Deze vrijheid, zij Instond ook wel vóór de jongste grondwetsherzie
ning, maar zij werd voor een aanzienlijk deel der ingezetenen van
Nederland, inet mij behoorende tot het hervormd kerkgenootschap,
aan vele en velerlei belemmering, aan menigerlei band onderwor
pen alleen ten gevolge van het gezag dat door of van wege den
Slaat over dat kerkgenootschap sedert 1810, niet zonder schijn van
aanmatiging is uitgeoefend; een gezag waardoor de hervormde kerk
is bestuurd en geregeerd niet als een kerk, maar een departement
van algemeen bestuur, in den volsten zin des woords. en waarbij
aan die kerk ecne ondergeschiktheid en afhankelijkheid aan de
Iiooge Regering werd opgelegd, weinig strookende met en verre
verioijderd van die vrijheid, waartoe de hervormde kerk, zeker niet
minder dan de roomsche kerk geregtigd is
Van toen af dagteekenen die menigvuldige kon. besl. en mi-
nist. beschikkingenals zoo vele bewijzen van den geheel afhan-
kelijken staatwaarin die kerk wat betreft hare inwendige huis
houding, verkeert en dit alles onder de zachtvloeijende benaming
van toezigleen toczigtdat de niet aan de kerk of hare leden
uitgegane kerkbesturen verpligt om in zoo vele opzigten het gezag
der legering te eerbiedigen, lijnregt inloopende tegen den aard en
de strekking van die vrije beweging en werking, die aan alle kerk
genootschappen hier te lande, bij de grondwet zijn verzekerd.
De MorgensterNo. 55, spreekt in een opmerkelijk stuk van C.
Hooijer over de hartstoglelijkheidwaarmede de leerstukken wor
den aangekleefd en verdedigd.
Natuurlijk in afkeurenden zin. Yan een man als Hooijer is dat
niet anders te wachten.
Wij gelooven daarbij met den edelen Philip van Mornay, dat
in zijn eeuw alles met groote hevigheid behandeld werd, en eene
verborgene kracht of drift scheen te heerschendie er ook de vrij
ste mannen toe vervoerde. Maar diezelfde hartstogt merken
wij nu weder op in wetenschappelijke boekenin dagbladen en tijd
schriften, ja ook in die kleine stukjes, welke geschreven heeten
tot stichting van den geringen manmaar overvloeijen van bitter
heid. Zij kan zich zelfs op den predikstoel niet altoos bedwingen,
en in de onderlinge zamenspreking barst zij soms los met oud-va
derlijke hevigheid. Zij straalt uit de oogen en spreekt nit de ruwe
handelwijs van dorpelingen als Jaap de snijder en Gerrit de smid.
Zelfs kundige, geleerde en algemeen geachte mannen weet zij te
verblinden en te vervoeren, dat het schijnt, om met de Remon-
strantsche geciteerden te sprekenalsof noch waarheidnoch god
zaligheid, noch vrijheid, noch vrede hun ter harte gaan."
Onlangs zijn die anderen ook meineedigen genoemdwelke
onderscheidingsnaam wel naast den lasterlijkste van den Dordschen
tijd mag staan
Heeft die hartstogtelijkheid zich alleen op theologisch terrein
voorgedaan Is zij niet in nog erger mate op politiek terrein ge
zien en [nog dagelijks te zien Zijn niet mannendie aan de al
locutie van f zijne Heiligheid," zooals de raad van ministers hem
noemt, even onschuldig waren als de redacteur van de Morgenster,
verguisd en versmaad, alsof zij alleen uit waren geweest op boos
heid en bedrog?
Heeft men niet het land met een vloed van //kleine stukjes"
overstroomd, vervuld met logen en laster, geschreven //tot stich
ting van den gemeenen man?"
Is de predikstoel aan die bitterheid en versmading geheel vreemd
gebleven? Niet vaak door verblindheid beklommen?
Heeft men niet zien te werk gaan, ook door kundigen en ge
leerden //alsof noch waarheid, noch vrijheid, noch vrede, noch on
afhankelijkheid ter harte gingen
Is daar ook niet gezien dat mannen van aanzien en gezag
werkzaam werden om het gemeene volk met hunne aanzienlijkheid
en exempel op te hitsen?"
