tot 4 regel»
i< 60 centen voor eiken regel meer 15 centen,
behalve 35 centen zegelregt voor elke plaatsing.
5 J C S ïJ.
T.
Bij het ontwerp zijn eenige additionele bepalingen gevoegd, die wij
niet met stilzwijgen willen voorbij gaan. Zij zijn bestemd om den over
gang van den ouden tot den nieuwen staat van zaken te regelen.
"Die' bestaande authoriteiten blijven dus voortduren tot dat zij door an
dere vólgens de nieuwe grondwet zijn vervangen. Zoo blijven alle wet
ten en verbindende reglementen en besluiten tot aan de invoering der
nieuwe grondwettige orde gehandhaafd. Deze laatste bepaling is ons ech
ter Verre van duidelijk. Wij vragen wanneer zal de nieuwe grondwet
tige orde geaeht worden te zijn ingevoerd? Als de nieuwe grondwet is
afgekondigd of als de nieuwe kamers bijeen zijn of wel als alle nieuwe
wetten die de nieuwe grondwet beveelt of veronderstelt, gemaakt zullen
zijn? ïn het laatste geval zou de uitdrukking niet anders zeggen, dan
(lat alle wétten blijven, tot dat zij door andere worden vervangen. In
de beide eerste gevallen zullen er spoedig eenige leemten in de wetge
ving bestaan nog vóór de nieuwe kamers in staat zijn die door nieuwe
bepalingen aan te vullen.
De heerlijke regten betreEfende voordrag!of aanstelling van personen
worden zonder schadeloosstelling afgeschaft; de afschaffing der overige
heerlijke regten wordt door de wet geregeld. Waarom voor de eersten
geene schadeloosstelling? De rede ligt voor de hand. Omdat men de
Heeren van heerlijkheden geen' eigëndomsregt, maar een politisch regt
oatneemt. Op een politisch regt heeft niemand regt. Het wisselt en
wijzigt zich naar de behoeften des volks en der tijden. Of zou men de
Provinciale Staten schadeloos moeten stellenomdat men ben het regt
oatneemt voortaan de leden van de tweede kamer te kiezen, of den Ko
ning, omdat men hem de benoeming der eerste kamer ontneemt Waar
om dan den Heer eener heerlijkheid schadeloosstelling te geven, wegens
het ontnemen der bevoegdheid een Burgemeester of Secretaris der ge
meente vöórtedragen Maar zeg! men de Koning, of zijn ministers trok
ken geen voordeel van de Benoemingen, de Heeren der heerlijkheden
daarentegen trokken percenten van de traclementen der benoemden cn
wetende dat die percenten konden genoten worden hebben zij voor de
heerlijkheden meer geld bij aankoop gegeven dan zij anders gedaan zou
den hebben. Wij antwoorden vooreerst: wat zijn die percenten, anders
dan een misbruik, dan een overbiijfsel van de venalileit der ambten?
En zal men dan ook iemand wegens verbod van een misbruik schadeloos
moeten stellen? Eu zij, die wetende, dat dit misbruik als bet ware ge
wettigd was door gewoonte en koninklijke besluiten, en daarom de heer
lijkheden .duurder hebbeu gekocht, zij behoorden toeh ook te weten, dat
zij niets dan een politisch regt kochten, dat hen ten allen tijde zoude
worden ontnomen; zij wisten, dat het voordeel van de tijdsomstandighe
den afhangt, gelijk hij die een ladingdie nog onder zeil is, koopt, weet,
dat, als zij onderweg vergaat, er niets van Jeregt komt. Waarom zal
men dan de Natie den last eener schadeloosstelling opleggen terwijl er
geen eigendomsregt onteigend wordt.
De wet regelende het kiesregt in de benoeming der afgevaardigdesiiter
eerste en tweede kamer, de provinciale en plaatselijke gemeentenet
die tot afschaffing der heerlijke regten, zulten in de eerste zitting, der
Staten-Generaal volgende op de afkondiging der verandering in de grond
wet, die op de verantwoordelijkheid der ministers, de nieuwe regterhj-
ke iniigting, bet onderwijs en armbestuur, zoo mogelijk in dezelfde en
uiterlijk in de volgende zitting worden voorgedragen.
Ieder, die weet, hoe lang bij ons provisionele maatregelen en beslui
ten kunnen leven (langer dan elders definitive) zal de voortvarendheid
der voorstellers toejuichen.Be grondwet van 1815'gebóod ook eene
nieuwe regterlijke organisatie, die eerst in 1838 tot stand kwain. Cchi
mogten zij met een enkel artikeltje ook nog bevolen hebben, dat alle
Fransche wetten en besluiten, die ons nog altijd provisioneel regerenna
drie jaar van regtswege vervallen zouden zijn! Dan moest er een .hand
aan het werk geslagen worden.
Art. 4 behelst het voorloopig kiesreglement.
Over de noodzakelijkheid van dergelijk voorloopig reglement, zal geen
woord gezegd behoeven te worden. De oude grondwet en daarmede het
kiesregt van provinciale stalen, de standen enz. zijn afgeschafthoezal eene
nieuwe kamer bijeen komen, otn eene nieuwe kieswet vasttèsveihn
zoo er geene voorloopige kieswet in werking is? De oude bestaat niet
meer, de nieuwe is nog niet geboren, een tusschenwet is des dilngeml
noodzakelijk. Volgens dat voorloopig reglement zullen alleen kiezen die
thans de bevoegdheid hebbeD om tot kiezers te worden benoemd. ADe
stemgeregtigden zuilen dus hunne stem verliezen eu tot zwijgen veroor
deeld worden zoo ze niet het radicaal van kiezers bezitten. VI ij willen
niet ontveinzen, dat zoo breede uitsluiting ons uiteist bevreemd heeft.
Zooveel wantrouwen omtrent de Natie hadden wij bij de voorstelleis niet
verwacht. Stemgeregtigden door welke roekeloosheid hebt gij hét legt
om mede te stemmen toch veibeurd?-Hebt gij onder de bestaande
grondwet zulke dwaze kiezers gekozen, dat men u niet vertrouwt, uwe
stem uittebrengen Zijt gij zoo Ver beneden die dolzinnige wufte Fran
sche Nalie (en welke leelijke namen men die Natie ook nog meer wilge
ven!) gezonken, dat terwijl daar het onbepaald kiesregt de bekwaamsten
aan het hoofd heeft gebragt, gij mogelijs ten kamman of sjouwerman
naar de tweede kamer xoudt zendco?
Stemgeregtigden! uwe uitsluiting riekt nog naar Iransactiegeesl 1 Ver
heft daarentegen uwe stem bij de kamer! Vraagt waai mede gij bet ver
diend .hebt, dat gij wordt uitgesloten! Men zal u het antwoord schuldig
moeten blijven. Of zouden de voorstellers u willen straffen voor uwe
zorgeloosheid, voor uwe onverschilligheid, voor uwe traagheid, va.arme-,»
de gij vroeger de stembilietten liebt ingevuld? Toont dan nu doorben
bescheiden petionnement dat die onverschilligheid fflTïen voortsproot uit
het besef, dat uwe stem door de herhaalde feilratie toch vcilorcu/ging
maar dat nu, waar het regtstreeksehe verkiezingen géldtdie onverschil
ligheid wijkt voor warme belangstelling in' hel htii des lands. Gij>z.üt
het die door uwe rustige houding, door uwé gehechtheid aan or'tla'.en
wet, door de lasten, die gij u lot heil deflnnds, tot betaling vanxjtHM^ï
X'V-«