STA^EST-GEXTEXlAAIa.
XT I 35 ÏT 'TT S IJ D I it 3 11»
Elke vereeniging zal alvorens zich als zedelijk ligchaam te kun
nen vestigen, hare grondslagen aan den Koning moeten mededee-
lcn, en zij kan niet in werking treden zonder zijne erkenning of
goedkeuring.
Is dit vooruitgang? Het tegendeel is waar. Men heeft tot he
den ten minste nog niet het regt betwist, om vrijelijk sociëteiten,
leesgezelschappen, of vereenigingen van weldadigheid op te rigten.
"Voortaan zal men daarvoor eerst de koninklijke goedkeuring be
hoeven. Dc minste afwijking van de statuten zal het openbaar
ministerie regt geven de ontbinding te vorderen en als in eene va
cante boedel een curator te doen benoemendie de geldelijke za
ken aan de vereeniging zal liquideren. Waar het batig saldo, als
dat er is, zal blijven, wordt niet gezegd. Zal het volgens art 1702
van het burgerlijk wetboek aan de laatste leden worden uitgekeerd
of zal de Staat zich die vacante nalatenschap naasten?
Men zal die koninklijke goedkeuring kunnen ontgaan, als de
vereeniging slechts onder hoofdelijke verantwoording naar buiten
werkt, en de leden alleen onderling verbonden zijn. Maar wie
zal dat willen? wie zal bestuurder eener sociëteit willen zijn, als
hij personeel voor alle schulden dier sociëteit aansprakelijk zal zijn
En denkt dan niet, dat gij met uwe sociëteit ook in dit geval,
zoo maar zult kunnen zamen komen. Volstrekt niet! Al te ge
vaarlijk! Zoodra de sociëteit meer dan dertig leden telt, dan moet
aan het plaatselijk bestuur, drie dagen voor zij in werking treedt,
hare oprigting worden bekend gemaakt met opgave van het doel
en de plaats harer vergaderingen.
Geeno vergadering mag in de openlucht of gewapend zamenko-
men dan na verlof van het plaatselijkbestuur, dat er kennis van
geeft aan den gouverneur der provincie.
Uit de memorie van toelichting zien wij, dat de menigvuldige
handboogschutterijenals gewapende vereenigingen worden be
schouwd. Daar deze sociëteiten op verscheidene plaatsen wekelijks
op anderen meer dan eens perweek vergaderenzullen de plaatse
lijke besturen wel een formulier brief aan den gouverneur kunnen
laten drukkenwaarbij alleen de datumwaarop de gewapende ver
eeniging zal plaats hebben, is intevullen.
Daar naar ons inzien een stevige kolf nog wel zoo gevaarlijk een
wapen is, als een handboog zullen waarschijnlijk de kolfsocieteiten
ook onder de gewapende vereenigingen behooren gebragt te wor
den.
De minister aclit het niet noodig, dat voor het vergaderen der
leden eener vereeniging telkens verlof worde gegeven. Hoe libe
raal! na de vereeniging van 'skonings goedkeuring te hebben af
hankelijk gemaakt! Maar is het eene openlijke oproeping, dan
moet er eerst kennis worden gegeven aan het plaatselijk bestuur
met opgave van tijd, plaats en doel der vergadering. Het plaat
selijk bestuur kan die vergadering schorsen en het moet dit doen
zoodra de gouverneur der provincie het beveelt. Enhoe of het
heil des lands den minister ter harte gaatniettegenstaande die
surveillance mag nog niet ieder eene vergadering bijeen roepen.
Die kennisgeving moet door twee bekende personen, kiezers in
hunne gemeente, gedaan worden. Het regt van vergaderen wordt
daardoor een monopolie der kiesbevoegden.
Die aan ongeoorloofde vereenigingen deel nemen worden bestraft
met eene boete van 5 tot 100 en eene gevangenisstraf van
drie dagen tot eene maand. Napoleon strafte in den Code pénal
alleen nog maar de hoofden. De vrijzinnige ontwikkeling van den
geest der grondwet is dus nog minder vrijgevig dan Napoleon,
wiens liberalisme toch gewis de beschuldiging van buitensporigheid
niet verdiende.