Wij keuren die hartstogtelijkheid af op alle terrein.
Wij hebben de vrijheid te lief, om ook de vrijheid van anderen
om anders te denken dan wij, niet te eerbiedigen.
Onder de passagiers, die mei de briziliaansche stoom
boot Tay zijn omgekomen, bevonden er zich vijftien, die
gered zijn geworden van do Condor, komende van Melbour-
neen welke bodem in volle zee is verbrand. De brand
is onlstaan door hel vuur vallen van de wol, waaruil de
geheele lading bestond. Het groolsle getal der passagiers
werd door hel fransche schip Pauline gered en le Fernam»
bucq aan land gebragl. Men heeft van de Condor nog
80,000 p. st. aan goud gered.
Do ncw-yorksche dagbladen deelen uit Manilla mede,
dat aan de noordkust van Luconeen der Philippijnsche
eilanden, een uilgeslrekt bosch van hennepboomen is ont
dekt. De grondstof wordt gezegd beste kwaliteit te zijn.
De vezels van den bast zouden zeer goedkoop kunnen wor
den bewerktzoo slechts machinerie den ruwen handarbeid
le hulp kwam.
SSurgcrlijke Stand van 17 23 .lulij 1S53.
GEHUWD: J. B. van Eijcken en E. A. Lastdrager.
BEVALLEN: A. Bakker geb. Eukkink, D. D. Leijen geb.
Koehoorn, Z. P. de Haan geb. Selijn, D. C. A. de Groot
geb. Schorsij, Z. M. Krul geb. Rijkers, D.
OVERLEDEN: P. J. Ligtkart, 3 j. E. Kerseboom, 5 m.
E. J. Scheer, 10 w. Ambtshalve ingeschreven: 1,
GEMENGDE BERIG T~E NT
Gedurende 1852 zijn 1180 personen nit Nederland naar
Noord-Amerika of elders vertrokken. De ncd. vcreeniging
O O
tot afschaffing van sterken drank heeft in den Haag eene
vergadering gehouden, waarin 5 sprekers de zaak uil 5
oogpunten hebben beschouwd. Te Corfu hebben twee
staalkundige vluglelingen een Engelschman doodgestoken.
Afgestapt te Murseille Sidi-abd-el-Salum-Beu-Sidi-Hagi-el-
Arabi-el-Ouazan met een gevolg van 35 personen. In
Arnhem zal eene synagoge ingewijd worden. In de bank
van leening le Parijs is een pandje gebragt dal beleend werd
met 500,000 francs. In die stad bevindt zich een muzi
kaal wonderkind van 9 jaar dal door zijn uitstekend spel
de grootste moeijelijkheden overwint. De jagt op noord-
hollandsche ganzen, eenden en watersnippen zal beginnen
op 1 Augustus. Te Bommenede heeft een haan een klein
kind gedood. Op lil een oorlog tusschen Peru en Boli
via. In Kopenhage hoerschl de cholera. Ter eere
van Pieter do Kluizenaar zal te Amiens een standbeeld
worden opgerigl. De koning van Napels heeft den uil-
voer van koren, haver en garst verboden.Te Amsterdam
is een 74jarige grijsaard te water geloopen, doch spoedig op
hel drooge gehaald.
O O
De engelsche kleermakers verkeeren in eenen staat van wan
hoop, vernemende dat ten huize van zekeren heer Nichols, te
Londenthans eene naaimachine in werking is. Deze machine
maakt, zoo luidt de beschrijving, acht honderd steken per minuut
en de naden niet alleen regtmaar in alle mogelijke rigtingen
eu in gebogene lijnen of zaagsgewijze al naar men wilen uat
veel beter, dan met de hand kan worden verrigt. Dank zij de
snelheid van de werking der machineheeft de heer Nichols in
den tijd van eene maand vier honderd vijftig broeken vervaardigd,
zonder nog eens van eene menigte andere klecdingstukken te
spreken.
