IKOLAD van den
HELDER es bet MEI
19.
«VSV»lG" "«T G0
1853.
Verkiezing voor de Staten-Generaal.
ELFDE JAAItt;
Dit Weekblad wordl eiken Maandag-morgen
uitgegeven bij C. BAKKER Bz.te Nieuwediep
De prijs is 80 cents in de drie maanden en voor
de buitensteden franco per post 90 cents. Men
abonneert tich bij de Boekhandelaren en Postkan
toren zijner woonplaats.
II A A H D A G
ADVERTENTIEN gelieve men ongezegeld aan
den Uitgever in te zenden, uiterlijk Zaturdags des
middags ten 12 ure; de prijs van 1 lot 4 regels
is 60 centen, voor eiken regel meer 15 centen,
behalve 35 ceuten zegelregt voor elke plaatsing.
0 MEI.
De aanstaande verkiezing is niet minder gewigtig, dan toen wij
in 1S48 voor liet eerst geroepen werden, onze vertegenwoordigers
regtstreeks te verkiezen. Wij hadden toen cene grondwet verkre
gen in vrijzinnigen geest ontworpenmaar die zoo veel aan de wet
overliet, dat zij nog ruim spel aan de reactie gaf. - Wij kerinne.
ren daartoe alleen aan de wet op het regt van vereeniging en ver
gadering in der tijd door Mr. Dirk Donker Curtius als minister
van justitie voorgedragen, die, zonder in lijnregten strijd met de
letter der grondwet te komen, dat regt feitelijk vernietigde.
Had men met onverschilligheid zich aan den leiband van de oude
coterie overgegeven, wij hadden niets tot stand zien komen van
hetgeen thans tot stand gebragt is. Vrijheid op het staatkundig
terrein, vrijheid op dat der nijverheid, gelijkheid van allen voorde
wet, waarvan onze gemeente in het bijzonder in de opheffing van
het onvrij territoir, de vrucht mogt zien, had tot de krachtsont
wikkeling der Natie medegewerkt en de welvaart bevorderd. Van
het ontstaan van ons koningrijk tot aan de komst van het laatste
ministerie, waren de finantien van den staat gaande gehouden met
kunstenarijen en geldleeningenwaaronder wij dreigden te gronde
te gaan. Nimmer zag men zoo veel voor spoorwegenwater
werken telegraphen besteed dan onder het laatste ministerie en
toch waren de gewone uitgaven verre beneden de vroegere cijfers
en lagen er eenige millioenen beschikbaar om eene nieuwe conver
sie tot stand te brengen. Dat ministerie is omvergeworpen door
eene agitatie, die men kunstmatig heeft weten te wekken, waarbij
Amsterdam en Utrecht de hoofdrol hebben gespeeld, en die ter
goeder trouw vele misleide protestanten lieeft medegesleept.
Eeeds bekoelt men; men begint in te zien dat inderdaad het
vorig ministerie in de zaak der bisschoppen heeft gedaan wat het
kon, wat hot moest; namelijk: wat het kerkelijk gebied betreft, de
onvoorwaardelijke vrijheid van godsdienst, eerbiedigen, de vorm,
welke de paus had gebezigdafkeuren en daarover hare gevoe
ligheid op eene, in de Diplomatie scherpe wijze door terugroeping
van haren gezant te toonen en meer of iets anders kon er
niet aan gedaan worden, het nieuwe ministerie erkent zelf, dat er
niets anders aan te doen is.
t Het dagblad de Grondwet, no. 5, geeft de volgende ver
gelijkingstafel van de gewone uitgaven in de laatste jaren:
1S44 73,834,710 1848 74,863,381
1845 n 73,494,962 1849 69,493,268
1846 ff 71,138,112 1850 68,179,253
1847 74,752,803 1851 68,536,502
Deze cijfers behoeven geene toelichting.
Wij vertrouwendat ieder protestant tot nadenken komende en
beter ingelicht, ook hij, die ter goedertrouw zich schaarde onder
de petitionarissen van deze dagenzal erkennen gedwaald te heb
ben en misleid te zijn gexveest. De algemeene sijnodale commissie
der nederlandsche hervormde kerk heeft dezer dagen eenen herder
lijken brief uitgevaardigd, die den meest schroomvallige zal gerust
stellen en bij ben, die ter goedertrouw zijn, het opgezette gemoed
tot bedaren zal brengen.
En waar zal het nieuwe ministerie
van
namen vertegenwoordigen zaken
in één ministerie met eenen Burgemeester van
ons heenvoeren Ziet de
Hall en Donker te zamen
Amsterdam
Waarlijk hoe spoedig het algemeen de gebeurtenissen mag ver
geten de dagen toen van Rail als minister van finantien het hoofd
van een ministerie was, zijn ons nog te nabij, om te mogen ver
onderstellen dat men vergeten zoude zijnhoe onder hem de
drukpers vervolgd en door de zegelregten gedrukt werd hoe
het zwarte boek werd aangelegden eene aristocratie van geld of
geboorte ons beheerschte.
Indien men voor weinige jaren den lieer Donker Curtius had
voorspeld dat hij eenmaal met van Hall in hetzelfde ministerie
zoude zitting nemen, hij had die veronderstelling als eene beleedi-
ging opgevat. Maar alles wordt mogelijk, waar eene hevige harts-
togt heerscht, en die hartstogt is bij Donker wrevel over zijne mis
lukte ministeriële loopbaan. Donker Curtius had vergeten, dat het
geheel iets anders is eenen zekeren naam als advocaat in politieke
gedingen te verwervendan als staatsman op te treden. In weinige
maanden was zijne volslagen ongeschiktheid gebleken en als minister
gevallen, had hij nog eenige weken als lid der tweede kamer, ge
legenheid om zich belagchelijk te maken door de hevigheid waar
mede hij zijn gemoed over dien val lucht gaf.
Deze tweevolgens hunne antecedenten geene de minste sym
pathie voor elkander kunnen gevoelen hebben den beer van llee-
nen tot zich genomen, v. Reenendie toen hij als burgemeester van
Amsterdam optrad eene aanspraak hield waarvan de korte inhoud
hierop neerkwam dat Nederland niet veel meer dan een aanhang
sel van Amsterdam was.
Is het wonderdat dit ministerie dreigt met eene wijziging der
gemeentewet? Volgens die wet was Amsterdam eene aanzienlijke
gemeente, maar toch niets meer dan eene gemeende,, een onderdeel
des Rijksmaar onder den naam van ijver tesfen centralisatie zal
men Amsterdam tot eene ..l-j.
door het eenen
Rijks uitoefent,
Amsterdam daarvan heeft
eenige ondervinding.