P ar ijzer Feesten in 1793 en 1794.
de Staten, door den druk en bij aanplakking bekend gemaakt werd.
Ik maak hiervan geene grief tegen het gemeentebestuur van
Schagen in het bijzonder, want de kwaal is vrij algemeen. Ter»
wijl voor het geheele land geen wet gemaakt wordt, of ieder be
langhebbende is ruimschoots in de gelegenheid zijne belangen aan
de Tweede Kamer kenbaar te maken, beknutseien de gemeente
besturen de plaatselijke belangen in het geheim, zonder de gele
genheid te openen, zich door de ingezetenen te laten voorlichten.
Het derde en voornaamste punt, dat mij de aandacht op deze
zaak deed vestigenis het monopolie van de beurt- en veer-schepen.
Misschien klinkt eene betuiging, dat ik dat monopolie voor on
wettig houd, zeer aanmatigend en verwaand, nadat zoo vele reg-
terlijkc gewijsden tot zelfs van den Hoogen raad dat monopolie
hebben gehandhaafd; en toch wil ik mijne overtuiging niet ver
zwijgen.
Zoolang men mij toegeeft, en dit wordt, meen ik, algemeen
gedaandat de plaatselijke besturen niet bevoegd zouden zijn, om de
gilden weer in het leven terug te roepen, omdat zulks in strijd
zou zijn met de wet op de patenten, erken ik, dat het voor mij
ne bevatting tc hoog is, waarom het gild, of het monopolie der
beurtschippers daarvan alleen is uitgezonderd. In vroegere tijden
was het monopolie van de beurtschepen volkomen consequent. De
gemeentebesturen bepaalden het getal bakkers en slagers, ca re
gelden de voorwaarden, om bakker of slager te worden; waarom
zoude men ook niet het getal schippers bepalen, die van hiernaar
elders de goederen voor het publiek zullen vervoeren? Doch hoe
men thans nog voor de schipperij die oude voorregten wil bewa
ren, terwijl men alle andere industrien aan de vrije concurrentie
heeft overgelaten, zou onverklaarbaar zijn, indien men niet wist,
hoe lang een denkbeeld, waar het op gewoonte en oude instellin
gen stuit, ook wanneer het als beginsel in den regel is aange
nomen, werk heeft, om alle uitzonderingen te overwinnen.
Dat het denkbeeldom de verschillende industrien aan de vrije
mededinging ovcrtelatcn bij het varen in het veeren nog niet is
kunnen doordringen, ligt misschien aan twee oorzaken.
Vervolg hierna.
F JB IT I L Ij E T O
Nadat de Nationale Conventie eene nieuwe tijdrekening had ingevoerd
besloot zij op den 24steu üe'.ober 1793 (8 Brumaiie jaar II) tot de viering
van vijf feestdagen, die aanvankelijk de Sans Cuiottides genaamd wer
den. Deze dagen waren gewijd aan de Deugd, liet Genieden Arbeid
aan de Openbare Meening en aan de Belooningen. Op den 15den No
vember [25 Brumaire, IIJ werd het besluit genomen, tot viering van
bet feest der Bede, waaraan op den 21sten November gevolg gegeven
werd. De zangeis en toonkunstenaars der groote opera vrerklen mede tot
opluistering van dit feest, dat met eene hymne begon, waarvan het eer
ste couplet, vrij gevolgd, aldus luidt:
De logen, die haar schandelijk brandmerk drukte,
Op 't zwart verleen, maar thans \oor waa> hcid zwicht,
"Vliedt heen de slaaf, die blind voor dwaling bukte,
Ziet zich bestraald o vrijheiddoor uw licht.
Waar willekeur ten zetel was gezeten,
Stijgt thans geregtigheidmet glans omstraald, ten troon
Maakt plaats voor iiefde en vrijheid van geweten
En 'i Godlijke in den menscli spreidt heerlijk zich ten toon.
K O l)R.
Eert de Bede en wijdt aan haar altaren
Zij alleen is roem cn hulde waard;
Volken komt u om haar standaard scharen
Tot uw heil en tot geluk der aard
B o bespier re zond eene verordening aan liet comité du sdut pu
blic die het volgende behelsde:
»IIet Fransclu volk erkent het bestaan van een Opperwezen en de on
sterfelijkheid der z:-el en tevens dat de vervuiling der iiienschelijke pliglen
eene der Godheid alleen waardige eeredienst is. De eerste dezer pliglen
is de hut tegen de tuchtiging der dwingelanden. Er worden afzonderlij
ke feestdagen ingesteld om den mensch te herinneren aan de Godheid en
aan de Goddelijkheid der menschelijke natuur; die feestdagen zullen hun
nen naam ontleenen aan de roemrijkste gebeurtenissen der omwenteling
aan de lofwaardigste en verhevenste deugden, en aan de grootste welda
den der natuur. De zondag is afgeschaft. Om de tien dagen viert de
republiek feesten ter eere van liet Opperwezen, van de Natuur, van het
Menschuoravan het Fransche volk, van de Martelaren der vrijheid, van
de Vrijheid en Gelijkheid, van de Vaderlandsliefde, van den Haat der
tyrannen en verraders, van de Waarheid, de Geregtigheidde Schaamte
van den Roem, van de Onsterflijkheid, van de Nakomelingschapvan het
Geluk, [het Noodlot] enz. enz."