Deze eenvoudige mededeeling van den voornaamsten inhoud van
het ontwerp doet zien, dat de ministeriele vrijzinnigheid op den
toetssteen valsch goud blijkt te zijn.
Even naar is het resultaat, dat men cr omtrent de regelende be
kwaamheid onzer ministers uit verkrijgt. De geheele wet regelt
niets, zij laat alles aan ministeriele willekeur of aan die van gou
verneur en gedeputeerde staten of van gemeentebestuur over. Wat
is eene vrijheid die afhankelijk is van het verlof van een ander?
De grondwet wil dat de wet die vrijheid regele, niet dat zij van
persoonlijke willekeur afhankelijk is. De wet behoort dus te bepa
len welke vereenigingen al, welke niet geoorloofd zijn en dan
straffen bepalen tegen heil, die zich aan deelneming aan ongeoor
loofde vergaderingen of vereenigingen schuldig maken, opdat ieder
wete wat hij doen magwat hij laten moetmaar als de wet telkens
voor elke vereeniging of vergadering een verlof wil hebben aange
vraagd regelt zij niet, maar zij geeft het regt, dat bij de grond
wet erkend wordt, aan de willekeur prijs en doodt het.
Waarlijk hoe weinig wij ook van ons tegenwoordig ministerie
wachten, deze wet is toch verre beneden onze verwachting! Mr.
Dirk Donker Curtiusvroeger als advocaat de kampioen voor het
liberalisme, wat heeft uwe hersenen als minister zoo kunnen bene
velen dat gij van zulk een ontwerp de verantwoordelijkheid op
u hebt willen nemen.
Maart 8. Drie wets-ontwerpen komen bij de Tweede Kamer in:
1. strekkende tot invoering der Pharmacopoea Belgica
en der Ned. Apotheek; S tot regeling van het fonds,
voortspruitende uit de koopprijzen van domeinen over
1848 en 3 betreffende de verantwoordelijkheid der mi
nisters.
Door de commissie voor de verzoekschriften zijn ee-
nige verslagen uitgebragt, met welker onderscheiwe con-
clusiën de vergadering zich achtervolgens heeft veree-
nigd, terwijl zij omtrent een adres betreffende de vrij
heid van onderwijs, op voorstel van den Heer L. D. Storm,
tevens besloten heeft, dit bij afschrift te verzenden aan
den minister van Binnenlandsche Zaken.
12. Ingekomen hij de Tweede Kamer een wets-ontwerp tot
toekenning van vrijdom van accijns op het gemaal, ten
behoeve van vermicelli- en macaroni-fabrieken.
14. De minister van Koloniën deelt in de Tweede Kamer,
in tegenwoordigheid van al de overige ministers, een
vrij uitgebreid betoog mede, nopens den staat van za
ken op Java; voornamelijk strekkende tot bewijs dat
aldaar gewigtige bezwaren bestaan tegen de verwezenlij
king van het ontwerp van het medelid der Kamer, den
Heer Sloetwaarhij wordt voorgesteld om door verkoop
van gronden op genoemd eiland in het bestaande en
geraamde te-kort over de dienstjaren 1848 en 1849 te
voorzien. Z. E. verklaart zich ongenegen om daartoe
mede te werken, en gereed, indien men daartoe onver
hoopt mogt besluiten, zijne betrekking aan een opvol
ger over te laten.
HELDER cn NIEUWEDIEP, 17 Maart 1849.
Naar wij vernemen is hier eergisteren aan boord van Z.
M. fregat Ceres f 91.000 door den secretaris aan de be
manning uitbetaald.
Bij resolutie van den 7den dezer is door het depar
tement van Binnenlandsche Zaken, aan den Heer Paul van
Flitsingenin qualiteit als boekhouder directeur der te
Amsterdam gevestigde Sloomschroef-sehoorier-reederijop
zijn verzoek, concessie tot wederopzeggens toe verleendtot
het daarslellen van eene geregelde reglslreukscho dionst voor
hol vervoer van personen, vca en goederen lusschen Am
sterdam on Londen, door middel van schroefschooners
rarendo zoowol langs do Zuiderzee als langs het Noordhol-
landscho kanaal, mot vrijlating, om, op de reis naar Lon
den, het Nieuwfldiep te mogen aandoen lot het innemen van