De feestviering ter eere van het Opperwezeo waartoe men ten gevolge
dezer verordening besloot, hal iet groot praalvertoon plaats te Parijs op
den Bsten Juoij 1784. Een a. phiteater met meer dan 2000 zitplaatsen
was in de nabijheid tier Tuillcrien opgerigt. In eene der benedenzalen
van het paleis vormden over do 800 tooukunstenaren het orchest; tegen
liet middaguur verschenen de leden der Conventie io een blaauwen rok
en korte geel ledeien broek; de president Ro h c s p i c r r e onderscheidde
zich van de overigen door eenen violetkieurigen zijden frak: hij beklom
de in het midden van het amphiteater opgerigle tribune en deed eene re
devoering, waarin hij het volk inet de viering van het feest geluk wcnsch-
te. »Is hel niet," sprak hij »het groote onbekende Weien, dat, terwijl
het met onvergankelijke letteren de wet der Geregtigiuid en Gelijkheid
in ons hart grifte, den overgang der dwinglandij beslist heeft. Is liet
niet dat zelfde Wezen, dat van den aanvang der eeuwen of de Republiek,
dat is de zaak der algemeene welvcaart grondvestte, en voor alle volken
en alle tijden Vrijheid, Gelijkheid en Geregtigheid eischte? Grootmoe
dig volk, wilt gij over uwe vijanden zegevieren, oefen dan Geregtigheid
en dien de Godheid in geest en waarheid."
Ilierop zong men de vermaard geworden hymne:
Tére de 1'Univers, suprème Inlelligence. enz.
Voor het amphiteater boven de met planken bedekte fonteinen verhiel
zich een monument, in hetwelk alle, der openhare welaaart vijandige De
mons eene plaats vonden. Aan het hoofd van allen was liet alheïsmus
geplaatst. In zijn gevolg ontwaardde men de symbolische gedaante der
Eerzucht, van het Egoïsmus, des Tweedragts, en der valsclie Eenvoudig
heid, die, zoo als de steller van het feestprogramma opmerkte, door de
lompen van hare ellende heen, de pracht deed schitteren, waarmede de
slaven van het koningschap zich omgaven.
Robespie r re stak de geheele groep in brand; het alheïsmus cn de
andere symbolen werden door de vlammen verteerd; het standbeeld der
Wijsheid, dat alleen had moeten gespaard blijven, werd door onvoorzig-
tigheid mede eene prooi der vlammen.
De feestviering werd vervolgens op het Veld van Mars voortgezet, ron
dom het altaar des Vaderlands, en met een artillerie-salvo onder de dui-
zendstemmige kreten van: »Leve de Vrijheid" besloten.
Door een besluit van 'het wetgevend ligchaam van 12 Bruraaire IV [3
Nov. 1795] werd bepaald dat jaarlijks zeven nationale feesten zouden wor -
den gevierd; op den Isten Vendiiniare, 12 September, het leest van de
vestiging der Republiek; deu lOden Germinal hei feest der Jeugd; den
lOden Floreal hel feest der Echtelingen, den lOden Pluvial Int leest dei-
Dankbaarheid, den lOden Messidor dat van deu Akkerbouw, den Oden cn
lOden Thermidor het feest der Grijsaards.
Onder het consulaat werden door een besluit van Napoleon deze
feesten afgeschaft, en op nieuw de Christelijke Godsdienst tot Godsdienst
van den staal verheven, waardoor het »Domincmiserere meiweder
door de tempels vad Frankrijk weergalmde.
Diakonen der Henormdo Gemeente alhier zij bcrigl, dat
iiet ingekomen stuk d.d. 29 Nov., niet ko-leloos in ons
Weekblad kan worden opgenomen, omdat onze beschikbare
ruimte zulks niet gedoogt, ongeacht dat de inhoud van het
stuk, naar ons oordeel, in tegenspraak van (ie gegovene le-
regtwijzing, niets bewijst, doch dat men niet ongenegen is,
hetzelve ais bijvoegsel bij hel Weekblad te geven, tegen be
taling der kosten.
De twee Ongeteekendc slokken over den Schouw burte
c O
Alkmaar zijn ter zijde gelegd.
Het ingekomen Dichtstuk Du Aalmoes, zal indien
onze ruimte het toelaat, in hel volgende nuu mer geplaatst
worden.
